Toplum Hayatında Önemli Yer Tutan Marşlar Hakkında Genel Bilgiler

Toplum hayatında önemli yer tutan marşlar hakkında genel bilgiler

MEHMET ÂKİF’ İN SANATI İLE MİLLÎ MARŞ OLAN ŞİİR
İnsanları bir araya getiren ortak değerler vardır Bu değerler millet olmanın da aracıdır
Ülkenin hangi bölgesinde olursa olsun insanların üzerinde ittifak edebilecekleri noktalar
mutlaka vardır Bunlar gizli sözleşmeler mahiyetinde soyut ama yaşayan değerler olduğu gibi;
somut, ortak belge niteliğinde olma özelliği ile de herkese açıktır Her fert bu tür vasıtaları
kendinden bir parça sayar Bu vasıta ile diğer insanlara ulaşır, sıkı bir dayanışma içine girer
Birlikte yaşamanın esrarlı bir terkibi gizli ya da aşikâr bu tür ittifaklarda yer alır
Değişik karakterlerde ve farklı kültürel birikimlerdeki kişilerin bir arada olmasını sağlayacak
bağlar toplumsal bütünlük için gereklidir Bu tür bağların çokluğu, yüreklerin aynı heyecanla
atmasını sağlar Ortak heyecanlar büyük başarıların yolunu açar Bu nedenle üzerinde ittifak
edebileceğimiz değerlerin çokluğu büyük olmanın göstergesidir Ortak değerlerin çokluğu millet
bütünlüğünün teminatıdır Bunları yok saymak, zedelemek, unutturmaya gayret etmek, karşı
değerler katarak bulandırmak, işin farkına varamayanların gafleti olarak görülmelidir
Millet için ortak ittifak belgelerinden biri de İstiklal Marşı’dır Nice zaferler, acılar,
fedakârlıklar, hayaller, idealler ve millet olma şuuru bu şiirin bünyesinde toplanmıştır İstiklal
Marşı’nın rengi milletin rengidir Bu marş milletin geçmiş, hâl ve gelecek zaman dilimlerinin
özeti ve ışığıdır Milletle marş arasında birbirini tamamlayan ve yaşatan damarlar vardır
Milletin üzerinde ittifak edebileceği dayanışma belgelerinin ortaya çıkışı için özel vasıfları
olan sanatçılara ihtiyaç vardır Sanatçı milletiyle bütünleşmiş olmalıdır Milletin rengini iyi
gözlemeli, yaşananları sanatçı duyarlılığı ile besleyip bir terkipte toplayabilmelidir Milletin rengi
sanat eserlerinde hissedildiği oranda eserin millî oluşu gerçekleşir Sanat eserlerinde millete
sunulan hedefler, milletin değerleriyle aynı paralelde gidiyorsa karşılıklı uyum sağlanmıştır
İstiklal Marşı her insanın yazabileceği bir metin değildir Çok önemli vasıfları haiz kişilerin
başaracağı bir iştir Milletini tanıyan, onun değerleriyle bütünleşmiş, söylediklerini yaşayan,
samimi, fedakâr, mütevazı, sağlam karakterli, ağlayan, ağlatan, hisseden, söyleyen bir sanatçı
böyle bir metni yazabilecektir Bu başarı Mehmet Âkif Ersoy’a nasip olmuştur
Mehmet Âkif’in, Safahat’ında neler söylediği, İstiklal Marşı’nda neler anlattığı sık sık dile
getirilmiştir Bunlarla ilgili sayısız kitap ve makale yazılmış; akademik çalışma, resmî ve özel
toplantılar yapılmıştır Mehmet Âkif’in nasıl yazdığına, sanatçı kimliğine ve sanatçı duyarlılığına
daha az temas edilmiştir Âkif’in başarısında sanatçı kimliğin de önemini vurgulamak gerekir
Duygu, düşünce ve hayalleri sanat eseri hâline nasıl getirdiği incelenmelidir Böylece anlam
zenginliği ve değeri yanında üslup özellikleri ve ayrıcalıkları da bilinecektir
Millî Marş Olan Şiir
İstiklal Marşı, millet için önemli bir belgedir Varoluş belgesidir Yediden yetmişe milletin
bütün fertlerinin ortak duygusunu terennüm eder Üzerinde herkesin anlaştığı, anlaşabileceği
