Türkçe Kelimeler (B)

BABAT:Cins, Tür

BABRAK: Hızlı, çevik, atletik

BABÜR: Kaplan cinsi, yırtıcı bir hayvan

BACI: Kız kardeş

BAÇAK: Bir çeşit zırh (Dize geçirilen bir zırh)

BAÇMAN: Başlık, Tolga

BADAN: Batan (BatmaktanGüneşin batışı)

BADUR: Batur, bagatur, kahraman

BADURUK: (Badruk) 1- Sadık, güvenilir 2- Batur, kahraman

BAGA: 1- Alt, küçük, küçük rütbeli yönetici 2- Boğa

BAGATUR: Kahraman, Batur, Bahadır

BAGAY: Afacan, yaramaz, ele avuca sığmaz

BAGRI: Kararlılık, azim

BAĞAM: Destek,arka, kuvvet

BAĞAN: Anıt, abide

BAĞATUR: Bagatur, batur, bahadır, kahraman

BAĞDAŞUK: Uyumlu, ahenkli, uzlaşmacı

BAĞDU: Işık, şua, ışın

BAĞI: Büyü, efsun, bağlılık

BAĞIM: Bağlı, bağlılık

BAĞIMSIZ: Bağlı olmayan, özgür

BAĞIR: 1- Sine, göğüs, kucak 2- Kalp, gönül

BAĞIRLAK: İri bir kırlangıç türü

BAĞIŞ: 1- Veriş, ikram 2- Af, af ediş,3- Nezaret

BAĞLAN: 1- Demet, deste 2- Bağlılık 3- Kızıl renkli bir su kuşu

BAĞRI: Kararlı, azimli

BAĞŞI: (Baksı) Kam, doktor

BAHADIR: Bagatur, Batur, kahraman

BAHŞİ: Baksı, doktor, bilgin, büyücü, hoca

BAKAÇ: Bakıcı, bakan, nazır

BAKAN (Bağan): 1- Anıt, abide 2- Bağlayıcı, birleştirici 3- Haşarı, afacan

BAKAY: Haşarı, ele avuca sığmayan

BAKIM: Bakma eylemi, nazar, bakış

BAKIR: Bakır madeni

BAKIRSOKUM:birl Bakır/Sokum (Kuzey Türklerinde, Merih yıldızı

anlamına kullanılmaktadır)

BAKIŞ:1- Bakış, nazar 2- İkram 3- af

BAKSI (Bakşı): Bahşı,doktor, bilgin, büyücü

BAKTI: Bakan, nazır

BAKUY: Ulu, saygıdeğer kişi, tecrübeli, bilge kişi

BAL: 1- Yapışkan sıvı 2- Arı balı 3- Çamur, balçık

BALA: Yavru, çocuk

BALABAN (Balıban): 1-Bala bandırılmış 2- İri başlı bir doğan türü

Ayrıca mecaz olarak “ mahzun ve baygın bakış” anlamını içerir

BALACA: Yavrucak, ufaklık

BALAK (Balak): manda yavrusu

BALAMAN: Cüsseli, iri kıyım

BALAMİR: (Balabir) Biricik yavru

BALANDI: İri yarı, gösterişli

BALASAGUN: birl Bala/Sagun Özlenen, beklenen yavru (çocuk)

BALBAL: 1- Heykel, anıt 2- Mezar taşı (Eskiden mezarlara dikilen ve

üzerlerine öldürülen düşman sayılarının ve kimliklerinin yazıldığı mezar taşı)

BALÇAK: Kabza, kılıç kabzasındaki siperlik

BALDU: Balta

BALDUK: Balta

BALGAY: Ünlü, meşhur

BALI: Değerli, yüksek, ulu kişi

BALKAN: Ormanlarla kaplı, dağlık bölge

BALKIN: Parlak, gözalıcı

BALKIR: 1- Yağmur arasında çıkan güneş 2- Yağmurun hemen ardından

çıkan güneş

BALTA: Ağaç ve odun kesmek için kullanılan alet

BALTEG: Çamur, çamurlu

BALUG (Balık) 1- Balçık çamur 2- Ev, köy 3- Suda yaşayan balık

BAMSI: 1- Yüksek, ulu, ulaşılmaz 2- Baksı, kam

BANAR: Demet, tutam, deste

BANGU: (Mengü, Bengü) Sonsuz, sonsuzluk, ebedi

BANIÇİÇEK: birl Banı/Çiçekçiçeğe bandırılmış

BANLAK: Çağrı, davet, ezan

BARADAN: 1- Boradan, bora parçası 2- Nara, yüksek ses, bağırtı

BARAK: Türk mitolojisinde adı geçen çok tüylü, iri başlı köpek

BARBOL: Varol

BARÇA: 1- Parça 2- Tüm, tamam, eksiksiz

BARÇIN: İpekli kumaş, kadife

BARÇUK (Barçık) Tahta ve keçeden yapılan küçük heykel

BARÇUK ART TİGİN: birl Barçuk/Art/Tigin (Art,ardçı,halef)

