Cumhuriyet Dönemi

Cumhuriyet Dönemi

CUMHURİYET DÖNEMİ

A) Cumhuriyetin İlanı ve Halifeliğin Kaldırılması:

1 Cumhuriyetin İlanı ve Mustafa Kemal Paşa'nın ilk Cumhurbaşkanı Seçilişi

2 Halifeliğin Kaldırılması ve Bunun Önemi

B) Partiler ve Çok Partili Döneme Geçiş Dönemleri:

1 Cumhuriyet Halk Fırkası

2 Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası Şeyh Sait Ayaklanması

3 Mustafa Kemal'e Suikast

4 Serbest Cumhuriyet Fırkası ve Menemen Olayı

C) İnkılabın Gelişimi Devlet ve Toplum Kurumlarının Laikleşmesi

1 Osmanlı Devletinde Hukuk

2 Din-Devlet ilişkisi ve Aşamaları

3 Türk Medeni Kanununun Kabulü ve Karakteri

D) Eğitim ve Kültür Alanında İnkılap Hareketleri:

1 Türk Harflerinin Kabulü

2 Tevhid-i Tedrisat Kanunu

3 Medreselerin Kaldırılmamsı

4 Eğitim-Öğretim Alanında Gelişmeler (Okullar Güzel Sanatlar ve Kültür alanında gelişmeler üzerinde durulması)

5 Yeni Tarih Anlayışı

6 Türk Dilinin Gelişmesi

E) Toplumsal Yaşayışın Düzenlenmesi :

1 Tekkelerin Zaviyelerin ve Türbelerin Kapatılması

2 Kıyafette Değişiklik

3 Soyadı Kanununun Kabulü

4 Ölçüler Saat ve Takvimde Değişiklik

5 Kadın Haklarının Kabulü

F) Ekonomik Alanda Gelişme:

1 Milli Ekonominin Kurulması :

a) Cumhuriyetin İlk Yıllarında Ekonomi

b) Milli Ekonomi İlkesi ve Uygulanması

c) Tarım (Köycülük siyaseti kooperatifçilik toprak reformu vergi sistemi üzerinde durulması)

d) Ticaret (Kabotaj hakkının açıklanması)

e) Sanayi ve Madencilik

2 Bayındırlık Alanında Gelişme

3 Sağlık ve Tıp Alanında Gelişme

Atatürk inkılaplarının tümü bir bütün oluşturur Birbirini tamamlarlar

Türk inkılabının amacı Türk halkını çağdaş uygarlık düzeyine çıkarmaktır

Saltanat' ın kaldırılması (1 Kasım 1922) :

Nedenleri :

Milli mücadele sırasında İtilafçılarla beraber hareket etmişti

“Egemenlik kayıtsız şartsız milletindir” hükmü padişahlıkla çelişiyordu

Lozan barışı sırasında İtilafçılar sultanı da görüşmelere davet ederek Türk heyetinde ikilik yaratmak istiyordu Bunun önüne geçilmesi gerekiyordu

* Bu nedenle saltanat 1 Kasım 1922’te kaldırıldı

M Kemal Erzurum kongresinden itibaren cumhuriyete doğru gidişi ortaya koymuştu Ancak ülke şartlarının buna elverişli olmaması nedeni ile bu amacını açıkça söylemiyordu Kurtuluş Savaşı kazanılıp şartlar olanak verince 29 Ekim 1923’te Cumhuriyet TBMM’nin kabul ettiği bir tasarı ile ilan edilmiştir

Halifeliğin Kaldırılması ( 3 Mart 1924 ) :

1-Halife peygamber ve Emeviler döneminde hem devlet lideri hem de ordu komutanı idi Osmanlılara geçince daha çok İslam dünyasını birleştirici bir güç olarak kullanıldı Ancak bu pek başarılı olmamış ve önemini kaybetmişti

2-Halife Türkiye’de de devlet işlerine karışmaya başlamış ve cumhuriyete karşı olanlarla iş birliği yapmaya başlamıştı Bu nedenlerle 3 Mart 1924 yılında halifelik kaldırıldı

Devlet hizmetlerinin halka daha iyi ulaştırılabilmesi için Türkiye’nin idari teşkilatı yeniden düzenlendi Merkezi idareye bağlı olarak Türkiye iller ilçeler bucaklar ve köylere ayrıldı İle vali ilçelere kaymakam devletin temsilcisi olarak yönetici atanır

Türkiye’nin başkenti Ankara olarak belirlendi

Milli mücadelenin bütün çalışmaları burada yapılmıştı

TBMM burada açılmış ve çalışmıştı

Ulaşım haberleşme ve bütün diğer imkanlar açısından Türkiye’nin tüm bölgeleriyle bağlantılıydı Ülaaai buradan kontrol etmek daha olanaklı idi

