Saha Cumhuriyeti Hakkında Bilgi

Saha cumhuriyeti hakkında bilgi



aha (Yakutistan) Federe Cumhuriyeti

Yüzölçümü: 3103200 km2

Nüfusu: 1381000

Başkenti: Yakutsk Coğrafi Bilgiler

Kuzeydoğu Sibirya'da Kuzey Buz Denizi'ne dökülen Lena, Yana, İndigirka ve Kolıma ırmaklarının havzasında yer alır Ülkenin % 40'dan fazlası kutup dairesinin kuzeyindedir Ülkenin % 20'si kuzey kutbundadır ve 2/3'ü dağlarla kaplıdır

Tarihçe

Yakutistan arazisinde en eski insan izleri yukarı Paleolite ( MÖ 20-10 bininci yıllar ) aittirMS 6-10'uncu yüzyıllarda güneyden gelerek yerleşen bir Türk boyu olan Yakutlar ( Sahalar ) 17'inci yüzyılın ilk yarısında Rus Çarlığının denetimine girdi Yakutistan'ın en büyük kenti olan Yakutsk eyaleti 1632'de kuruldu 1638'de Yakutsk eyaleti ( Voyevodstvo ) oluşturuldu ve bu topraklar Rusların yerleşimine açıldı Ruslar özellikle Lena nehrinin orta kesimi boyunca sıralanan şehirlere yerleştiler Yüzyıllar boyunca göçebeliğe dayalı bir hayat tarzı sürdüren Sahalar 19'yyda yerleşik düzene geçtilerSaha ( Yakut ) Türklerinin milli bilinçleri gözle görülür derecede artmaya başlamıştır 27 Eylül 1950'de "Yakut Saha Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti Devlet Egemenlik Deklarasyonu" ilan edildi 20 Aralık 1991'de cumhuriyet tarihinde doğrudan başkanlık seçimi yapıldı Başkan göreve gelir gelmez birinci iş olarak cumhuriyetin adını "Saha Cumhuriyeti" olarak ilan ettiYakutlar Orhun kitabelerinde de Kurıkan adıyla geçmektedir Daha sonra kuzeye çekilen Yakutların ana Türk kütlesiyle bağları kopmuştur Bu yüzden Saha ( Yakut ) Türkçesi Türkiye Türkçesinden ve diğer Türk lehçelerinden biraz uzaktırSahalar'ın tarihte 10 asra yakın bir süre varlıklarını sürdüren İskit (Saka) Türklerinin bir uzantısı oldukları da uzmanlarca belirtilmektedir Kendilerine Saha demeleri de, buna bir delil sayılmaktadır

Nüfusun Etnik Yapısı

1998 tahminlerine göre 1381000 olan Yakutistan nüfusunun % 505'i Ruslardan % 369'u Saha ( Yakut ) lardan oluşmaktadır Geriye kalan yaklaşık % 13'lük kısım ise Ukrain, Kazak, Tatar ve Azerilerden müteşekkildirBaşkent Yakutsk'un nüfusu 270000'dir Yakutların % 95' i Yakutistan Cumhuriyeti sınırları içerisinde yaşamaktadır

İdare ve Devlet Yapısı

Hükümet, cumhurbaşkanı ve onun yardımcılarından oluşmaktadır Yardımcıların kendi bölümleri vardır ve çeşitli konulardan sorumlu olarak çalışırlar Halen Saha cumhuriyetinde 14 bakanlık vardır Bunlardan 12'sinin başında Saha Türkleri vardırÜlkenin parlamentosu (İl Tümen)ise 200 kişiden oluşmaktadır Bunların da % 83'ü Saha Türk'üdür Cumhuriyetin sembolü beyaz turnadırÜlkede Yakutsk, Aldan, Verkoyansk, Mirnıy, Olyokminsk adlı oblastların (eyaletlerin) dışında 32 rayon vardır Nüfusun % 90'ı merkezdeki bölgelerde, Yakutsk ve Vilüysk şehirleri civarında yerleşmiştir Moskova sömürgelerinin hepsinde olduğu gibi burada da yerli ahalinin yüzdesi yıllar geçtikçe düşmekte, kolonize etmek için getirilen Rus nüfusu artmaktadır

Siyasi Yapı

1990'lı yılların başında Cumhuriyette milli hareketler oluştu İlk ortaya çıkan hareket "Saha Omuk" hareketidir Daha sonra " Saha Keskile" hareketi ortaya çıktıGlasnost ve Perestroika ile birlikte Moskova merkezli olarak ortaya siyasi partiler çıkmıştır Bunlardan Sosyal Demokrat Parti Rusya'ya yönelerek Rusya ile tam bir birlik oluşturmak istemektedir Bir diğer parti Cumhuriyet Halk Partisi'dir Bu partinin kurucusu Moskova'da yaşamaktadır ve faaliyetlerinde merkeze bağlıdırYakutistan Halk Partisi ise bağımsız bir devlet kurmayı amaç edinmiştir Partinin başkanı genç bir Saha Türkü olan İMiroslav'dır

Ekonomi

Halkın geçim kaynakları arasında kürk avcılığı ve balıkçılık önemli yer tutar Ülkede bulunan samur, kutup tilkisi ,sincap, tilki ve nadir balık çeşitleri ; avcılar ile maceraperestleri kendine çeker Bu avcılar sayesinde üretilen kaliteli kürklerin ve balıkların şöhreti bütün dünyada meşhurdur Yakutistan'ın en önemli kaynaklarından biri de yer altı zenginlikleridir Ülkede elmas, altın, gaz, kömür, gümüş ve bakır çıkarılmaktadır Mendeleyev tablosundaki bütün elementler Yakutistan'da bulunmaktadır Elmas Saha yurdunda çok önemli bir yere sahiptir Bunların en değerlilerinden biri de Moskova'da müzede bulunan ve 342,5 karatlık pırlantadır Yakutistan'ın hemen her bölgesinde elmas çıkarılmaktadır