Satrancın Tarihi, Kuralları, Satranç Öğrenmek İçin

Satrancın tarihi, kuralları, satranç öğrenmek için


SATRANCIN TARİHÇESİ
Asırlardan beri süregelen ve süregelecek bir oyun Gerçek bir strateji Gerçek bir beyin cimnastiği İranda zamanın padişahı tarafından savaş stratejisi olarak geliştirilmiş bir sistem daha sonra oyun halini almış ve günümüze kadar gelmiştir

Satrancın, zamanımızdan en az 4000 yıl önce Mısır'da oynandığına dair bulgular piramitlerdeki kabartmalarda bulunmaktadır Oyunun bugünkü adını alması, MS 3 - 4 yüzyıllarda Hindistan'da, oyuna "ÇATURANGA" denmesi ile başlar Tarihçiler satrancın (daha doğrusu çaturanga'nın) din zulmünden kaçan budist rahipler yoluyla Çin'e götürüldüğünü düşünmektedirler

Satranç ile ilgili ilk yazılı belgeler Hindistan'dan kalmadır Daha sonra satranç İran'a, onlardan Araplara, Endülüslüler sayesinde de İspanya üzerinden Avrupa'ya yayılmıştır Bizans İmpratorluğu ile de karşılaşma önemli bir dönüm noktasıdır Yüzyıllarca satranç, yavaş stratejik bir oyundu 1400'lü yılların sonunda iki uzun menzilli taşın (Fil ve Vezir) icadıyla oyun hareketlendi Arap ve Avrupa el yazması kitaplardan sonra, İspanyol Lucena'nın ilk basılı satranç kitabında (1497) satrancın o zamanki yeni kuralları açıklandı O zamandan bugüne kadar, satranç oyununun kuralları değişmeden gelmiştir İspanya'dan sonra, İtalya, Fransa, Almanya, Amerika Birleşik Devletleri ve Rusya'da satranç hızla yaygınlaştı 15 yüzyılda İspanyol Lucena, 17 yüzyılda İspanyol El Greco, 18 yüzyılda Fransız Philidor'un satranç kitapları vardır 19 yüzyıl sonlarında satrancın büyük yıldızları belirdi: Anderssen, Morphy, Rubinstein ve Steinitz 1850'lerden başlayarak, güçlü oyuncuların katıldığı turnuvalar yapıldı Sonunda, 1886'da o zamanın en kuvvetli iki satranç oyuncusu arasında, ilk dünya satranç şampiyonluk karşılaşması oynandı: Steinitz ve Zukertort Steinitz bu maçı, 10 galibiyet, 5 beraberlik ve 5 yenilgi (+10 -5 =5) alarak kazandı

1 Satranç Oyunun Esasları


11 Satranç oyunu, "Satranç Tahtası" diye adlandırılan kare şeklinde bir alan üzerinde iki rakip arasında taşları sırayla oynatılmasıyla oynanır Rakibi hamlesini tamamlamış olan taraf "hamlede" dir

12 Her iki tarafın da amacı, rakip şahın kurallara uygun bir hamleyle yenmekten kurtulması mümkün olmayana dek rakip şaha saldırmaktır Bunu başaran taraf rakibini ‘ Şah-Mat’ yapmış demektir ve oyunu kazanır Mat olan taraf oyunu kaybeder

13 Her iki taraf için de Şah-Mat yapmak mümkün değilse oyun berabere biter

2 Tahta Üzerinde Taşların Başlangıç Konumu
21 Satranç tahtası çizgili 64 ( 8x8 ) eşit kareden oluşur ve kareleri sırayla açık (beyaz) ve koyu (siyah) renktedir Satranç tahtası iki rakip arasına beyaz renkli köşe karesi sağ tarafta olacak şekilde yerleştirilir

22 Başlangıçta bir taraf 16 adet açık renkli (beyaz), diğer taraf 16 adet koyu renkli (siyah) taşa sahiptir Bunlar: birer adet şah, birer adet vezir, ikişer adet kale, ikişer adet fil, ikişer adet at ve sekizer adet piyondur

Beyaz bir şah genellikle bu sembolle gösterilir

Beyaz bir vezir genellikle bu sembolle gösterir

Beyaz iki kale genellikle bu sembolle gösterilir

Beyaz iki fil genellikle bu sembolle gösterilir

Beyaz iki at genellikle bu sembolle gösterilir

Beyaz sekiz piyon genellikle bu sembolle gösterilir

Siyah bir şah genellikle bu sembolle gösterilir

Siyah bir vezir genellikle bu sembolle gösterir

Siyah iki kale genellikle bu sembolle gösterilir

Siyah iki fil genellikle bu sembolle gösterilir

Siyah iki at genellikle bu sembolle gösterilir

Siyah sekiz piyon genellikle bu sembolle gösterilir

23 Başlangıç konumu şöyledir:



TAŞLARIN HAREKETLERİ
Kale



Kale ileri, geri ,sağa ve sola istediği miktarda ilerleyebilir
Kalenin önünde aynı renkten bir taş varsa Kale o taşın üzerinden geçemez Yani o yöne doğru hareket etmek isterse sadece o taşın olduğu yere kadar gidebilir
Kale rakip taşı, onun bulunduğu karenin üzerine gelerek ALIR Bu durumda Beyaz Kale Siyah Piyonu ALABİLİR Bir taşı alabilmek için, rakip taşı tahtadan kaldırırsınız ve kendi taşınızı o kareye koyarsınız Taş alış damadan farklıdır Taşın üzerinden atlayıp ALAMAZSINIZ

