Türkiye'deki Akarsuların Uzunlukları

AKDENİZ BÖLGESİ’NDEKİ AKARSULAR

SEYHAN

Zamantı Suyu ile Göksü Irmağı’ nın Adana il sınırları içinde, Dezmir Dağı yakınlarında birleşmesiyle oluşur Güneye doğru akarak Toros Dağları’ nı aşar ve Adana Ovası’ na çıkar Burada sağdan en önemli kolu Çakıt Suyu’ nu alır Ovada menderesler çizdikten sonra Tarsus Çayı ağzının 3 kilometre doğusunda Deli Burun adı verilen bir çıkıntı oluşturarak Akdeniz’ e dökülür Uzunluğu 560 km’ dir

CEYHAN

Söğütlü ve Hurma Çayları’ nın birleşmesi ile oluşur Göksun Çayı’ nı aldıktan sonra Berit ve Engizek Dağları arasındaki dar ve ormanlık boğazlardan geçip, Maraş Dağı’ nın batı uzuna yönelir ve buralarda en önemli kolu olan Aksu ‘ yu alır Amanos Dağları’ nın batısından geçerek güneye iner, sonra Bahçe’ den gelen Bulanık Suyu’ nu alır ve Çukurova’ ya çıktıktan sonra bir çok menderes çizerek, Doğu yönünde Yumurtalık (Aya) Limanı’ nın önündeki deltayı oluşturup denize dökülür Uzunluğu 509 km’ dir

ASİ IRMAĞI

Suriye’ den doğup Türkiye’ de Akdeniz’ e dökülen 380 km uzunluğundaki ırmağın 92 km’ si Türkiye topraklarında akar Suriye’ de, Lübnan ve Antilübnan Dağları arasından doğar Bir süre Türkiye-Suriye sınırını çizdikten sonra Amanos ve Kas Dağları arasından geçip Amik Ovası ‘ nı sulayarak Samandağı önünde Akdeniz’ e dökülür Kışın ve ilkbaharda en yüksek debiye ulaşan suları yazın azalır

MANAVGAT ÇAYI

Batı Toroslar’ ın güney yamaçlarından doğar (Akdağlar) Güneye doğru ormanlık bir alan içind akar Manavgat’ ın 3 km kadar kuzeyinde ünlü Manavgat Çağlayanı’ nı oluşturur Manavgat Çağlayanı’ ndan sonra çayın suları hızını yitirerek Antalya Körfezi’ ne dökülür Uzunluğu 93 km’ dir Ülkemizin debisi en düzenli olan akarsuları arasındadır Üzerinde kurulan Oymapınar Barajı, 1980 de işletmeye açıldı

DALAMAN ÇAYI

Teke yöresini batısında Yeşilgöl Dağı’ ndan doğar, Horzam adı ile kuzeye akarak Acıpayan Ovası’ na girer Kireniş Suyu adıyla güneybatıya kıvrılarak Dalaman Ovası’ na iner ve Akdeniz’ e dökülür Uzunluğu 229 km’ dir

AKSU ÇAYI

Eğridir Gölü’ nden doğar Antalya’nın 18 km doğusunda Aksu bucağından geçerek Akdeniz’ e dökülür Uzunluğu 136 km’ dir Yer altı suları ile beslenir Yıl boyu suları boldur

GÖKSU

Toroslar’ da Kartal Dağı’ ndan doğarak, Taşeli Yaylası’ ndan geçip Silifke yakınında Akdeniz’ e dökülen Göksu Irmağı’ nın uzunluğu 308 km’ dir

MARMARA BÖLGESİ’NDEKİ AKARSULAR

SUSURLUK ÇAYI

Simav kasabasının güneyinde Şaphane Dağı’nın Kalaycıkırı Tepesi’nden doğar Simav Ovası’ndan ve aynı adı taşıyan gölden geçer Dağlar arasında daralıp genişleyen bir vadiden geçtikten sonra Sındırgı yakınında kuzeye yönelen akarsu, buraya dek Simav Çayı adını taşır Balıkesir Ovası’nın doğusundan geçerek Susurluk Ovası’ na iner Karacabey Ovası ve Güney Marmara Dağları arasındaki Karacabey Boğazı’ ndan geçerek Tirilya ve Ballıkaya açıklarında Marmara Denizi’ ne dökülür Bu kesimi küçük tonajlı gemilerin ulaşımına olanaklıdır Uzunluğu 321 km olan Susurluk Çayı’ nın en önemli kolları, Kocaçay ve Kirmasti Suyu’ dur Yazın ırmağın suları azalarak derinliği 25 cm ye’ düşer

