Aşı , Serum Ve Bağışıklık

AŞI ve SERUM

Bağışıklık:

Vücudun herhangi bir hastalık etkenine karşı dayanıklılık kazanmasına bağışıklık denir

Bağışıklık iki şekilde olur

1 Doğal bağışıklık: Canlıların doğuştan getirdikleri ve onları mikroplara karşı koruyan, canlının çeşitli özelliklerine (yapısal, genetik) bağlı olan bağışıklıktır

2 Kazanılmış bağışıklık: Canlıların hastalık etkeni ile karşı karşıya kalmasıyla ortaya çıkan ve oluştuğu canlıda etkili olan yani sonradan kazanılan bir bağışıklıktır

Antijen: Kan ve lenf sıvısına girdiğinde, lenfositlerin antikor üreterek cevap verdiği yani savunmaya geçtiği her yabancı madde antijendir Antijen, yerine göre yabancı bir kan proteini olabildiği gibi, bakteri zarı veya virüs protein kılıfı vb olabilmektedir

Antikor: Vücuda giren, antijen dediğimiz yabancı maddelere karşı lenfositlerin ürettiği protein yapıda savunma molekülleridir Organizma milyonlarca çeşit antijene karşı antikor oluşturabilir

Toksin: Organizmada çeşitli canlılık reaksiyonlarını inhibe eden (engelleyen), başka bir deyişle zehir etkisi görülen çeşitli maddelere denir

Antitoksin: Vücudun dışarıdan giren veya vücuttaki mikropların açığa çıkardığı toksinlere, zehirlere karşı lenfasitlerin açığa çıkardığı protein yapıda moleküllere, pan zehirlere denir

a) Aktif Bağışıklık: Hastalık etkeni ile karşı karşıya kalmış canlının kendi savunma gücüyle ortaya çıkan bağışıklıktır Yavaş yavaş gelişir, fakat bir defa ortaya çıktıktan sonra uzun sürer

Bu tip bağışıklık, hastalığı geçirmekle veya aşılanmak suretiyle sağlanır

Çiçek, kızamık, kızamıkçık, BCG aşıları canlı aşılardır

Difteri ve tetanoz da etkeninin eksotoksinlerinden hazırlanan aşılar ise toksoid (Anatoksin) aşılardır

Aşı yapılan insan vücudunda akyuvarlar tarafından antikor üretilir Kan antikor bakımından zenginleşir Böylece vücuda girecek mikroplar öldürülür

b Pasif Bağışıklık: Hastalık etkeni ile karşı karşıya kalmış canlının vücudunda gelişen antikorların, korunması istenilen canlıya geçmesiyle oluşan, etkisi kısa süren bağışıklıktır Çünkü aktarılan antikorların, (korunması istenilen) yenisi yapılmadığı için birkaç hafta sonra parçalanır Pasif bağışıklık sağlamada serumlar kullanılır

Antikor kanın serum kısmında bulunmaktadır

Serum
Belirli bir antijene (mikrop, yabancı madde) karşı aktif bağışıklık kazandırılmış bir başka insan veya hayvan kanından elde edilen kanın sıvı kısmıdır

Serumda iki ana kısım bulunur Bunlar;

Besleyici kısım: Protein, inorganik tuz, şekerdir
Koruyucu kısım: Antikor veya antitoksindir

Pasif bağışıklığın bir diğer şekli annede oluşan antikorların plasenta yolu ile çocuğa geçmesidir Bu şekildeki anneden çocuğa antikor geçmesi ile doğuştan pasif bağışıklık sağlanır Bu tip bağışıklık ortalama 4 - 6 aydan sonra hızla azalarak kaybolur Bu bağışıklık çocuğu ilk aylarda enfeksiyonlara karşı korur