ya da anlaşması gereken düşünceler, duygular İstiklal Marşı’nı oluşturur Bir sanatçının bu
duyguları ve değerleri bütün incelikleriyle bilmesi hâlinde marşı yazması mümkün olacaktır Bir
anlamda millet bir sanatçıda bütünleşmiş, sözcülük görevini ona vermiştir Sanatçıya düşen bu
ulvî sorumluluğu ifade edecek kelimeleri bulmak ve sanatçı duyarlılığı ile son şeklini vermektir
Bu zor bir görevdir Millet adına sadece bir şiir yazılacak ve bu şiir bütün eksiklerinden uzak
fazlalıklardan kurtulmuş olacaktır Bir özel belge olduğu için müdahale edilmesi de mümkün
olmayacaktır
Bu durumda İstiklal Marşı’nı kim yazabilir? Yukarıda sayılan özellikleri şahsında
toplayabilen sanatçıya düşen bir görevdir bu
İstiklal Marşı seçilmiş bir şiirdir Yüzlerce şiir arasında Millî Marş olmaya layık görülmüş,
bütün bir maziyi ve geleceği tam bir uyum içinde sunarak milletle bütünleştiği için kabul
görmüştür İfade ettiği fikir, gösterdiği hedef ve barındırdığı değerlerle sanatkârane söyleyişi
buluşturmuştur
Âkif, hayatı sanata, sanatı hayata katmıştır Böylesi özellik çok az sanatçıya aittir Şiiri
kurarken merkezde kendisi vardır Temsil ettiği kitle millettir Milletin duygularını sanat eserine
dönüştürmenin gayreti içindedir Buradaki başarısı bütün benliğiyle şiirde varolmasına bağlıdır
Dışarıdakilere seslenirken şiirin merkezindedir Milletin iftihar edilecek vasıflarını kendi
kimliğinde toplamakta, bütün vatan coğrafyasında hissedilenleri şiir hâline getirmektedir
Realist bir sanatçı oluşu durumu en güzel sunmasına yeterlidir Zira sanatçı zor günleri,
endişeyi tereddüdü, ümidi, fedakârlığı, zaferi, imanı, yurdun değişik bölgelerindeki
görevlerinden derlemiştir
Söylediğinde samimidir Samimi olduğu için de etkilidir Âkif, “Söz ruhtan çıkarsa ruha
nüfuz eder, ağızdan çıkarsa kulağın hududunu aşmaz” görüşüne katılır1 İstiklal Marşı bu
açıdan değerlendirildiğinde mısralardaki yürekten söyleyiş dikkati çeker:
“Ruhumun senden ilahî şudur ancak emeli” derken bu özelliğin zirvesine ulaşırız
Mehmet Âkif kelimeleri seçerken ona kendince özel anlamlar yükler Kelimelerin mısraa
yerleştirilmesi, diziliş, sıralama, vurgular farklı anlam ayrıntılarını ortaya çıkarır
“Arkadaş yurduma alçakları uğratma sakın” derken “Arkadaş” kelimesine sanatçının
yüklediği değerler ve ton farklarının katkısı bu zenginliği ifade eder Bu kelimenin vurgusu
önemlidir Âkif’in sanat gücü bu tür vurgularda gizlidir Böylece kelimeye, samimiyet, tabiilik,
ikaz, yakınlık, kesinlik, uyarma anlamları yüklenmiştir
“Bastığın yerleri toprak diyerek geçme tanı” mısraındaki tabiilik hepimizin dikkatini çeker
Bir şiir mısraı bu kadar konuşuyor gibi rahat ve tabii söylenmiş olabilir
Edebî eserin oluşumuna etki eden faktörleri bu şiirde bulmak mümkündür Bir sanat
eserine dönemin problemleri yön verir Toplumsal ve sosyal meseleler insanları derinden
etkiler Döneme ve daha sonraki yıllara damgasını vuran olaylar yumağı uzun süre eserlere
konu teşkil eder İstiklal Marşı böyle bir sürecin içinden süzülmüş duygular birikimidir Tarih,
medeniyet ve milletin hafızası telmihlerle canlı tutulmuş, güncel olaylarla zenginleştirilmiş,
geleceğe ait hedef ve arzularla sunulmuştur