Atatürk yeni Türk Devleti’nde demokratik rejimi yerleştirmenin yolunun demokrasi olduğunu biliyordu Bu nedenle siyasi yönetimin tam bir hür ortamda oluşturulabilmesi için halkın seçim hürriyetini sağlamak gerekiyordu

Demokrasi değişik fikirlerin varlığını kabul eder Siyasi parti de aynı görüşü paylaşan insanların bir araya gelip oluşturdukları bir örgüttür

Kurtuluş Savaşı sırasında siyasi partiler yoktu Herkes ülkenin kurtarılmasını istiyordu Ancak savaştan sonra ve özellikle saltanatın kaldırılmasının ardından mecliste muhalifler arttı ve kendiliğinden iki grup oluştu Seçimler yaklaşınca M Kemal Cumhuriyet Halk Fırkası’nı kurdu(9 Ağustos 1923)

Bir süre sonra Atatürk’ün bazı arkadaşlarında fikir ayrılıkları başlamış ve onlar da kendi fikirlerini uygulamak üzere terakkiperver Cumhuriyet Fırkası’nı kurdular İlk başta iyi niyetle kurulan bu parti daha sonra cumhuriyete karşı olanların toplandığı bir odak haline gelmiş ve bu kişilerin çıkardığı bazı ayaklanmalara üzerine parti kapatılmıştır

Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası’nda toplananlar saltanatın ve halifeliğin yeniden tesisi için çalışıyorlardıBunlar Diyarbakır ve Elazığ çevresinde Şeyh Sait İsyanı’nı çıkarmıştı Bunun üzerine Takrir-i Sükun Kanunu çıkarılıp İstiklal Mahkemeleri kuruldu ve isyan bastırılıp elebaşıları İstiklal Mahkemelerinde yargılandı

M Kemal’i saltanat ve halifeliğe dönüş için engel olarak görenler onu öldürmeyi tasarlamıştı Ancak suikastçileri kaçıracak olan motorcunun bu amacından vazgeçip haber vermesi üzerine amaçlarına ulaşamadılar

1925-1930 yılları arasında inkılaplara devam ediliyordu Ancak 1929’da yaşanan ekonomik bunalım M Kemal’in ekonomik politikasını eleştirenler arttı Bunun üzerine Atatürk farklı görüşler için başka partilerin kurulmasını istedi Sonuçta Ali Fethi Bey tarafından Serbest Cumhuriyet Fırkası kuruldu Ancak bu parti de öncekinde olduğu gibi cumhuriyet rejimine karşı olanların toplandığı bir merkez haline gelince bu da kapatılmak zorunda kalınacak ve böylece ilk çok partili rejim denemeleri başarısız olmuştur(1945 yılında ancak başarı sağla)

Menemen olayı cumhuriyete karşı olanların halkın dini duygularını kullanarak çıkardıkları bir ayaklanmadır Derviş Mehmet liderliğinde başlayan ayaklanmayı bastırmak isteyen Öğretmen Asteğmen Kubilay asilerce başı kesilerek şehit edildiAyaklanma daha sonra bastırılarak suçlulara gerekli cezalar verildi

Hukuk vatandaşların birbirleriyle ve devletle olan ilişkilerini düzenleyen yazılı kuralların bütünündür

Hukuk alanında yapılan inkılaplar:

1-Anayasanın Kabulü (20 Ocak 1921) ( Teşkilat-ı Esasiye Kanunu )

Anayasanın Önemli Hükümleri:

a)Egemenliğin millete ait olduğu

b)Kuvvetler birliği(Yasama yürütme ve yargının TBMM’nde toplanması)

c)TBMM’nin devleti yönetecek en üstün organ olduğu

29 Ekim 1923’te Cumhuriyetin ilanı üzerine anayasanın 1 maddesi “Türkiye Devleti bir Cumhuriyettir” şeklinde düzenlendi 1924’te günün şartlarına göre 2 anayasa yapılmıştır

2-Türk Medeni Kanunu Türk Ceza Kanunu ve Türk Ticaret Kanununun Kabulü:

Türk Medeni Kanunu’nun Özellikleri:

Kadın ve erkek sosyal ve ekonomik olarak eşit hale getirildi

Tek eşlilik ve resmi nikah esası getirildi

Evlenmelerde iki tarafın isteği esas alındı

Kadınlara da boşanma hakkı tanındıBöylece çocukların da hakları güvence altına alındı

Eğitim ve Kültür Alanında İnkılap:

1-Çağdaşlaşma ve Uygarlık: Çağdaşlaşma aklın ve bilimin ışığında yaşadığımız zamana ayak uydurmaktır Atatürk’ün gelişim için rehber aldığı faktör bilim ve tekniktir Atatürk Batı uygarlığını hedef gösterirken bilim ve teknolojideki ilerlemelerini kasteder

2-Milli Eğitim:

a)Tevhid-i Tedrisat(Öğretim Birliği) Kanunun Kabulü ve Medreselerin Kaldırılması:

Osmanlıların son zamanlarında iki türlü eğitim yapılıyordu Birincisi bilimin ışığında eğitim veren Batı tipi okullar; ikincisi de din kurallarına göre ve dolayısıyla serbest düşünceye dayanmayan Medreseler Bu ikilik toplumda iki ayrı düşüncede olan iki tip nesil yetiştiriyordu Atatürk bilime dayanmayan Medreseleri kaldırarak toplumdaki ikiliğin önüne geçmiş oldu

Bugünkü Eğitim Sistemimizin Esasları:

Eğitim birliği

Kız-erkek eşitliği

Eğitimin tüm yurtta yaygınlaştırılması

Eğitimde uygulamaya ağırlık verilmesi

Programların ihtiyaçlara göre hazırlanması

Programların bilimsel olması

Saygılı sevgili ve sorumlu bir disiplin

Yetenekli ve mesleğini seven fertler yetiştirme

b)Yeni Türk Harflerinin Kabulü:

Osmanlılarda Arap alfabesi kullanılıyordu Bu eğitim ve öğretimi zorlaştırıyordu Tüm yurtta okur-yazarlılığın yaygınlaştırılması Latin alfabesine dayanan yeni Türk Alfabesi ile sağlandı(1 Kasım 1928)Türkler tarih boyunca bir çok devlet kurmuştur Hun Göktürk Uygur Selçuklu Osmanlı Türkiye gibi Bu devletleri kurarken gittikleri yerlerde Türk kültür ve uygarlığını da yaygınlaştırmışlardır

Atatürk’ün ilkelerinden milliyetçilik insanın tarihine bağlılığı da ifade eder Atatürk milletine ve tarihine bağlılığını tarih alanındaki çalışmaları ile göstermiştir Türk tarihinin gerçekçi bir biçimde araştırılması için “Türk Tarih Tetkik Cemiyetini” kurmuştur Bugün bu kuruluş “Türk Tarih Kurumu” adını taşır Atatürk tarih yazarlarının tarihi yapanlara bağlı kalmasını istiyordu Yani tarihin gerçekçi bir biçimde yazılmasını ve böylece gelecek kuşakların doğru bilgilenip bundan gerekli dersleri çıkarmalarını savunuyordu

Atatürk birleştirici bir tarih anlayışına sahipti İnsanın kendi tarihini bilmesi çağdaş uygarlık seviyesinin üstüne çıkabilmek için zorunludur Çünkü tarih bilinci milli birliği oluşturur Atatürk Türk tarihi ile övünmesinin yanı sıra sebepsiz yapılan savaşların bir cinayet olduğunu kabul ederdi Bu da insan sevgisini gösterir Yani kendi tarihimizle övünürken başka uluslara düşmanlık beslemeyi de reddediyordu

Atatürk milli birlik ve beraberliği sağlayan unsurlardan biri olan dil konusuna da önem vermiş ve Türkçe’nin geliştirilmesi için Türk Dili Tetkik Cemiyeti(Türk Dil Kurumu)’ni kurmuştur

Milli kültür manevi özellikler yaşayış ve davranış şekilleri ile düşünce birliğinden oluşur Yani tüm değerlerimizden oluşur Atatürk’e göre milli kültür mutlaka yükseltilmelidir Aksi takdirde yok olur Günümüzde bu daha iyi hissedilmektedir Zira geri kalan ulusların kültürü güçlü ulusların kültürüne yenik düşmektedir Çağdaş kültüre sahip olmak bilim sanat ve teknoloji düzeyine kültürünü yükseltmekle mümkündür

Güzel sanatlar uygar olmanın belirtisi ve kültürlü insan yetiştirmede bir eğitim aracıdır Güzel sanatlardan Atatürkçülüğün amacı insanlar arasında sevgiyi geliştirmesi gelecek kuşaklar için çalışılması ve kalıcı eserler verilmesidir Sanatçı bunu başardığı oranda ulusuna ve insanlığa hizmette bulunmuş olur Zira sanatkar insanlığın ortak değeridir

Gerçek anlamda halkı için çalışan sanatçıya Atatürk büyük önem vermiştir Bunu da “Hepiniz milletvekili olabilirsiniz bakan olabilirsiniz; hatta cumhurbaşkanı olabilirsiniz fakat sanatkar olamazsınız” Sözüyle ifade etmiştir

