Minicik Sözlük (F)

F

faal: çalışkan, işleyen
faalâne: çalışkanca
faaliyet: çalışkanlık, çalışma
Faalünlimâyürîd: her istediğini yapabilen Allah
fâcia: acıklı olay
fâcir: günah işleyen
fâcire: günahkâr kadın
fâdıl: üstün nitelikli
fahâmet: anlayışlılık
fâhim: anlayışlı
fâhir: övünen, iftihar eden
fâhiş: ahlâksız, aşırı
fâhişe: büyük günahlar işleyen iffetsiz kadın
fâhişehâne: genelev
fahl: ileri gelen, üstün
fahm: kömür, karbon
fahr: övünme, iftihar etme
fahrî: karşılıksız, parasız
Fahriâlem: âlemin kendisiyle övündüğü Peygamberimiz
Fahrikâinat: kâinatın övüncü olan Peygamberimiz
fahriye: övünme
fahrüddeverân: devirlerin övüncü
fahşâ: büyük günahlar
fahûr: çok övünen
fâide: fayda, yarar
fâik: üstün
fâikiyet: üstünlük
fâil: iş yapan, özne
fâiz: paranın haram olan kârı
fakat: ama
fâkat: yokluk, bulunmama
fakd: bulunmayış
fakdülahbâb: sevilenlerin bulunmaması
fâkih: islâm hukukunu bilen
fâkihe: yaş meyve, yemiş
fakîr: muhtaç, yoksul
fakîrâne: fakirce
fakîrülhâl: fakir hâlde
fakr: yoksulluk, muhtaçlık
fakrıhâl: fakir hâllilik
fakrımutlak: tam ve sınırsız fakirlik
fakrpîşe: fakirlik yolunda
fakruzarûret: fakirlik ve yoksulluk
faktör: bir sonucu oluşturan unsurlardan her birisi
fakülte: meleke, üniversitenin bölümlerinden her biri
fâl: fal, belirti, uğur
Fâlık: büyümesi için tohumu çatlatan Allah
fâlihayr: iyilik belirtisi
familya: aile, soy
fanatik: aşırı taraftar
fânî: geçici, ölümlü
fâniyât: faniler, gelip geçiciler
fantâziye: yalandan gösteriş, boş debdebe
fantezi: hayâl ürünü, aşırı süs
fanus: süslü fener
Farâbî: Aristonun tesirinde kalan bir filozof
Faraklit: Peygamberimizin incildeki ismi
Fârân: Mekke dağlarının incildeki adı
faraş: süprüntü toplama aleti
farazâ: diyelim ki
farazî: farzedilen, varsayılan
faraziye: ispat edilmemiş düşünce, varsayım
farfara: gürültücü, övüngen
fâriğ: devreden, geçiren, çekilen
fârika: ayırıcı özellik
Fâris: iranlı
Fârisî: iran dili, iranla ilgili
farîza: kaçınılmaz ödev, boyun borcu
fark: ayrılık, başkalık
farmason: mason, islâm düşmanı
Fars: iranlı
fart: aşarılık
Fârûk: "hak ile batılı ayıran" mânâsında Hazreti Ömerin lâkabı
farz: her müslümanın şahsen yapmakla yükümlü bulunduğu ilâhî emir
farzetme: sayma, tutma
farzıayn: her müminin mutlaka yapması gereken vazife
farzıkifâye: bazı müminlerin yapmasıyla sorumluluktan kurtulunan vazife
farzımuhâl: imkânsızı bir an mümkün sayma
farziyet: farz oluş
fâsık: günahkâr
fâsıkımütecâhir: açıkça günah işlemekten utanmayan
fâsıl: ayıran, bölen
fasıl: mevsim, bölüm
fâsıla: ara, durak
fâsılasız: aralıksız
fâsid: bozuk, yanlış
fasîh: düzgün ve güzel konuşan
fâsih: fesheden, bozan,
fasl: bölüm, mevsim
fâş: ortaya çıkmış
faşist: ırka dayalı baskı rejimine taraftar olan kimse
Fâtır: benzeri bulunmayan eserleri yaratan Allah
fâtih: açan, fetheden
fâtiha: başlangıç, birinci sûre
fâtihâne: fatihçe
fâtinülasr: asrın en akıllısı
faysal: hakkı batıldan ayıran
fayton: at ile çekilen binek arabası
fazâil: faziletler, üstünlükler
fâzıl: faziletli, üstün
fazîlet: üstün nitelik, meziyet
fazîletfuruş: üstünlük taslayan
fazîletkâr: faziletli, üstün nitelikli
fazîletmeab: üstün nitelikleri olan
fazîletperver: üstün nitelikleri seven
fazl: üstünlük, lütuf