BARDAM: Varlık, ganimet, bolluk

BARGAN: Varan

BARDI: Vardı (Varmakdan)

BARGAN: Varan, ulaşan

BARGI: Kadife

BARGIT: Kadife

BARGU: Nimet, ganimet

BARGUŞ: Ganimet

BARIK(Barı) : Esas, esas olan, mahfuz

BARIM: Varım, servet, varlık

BARIN: 1- Güç, kuvvet 2- Barınak

BARUNDUK: Sığınılacak yer, barınak

BARIŞ: 1-Varış, gidiş, gidişat 2- Sukunet, sulh 3- Servet, hazine

BARK: (Barka) baraka, ev çok önceleri saray anlamına kullanılan

bu sözcük, Uygurların kentleşmeye ağırlık vermesinden sonra,

“taştan yapılan ev” anlamında kullanılmıştır

BARKAN:Oynak toprak, bataklık

BARKAT: Heykel, büst

BARKIN: 1- Gezgin, seyyah 2- Kararlı, azimli

BARKUK: Servet, varlık

BARLA: Parlak, göz alıcı

BARLAK: Parlak

BARLAS: 1- Çekici, cazip 2- Varlık, servet 3- Temiz, temizlik

BARLI: Varlıklı, zengin

BARLIK: Varlık

BARMAK : (Varmak)

BARMAKLAK: 1- Varıcı, ulaşıcı 2- Eldiven 3- Varlık

BARMAN: Varlıklılık, mevcudiyet

BARS: Pars, leopar

BARSUK: Porsuk

BARTIK: Heykel, büst

BARTU:1- Varlık, servet 2- Menzil, varılacak yer

BARUG: Mesned, dayanak

BASAGAR: Ağırbaşlı, mütevazi

BASAK(Basa)1- Cesur, gözükara 2- Baskın 3- Farklılık, ayırım

BASAN: 1- Baskın yapan 2- Ölünün ardından verilen yemek 3- Yayan, yayıcı

BASAR: Baskın, baskıncı

BASAT:1- Mühür, 2- Yardım, muavenet 3- Busat, pusat,silah 4- başat

BASGAN: Basan, baskıncı

BASIK: 1- Gece baskını 2- Basınç, tazyik, baskı

BASILGAN: Baskıncı

BASIM: Enerji, güç

BASIR: Basar

BASKAK: Basak, cesur, farklı, Çengiz Kaan döneminde askeri valiler için

kullanılan ünvanlardan

BASKIN:1- Galp, muzaffer 2- Ani yapılan saldırı 3- Basık, yaygın genişlemiş

BASMIL:1- Baskıncı 2- yardımcı, muavin

BASRUK: Baskı, tazyik

BASSIZ: Başsız, başına buyruk

BASTI: Bastıran, baskın yapan

BASTIK: Basdı, Baskıncı

BASU (Basut) Tokmak

BASUÇ: Baskı, tazyik

BASUT: 1-Yardım, yardımcı 2- Demir tokmak 3- Baskın yapan

BAŞ: Oluş, doğuş, ortaya çıkış, uç nokta, doruk, birinci sıra gibi anlamların

hepsini içeren bir söz

BAŞACI: Reis, lider, öncü

BAŞAD(Başat)