Toplumsal alanda yapılan başlıca inkılaplar ve düzenlemeler:

1-Din kurumlarının düzenlenmesi: Tarikat Tanrı’ya ulaşmak için izlenen yollardan her birine denir Tarikat mensuplarının toplandıkları yere tekke küçüğüne de zaviye denir

Zamanla bu tarikatların gerçek amacından uzaklaşıp cumhuriyete karşı faaliyetlere başlayınca tekke ve zaviyeler ile türbeler çıkarılan bir kanunla kapatıldı(1925)

2-Kıyafette değişiklik: Atatürk yaptığı inkılaplarla yarattığı yeni insanın dış görünüşü ile de uygar insanlar sınıfına katılmasını istedi Bu amaçla kılık ve kıyafette de düzenleme yapılarak bugünkü kıyafet anlayışını getirdi ve şapka kanunu çıkarıldı Dini kıyafetlerin giyimi de sadece ibadet yerleri ile sınırlandırıldı

3-Takvim saat ve ölçülerde değişiklik: Cumhuriyetten önce Hicri ve Rumi takvimler kullanılıyordu Ancak bu farklılık devlet işlerinin yürütülmesi ve diğer devletleriyle olan ilişkilerde zorluklar çıkarıyordu Bu yüzden Miladi Takvim getirildi(1926)

Saat durumu ise önceleri Güneş’in doğuşuna göre yapıldığından ülkede zamanlamada birlik sağlanamıyordu Bu karmaşayı önlemek için milletler arası saat sistemi kabul edildi

Ölçü alanında da değişiklikler yapıldı Önceleri kullanılan arşın endaze okka gibi birim ölçüleri yerine metre kilo ve litre gibi bugünkü ölçüler getirildi Böylece ticari alana bir düzen ve buna bağlı bir canlılık getirildi(1931)

4-Soyadı Kanunu: Osmanlı devletinde insanların soyadı olmayıp genellikle isimlerinin yanında lakap baba adı ayrıcalık ifade eden bazı unvanlarla anılırdı Ancak bu nüfus askerlik tapu okul adalet ticaret gibi işlerde karışıklıklar çıkarıyordu

Bu karışıklığın önüne geçmek için 1934 yılında Soyadı Kanunu çıkarıldı Bu kanunla aile gülünç ahlaka aykırı olmama ve Türkçe olma şartı ile istediği soyadını alabilecekti

5-Kadının Sosyal ve Siyasal Hakları: İlk Türk devletlerinde kadının yeri önemliydi Erkek ile eşit ve toplumda söz sahibiydi

İslamiyet ile beraber Arap kültürü etkili olunca Osmanlılarda kadının yeri gerilemeye başladı Erkek egemenliği altına alındı Haklarını kaybetti

Cumhuriyetle beraber kadın-erkek eşitliğini yeniden sağlamak için bir takım düzenlemeler yapıldı Cumhuriyetle beraber kadının elde ettiği bazı haklar şunlardır: Seçme-seçilme miras boşanma okuma ve meslek sahibi olma gibiSağlık alanında da önemli adımlar atıldı

EKONOMİK ALANDA GELİŞMELER :

Ekonomi: İnsanların üretim pazarlama ve tüketim alanında yaptıkları etkinliklerin tümüdür

Osmanlı ekonomisi 1750’lerden itibaren çöküşe geçmiştir Başlıca sebepleri ise kapitülasyonlar sanayinin gelişmemesi sürekli savaşlar tarımın bozulması ve dış borçlar idi

Cumhuriyet döneminde ekonominin düzeltilmesi askeri zafer kadar önemliydi Çünkü Atatürk’ün belirttiği gibi siyasi bağımsızlık ekonomik bağımsızlıkla tamamlanması gerekir

Yeni Türk Devleti’nin ekonomi politikası İzmir İktisat Kongresi’nde belirlenmiştir:

Öncelikle milli kaynaklardan yararlanılacaktır

Üretici korunacaktır

Sanayi ve ihracat geliştirilecektir

Özel girişimciler desteklenecektir

Çiftçilerin desteklenmesi için bankacılık geliştirilecektir

Tarım alanında yapılan başlıca etkinlikler:

Köylüyü rahatlatmak için “aşar” vergisi kaldırıldı

Ziraat Bankası aracılığı ile çiftçilere kredi sağlandı

Kooperatifçilik geliştirildi

Tarımda makineleşmeye önem verildi

Verimi arttırmak için tohum ıslahı ve çiftçinin eğitilmesine önem verilmiştir

Ticaret alanında yapılan etkinlikler:

Cumhuriyet öncesi ticaret azınlıkların elindeydi Türk milletini ticarette etkin kılmak için:

1-Bankacılığa önem verilerek ilk özel banka olan İş Bankası kuruldu

2-Tüccarlara kredi sağlandı

3-Türk limanları arasında yolcu ve yük taşıma hakkı(Kabotaj hakkı) Türk denizcilerine verildi

Sanayi alanında yapılan etkinlikler:

Devlet sanayi kuruluşlarını kurarken özel girişimciler de desteklendi

1933 yılında “devletçilik” ilkesi uygulanarak girişimcilerin yapamadığı yatırımlar yapıldı

1939’da Karabük demir-çelik fabrikası kuruldu

Madencilik faaliyetleri için MTA Enstitüsü kuruldu

Bayındırlık alanında : özellikle ulaşıma önem verilerek demir ve kara yolları geliştirildi Liman ve hava alanları yapılıp hizmete sokuldu Şehirlerin modernleştirilmesi için çalışıldı

TÜRK ORDUSU VE MİLLİ SAVUNMA

Türk Ordusu ve Milli Savunma

Türk devletlerinin kuruluş ve yıkılışlarında ordu genellikle birinci derecede rol oynamıştır

Türk ordusu gerektiğinde milletle bir bütün oluşturmuştur Bunu en iyi örneği de Kurtuluş Savaşı’nda verilmiştir Türk ordusunun temeli disiplin cesaret ve vatan sevgisine dayanır

Bugün TSK dört ana bölümden oluşur:

Kara Kuvvetleri Komutanlığı

Hava Kuvvetleri Komutanlığı

Deniz Kuvvetleri Komutanlığı

Jandarma Genel Komutanlığı

Türk ordusunun görevi anayasada belirtildiği gibi “Türkiye Cumhuriyeti Devleti’ni iç ve dış tehlikelere karşı korumak ve kollamaktır” Ayrıca gerektiğinde doğal felaketlerde de halka yardım eder

Milli savunma Milli Savunma Bakanlığı’nca yürütülmektedir Ordunun beslenme barınma silah araç-gereç ihtiyacının giderilmesi ve askerlik işleri bu bakanlığın görevidir Ordunun savaşa hazırlanması ise genel Kurmay Başkanlığı’nca yürütülür

TÜRKİYE CUMHURİYETİNİN DIŞ SİYASETİ

1 Nüfus Mübadelesi

2 Yabancı Okullar Sorunu

3 Irak Sınırı ve Musul Sorunu

4 Milletler Cemiyeti ve Milletler Cemiyetine Girişimiz

5 Balkan Antantı

6 Montrö Sözleşmesi

7 Sadabat Paktı

8 Hatay Sorunu ve Sonucu

Milli dış politikamız: Atatürkçü düşünce sisteminin esasları doğrultusunda barışçı bir yönde oluşturulur

Milli dış politikamızın dayandığı başlıca esaslar:

Öncelikle milli gücümüze dayanmak ve bağımsızlığımızı üstün tutmak

Milli sınırlar içinde kalmak

Gerçekçi ve barışçı olmak

Uluslar arası ilişkilerde eşitliğe dayanan ilişkiler kurmak

Milli politikayı yürütürken iç teşkilatı dikkate almak

Başka devletlerin politika ve yönetim sistemlerinden etkilenmemek

Bilim ve teknolojiyi rehber kabul etmek

Atatürk dış ilişkilerde özellikle bağımsızlığımızın zedelenmemesine dikkat edilmesini istemiştir Çünkü Atatürk’e göre bağımsız olmayan devlet gerçekte devlet değildir Atatürk’ün önem verdiği ikinci ilke de ilişkilerin mutlaka barışçı yoldan sürdürülmesi olmuştur Bunu da “ Yurtta barış dünyada barış” ilkesiyle açıklamıştır

Musul Sorunu ve Sonucu:

Musul sorunu Lozan Anlaşması’nda çözülememişti Daha sonra İngiltere ile yapılacak görüşmelerde çözülmesi kararlaştırılmıştı

1924’te başlayan görüşmelerde İngiltere Musul’un Irak’a ait olduğunu belirtiyordu Gerçekte amacı Irak’ın kendi sömürgesi olduğundan buradaki petrol yataklarına sahip olmaktı Hatta Musul’un yanı sıra Hakkari’nin de Irak’a katılması gerektiğini belirtiyordu

İlk başta görüşmelerden sonuç alınamamış ve sorun İngiltere tarafından Milletler Cemiyeti’ne götürülmüştür