Sanatçının başarısı, kabiliyeti olduğu sahaya vukufuyla da orantılıdır Bu saha güzel
sanatların değişik şubeleri olabileceği gibi, bir şube içinde farklı türler de olabilir Duygu ve
düşünceleri dışa vurmada her sanatçının farklı malzeme ve vasıta kullanmasındaki sebep de
budur Sanatkâr olarak tanınan birinin ilgili sanat şubelerinin birinde ya da bir kaçında başarılı
olduğunu görürüz Onun güzel sanatların bütün şubelerinde başarılı olmasını istemek haksızlık
olur Mehmet Âkif dönemin şiir ustaları arasındadır Eserleri okuyucular tarafından hasretle
okunmakta, yeni yeni şiirleri beklenmektedir İstiklal Marşı’nın söz konusu olduğu günlerde
Mehmet Âkif’ten de şiir talep edilmesinin sebebi budur Devrin şairleri arasında onun farklı bir
yeri vardır Onun katılmadığı bir yarışmanın maksadı hasıl olmamış demektir Mehmet Âkif,
kimliği, ruhu, geçmişi ve hassasiyetleriyle İstiklal Marşı’nı en iyi yazabilecek kişi olarak kabul
ediliyordu Bu beklenti üzerine yarışmaya’ “Maarif Vekaleti”nin talebi ve arkadaşlarının ısrarı ile
katılmıştır
Sanat eserini oluşturmada sanatçının felsefi pozisyonu önemlidir Yazacağı tür ve konu ile
bütünleşmiş olması başarısını artırmaktadır Bilindiği gibi Âkif İstiklal Marşı’nı sadece
yazmamış, bütün ayrıntıları ile yaşamıştır Söylediklerini görmüş, gördüklerini yaşamış bütün
olayları ruhunda hissetmiştir Şiirlerinin çoğunu bu özel hâl ile yazdığı, arkadaşları tarafından
nakledilmiştir Binlerce kilometre uzakta Çanakkale Zaferi şiirini yazarken gece âdeta cezbe
hâlinde, bir vecd içinde şiiri tamamladığı nakledilmektedir
İstiklal Marşı olabilecek 724 şiir teklif edilmiştir Bunlar arasından bir tanesi Millî Marş
olmaya layık bulunmuştur Bunda şiirin dış unsurları, içeriği tabiî ki üslubu önemli bir etkendir
Şiire özgünlük katan Âkif’in samimiyetidir Bu tavır şiirin üslubunu belirlemede ilk sıradadır
İstiklâl Marşı olarak yazılan diğer şiirlerde de konu hemen hemen aynı olmasına rağmen hiçbir
şiir, millî hafızayı, geleceğe ait hedefleri, görev ve sorumlulukları, heyecanlı, samimi ve realist
biçimde sanatkârane ifade edememiştir Burada şu gerçeği hatırlamak gerekiyor;
Shakespeare’dan önce Romeo ve Jülyette hakkında iki yüze yakın eser yazılmıştır Doğu
kültür coğrafyasında Leyla ile Mecnun hakkında birçok eser yazılmıştır Alman edebiyatında

Geothe’nin Faust’undan önce aynı konuda birçok eserin yazıldığı bilinmektedir Romeo ve
Jülyette denince Shakespeare, Leyla ile Mecnun denince Fuzuli, Faust denilince Goethe öne
çıkmaktadır Bizde de İstiklal Marşı denince aynı konuda yazılmış diğer şiirleri aşan bir şiir
olarak Mehmet Âkif’in yazdığı şiir dikkati çekmiştir Adı geçen sanatçıların kendileriyle
özdeşleşen eserlerine kattıkları değeri ve özgünlüğü Âkif, Millî Marş olarak düşündüğü şiire
sindirmiştir
Şiirde duygu ve düşünce aktarımı birinci şahıs anlatıcı tarafından yapılmıştır Anlatıma
yakınlık ve samimiyet katan bu tarz, şiirde samimimiyeti esas alan Mehmet Âkif ‘in üslubuna
daha yatkındır Bu uygulama şiirin tamamına ses tekrarlarından oluşan bir ahenk de katmıştır
Mehmet Âkif okuyucuya çok yakın bir sanatçıdır Safahat’ın içinde, “Ey karii “, “Ey sevgili
karii” gibi hitaplarla diyaloğu sağlar İstiklâl Marşı’nda “Korkma”, “Çatma”, “Arkadaş”, “Bastığın
