Malatya kayısısı DNA ile atakta

Malatya Meyvecilik Araştırma Enstitüsü Müdür Yardımcısı Kadir Uğurtan Yılmaz, doktora öğrencisi olduğu Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Ana Bilim Dalı'nda doktora tezini, Malatya kayısının kimliğini ortaya çıkarmaya yönelik bir proje olarak sunduğunu kaydetti ''Bazı Yerli Kayısı Genotiplerinin Fenolojik, Morfolojik ve Pomolojik Özellikleri ile Genetik İlişkilerinin ve Kendine Uyuşmazlık Durumlarının Moleküler Yöntemlerle Belirlenmesi'' isimli doktora tezi ile kayısıya kimlik kazandırmaya çalıştığını vurgulayan Yılmaz, TÜBİKAK'tan da proje için destek aldığını vurguladı Yılmaz, şunları söyledi:

''Yurt dışındaki ülkelerde, kendilerine ait meyve türlerinde, çeşit ve tiplerin karakterizasyonunu ortaya çıkarıyorlar Böylelikle kendi meyvelerine sahip çıkmış oluyorlar Ben de bunu yapıp kayısımıza sahip çıkmak istedim Mesela Avustralya Tarım Bakanlığı'nda yapılan kayısı ıslahı çalışmasında, Türkiye ve Suriye'nin kayısı çeşitleri, izin alınmadan ebeveyn olarak kullanıldı Kayısının çekirdeğini ele geçiriyor, bunu ekip oradan çıkan bitkiyi ıslahta kullanıyorlar Bu ve bunun gibi kullanımların önüne geçmek için kayısı türlerimizin DNA'sını çıkardık''

TÜBİKAT'TAN PROJEYE DESTEK

Projeyi Çukurova Üniversitesi'nden Prof Dr Sevgi Paydaş ve Doç Dr Salih Kafkas'ın danışmanlığında hazırladığını ifade eden Yılmaz, projeyi TÜBİTAK'a sunduklarını belirtti TÜBİTAK'ın projeye 67 bin YTL destek verdiğini, Çukurova Üniversitesi'nden de proje için maddi kaynak sağlandığını kaydeden Yılmaz, şöyle dedi: ''Danışman hocalarım ve araştırmada bana yardımcı olan mühendis arkadaşlarımla çok yoğun çalışmalarımız sonunda kayısılarımızın DNA'larını çıkarmayı başardık Şimdi çıkardığımız bu DNA'ları çeşit ve tip bazında parmak izi yöntemleriyle tanımlamayı sağlayan RAPD, ISSR ve SSR gibi DNA tanımlama yöntemlerinde kullanıp kayısılarımızı sadece dış görüntüleri ile değil, genetik yapılarıyla da tanımlıyoruz Çalışma herhangi bir sorun yaşanmazsa bu yılın sonu itibariyle tamamlanacak'' Yılmaz, elde edilen DNA'ların rapor şeklinde TÜBİTAK'a sunulacağını, TÜBİTAK'tan bu verilerle uluslararası sahada kayısı çeşitlerinin patentlendirilmesi için girişimde bulunulmasını talep edeceklerini sözlerine ekledi

AMAÇ, İZİNSİZ KULLANIMI ÖNLEMEK

Yılmaz, projede amaçlarının, yerli kayısı çeşitlerinin başka ülkelerde ıslah amacıyla kullanımının önüne geçmek olduğunu ifade ederek, şu bilgiyi verdi: ''Özellikle kurutmalık kayısıda dünyada rakibimiz yok, ama bizim kendi yerli kaynaklarımız öteki kayısıcı ülkeler tarafından ıslah amacıyla kullanılıyor Bunu göz önünde bulundurup çeşitlerimizi uluslararası patent yasalarını kullanarak patentlemeliyiz ve kesinlikle bize ait olan materyali genetik düzeyde tespit etmeliyiz Özellikle üretim amaçlı olarak bizden izinsiz kimsenin bize ait olan çeşit ve tiplerimizi kullanmasına müsaade etmemeliyiz Yarın bize ait olup da başkaları tarafından üretilen ürünler nedeniyle elimizde olan kayısı piyasalarını kaybedebiliriz Zaten piyasa ve pazarlama sorunları yaşayan kayısımızın bir de bu tür bir sorunla karşılaşması ileri ki dönemlerde çok büyük sıkıntılar yaşatır''



AA