BAŞAGUT:Önde gelen, önde bulunan, sevilen

BAŞAK:1- Buğday başı 2- Ok ucuokun ucuna takılan sivri demir 3- Sümbül çiçeği

BAŞALMIŞ:1- Öncü,önder 2- Düşmanını yenip, yoketmiş

BAŞAR: Başarı, kazanç

BAŞARAN: Başarılı, muvaffak

BAŞARI: Muvaffakıyet

BAŞAT:1- Emsalleri arasında en üstün ve en önde gelen 2- Hanlık yapan

bir soya mensup kişi

BAŞA: (Paşa) Bazı tarihçilerimize göre Baş-ağa, bazılarına göre

ise Baş-şad sözcüklerinin değişime uğramasıyla bu biçime gelmiş ve sözcük,

bugünkü anlamıyla General ordu komutanı

BAŞBAĞ:1- Başı bağlı, özgürlüğü kısıtlı 2- Gözde, sevgili, en değerli

BAŞBUĞ: Ordu komutanı, orgeneral

BAŞÇIL: Şef, lider, önde gelen

BAŞDAŞ: Denk, akran

BAŞDU: Başta olan, önde giden

BAŞEL: birl Baş/İlyol gösterici,mihmandar

BAŞGAK: 1- Başkan,şef 2- Bir tatlı su balığı

BAŞGÖZ: birl Baş/Göz 1-Birleşik, ayrılmaz 2- Mec Evlilik

BAŞGU: Alnında beyaz lekesi olan at

BAŞIL: Önde giden, şef

BAŞKAL: Emir, ferman

BAŞKAN: Yönetici, şef, başta giden

BAŞKARA: birl Baş/Karamec Sert, acımasız,bir kişiliğe sahip olan kişi

BAŞKIR: Başarı, muvaffakıyet

BAŞLADAÇU: Başlatıcı, yönetici, hakem

BAŞLAG: Başlangıç, ilk

BAŞLAK:1- Başıboş, salınmış 2- Başlangıç

BAŞLAMIŞ: 1- Kararlı, çalışkan 2-Lider, lider olmuş

BAŞLIĞ: Başı dik gururlu

BAŞLIK: Yönetici, şef

BAŞNAK: Başlıksız, tulgasız

BAŞŞAD: (Paşa) Ordu komutanı, general

BAŞTIN: Selef, önceki

BAŞTINKİ: Baştaki, öndeki, önder

BAŞVEREN: Fedai

BAŞVERMİŞ: Kurban, fedai

BATAK:1- Çamur, bataklık 2- Gizli, gömülü

BATIŞAD: birl Batı/Şad

TGöktürk ve Uygur ordularında, batı kanadının komutanlarına verilen unvan

BATIM:1- Batma boyu, boy, derinlik 2- Sivri bir aletin saplanması

BATIR: Batur’un şive farkıyla söylenmiş biçimi

BATMAZ: 1-Diri, mücadeleci 2- Vücuduna sivri ve kesici aletler işlemez

BATRAK: (Batırak) Mızrak, kargı

BATSIK: 1- Bastıran, yanaştıran 2- Gün batısı, batı

BATU: 1-Güçlü, yenilmez, gücüne dayanılmaz 2- Dayanıklı, metin 3- Gün batısı

BATUGA: 1- Batu, kahraman 2- Gizli, gizlenmiş

BATUR: Bagatur, Kahraman

BATURGAN: 1- Saklayan, gizleyen, gizli 2- Batıran,saplayan

BATUT: Gizli, saklı

BAVIRGAN: 1- Şefkatli, koruyucu 2- Bağıran, nara atan

BAY: Varlık, zenginlik, egemenlik, erklik, üstünlük, bolluk sözcüklerinin tümünü

içeren önemli bir ad Türk adlarının önemli birleşiklerinden başka sözcüklerle

kullanılabilen, kullanılan sözcüğü bütünleyip, güçlendiren, hem başa gelerek hem de

sona gelerek kullanılabilen bir ad

BAYA: Bay,baylanmış, zenginleşmiş

BAYAK: Selef, daha önceki

BAYAN: (Muyan, buyan) 1- Kalıcılık,sonsuzluk 2- Baht, mutluluk 3- Zenginlik,

güçlülük,erklik 4- eski dönem Tanrı sıfatlarından 5- Uygur kağanlarının unvanlarından

BAYAR: Ulu, yüce, kudretli, celilTanrı sıfatlarından

Bulgar hanlığı dönemi,soyluluk ve üstün vasıflı yöneticiler için verilen bir unvan

BAYAT: Tanrı sıfatlarından ,1- Devletli, kısmetli 2- Kadim, ezeli

BAYATLI: Devletli, bahtı açık, muktedir

BAYATLUĞ: (Bayatlı)

BAYAVUT (Bayagut) Varlıklı, muktedir

BAYÇA: Varlıklı, muktedir

BAYÇU (Baycu): Varlıklı, devletli

BAYDAK: 1- Bağımsız, hür 2- Bekar

BAYDAN: 1- Cömert, eli açık 2- Şık, yakışıklı

BAYDAR: Varlıklı, muktedir, egemen

BAYGIN: Kendinden geçmiş

BAYIK: 1- Varlıklı, egemen 2- Usta, eli yatkın 3- Doğru sözlü, saygılı, güvenilir

BAYIN: Çekici, güzel, yakışıklı

BAYINDIR: Güçlü,varlıklı, egemen

BAYIR: Yamaç

BAYITMIŞ: Zengin, kudret sahibi

BAYLA: Varlıklı, refah içinde olan

BAYLAK: Rahat, refah içinde

BAYLAM: 1- Azim, kararlılık 2- Demet, bağ

BAYLAMIŞ: Varlıklı, güçlü olmuş

BAYLAN: Nazlı, şımarık

BAYLANIŞ: İlişki, münasebet

BAYLIK: 1- Varlık, Varlıklılık, güçlülük 2- Ganimet

BAYMAZ: Mala mülke ilgi duymayan kişi

BAYRAÇ: Varlıklı, zengin

BAYRAK: Varlık, varoluş, erklik, güç, ve bağımsızlık

BAYRAM: Güzellik, mutluluk, sevinç, bolluk

BAYRI: 1- Ezeli, kadim 2- Emektar, tecrübe sahibi 3- Sonradan zapt edilip, yurda dahil edilen toprak

