Kimyasal Tuzlar Nerelerde Kullanılır

Kimyasal Tuzlar nerelerde kullanılır

Tuzların çoğu artı ya da eksi yüklü atom lardan ya da iyon denen atom gruplarından oluşur;

artı yüklü iyo’nlar (katyonlar) met@lden eksi yüklü iyonlar (anyonlar) ise asitten gelir Katı haldeki bir tuzun iyonları belirli bir yerleşim düzeni içinde bir araya gelerek bir kristaloluştururlar

Kristalin biçimi tuzdan tuza değişir; örneğin; sodyum klorür kristalleri her zaman küp biçimindedir Tuzların çoğunun kristali Izidratlı halde dir yani kristal yapısına belirli oranda su bağlanmıştır Bu kristalleşme suyu tuzun ısıtılması yoluyla ayrılabilir ve böylece susuz bir yapı elde edilir

Kimyada bir asit ile baz arasında gerçekleşen kimyasal tepkime sonucunda suyla birlikte oluşan maddeye tuz denir

Birbirinden farklı yüzlerce tuz türü vardır Ama günlük konuşma dilinde “tuz” denince bilinen sofra tuzu kastedilir;

sofra tuzunun kimyasal bileşimi sodyum klorürdür Bu maddenin birinci bölümünde önemli bir kimyasal bileşikler grubu olarak tuzlar ikinci bölümünde ise sofra tuzu ele alınmıştır

Tuzların Özellikleri ve Kullanım Alanları

Tuzların çoğu artı ya da eksi yüklü atom lardan ya da iyon denen atom gruplarından oluşur;artı yüklü iyo’nlar (katyonlar) ****lden eksi yüklü iyonlar (anyonlar) ise asitten gelir Katı haldeki bir tuzun iyonları belirli bir yerleşim düzeni içinde bir araya gelerek bir kristaloluştururlar

Kristalin biçimi tuzdan tuza değişir; örneğin; sodyum klorür kristalleri her zaman küp biçimindedir Tuzların çoğunun kristali Izidratlı halde dir yani kristal yapısına belirli oranda su bağlanmıştır Bu kristalleşme suyu tuzun ısıtılması yoluyla ayrılabilir ve böylece susuz bir yapı elde edilir

Çok bilinen bir örnek su katıldığı zaman mavi bir çözelti oluşturan beyaz susuz bakır sülfat tozudur

Bu mavi çözelti buharlaştınldığında hidratlı mavi bakır sülfat kristalleri elde edilebilir

Tuzların çoğu suda çözünerek (eriyerek) bir çözelti oluşturur Ama bazı tuzlar suda çözünemez; iki çözelti arasındaki bir tepkime sonucu oluşan bu tür bir tuz dibe çökerek ayrılır ve bir çökeıli (katı madde) oluşturur Tuzlar iyonlardan oluştuğundan suda çözündük!eri zaman elektriği iletebilirler; bu tür bir çözeltiye etektrazit denir

Birçok kayaçta tuz bulunur; bu kayaçlardan bazıları örneğin kireçtaşı büyük ölçüde kalsiyum karbonat tuzundan oluşmuştur Havadaki karbon dioksidin çok azmiktarı suda çözünerek seyreltik bir asit oluşturur; bu asit de kayaç tuzlarının birçoğunu çöz er Bu nedenle ırmaklar göller özellikle de denizler ve okyanuslar büyük miktarlarda çözünmüş tuz içerirler ve en geniş doğal tuz çökelleri kurumuş su yataklarında bulunur

Eğer doğada tuzlar olmasaydı bazı bitkiler ve hayvanlar da olmazdı Ayrıca tuzun evlerde tıpta ve sanayide önemli kullanım alanları vardır

Sofra Tuzu
Genellikle sofra tuzu olarak adlandınlan sodyum klorür hayvanların beslenmesinde büyük önem taşıyan temel bir madde ve pek çok önemli kimyasal süreç için bir başlangıç maddesidir En zengin sodyum klorürün kaynağı deniz suyudur;deniz suyunun ağırlıkça yüzde 3′ünü sodyum klorür oluşturur Deniz suyunun yüzde 1 ‘lik bir bölümü de çeşitli magnezyum kalsiyum ve potasyum tuzlarından oluşur
Lut Gölü ve ABD’nin Utah eyaletindeki Büyük Tuz Gölü gibi bazı tuzlu göllerin sularında deniz suyundakinin 4-8 katı arasında değişen oranlarda tuz bulunur
Sanayide ve evlerde kullanılan tuzun çoğu eski zamanlarda var olmuş bazı denizlerin buharlaşmasından artakalan üstleri çamur ve kumla örtülü yeraltı çökellerinden elde edilir Bazı yerlerde yüzeye çıkarken bu tür bir tuz katmanından geçen tuzlu su kaynaklarına da rastlanır

Bol güneş alan ülkelerde tuz tuzla denen geniş alanlara alınan deniz suyunun buharlaşmaya bırakılması yoluyla elde edilir İri taneli ve oldukça katışkılı olan bu tuzdan et ve balık salamuralarının hazırlanmasında yararlanılır
Yeraltı kayatuzu dünyanın birçok yerinde kalın katmanlar halinde bulunur Mineral adı halit olan kayatuzu genellikle açılan kuyulardan aşağı su pompalanarak elde edilir
Su tuzu çözer ve oluşan salamura (tuzlu su) yüzeye pompalanır Daha sonra buharlaştınlan sal ** uradan geriye tuz kalır

Sofra Tuzunun Özellikleri ve Kullanım Alanları

Katışkısız sodyum klorür küp biçimli kristallerden oluşan beyaz bir katı maddedir
800°C’de erir Arı su O°C’de donar ama salamura (sofra tuzunun sudaki çözeltisi) çok daha düşük sıcaklıklarda donar; bu sıcaklık salamuradaki tuz oranına bağlı olarak -20°C’ye kadar düşebilir Bu yüzden kışın kar ve buzu eritmesi için yollara kayatuzu serpilir; kayatuzu kar ve buzla birleşerek nonnal suyun donma sıcaklığında donmayan bir salamura oluşturur

Sodyum klorür bütün hayvanların beslenmesinde yaşamsal bir önem taşır Midede salgılanan sindirim ’sularındaki hidroklorik asidin oluşumu için gerekli olan klorür iyonları bu tuzdan gelir Sodyum ise vücuttaki ana katyonlardan biridir; sinir ve kas hücrelerinin işlevlerini doğru bir biçimde yerine getirebilmeleri ve vücuttaki su dengesinin sürdürülebilmesinde bu katyonun temel bir işlevi vardır
Hayvan besi yerlerinde tuz yalakları bulundurulur; yabani hayvanlar ise bir parça kayatuzu bulabilmek için uzun süre dolaşırlar

Sodyum ve klor çok önemli maddeler olduğundan tuz kimya sanayisinin başlıca hammaddelerinden biri haline gelmiştir Klor sodyum hidrojen ve sodyum hidroksit (sudkostik) eritilmiş sodyum klorürden yani salamuradan elektrik akımı geçirilerek elde edilir Bu kimyasal maddeler ağartma tozu sabun yapay ipek (reyon) ve cam gibi ürünlerin yapımında kullanılır Tuzun kendisi de yiyecekleri tatlandırmak; et balık sebze ve ham derileri tuzlama yöntemiyle saklamak; suları yumuşatmak; seramik eşyaları sırlamakta kullanılır Tereyağı margarin ve buz üretiminde de tuzdan yararlanılır