Prof. Dr. Sinsi
|
Hangi Alanlarda Hayvan Deneyleri Yapılıyor
Hangi alanlarda hayvan deneyleri yapılıyor
1 İlaç araştırmaları ve kimya sanayii
Deney hayvanlarının yüzde 44ü ilaç ve kimya sanayiinde kullanılmaktadır Hayvanlar üzerinde sadece yeni ilaçlar değil, aynı zamanda kimyasal maddeler, deterjanlar, temizlik maddeleri, bağımlılık yapıcı maddeler, hastalık arttırıcılar, gıda maddeleri, gazlar, asitler, yağlar vb de denenmektedir İnsanla ilişkisi olabilecek, herhangi bir biçimdeki herşeyin olası en zarar verici etkileri öncelikle hayvan deneylerinde sınanmaktadır, bunların başında:
Zehirlilik (toksisite)
Anne karnındaki tohuma verdiği hasar (Teratojenite)
Kalıtsal hasar (Mutajenite)
Kansere yol açış (Kanserojenite)
gelmektedir Her ürüne göre başka testler de uygulanmaktadır, örn tahriş edici ve yakıcı özellikler, balıklara karşı zehirlilik ve doğaya yönelik hasar verici etkiler
Buna karşın bu “sakıncasızlık sınamalarının” tüketiciye vaadedilen güvenceyi sağlamadığı gösterilmiştir Sürekli olarak insana zarar veren, hatta sıklıkla yıkıcı etkiler gösteren ilaçlar ve başka ürünler piyasadan kaldırılmaktadır Gerek insanlar ve hayvanlar, gerekse de farklı hayvan türleri arasında dayanıklılık ve etki bakımından olduğu kadar, maddelerin alınış, dağılış ve vücuttan atılışı bakımından da temel farklılıklar vardır Hiç bir zaman insanın bir tıbbi maddeye bir deney hayvanıyla aynı şekilde tepki vereceği veya deney hayvanının insanla aynı tepkiyi göstereceği güvenilir bir şekilde ileri sürülemez Hayvanlar üzerindeki deneylerin sonuçları insanlara uyarlanamaz
2 Temel araştırmalar
Temel araştırmalar büyük oranda amaçsızdır, kısmen de insan vücuduna ait normal ve hastalıklı süreçlerin bilgisinin artırılması ve bu süreçlerin daha iyi anlaşılmasıyla ilgilidir İnsan hastalığının semptomlarını yaratmak için, hayvanlar yapay biçimde hastalandırılır Örneğin bir inme yaratmak için beyne giden kan akışı kesilir, ya da hayvana bir tümör ekilir
Bu sözde “hayvan modelleri” insan hastalardaki karmaşık hastalık ve tedavi süreçleriyle eşitlenebilir değildir Beslenme, yaşam alışkanlıkları, bağımlılık yapıcı maddelerin kullanılması, zarar verici çevre etkileri, stres, psikolojik ve sosyal faktörler gibi hastalık oluşumunun önemli noktaları gözardı edilir Hayvanlarla yapılan çalışmaların sonuçları bu yüzden yanıltıcı ve önemsizdir Olgusal olarak hayvan deneyi yönelimli bilim, onlarca yıllık araştırma ve bir çok milyonlarca hayvan kullanımına karşın, kanser, kalp-damar hastalıkları, şeker hastalığı ve romatizma gibi uygarlık hastalığı denilen hastalıkları yenememiştir
3 Gen tekniği
Gen tekniği alanında da hayvanlar “kullanılır” Öncelikle gen tekniği yöntemleriyle kalıtım maddeleri değiştirilir Bir çok durumda bu başarısız olduğundan bu şekilde dönüştürülmüş bir çok hayvan daha anne karnında ölür, ya da sakat gelişmiş olarak dünyaya gelir Gen dönüşümüne tabi tutulmuş fareler ve sıçanlar, örn kansere, alzheimera ya da romatizmaya yakalanmak zorundadır Üzerlerinde hastalık araştırılır ve insanlar için terapiler geliştirilir Her şeyden önce ekonomik nedenlerle gen dönüşümlü domuz, balık gibi “kullanım hayvanları” çok daha hızlı büyümek ve daha iri olmak zorundadır Domuzlar ayrıca gelecekte insanlar için “organ bağışlayıcılar” olarak düşünülmektedir Hayvan organlarının insan bağışıklık sistemi tarafından şiddetle reddedilmesini engellemek için domuzlar gen dönüşümüne tabi tutulmaktadır Tavşanlar, keçiler ve inekler “bioreaktörler” olarak sütlerinde insan proteini üretmek zorundadır Bu ilaçların üretiminde ve gıda maddesi tamamlayıcıları olarak kullanılmak istenmektedir
Gen dönüşümlü hayvanlarla yapılan deneylerin sonuçları da sadece bu hayvanların tepkileri üzerine bir şeyler söyleyebilir İnsanlar için bir kehanet mümkün değildir Hayvan organlarının insanlara transplantasyonu ayrıca hastalık yapıcı maddelerin aktarımı riskini de taşımaktadır Yeni ve insan için tehlikeli salgın hastalıkların patlaması ise bu durumda ihtimal dışı bırakılamaz
4 Kozmetik
Hiçbir Alman yasası kozmetik ürünler için hayvan deneylerini öngörmez Hatta hayvan koruma yasası sonal ürünlerin test edilmesini temelde yasaklar Buna karşın hala daha, kozmetik ürünlerin bileşenleri olabilecek yeni maddeler için vahşi deneyler düzenlenir, genellikle de tavşanlar ve kemirgenler üzerinde Bu maddeler zehirlilik, deri ve göz tahrişleri, deri alerjilerine yol açma, kalıtsal bozukluğa ve kansere neden olan özellikler bakımından test edilir
Buna karşın hayvan deneyleri bu maddelerin insan üzerindeki etkisi konusunda güvenilebilir öngörülere izin vermez Daha şimdiden, uluslararası olarak büyük oranda halen kabul görmemiş olmakla birlikte, hayvan deneyleri olmaksızın sonuç verebilen test yöntemleri mevcuttur 2009 yılında hayvanlar üzerinde test edilmiş kozmetik ürünlerin ABye ithali yasaklanacak Ancak bunun güzellik ürünleri için hayvan eziyetine son noktayı koyup koymayacağı tartışmalı AB, eğer o tarihe kadar uluslar arası kabul görmüş hayvan deneyinden bağışık test yöntemlerinin yeterince hazır olmaması halinde, yasakların daha ileri bir tarihe ertelenebileceği gibi küçük bir arka kapıyı açık bırakmakta
5 Yüksek öğrenim /eğitim
Bir çok alman yüksek okulunda biyoloji, tıp ve veterinerlik öğrencileri eğitimleri kapsamında hayvan deneylerine katılmak, ya da önceden öldürülmüş hayvanları teşrih etmek zorunda Bu deneyler sadece teorik ders materyalinin canlandırılmasına hizmet etmekte
Daha şimdiden bir çok üniversitede ders materyalini hayvan deneyinden çok daha anlaşılır hale getiren ve ayrıca etik olarak da kabul edilebilir, hayvan deneyinden bağışık ders yöntemleri uygulanmakta
|