BAYRIN: Kadim, ezeli, eskiye dayalı

BAYSA: Madalya

BAYSAL:1- birlBay/Sal 2- Bolluk, rahatlık 3- Asayiş, sükunet

BAYSAN: Yakışıklı, levent, gösterişli

BAYSİN: Zengillik, kudret

BAYTAG: Bolluk, çokluk, kalabalık

BAYUK: Hazır, amade

BAYUR: Cesur, gözükara

BAYUTMUŞ: birl Bay/Utmuş (yenmiş, muzaffer)

BAYÜLGEN: birl Bay/Ülgen

Şamanist gelenekte insanlar arası ilişkilerle ilgilenen “mükafat tanrısı”

BAYÜLKEN: (Bayülgen)

BAZ: 1- Emin, güvenilir 2- Merkeze bağlanmış, sonradan katılmış

BAZDA: Hoş, latif, çekici

BAZIR: Basar, baskıncı

BAZMAN: Tabi, bağlı, muti

BECERİ: (Beceriklik) Hüner, marifet, yeterlilik

BECET: Süs, makyaj, tezniyat

BEÇİRİK: Becerik, beceri, marifet

BEÇKAN: İpekten yapılmış sancak

BEDER: Ziynet, mücevher

BEDİZ: 1- Resim, heykel, nakış, bezek 2- Taşlara yontularak yapılan süsleme

BEDİZCİ: Ressam , heykeltıraş, nakışçı

BEDÜK: Büyük, iri, cesim, ulu

BEGEÇ: Beyliğe uygun olan

BEGEN: 1- Beğeni, hoşluk 2- Şehzade, prens

BEGENÇE: Şehzade, prens

BEGESİN: Doğruluk, sevap, hayr

BEGİ: 1- Yiğit, güçlü, 2- Eş- koca

BEGİSİ:1- Doğru, sevap 2- Beğenilen, imrenilen

BEGÜM: Hanımefendi, bayan, saygı duyulan hanım, eski Türkçe’de “beğ”’in

tam olarak dişi karşılığı

BEĞ: Bey, varlık, erklik, güç, yöneticili toparlayıcılık, liderlik, soyluluk vb anlamları içerir

BEĞCEĞİZ: Beycik, Küçük bey

BEĞÇE: Küçük bey

BEĞÇEK: Küçük bey

BEĞDAŞ: Akran,eş,denk

BEĞDE:1- Aziz, saygıdeğer 2- Adil, adaletli

BEĞDEŞ: Nazir,benzer

BEĞDİ: Aziz,muterem, saygıdeğer

BEĞDÜZ EMEN: birl Beğdüz/Emen (ruh,can)

BEĞEÇ:1- Beğliğe layık 2- Beğ çocuğu, küçük bey

BEĞENDİK: Beğenilen

BEĞENİ: Hoşa giden, beğenilen

BEĞENMİŞ: Hoşuna gitmiş

BEĞER: Beyoğlu, prens, şehzade

BEĞLEN: Bey soyundan olan

BEĞLİK: Beylik, beyliğe uygun olan

BEĞREK: Beyrek, bey çocuğu, küçük bey

BEK: 1- Bey, beğ 2- Pek, sıkı

BEKEM: Bey, beyim

BEKEN: Dayanıklı, metin

BEKET: Kuvvet, dayanıklılık

BEKİ: 1- Yiğit,güçlü 2- Eş, koca 3- Şaman, baş şaman

BEKİK: Güvenli, iyi korunan

BEKİM: Azimli, kararlılık

BEL: 1- Bilgi, bilim 2- Belirti,iz, damga 3- Tarlanın orta yeri 4- İki dağın arasındaki geçit

BELÇİN: Belirti, iz, damga

BELDEK: İz, işaret, emare

BELEK:1- Kılavuz, rehber 2- hediye, 3-Kundak bezi

BELEN:1- Bilen, alim 2- Geçit 3- Sırt, tepe, dağ yolu

BELET: Belge, delil

BELGE: Belge, doküman, delil

BELGİ:1- Belge 2- Bilgi 3- Fark, farklılık, ayırt, alamet

BELGİN: Belirgin, net, açık

BELGÜ:1- Belge 2- Sınır taşı, sınır toprağı 3- Yüzük taşı, nişane

BELİK:1- Doruk, zirve, şahika 2- Saç örgüsü

BELLEK: Hafıza

BENEK: 1- Armağan, hediye 2- Bakır para 3- İşlemeli kumaş

BENGİ: Bengü, mengü sonsuz, sonsuzluk, ebediyet, ebedi

BENGİLİK: Sonsuzluk

BENGÜ: Bengi, mengü

BENİCE: Sonsuzluk, sonsuzluğa giden

BENK: Muhkem, iyi korunan

BENLİ: Yüzünde ben olan

BERDİ: Verdi,Kutsal güçler tarafından yollanan

BEREGEN: Eli açık, cömert, verici

BERGE: 1- Vergi 2- Berke, kamçı, değnek

BERGİ: 1- Vergi 2- Eli açık, cömert

BERGİLİK: Doğal, tabi

BERİK: 1-Berk, sağlam, gürbüz, dayanıklı 2- Cömert, eli açık

BERİL: Verici, cömert, eli açık, fedakar

BERİN: Veren, cömert

BERİŞ: Veriş, hibe

BERK: 1- Katı, sıkı, sağlam, dayanıklı 2- Şiddet, şiddetlilik 3- Korunan, muhkem 4- Yıldırım