yerleri toprak deyip geçme, tanı!” gibi söyleyişler Âkif ‘in okuyucu ile yakınlığını ifade eder
Sanat eserinde okuyucu ile buluşma noktaları eseri değerli kılan yanlardır Bu tür bağların
çokluğu eser için önemli bir değerdir Okuyucu veya dinleyici bu noktalarda daha bir dikkatle ve
ilgiyle sanat eserine bağlanır Âkif bu buluşmayı hitabelerle, soru cümleleriyle, konuşma
cümleleriyle sağlamıştır Hemen her kıtada bu özelliği görmek mümkündür Tekdüze bir
anlatım şiire durgunluk verir Soru cümleleriyle fiillerle, heyecan veren cümlelerle söylemi daha
canlı hâle getirmek mümkündür Âkif ustalığını bu yönde de göstermiş, Safahat’ında yer alan
şiirlerde bu yolu uygulamıştır İstiklal Marşı gibi şekil ve muhtevası çok başka önem arz eden
bu şiirde Âkif bütün sanatkârlığını göstermiştir Yiğitçe bir eda, sonra bir niyaz cümlesi,
alımlayıcıyı-muhatabı - sürüklemektedir
Söylemek istediklerini okuyucuya ya da dinleyiciye ulaştırırken sanatçının yansıttığı tavır
önemlidir Duygu ve düşüncelerini rahat bir söyleyişle ifade eden sanatçı başarılı kabul edilir
Neşe, hüzün, heyecan, nedamet, nida ve öfaaai ifade ederken sanatçının vermek istediği
mesaja uygun eda üretmesi beklenir
İstiklal Marşı’nda kavramlar, hedefler ve istekler, belli bir tertip ve düzen içinde
yerleştirilmiştir Başlangıçta yüksek kavramlara değinilmiştir Alsancak ve Hilalin; bunların
temsil ettiği bağımsızlık, hürriyet gibi değerlerle alımlayıcı - okuyucu ya da dinleyici- sarsılmış,
kendine gelmesi için emir cümleleri ile ifade zenginleştirilmiştir
Marşın kuruluşu ustacadır On kıta içinde bir millet için gerekli moral değerler yer almıştır
Ümit, cesaret, yüce değerler, kimlik tanımı, kendini bilme, vatanın önemi, toprağın vatan
oluşunu sağlayan unsurlar; rahat, müsterih, asude eda ve şükrün ifadesi ile final kıtasına
ulaşır
Dalgalan sen de şafaklar gibi ey nazlı hilal!
Olsun artık dökülen kanlarımın hepsi helal
Ebediyyen sana yok ırkıma yok izmihlal
Hakkıdır hür yaşamış bayrağımın hürriyet
Hakkıdır Hakk ‘a tapan milletimin İstiklal
Bu mısralarla son bulan marşta, başlangıçtaki tereddüt ve endişe gitmiştir
Akşam karanlığı ile başlayan şiir sabah aydınlığı ile tamamlanmıştır Tereddüt, yerini
sükûnete ve rahatlığa bırakmıştır Yapılan fedakârlıkların karşılığı alınmıştır İnsanın sahip
olduğu özelliklerle vardığı netice dile getirilmiştir
İstiklal Marşı’nda sanatçının planladığı bir kompozisyon vardır Şiirlerinde plan yapma
özelliği Âkif’in daima dikkat ettiği bir uygulamadır Marşın kompozisyonunda Âkif okuyucuyu
veya dinleyiciyi zihnen ve bedenen canlı bir ortamda gezdirir
Sanat eserinin edası önemli bir vasıftır Kelimelere özel anlamlar ve vurgular yükleme
imkânı sanatçının becerisi olarak kabul edilir Mehmet Âkif, yeri geldiğinde çocukça bir eda,
yeri geldiğinde nadim bir kul, bazen heybetli bir adam tavrı ile şiirde hissedilir Marşın
tamamında meydan okuma, tembih, ikaz, niyaz, davet gibi özel anlamları buluruz
Sanatçının heyecanlarının, hislerinin tam olarak esere yansıması istenir Bu noktada
başarılı olan sanatçı kabul görür, kalıcı eserler meydana getirir Şiir mısralarında sanatçı ruh
anaforunun yer alması eserde tempoyu dengeler Birkaç mısra içinde hareket, heyecan, inişler,