fazlî: iyilik olsun diye
febiha: ne âlâ
fecâat: acıklı durum
fecere: günah işleyenler
fecet: acıklı hâl
fecî: çok acıklı
fecir: havanın ağarma zamanı
fecr: fecir, tan
fecrikâzib: yalancı fecir
fecrisâdık: gerçek fecir
fedâ: değerli nesi varsa verme
fedâî: feda eden, kendini adayan
fedâkâr: fedacı
fedâkârâne: fedakârca
fehim: anlama
fehm: anlayış
fehmen: anlama bakımından
fehmetmek: anlamak
fehva: mânâ, kavram
fekahet: fıkıh ilminde âlimlik, anlayışlılık
fekk: açma, ayırma
felâh: tam kurtuluş
felâhat: tarımcılık
felâket: büyük zararlar veren olay
felâketzede: felâkete uğramış
felâsife: felsefeciler, felsefeler
felç: inme
felek: gök, talih
felekiyyât: gök ilmi
felekiyyûn: gök ilimcileri
feletât: sürçmeler, falsolar
felillâhilhamd: Allaha hamdolsun
fellâh: ekinci, tarımcı
fels: bakır para, pul
felsefe: akıl yoluyla "niçin" sorusuna cevap arayan ilim
felsefî: felsefeyle ilgili
fem: ağız
fen: maddî ilim, bilim, hüner
fenâ: yokluk, geçicilik, kötü
fenâfilihvan: kardeşlerin varlığında erime
fenâfillâh: dünyayı kalben terkedip tamamen Allaha yönelmek
fenâfirresûl: kendi isteklerini terkedip peygamberde fani olmak
fenâfişşeyh: şeyhinde fani olmak
fennen: fence
fennî: fenle ilgili
fer: ışık, parıltı, süs
fer': ikinci derecede olan, kol, dal
ferâce: bütün vücudu kaplayan bir cins elbise
ferâgat: hakkı olanı bile istememe
ferah: geniş, iç açıcı, tasasız
ferâiz: farzlar, yapılması mecburi olan dinî emirler
ferâset: anlayış
ferc: yarık, dişi tenasül uzvu
ferd: fert, birey, tek, benzersiz
ferdâ: yarın
ferdaniyet: teklik, birlik, benzersizlik
ferdî: şahsî
ferdiferîd: benzeri görülmemiş, eşsiz
ferdiyet: birlik, teklik, eşsiz ve benzersiz oluş
ferec: ferahlık, genişlik, rahatlık
ferh: yavru
ferhan: sevinçli, rahat
ferî: ayrıntılarla ilgili
ferîd: eşi ve benzeri bulunmayan, yekta
ferik: general
ferikiyet: generallik
ferişte: melek
feriyye: ayrıntılar
fermâ: buyurucu
ferman: kesin emir, hüküm, bildiri
Ferraşin: Doğuda büyük bir ova
fersah: beş kilometrelik mesafe
ferş: yer, döşeme
feryâd: yüksek sesle yardım isteme
feryâdüfîzar: yüksek sesle yardım isteme ve yalvarma
ferzendâne: evlat gibi
fesâd: fesat, bozukluk, karışıklık
fesâdât: fesatlar, bozukluklar, karışıklıklar
fesâhat: düzgün ve güzel söz söyleme
fesh: bozma, kaldırma
fesl: ek yeri, hak söz
fesübhanallah: Allah bütün noksanlıklardan uzaktır
feşân: "saçan" mânâsında son ek
fetânet: zihin açıklığı, çabuk kavrayış
fetebârekallah: Allah mübarek etsin
fetevâ: fetvalar
feth: açma, fetih
fetih: açma, ele geçirme
fetişizm: bazı eşyaları putlaştırıp aşırı düşkünlük gösterme
fetk: ayırma, yarma
fetret: iki peygamber arasındaki bulanık zaman
Fettâh: her şeyi görülmedik biçimlerde açan Allah
Fettâhiyet: herşeyi uygun şekilde açma fiili
fetvâ: bir meseleyle ilgili dinî hüküm
fevâid: faydalar
fevâsıl: fasıllar, bölümler
fevâtih: başlangıçlar
fevc: gurup, topluluk
feverân: fışkırma, hızla çıkma
fevk: üst
fevkalâde: olağanüstü
fevkalbeşer: insanüstü
fevkalhad: sınırın üstünde
fevkalkanun: kanun üstü
fevkalkül: hepsinin üstü
fevkalmêmul: umulanın üstünde
fevkalzaman: zaman üstü
fevkaniyet: üstünlük
fevrî: hemen, düşünmeden
fevt: yitme, ölme
fevzâ: kargaşa
feya: ey!
feyaacaba: hayret doğrusu!