BERKANT: birl Berk/Ant Altay dağları cıvarında bir başka dağın adı

BERKE:1- Kamçı, değnek 2- Dövme 3- Naz, işve

BERKEM: Düşmana karşı iyi korunan yer, müstahkem mevki

BERKİN: Güçlü, güçlendirilmiş

BERKİT: Güçlü, güçlendirilmiş, muhkem

BERKLİĞ: Berkli, güçlü, dayanıklı

BERKUK: Sert,cesur, dayanıklı

BERMEK: Vermek, veriş

BERŞE: Odun kömürü, kül

BESEN: Bezen,süs, makyaj, gösteriş

BETİK: (Bitiğ, bitik) Yazılı kağıt, mektup

BEYBUT: Barış, sulh

B****: Bike, küçük hanım

BEYGU: Bir şahin türü

BEYLEM: Buket, demet, çiçek demeti

BEYLEN: Beyli, beye bağlı

BEYNEN: Beğenen

BEYREK: 1- Tim, müfreze 2- Merkez ordu, ordugah

BEYRU (Bayrı) 1- Ezeli, başlangıçsız 2- Emektar, tecrübeli

BEZEK: Süs, takı, piraye

BEZEN: Süs, makyaj

BEZENMİŞ: Süslü

BEZGİN: Bezmekden Sarsılmış, bıkmış

BIÇAK: Biçme aracı

BIÇGIN: Kesen, biçen

BIÇKAS: Kağan ve Hanlara yapılan bağlılık andı

BIÇKI: Bıçak bileme aracı

BİBİ: Kibar, eğitimli, sayıdeğer hanım

(Anadolu’da birçok bölgemizde “hala” anlamında da kullanılır)

BİÇEK: Bıçak, biçici

BİÇİK: Biçilmiş, biçimlenmiş

BİÇİM: Şekil, format, örnek, biçilmiş gibi

BİÇİN: 1- Biçilmiş,biçime girmiş 2- Ekin, tahıl 3- Biçen, doğrayan

BİGE: 1- Bakire, temiz kız 2- Bey kız saygıdeğer kız

BİGEM: Sevilen, el üstünde tutulan kız

BİGEN: Beğenilen

BİGENDİK: Beğenilen, ilgi duyulan

BİKE: Bige

BİKET: Beylik, beyliğe uygun

BİL: Bilgi, bilim

BİLDİK: Bilinen, tanınan, ünlü

BİLECEN: Bilgiç,çok bilmiş

BİLEDA: Balta

BİLGE: Bilgili, filozof, alim, bilgin, ulu kişi

BİLGEKAĞAN: Bilge/Kağan (Aslı, Türk Bilge Kağan’dır)

TTürk tarihinin, bir çok nedenlerle en önde gelen kişilerinden Türk Milliyetçiliğini devlet siyasetine sokan, ona sosyal, ve siyasal bir kimlik vererek, devlet-millet bütünleşmesini sağlayan, milliyetçiliğe “zaman boyutu”nu kazandırıp, onu çağlar ötesine götürebilmeyi amaçlayan ve ilk defa “ Birleşik Türk Devletleri” fikrini ortaya çıkarıp bunu milli politika biçimine getiren,yönetimi döneminde sık sık kurultaylar toplayarak milletine “hesap veren” ve tüm bunları kardeşi Kül Tigin’in ölümünden sonra yazdırttığı “mengütaş’larda(Orkun anıtları) da bizzat anlatan ve son olarak da gerek Türk dili, gerek de edebiyatı ve içeriği açısından, dünyada bir eşi daha bulunmayan yazıları yazdırtan ulu kişiİlteriş Kutluk Kağan’ın büyük oğlu, Kül Tigin’in ağabeyi

BİLGE TAMGAÇU: birl Bilge/Tamgacı

TGöktürkler ve Uygurlar döneminde yüksek dereceli memurlara verilen bir unvan

BİLGE TONYUKUK: birl Bilge/Tonyukuk

TGöktürkler dönemi, ünlü, devlet adamı, siyaset bilimci ve tarihçisiII Göktürk kağanlığının kuruluşunda önemli rolü olan, hem İlteriş Kutluğ Kağan’ın yakın yoldaşı ve başkanlığını, hem de Bilge Kağan’ın başbakanlığını yapan ve kendi adına da yazıtlara yazı yazdıran ulu kişi

BİLGEN: Bilen, bilgin, alim

BİLGİN: Bilim adamı

BİLGÜ: Bilgi

BİLİG: Bilgiler, bilim, bilim dalı (orj)