çıkışlar dikkati çeker Böylesi bir üslupla sanatçı okuyucuyu peşine takar Onunla coşar, onunla
sakinleşir Bu özellik sanat eserinde muhatabı etkileyen ve esere bağlayan bir estetik öge
olarak önemlidir Mehmet Âkif bu özelliği Safahat’ında uygulamıştır İstiklal Marşı’nda da kıtalar
arasında okuyucuyu coşturan dinamik hâle getiren, sonra sakin, asude bir hâle bırakan özellik
vardır
İstiklal Marşı’nda monotonluğu ortadan kaldırmak için Âkif’in kısa şiir cümleleri kurduğunu
görürüz Kısa cümleler fiil sayısını artırmış, bu durum akıcılığı sağlamıştır Sanatçı tarafından
önemine dikkat çekilen fikirlerin tekrirlerle sunulduğu görülür Böylesi bir uygulama, fikrin
hatırda kalmasını, dikkatin o noktaya toplanmasını sağlar, ahengi besler
Mehmet Âkif şiiri daha tesirli kılmak için benzetmeler ve karşılaştırmalar yapar Kelimelerin
yan anlamlarını okuyucunun dikkatine sunar İkinci kıtadaki “hilâl” kelimesini, dörtlüğün anahtar
kelimesi yaparak okuyucunun dikkatini üst seviyede toplar “Hilâl” kelimesi ile millet hafızasında
yer alan çağrışımlar gündeme getirilir
İstiklal Marşı'nın muhatabı bütün bir millettir Her seviyede okuyucu ya da dinleyici için
ifadeler ve işaretler taşıması gayet tabiidir Halkın günlük konuşma dilindeki deyimler, terimler,
konuşma edasıyla oluşturulmuş sözler ve üst seviyede felsefi tespitler şiirin geniş bir muhatap
kitlesi olduğunu gösterir Bu anlayış şiirin geniş kitlelere, nesilden nesile intikali yanında aynı
kuşağın farklı insanları arasında da iletişim kurulmasını sağlar Her kuşak ve kuşak içi farklı
topluluk, kendince şiirin bir yerinden tutunur
İstiklal Marşı bir dil birikiminin ürünüdür Zengin bir dil mirasının kelimeleriyle yazılmıştır
Âkif’in dile hakimiyeti İstiklal Marşı’nda belli olur Kelimelerde kültürler gizlidir Kavramların
içinde bir milletin hafızası sindirilmiştir Birinci kıtadan itibaren bazı örnekler vermek gerekirse
sancak, ocak, millet, kurban, hilâl, helâl, Hak, İstiklal, iman, şehit, cennet, vatan, mabet, ezan,
şehadet, din, hürriyyet, gibi kelimeler kültürel boyutuyla ve tarihî birikimiyle özel anlamlar arz
etmektedir Bu kelimelerde asırların hatırası vardır Zaferler, acılar, kültürel değerler esrarlı bir
terkiple nesilden nesile aktarılır İstiklal Marşı’nın mısralarına serpiştirilmiş bu anahtar
kelimelerle kuşaklar arası değerler aktarımı yapılmaktadır Dil zevkini canlı tutan, anadil için
musiki numunesi olan kelimeler Âkif tarafından şiire yerleştirilmiştir
Mehmet Âkif Türkçeye hâkim bir şairdir Dile olan kabiliyeti bilinmektedir Anadilinden
başka Arapça, Farsça, Fransızca dillerini de iyi bilmesi Türkçenin inceliklerini sanat eserine
yansıtmasına yardımcı olmuştur
Safahat’ta değişik iş, meslek ve cinslerin olması binlerce mısralık bir hacmin verdiği
imkândır Bu çeşitliliği Âkif İstiklal Marş’ına taşırken, o insanların deyimlerini, terimlerini günlük
konuşmalardaki cümlelerini şiire almıştır Sanatçı
“Sönmeden yurdumun üstünde tüten en son ocak”
“Hangi çılgın bana zincir vuracakmış şaşarım”
“Yırtarım dağları enginlere sığmam taşarım”
gibi mısralarda en sade ve basit söyleyişi yakalamıştır Marşın üçte birini geçmeyen Arapça ve
Farsça kaynaklı kelimelerin de özel bir anlamda eserde yer aldığını söyleyebiliriz Hakk, istiklal,