Bu arada İngilizler Türkiye’yi iç işlerinde uğraştırmak için ortaya çıkan Şeyh Sait Ayaklanması’nı desteklemiştir

Türkiye Milletler Cemiyeti ve Lahey Adalet Divanı kararlarını reddetmiştir İkinci defa İngiltere-Türkiye arasında görüşmeler başlamış ve sonuçta 5 Haziran 1926’da varılan anlaşmaya göre bugünkü sınırımız çizilmiştir Musul Irak’a bırakıldı Ancak Irak elde ettiği petrolün %10’luk bölümünü 25 yıl süre ile Türkiye’ye verecekti

Montrö Boğazlar Sözleşmesi :

Lozan Anlaşması ile Boğazların her iki yakası askersiz bırakılıyor ve yönetim uluslar arası bir komisyon tarafından sağlanıyordu Türkiye bu şartları devletlerin silahsızlanmaya gitmesi şartıyla kabul etmişti Ancak devletlerin 1933’ten sonra hızla bir silahlanma yarışına girmesi Almanya’nın Ren bölgesine girmesi Japonya’nın Mançurya ve İtalya’nın Habeşistan’a saldırması Türkiye’yi de kendi güvenliği açısından Boğazlar konusunda harekete geçirdi

Lozan Anlaşmasını imzalayan ülkelere bir nota gönderen Türkiye İsviçre’nin Montrö kentinde bir konferansın toplanmasını sağladı Burada imzalanan sözleşmeye göre;

1 Boğazlar Komisyonu kaldırılıp görevleri Türkiye’ye verildi

2 Boğazları her iki yakasında Türkiye asker bulundurabilecekti

3 Ticaret gemileri Boğazlardan geçebilecektir

4 Savaş gemilerinin geçişi için bazı sınırlamalar getirildi

5 Türkiye savaş durumunda savaş gemilerinin Boğazlardan geçişi konusunda serbesttir

Balkan Antantı

IDünya Savaşı’ndan sonra dünya barışının sağlanamaması ülkelerin 1933’ten sonra silahlanmaya gitmesi Almanya’nın Balkanları hedefleyen politikaları Türkiye ve Yunanistan’ı telaşlandırmış ve bunlara Yugoslavya ve Romanya’nın da katılması ile dört ülke arasında Balkan Antantı imzalanmıştır Amaç sınırları güvence altına almak ve tehlikeleri önlemektir Ayrıca ekonomik alanda da işbirliği sağlanacaktı

Sadabat Paktı

1935 yılında İtalya’nın Habeşistan’a saldırması Doğu Akdeniz ve Orta Doğu’yu tehliaaae düşürmüştü Bu yüzden Türkiye İran Irak ve Afganistan bir araya gelerek birbirlerinin güvenliklerini sağlayıcı işbirliği gidip aralarında Sadabat Paktı’nı imzaladılar

Hatay Sorunu ve Sonucu:

20 Ekim 1920’de Fransa ile imzalanan Ankara anlaşması ile Türkiye-Suriye sınırı çizilmiş ve Hatay Fransa’nın mandası altında kalmıştı Burada yaşayan Türklere hakları verilmişti Ancak Fransa’nın buradaki mandasını kaldırması üzerine Hatay yeniden gündeme getirilmiştir Konu Milletler Cemiyeti’ne götürülmüş ve Türkiye-Fransa arasında görüşmeler başlamıştı(1936) Sonunda 2 Eylül 1938’de bağımsız bir Hatay Devleti kuruldu Ancak bu durum uzun sürmemiş ve Hatay meclisinin aldığı bir kararla Hatay ülkemize katıldı(1939)

Hatay’ın ülkemize katılmasında Atatürk’ün üstün çabası etkili olmuştur Barış yoluyla kazanılmış siyasi bir başarıdır

Jeopolitik: Bir devletin ekonomik coğrafi siyasal ve stratejik özelliklerinin dış politikayı etkilemesidir

Türkiye sahip olduğu coğrafi konum uluslar arası politikaları etkileyen özelliklere sahiptir Bunların başlıcaları:

Türkiye’nin Asya Avrupa ve Afrika’yı birleştiren stratejik bir konumda olması

Boğazlar sayesinde deniz ticaret yollarına hakim olması

Batı ile Orta Doğu arasında bir köprü durumunda olması

Bir dünya savaşı ihtimalinde çok önemli bir coğrafi konumda olması

Zengin eski uygarlıkların mirasına sahip olmasıdır

Türkiye’nin bu önemi güçlenmemizi istemeyen bazı devletleri aleyhimizdeki bazı faaliyetleri desteklemekte ve gelişmemizi engellemeye çalışmaktadırlar Bu amaçla iç ve dış tehdit unsurlarını desteklemektedirler Özellikle terörizm faaliyetlerini destekleyerek hem Türkiye’yi içten çökertmeye çalışmakta hem de kendilerine silah pazarı yaratmaktadırlar Bu şekilde davranan devletler terörizmin yayılmasına en büyük katkıyı yapmış olmaktadırlar Bunun yanı sıra bazı devletler geçmişte yaşanan bazı olayları günümüzde gerçek dışı bir durumda ortaya çıkarmakta ve uluslar arası ilişkilerimizi bozarak bizi zor durumda bozmaya çalışmaktadırlar Ermeni soykırımı iddiası bu amaçla kullanılmaktadır

Bütün bu tehditlerin önüne geçmek ve sahip olduğumuz stratejik avantajları korumak toplum olarak birlik olmamız ve her alanda güçlenme çalışmaları yapmamızla mümkündür

ATATÜRKÇÜLÜK - TÜRK İNKILABININ DAYANDIĞI İLKELER VE TÜRK İNKILABININ NİTELİKLERİ

A) Temel İlkeler:

1 Cumhuriyetçilik

2 Milliyetçilik

3 Halkçılık

4 Laiklik

5 Devletçilik

6 İnkılapçılık

7 Bütünleyici İlkeleri

8 Milli Egemenlik

2 Milli Birlik ve Beraberlik Ülkü Bütünlüğü

3 Özgürlük ve Bağımsızlık

4 Yurtta Barış Cihanda Barış

5 Bilimsellik ve Akılcılık

6 Çağdaşçılık ve Batılaşma

7 İnsan ve İnsanlık Sevgisi

Türk İnkılabının Nitelikleri :

Atatürkçülük: Atatürk’ün devlet fikir ekonomik hayat ve devlet kurumlarını ilgilendiren görüş ve ilkelerinin bütünündür

Atatürkçülüğün Oluşmasına neden olan başlıca etkenler:

Osmanlı Devleti’nin yönetim şeklinin(Mutlakıyet) günün şartlarına uymaması

Fransız İhtilali’nin etkisi ile ülkenin dağılışının gittikçe hızlanması

Osmanlı Devleti’nin Avrupa’daki bilimsel ve teknolojik gelişmeleri izleyememesi

IDünya Savaşı sonunda vatanın bütünlüğü ve milletin bağımsızlığının tehliaaae düşmesi

Osmanlı padişah ve hükümetlerinin olaylar karşısında çözüm üretememeleri

Atatürkçülüğün başlıca amaçları:

Tam bağımsızlık

Toplum refahını sağlama

Millet egemenliğini sağlama

Akıl ve bilimi rehber kılma

Türk milletini çağdaş uygarlık seviyesinin üstüne çıkarma

Atatürkçülüğün Nitelikleri:

Milletin ihtiyaçlarından kaynaklanmış olması

Hayalci olmaması

Bir bütün olarak Atatürk ilklerine dayanması

Akıl ve bilimi rehber kabul etmesi

Düşünce ve vicdan hürriyetine saygılıdır

Milli birlik ve bütünlüğe önem vermesi

Barışçı olması

Atatürkçü Düşüncede Özellik Taşıyan Önemli Yaklaşımlar:

Atatürkçü düşünce kişinin hak ve hürriyetlerini koruyucu bir anlayışa sahiptir

Uluslar arası düzeyde kabul edilen tüm hak ve özgürlükler Atatürkçü düşüncede yer alır

Atatürkçü düşünce hürriyeti her ilerlemenin anası kabul eder

Atatürkçü düşünce devleti kişinin hak ve hürriyetlerinin korunmasından sorumlu tutar

Kişi hak ve hürriyetlerine karşı kişi vatandaşlık ödevleriyle yükümlü olur

Atatürk İlkeleri:

Atatürk’ün inkılaplarını gerçekleştirirken uyguladığı yöntemlerin dayandığı esasların sistemidir

Atatürk İlkelerinin Amaçları:

Türk toplumunu aklın ve bilimin rehberliğinde uygarlık düzeyine çıkarmak

Türk toplumuna mutlu bir yaşam sağlama

Bağımsız ve güçlü bir Türkiye yaratmak şeklinde özetlenebilir

Atatürk İlkelerinin Ortak Özellikleri:

Sorunları akıl ve bilimin kurallarına göre çözmeyi öngörür

Kişinin hak ve özgürlüklerini korur

Demokratik kurallara uymayı esas alır

Başkasına özenerek veya taklit ederek belirlenmemiş toplumun ihtiyaçlarından doğdu

Atatürk ilkleri bir bütün olarak değerlendirilir birbirini tamamlayıcıdır

Atatürk İlke ve İnkılaplarının Dayandığı Esaslar:

Vatan ve millet sevgisi

Milli egemenlik

Bağımsız ve özgür düşünce

Milli birlik

Ülkenin bölünmezliği

Türk toplumuna inanma ve güvenme

Atatürk İlkeleri:

a)Cumhuriyetçilik:

Egemenliğin sahibinin millet olduğu bir yönetimdir

Temsili demokrasiyi esas alan bir yönetimdir

Milletin seçtiği temsilcilerden oluşan TBMM son söz yetkisine sahiptir

Millet temsilcilerini değiştirebilir

Atatürk Gençliğe Hitabesinde cumhuriyetin korumalığını Türk gençliğine vermiştir

b)Milliyetçilik:

Milleti sevmek ve milli çıkarları her şeyden üstün tutmayı öngörür

Vatandaşlar arasında hiçbir ayrım yapmaz birlik ve beraberliğe dayanır

Vatanın bütünlüğünü ve bağımsızlığını esas alır

Tüm vatandaşları Türk olarak kabul eder

Irkçılığı reddeder

c)Halkçılık:

Türkiye vatandaşı olan herkesi kanun önünde eşit sayar

Halkın devlet yönetimine eşit katılımını sağlar

Siyaset ve yöneticilerin halk için çalışmasını öngörür

Halkı bir bütün kabul ettiği için sınıf ayırımını reddeder

d)Devletçilik:

Atatürk’ün ekonomik görüşlerini ifade eder

Ekonomik kalkınmada özel teşebbüsün yanı sıra devletin de yatırımları yapmasını öngören karma sistemi esas alır

Sosyal güvenliğin sağlanmasını devletin görevi olarak görür

e)Laiklik:

Din ile devlet işlerinin birbirinden ayrılmasını ön görür

Din ve vicdan özgürlüğünü sağlar

Dini inançları kullanarak halkın sömürülmesinin önüne geçer

Devlet yönetiminde aklın hakim olmasını ister

Dinde de serbest düşüncenin ve araştırmanın önünü açar

Toplumun inancında hoşgörünün hakim olmasını sağlar

Dinin gerekleri için hizmet edilmesini de sağlar

f)İnkılapçılık:

Yeniliği esas alır

Sürekli yeniliklere açık olmayı ister

Yeniliklerle toplumun ihtiyaçlarının karşılanmasını amaçlar

Cumhuriyet vikipedi

Dünyada pek çok farklı yönetim şekilleri vardır Bu yönetim şekillerinden biri de cumhuriyettir Cumhuriyette bütün haklar halkın elindedir Halk ne derse o olur Cumhuriyetin temelinde demokrasi ve adalet vardır Cumhuriyet din, altına almaktadırCumhuriyete göre herkes hürdür, hiç kimse başka birinin haklarına, özellikle yaşama hakkına tecavüz edemez Hiç kimse başka birinin kölesi değildirH er insan toplum ve adalet kurallarını çiğnetmemek kaydıyla her şeyi yapma hakkına sahiptir

Başlığın diğer anlamları için Cumhuriyet (anlam ayrımı) sayfasına bakınız

Cumhuriyet, hükümet başkanının, kamu tüzel kişiliğini temsil eden bir heyet tarafından belli bir süre için ve belirli yetkilerle seçildiği yönetim biçimidir Egemenlik hakkının belli bir kişi veya aileye ait olduğu oligarşi kavramının zıttıdır

Tarihçe [değiştir]

Cumhuriyet kelimesi Arapça kökten 18 yüzyılda Osmanlı Türkçesinde türetilmiş bir isimdir Arapça CMHR kökü "bir araya toplanma, topluluk oluşturma", bu kökten türeyen cumhūr ise "cemiyet, toplum, kamu" anlamına gelir 18 yüzyıl Avrupa'sında monarşi ile yönetilmeyen Hollanda, İsviçre (ve 1789 Devrimi sonrasında Fransa) gibi ülkeleri tanımlayan Latince respublica ile Fransızca république sözcüğünün Türkçe çevirisi olarak benimsenmiştir

Latince res publica klasik kullanımda "kamusal olan" anlamındadır Bir topluluğa onların birleştirmek suretiyle halk olma özelliğini kazandiran, kamusal nesne anlamına gelir Bu hal monarşiye karşı, devlet başkanının halk tarafından seçildigi ve halk iradesince meşrulaştırıldığı devlet şekli anlamında kullanılmıştır Osmanlı Devletinde cumhuriyet fikri ilk kez 1870'li yıllarda Genç Osmanlılar ve Mithat Paşa tarafından (açıkça savunulmaksızın) tartışılmıştır