BİLİK: Bilen, bilgili

BİLUN: Esir, tutsak, (gönül ve akıl esiri, aşık)

BİNİT: Binilecek nitelikteki, soylu at

BİRBEN: birl Bir/Ben Ben mec Kendini beğenmiş

BİRÇE: Biricik, yegane

BİRÇEK: 1- Biricik 2- Saçın ortadan ayrılıp yana dökülmüş hali

BİREBİN: Yegane, tek, biricik

BİRGE: 1- Beraber, birlikte 2- Biricik 3-Berke

BİRGEN: İçine kapanık, münzevi

BİRİCİK: Tek, yegane, bir tane

BİRİÇİM: birl Bir/İçim mec İmrenilecek güzellik ve çekicilik

BİRİDİN: Güneyli, güney bölgesinden

BİRKİT: Birleşik, birleşmiş

BİŞÜK: Nesil,soy-sop, kavim, kardeş

BİTERGE: Gerek, hacet, ihtiyaç

BİTEV: (Bidev) 1- Soylu, soylu at 2- El değmemiş bakir

BİTİG: Yazı, yazıt

BİTİGÇİ: Katip, yazıcı

BİTİGEN: Anıt, yazıt, yazılı taş

BİTİM: Gaye, hedef, ülkü

BİTKİ (Bütkü) yerden biten

BİYAN: (Bayan) (Buyan) Varlıklı, cömert ,Eski Tanrı sıfatlarından

BİYUM: Cömert, eli açık

BOD: Boy,uruk

BOGA: Boğa

BOĞ: Hediye, armağan

BOĞA: Boğa

BOĞACA: Boğa gibi güçlü

BOĞACI: Boğa deviren

BOĞAÇUK: Küçük boğa, genç boğa

BOĞAR: Boğucu, güçlü, kuvvetli

BOĞARCIK: Güçlü, boğucu

BOĞTAG: Şapka, başlık, hanım başlığı

BOLCAL: Vade, müddet

BOLÇAK: Gürz, topuz

BOLDUÇAĞ: Uygun zaman, olan çağ

BOLGAN: 1- Soylu at 2-Keşşaf, mucit 3- Olgun, olmuş, ermiş

BOLGU (Bolgi): Orijinal, özgün

BONCUK: Mücevher, takı

BOR: Bora, fırtına

BORA: Fırtına

BORDAK: Semiz, şişman, balık etli

BORDU: Üzüm, asma

BORKA: Baraka,ev

BORLA: Burla, üzüm, üzüm salkımı

BOSUM: Endam, zerafet

BOSUT (Basat) anlayış, izan, hidayet

BOŞGUR: Eğitmen, öğretmen, talimci

BOŞGUT: Öğrenci, şakirt

BOY: 1- Uruk, uyruk, oymaklar birliği 2- Eda, endam

BOYDA(Ğ): Soyut, mücerred

BOYDAŞ: Aynı boyun mensubu

BOYLA: Unvan veren kişi

BOYLA BAĞA TARKAN: birl Boyla/Bağa/Tarkan

Bilge Tonyukuk’un öteki adı

BOYLAN: Adına ve soyuna layık

BOYLUĞ: 1- Soylu 2- Yakışıklı

BOYSAN: Yakışıklı, heybetli

BOZ:1- Sert, şiddetli2- Alaca renk,füme rengi3- Toprak rengi

BOZAN: Bozmakdan düşmanı yenip dağıtan

BOZCA:1- Cesur, gözükara 2- Boz rengine kaçan

BOZCAK: Cesur

BOZÇİN: Dürüst, güvenilir

BOZDOĞAN: birl Boz/Doğan Bir doğan türü

BOZKIR: Step, çöl, vaha

BOZKURT: birl Boz/Kurt

TOğuz Kağan destanında, Oğuz’a yol gösteren efsane kurt Genel olarak Türk boylarının hemen tamamında, Türklerin karakteristik özelliklerini üzerinde taşıdığına inanılan “Milli sembol” pozisyonundaki hayvan (Önceleri “Gökbörü” olarak kullanılan bu ad, Selçuklular döneminden sonra, daha yaygın olarak “Bozkurt” olmuştur)

BOZLAK: 1- Boz ve kül renginde olan 2- Otlak, mera

BÖBÜLÜK: Koca, gül

BÖÇKE:1- Canavar 2- Böcek

BÖDGE: Çağ, zaman

BÖG(Bök): Kısmet, nasip

BÖGÜ:1- Filozof, hikmet sahibi kişi 2- Büyü, sihir 3- Ejderha, canavar 4- Zehirli bir böcek

BÖGÜR: 1- Ordunun kanatlarından her biri, cenah 2-Kaburga ile kalça arasındaki bölge