na-mahrem, şehadet, vecd, na’ş, izmihlal gibi kelimeler kültürel altyapı ile bütünleşmiş derin
anlamları nedeniyle şiirde yer almıştır
Mehmet Âkif’in lisanı, hitabet lisanıdır Aynı sesi Namık Kemal’de de görürüz

Safahat şairi,
karşısında geniş kalabalıklar varmış gibi cümleler kurar Seçtiği zamirler ve fiil şahıs zamanları
bu amaca yöneliktir Yazdığı şiir, bir millî marş niteliği taşıyorsa sanatçı daha da coşar
“Ben ezelden beridir hür yaşadım, hür yaşarım
Hangi çılgın bana zincir vuracakmış, şaşarım”
mısralarıyla bir meydan okuma ve yiğitçe bir eda, hitabet lisanının imkânlarıyla sanat eserine
yerleşir
Sonuç
Sanat eserini meydana getiren psikolojik, felsefî, etik, politik ve sosyal unsurların İstiklâl
Marşı’nda yer aldığını görürüz Sanatçının ülkesi için samimiyeti, fedakârlığı, vefa ve sadakati,
diğer topluluk ve anlayışlarla karşılaştırmalar yapması eserde ciddi bir tertibin işaretidir
Âkif bir çok eserin plansızlık yüzünden değerini kaybettiğini söyler İstiklal Marşı, şiir olarak
iyi planlanmış bir sanat eseridir Diğer şiirlerde bulduğumuz tertip ve düzeni bu şiirde de
buluruz Girişten itibaren hitap ettiği kavramlarla, gösterdiği hedeflerle, öğündüğü değerlerle
dikkati çeker Bir millî marş olarak nesillere aktarılacak değerleri sıralaması ve yaşatması
bakımından önemlidir Gittikçe aydınlanan ve ümide doğru gelişen şiirde iyi bir plan olduğu
görülür
Mehmet Âkif İstiklal Marşı’nda milleti çok iyi temsil etmiştir Milletin rengi bütün tonlarıyla
şiire yerleşmiştir Marş bu hâliyle millete küçük ama önemli bir rehber niteliğindedir Buna bir
küçük anayasa da diyebiliriz
Sanat eserinde sanatçının duygularının tam yansıtılması esastır Sanatçının samimiyeti
yaşadıkları, müşahedeleri, hayalleri tam olarak şiire sindirilmiştir Mazi, hâl, gelecek şiirin
kıtaları arasına değerler bütünü olarak yerleştirilmiştir Eserde okuyucuyu kucaklayan bir tabiilik
vardır Milletin değerleriyle bütünleşen yönü, olduğu gibi milletin asırlardır işlenmiş diliyle,
deyimleriyle ifade edilmiştir Çok rahat şiir cümleleri kuruyormuş hissi, okuyucuyu ayrıca
kendine çeker Tabii söyleyiş konuşmalardaki rahatlığı şiirde hissettirir Âkif’in sözünü
sakındırmaz bir realist oluşu İstiklal Marşı’nda ülaaae göz dikenlere layık oldukları cevabı verir
Medeni olduklarını iddia edenlerin davranışları en üst seviyede kınanmaktadır Bu cesur üslup
İstiklâl Marşı’nın genel havasını tamamlamaktadır
İstiklal Marşı’ndan kurtulmak isteyen bazı gayret sahipleri var Bunlar sadece İstiklâl
Marşı’ndan kaçmıyorlar Milletin tarihinden, kültüründen, inancından kısacası mazisinden
kaçıyorlar
Dil ile oynama, İstiklal Marşı’nın dili ile mesafeyi açtı Maksatlı müdahalelerden sonra
aradaki dengesizliği marşı feda ederek gidermek hiç de vefalı bir davranış değildir
Kalıcı eserlerin bütün zamanlara ve nesillere hitap etmesi gerekmektedir Aynı duyarlılığı
paylaşan bir akış içinde İstiklal Marşı zamanla eskimeyecek bir şiirdir İnandığı ve güvendiği
fikirleri başkalarına da telkin etmek ve benimsetmek, gelecek kuşaklara aktarmak için en içten
anlatım, şairi tarafından sağlanmıştır Hayalle alışverişi olmayan ve sözü hakikat seviyesinde
tutan bir şairin inanarak yazdığı böyle bir şiirin Millî Marş olmasından daha tabii bir şey yoktur