GÖNEN ÇAYI

Kazdağı eteklerinden doğan Gönen Çayı, Bakırçay, Kazak ve Akkayası çaylarını aldıktan sonra büyür ve güneybatı-kuzeydoğu doğrultusunda dar boğazlar içinde akarak Gönen Ovası’ na iner Burada Alüvyonlar içerisinde kıvrımlar yapan ırmak, batıdan Kocadere’ yi, doğudan Çakıroba Çayı’ nı alarak Misakça’ nın batısında Marmara Denizi’ ne dökülür Uzunluğu 134 km olan bu çayın rejimi oldukça düzensizdir

ERGENE IRMAĞI

Meriç ırmağının kollarından biridir Uzunluğu 281 km olan Ergene, Istıranca Dağları’ nda Karatepe’ nin eteklerinden doğar Muratlı kasabasının aşağısında Çorlu Suyu ile birleşir Alpullu, Pehlivanköy ve Uzunköprü’ nün önünden geçtikten sonra İpsala’ nın kuzeyinde Meriç’ e karışır

EGE BÖLGESİ’ DE Kİ AKARSULAR

GEDİZ IRMAĞI
Uzunluğu 350 km , akaçlama havzası 17 500km2’ dir Murat Dağı’ nın batı ve kuzey yamaçlarından inen derelerin, Şaphane Dağı’ ndan inen akarsularla bileşmesi ile oluşur Dalgalı yaylalar içinde önce güneybatı sonra batı yönünde akar Kunduzlu, Selende, Deliinis ve Demrek çaylarını, Kula kesiminden gelen suları aldıktan sonra güneye döner Salihli yakınlarında dar bir boğazdan geçerek Gediz Ovası’ na iner Ovayı geçerken de Alaşehir ve Kum Çaylarını alan Gediz, Manisa ve Menemen önünden bir delta ovasına çıkar İzmir Körfezi’ nin kuzeyinde Foça ile Çamaltı tuzlası arasından denize dökülür Taşıdığı alüvyonlarla İzmir Körfezi’ nin ağzını tıkama tehlikesini doğuran Gediz Irmağı’ nın ağzı, 1886’ da batıya çevrilerek bugünkü yatağına oturtuldu

BÜYÜK MENDERES IRMAĞI

Eski adı Maiandros olan Büyük Menderes, Banaz Çayı ve Küfi Suyu’ nun kollarının birleşmesi ile oluşur Sarayköy önünde ovaya çıkarak, Denizli önünden geçip Çürüksu’ yla birleşir ve batıya doğru yönelir Nazilli, Aydın, Söke kentlerinin önünden geçer, güneybatıya dönüp Ege Denizi’ ne dökülür Uzunluğu 450 km, havzası 24 250 km2’ dir Büyük Menderes Menteşe yöresinden gelen Vandolas Çayı, Akçay ve Çine Suyu ile birleşip alüvyonlarıyla Söke’ ye dek uzanan bir ovayı doldurur

KÜÇÜK MENDERES IRMAĞI

Bozdağı’ ndan doğan akarsu, birleşen küçük kollarla büyüyerek güneye doğru iner Beyder kasabası yakınlarında, Boz ve Aydın Dağları’ nın birbirinden giderek açılan ve alçalan tepeleri arasındaki geniş havzasında batıya doğru akar Torbalı yakınlarında güneye dönen akarsu, Selçuk önünde Ege Denizi’ ne delta yaparak dökülür Uzunluğu 175 km’ dir Irmak kışın kabarır ve sağnak yağışlar olduğunda, özellikle delta alanı üzerinde yatağından taşarak geçici bataklıklar oluşturur Yazın ise, suları çok azdır Getirdiği alüvyonlar tarihi Efes kentinin kıyıdan uzaklaşmasına neden olmuştur

Fırat

Toplam uzunluğu 2800 km ile Türkiye sınırları içinde kalan bölümün uzunluğu ise 971 km'dir 720000 km² su toplama havzasına sahiptir

Dicle Nehri,40 km

Çoruh nehri
Erzurum - Kars yaylasının kuzeyindeki dağ sıralarından biri olan Mescit dağının kuzeyinden doğar Oltu ve Tortum sularını alır Artvin ve Borçkadan geçtikten sonra Maradit yakınlarında Türk topraklarından çıkar, Batumun güneybatısında Karadenize dökülür Uzunluğu 368 kilometredir Bunun 20 kilometresi, Türkiye toprakları dışındadır