BÖĞDÜN: Bürokrat, yüksek dereceli memur

BÖĞREK: Ordugah, merkez ordu, merkez ordunun savaş pozisyonu

BÖĞÜRMÜŞ: Şamatacı, gürültücü

BÖĞÜŞ: Zeka

BÖKEN: Ahu, ceylan

BÖKEVUL: Aşçı, iyi yemek yapan

BÖKLİ: Yakışıklı,Şık, iyi giyimli

BÖKLİCE: Şık giyimli

BÖLE: Pay, nasip, kısmet

BÖLEN: Bölüm, pay

BÖLEK: Hediye, armağan

BÖLÜK: 1- Kısım, ekip, bölüm 2- Pay, nasip

BÖLÜN: Yönetici, şef

BÖNGE: Tekme

BÖNGER: Tekmeleyici, iyi tekme atan

BÖRÇE: Zülüf

BÖRÇEK: Zülüf

BÖRİ: Kurt

Göktürkler ve Uygurlar dönemlerinde Kağan muhafızlarına verilen genel bir ad

BÖRİTEÇİNE (Börteçine) Benekli bozkurt

Ergenekon destanlarının çeşitli versiyonlarından birinde, Ergenekon’dan çıkışı gösteren dişi kurt,bir diğerinde ise bu addaki demirci ustası olarak geçer

BÖRK: Başlık, tüylü hayvan derilerinden yapılan başlık

BÖRKLÜ(Ğ) Saygıdeğer

BÖRKLÜCE: Saygıdeğer, saygı gösterilen

BÖRTE: Benek

BÖRÜ: (Böri) Kurt

BUBİK: Konca,gül

BUCAK: 1-Gizli bölge 2- Uzak yer

BUCUGA: (Buğucu, ceylan avcısı)

BUDAK: Sert dal parçası mec Güç, sertlik, dayanıklılığı sembolize eder

BUDAN: (budun)

BUDAY: Buğday

BUDRAÇ: Gözü pek, cesur

BUDULGAN: Yürekli,cesur

BUDUN: Bütün, Ulu, millet “ Siyasi ve dini yapıları ne olursa olsun soy,dil, töre, kültür, tarihsel yapıları bir olup, psikolojik olarak birbirine bağlı insan topluluğuTürkçe’de kullanılan millet ve ulus sözcükleri tam olarak bu anlamı içermektedir Millet, din ortaklıklarını daha ön planda tutan bir anlam içerirken Ulus ise, daha çok boy ve uruk anlamlarını içerirBuna rağmen yakın zamana kadar millet, son zamanlarda ise ulus sözcükleri dilimize yer etmiştir Oysa gerek günlük dilimizde gerek yazı dilimizde bu sözcüğün bir an önce kullanıma girmesi gerekmektedir”

BUDUNÇAR (Budunçu-Yir) Sözcüğünün tam anlamıyla” Ulusçu”, “milletçi”