feyalilaceb: hayret ifadesi
feyezân: su taşkını
feyiz: bolluk, bereket, mânevî gıda
feyizdâr: feyizli
feyizkâr: feyizli
feyizyâb: feyiz alma, manen istifade etme
feylesof: filozof, felsefe ile uğraşan kişi
feylesofâne: filizofça
feylûle: ikindiden akşama kadar olan mekruh uyku
feyyâz: çok feyiz veren
feyz: bolluk, bereket, mânevî gıda
feza: artıran, çoğaltan
fezâ: uzay
fezâil: faziletler, üstün nitelikler
fezleke: özet
fıkdan: yokluk, bulunmama
fıkıh: ince anlayış, islâm hukuku
fıkra: kısa yazı, küçük hikâye, nükteli hikâyecik
fırâk: fırkalar, partiler, bölükler
fırfıra: topaç
fırka: parti, bölük
fırtına: şiddetli rüzgâr, korkutucu dalgalanma
fısk: günah, haktan sapma
fışkı: pislik, hayvan gübresi
fıtnat: yaradılıştan gelen iyi anlama kabiliyeti
fıtra: fitre, her zenginin vermesi gereken sadaka
fıtrat: yaradılış
fıtraten: yaradılıştan
fıtrî: yaradılışla ilgili
fî: içinde, içine, hakkında, üzere, dair
fidda: gümüş
fidye: bir suçtan veya esirlikten kurtuluş parası
figan: çığlık, inilti
figür: şekil
fîhinazarun: bir bakmak lâzım!
fihrist: içindekiler listesi
fihriste: kitabın konularını gösteren liste
fihristevârî: fihrist gibi
fiil: iş, eylem, yüklem
fiilen: fiille, iş ile
fiilî: fiille ilgili
fiiliyât: fiiller, işler
fikir: düşünce
fikr: fikir, düşünce
fikren: fikirce
fikret: düşünme
fikretmek: düşünmek
fikrî: fikirle ilgili
filasl: aslı üzere
filcümle: genellikle, bütünüyle
filhakîka: gerçekten
fillah: Allah için
filvaki: olduğu gibi
firâk: ayrılık
firâr: kaçma
firârî: kaçak
firâset: hızlı kavrayış
firâş: döşek, yaygı
Firâvn: Firavun
Firâvun: ilâhlık davası güden ünlü bir ulu önder
Firâvunâne: Firavun gibi
Firâvuncuk: küçük bir Firavun
Firâvuniyet: Firavunluk
Firâvunmeşreb: Firavunun yolunda olan
Firdevs: cennette bir tabaka
Firdevsî: cennet gibi
firenk: Batılı
firenkmeşreb: Batılıların yolunda giden
firkat: ayrılık
fisâl: ayrılmışlar
fîsebîlillâh: sadece Allah için
fistan: hanım elbisesi
fiten: fitneler
fitne: kargaşa, karışıklık
fitneengiz: fitne sesebi olan
fîzâr: inilti, inleme
fobi: bazı şeylere karşı duyulan korku
fonoğraf: teyp
forma: bölüm, elbise
foya: aldatıcı süs, hile
Frengî: Batı dili, Batı ile ilgili
Frengistân: Batı ülkeleri
Frenk: Batılı
Frenkmeşreb: Batılıların izinde giden
fuâd: kalb, gönül
fudalâ: üstün nitelikli kimseler
fuhş: edebe aykırı hareket, haram, zina
fuhşiyât: çirkin işler, günahlar
fuhûl: büyükler, ileri gelenler
fuhuş: zina, haram fiil, günahlı iş
fukahâ: islâm hukuku âlimleri
fukarâ: fakirler
Furkân: hak ile batılı ayıran Kurân
fusahâ: düzgün ve güzel kanuşanlar
fustat: kıldan yapılan büyük çadır
fusûl: fasıllar, mevsimler, kısımlar
fuzlâ: en faziletli
Fuzûlî: büyük bir divan şairi
fuzûlî: gereksiz, fazlalık
fuzûlîyâne: gereksiz ve fazlalık olarak
füccâr: günahkârlar
fücêten: birdenbire
fücûr: günah, zina, sapma
fülûs: bakır paralar
fünûn: fenler, ilimler, hünerler
fürce: girecek yer, yarık
Fürs: doğu kavimleri
fürû: dallar, kollar, çocuklar, torunlar
fürûat: ayrıntılar
fürûş: döşemeler, yaygılar
füruş: "satan, taslayan" mânâsında son ek
füsehâ: güzel ve düzgün konuşanlar
füsûk: haktan sapma, doğrudan ayrılma
füsûn: büyüleyici güzellik
füsûnkâr: büyüleyici
fütûhât: fetihler, açmalar
fütur: bezginlik, gevşeklik
fütüvvet: iyi geçim, ihsan
füyûz: feyizler, mânevî ihsanlar
füyûzât: feyizler, mânevî gıdalar
füzûlât: gereksiz ve faydasız şeyler