Fil



Fil çapraz (diagonal) olarak istediği miktarda hareket eder Filin hep aynı renkteki karelerde gidebildiğine dikkat ediniz Eğer aynı karede iki Filiniz varsa hata yapmışsınız demektir!
Filin önünde aynı renkten bir taş varsa fil o taşın üzerinden geçemez Yani o yöne doğru hareket etmek isterse sadece o taşın olduğu yere kadar gidebilir
Fil rakip taşı, onun bulunduğu karenin üzerine gelerek ALIR Bu durumda Beyaz Fil, Siyah Piyonu ALABİLİR Bir taşı alabilmek için, rakip taşı tahtadan kaldırırsınız ve kendi taşınızı o kareye koyarsınız Taş alış damadan farklıdır Taşın üzerinden atlayıp ALAMAZSINIZ

Vezir



Vezir hem Kale hem de Fil gibi gidebilir Kale gibi yukarı, aşağı, sağa ve sola gidebilir Aynı zamanda Fil gibi çaprazlarda hareket edebilir Vezir tahtadaki en güçlü taştır Tahtanın merkezindayken 27 kareye gidebilir
Vezirin önünde aynı renkten bir taş varsa Vezir o taşın üzerinden geçemez Yani o yöne doğru hareket etmek isterse sadece o taşın olduğu yere kadar gidebilir
Vezir rakip taşı, onun bulunduğu karenin üzerine gelerek ALIR Bu durumda Beyaz Vezir, Siyah Piyonlardan birini ALABİLİR Bir taşı alabilmek için, rakip taşı tahtadan kaldırırsınız ve kendi taşınızı o kareye koyarsınızTaş alış damadan farklıdır Taşın üzerinden atlayıp ALAMAZSINIZ

At



At "L" harfine benzer şekilde hareket ederıki kare yukarı veya aşağı sonrada bir kare sağa veya sola Yanda At işaretlenmiş herhangi bir kareye gidebilir
Atın hareketinde diğer önemli bir olay ise eğer At Beyaz bir karedeyse Siyah bir kareye gitmelidir Eğer At Siyah bir karedeyse de Beyaz bir kareye gitmelidir
Diğer taşlar gibi At, rakip taşın bulunduğu kareye giderek o taşı kaldırır ve o taşın yerine geçebilir Bu şekilde taş almış olur
Diğer taşlardan farklı olarak At ismine de uygun olarak diğer taşaların üzerinden atlayabilir

Piyon



İlk karesinde bir Piyon isteğe bağlı olarak, İLERİ DOĞRU ya BİR KARE ya da İKİ KARE gidebilir
İlk hareketinden sonra Piyon BİR KERESİNDE SADECE BİR KARE GİDEBİLİR
Diğer taşlardan farklı olarak Piyonlar HAREKET ETTİKLERİ GİBİ TAŞ ALMAZLAR İLERİ DOĞRU ÇAPRAZ olarak taş alırlar Bu durumda Beyaz Piyonun 3 olası hamlesi vardır İleri doğru bir hamle gidebilir veya iki Siyah Piyondan birini alabilir
Piyonun çok işe yaramadığını düşünebilirsiniz Fakat Piyonun ÇOK ÖZEL bir hareketi vardır Eğer Piyonu tahtanın en dibine götürürseniz, onun yerine başka bir taş koymak zorundasınızdır: Vezir, Kale, Fil veya At
Anlaşılması diğer zor bir Piyon hareketi GEÇERKEN ALMADIR Eğer yandaki gibi BEŞİNCİ YATAYDA bir Piyonunuz varsa ve rakibiniz onun yanına İKİ KARE İLERLETEREK bir piyon sürerse, o Piyonu sanki BİR KARE İLERLETMİŞ GİBİ ALABİLİRSİNİZ Bu hakkınızı ilk fırsatta kullanmazsanız daha sonra kullanamazsınız
GEÇERKEN ALMAYI gösteren filmi izleyiniz

Şah



Şah bir seferinde herhangi bir yöne sadece bir kare gidebilir Yukarı, aşağı, sağa, sola ve çapraz
Şah yanındaki bir karedeki rakip taşı alabilir Burada Beyaz Şah Siyah Piyonu alabilir
Şahla ilgili özel bir kural vardır Rakip taşların gidebileceği karelerde Şah DURAMAZ veya oraya GİDEMEZ
Şah, Fil tarafından alınabileceği bir kareye gidemez
Beyaz şah, Siyah şahın yanına gidemezİKİ ŞAH ASLA YANYANA DURAMAZLAR!
Beyaz Şah, Siyah Şahın yanına gidemez