“Oğuz Töresi”’ni yeniden gündeme getirip, yürürlüğe koyan kişi

BUDUNÇİ: Buduncu, Ulusçu

BUDUNÇİYİR: birl Buduncu/Yir,yer toprak

BUGA: Boğa

BUGAN: 1- Boğan 2- Alamet, işaret, iz

BUGATEG: Boğa gibi güçlü

BUGAY: 1-Afacan, ele avuca sığmayan 2- Buğu, ceylan

BUGU: 1- Buğu, ceylan 2- Böcek, örümcek 3- Canavar

BUGUR: Sürekli,devamlı, devamlılığı olan

BUGA: Boğa

BUĞRA: 1- Genç aygır 2- Genç erkek deve

BUĞU:1- Ceylan, 2- Yavru geyik 3- Buhar

BUĞUÇAN: Boğucu, boğaç

BUKA: Boğa

BUKAĞI: Kelepçe, atların ayağına takılan bir çeşit köstek

BURAK: Güçlü, yenilmez

BUKAN: (Mokan, Büken) Güçlü, yenilmez

BUKUK: Tomurcuk, filiz

BULAÇ: Bulucu, keşşaf, mucit

BULAGAN: 1- Olgun, kamil 2- Bulan, bulucu

BULAK: Göze, kaynak, pınar

BULAR: Bulur, mucit

BULASI: Ülkü, bulunması istenen

BULÇA: 1- Bolluk, ganimet, bereket 2- Bulucu, mucit

BULÇU: Bulucu, mucit

BULÇUM: Keşif, buluş

BULDAN: Bolluk, refah

BULDU: Önemli, değerli, az rastlanan

BULDUR: 1-İri su damlası 2- Gözyaşı

BULDAK: 1- Bulanık, karışık, karma 2- Kıyı, sahil

BULGAN: 1- Olgun,kamil 2- Bulucu, mucit

BULGANÇ: Karma, kırma, karışık

BULGAR: Karışık, bulanık, karışmış, içiçe girmiş

BULGAŞ: Karışıklık, karmaşa

BULMAZ: 1- olgunlaşmamış 2- Sakin, tembel

BULMUŞ: 1- Olgun, erdemli, oturaklı 2- Keşşaf, mucit

BULU: Anlayış, idrak, izan

BULUÇ: 1-Bulucu 2- anlayış, fehim

BULUG: 1- Keşif bölgesi, keşfedilen yer, bölge 2- Fidye, haraç

BULUGAN: Bulan, bulucu

BULUM: İrfan

BULUNG: Bulunulan yer, yön, taraf

BULUŞ: 1-Feraset, buluculuk 2- Manevi destek

BULUŞGAN: Maharetli, becerikli

BUMİN: 1- Merkez ordu, çekirdek ordu 2- Puhu kuşu

BUN: Üzüntü, keder, bunalım, kendinden geçiş

BUNAK: Bunlu, üzüntülü, kendinden geçmiş

BUNALMIŞ: Üzgün, mahzun

BUNG: Bun, keder

BUNLUĞ: Bunlu, kederli

BUNSUZ: Mutlu, huzurlu

BURAN: BurmaktanBurucu

BURCU: 1- Buruk, burucu 2- Güzel ve keskin koku 3- Biber

BURÇAK: 1- Nohutgillerden bir tahıl 2- İrmiklik buğday

BURÇİGEN: Böü/Tigin Moğol ağzındaki söylenişi (Türk ağızlarında Kuzey’e çıkıldıkça T ”ler Ç’ ye dönüşür Çigin, Tigin, Çengiz Tengiz vb)

Çengiz Kagan’ın aile adı Uygur kökenli olup, sonraları kuzeye göç ederek,Moğol oymaklarının

arasına karışmış bir oymak

BURÇİN: Dişi geyik

BURÇUGİN: Özü sözü bir, güvenilir

BURÇUK: 1- Tahta veya keçeden yapılmış küçük heykel 2- Varlık, servet 3- Çiçek, gül

BURKA: Yüz örtüsü, fular (Tozdan ve fırtınadan korunmak için yüze takılan örtü)

BURKAN: 1- Totem, heykelcilik 2- Hüzün, iç burkuntusu

BURKE: 1-Burka 2- Berke, kamçı

BURLA(Hatun): Üzüm, üzüm salkımı

BURTA: 1- Benek, ben 2- Altın tozu

BURTAG: Burtak çakıllı, taşlı toprak

BURUK: Kırgın, alıngan, mahzun

BURUL: İçli, içten, samimi

BURUNÇUK: Burulmuş, buruşuk

BURUNDU: Atların terbiyesi için burunlarına takılan kıskaç

BURUNGU: Geçmiş, mazi, hatıra

BUŞKU:Telaş, heyecan

BUYAN: (Bayan, Muyan) 1- Kut, baht, mutluluk 2- Sevap,hayır 3- Dayanıklılık, mukavemet

BUYANDI: Kutlu, bahtı açık

BUYRA: Kıvırcık, kıvrılmış, bürülmüş

BUYRAÇ: Amir, buyuran

BUYRAT: Engebe, engel

BUYRUK: 1- Emir, buyruk, buyurma 2- Göktürkler döneminde vezir, (bakan) anlamına da

kullanılmıştır

BUYURUK: Buyruk, emir

BUZAÇ: Bozucu, bozguna uğratan

BUZAN: Bozan, düşman birliğini dağıtan

BÜBÜLÜK: Gül, konca

BÜDENE: Bir bıldırcın türü

BÜGÜ : 1- Büyü, sihir 2- Felsefe 3- ejderha

BÜK: Kıyı, sahil

BÜKE: 1- Genç kız, küçük hanım (Bike) 2- Bükü, ejderha

BÜKE BADRAÇ: birl Büke/Badraç Mitolojideki, yedi başlı ejderha

BÜKEÇ: Güçlü, bükücü

BÜKEY: Büken, bükücü, güçlü

BÜKİN: Hanımcık, küçük hanım

BÜKLÜM: Kıvrım, büküntü, saçak

BÜKÜ: Ejderha

BÜKÜŞ: Bükme eylemi, bükmek

BÜLEK: Bilek

TKırgızların, Mürti oymağı beylerinden

BÜLTE: Demet, deste, top

BÜNGÜ: Tos atmak, kafa vurmak

BÜR: Gonca; gonca gül

BÜRÇE: Kurt yavrusu

BÜRÇEK: 1- Kurt yavrusu 2- Saç kıvrımı

BÜRGE: 1- Kellik 2- Bahşiş, hediye

BÜRKEV: Himaye,vesayet

BÜRKÜT: 1- Bahşiş, hediye 2-Bir kartal türü

BÜRÜM: Bürülmüş, katlanmış

BÜRÜNCÜK: İpekten yapılmış, şal, fular

BÜTE: 1- Fidan 2- Bütünlük

BÜVET: Baraj, set, su seti

BÜYÜ: Sihir, gizliyi bilme işi, bilgelik

BÜYÜK: 1- Olgun, saygıdeğer 2- Bilge 3- Büyü, büyücü