Yavuz Sultan Selim (Selim Han İ) - Kimdir Kısaca Hayatı

Yavuz Sultan Selim (Selim Han I) Osmanlı sultanlarının dokuzuncusu, İslâm halifelerinin yetmiş dördüncüsü Sultan İkinci Bayezid Hanın oğlu olup, annesi Dulkadirli âilesinden Âişe Hâtundur 1470 yılında Amasya’da doğdu Şehzâdeliğinde, devrin âlimlerinden mükemmel bir tahsil ve terbiye gördü Arap, Fars dilleriyle yüksek din ve fen ilimlerini öğrendi Askerî sevk ve idâre ile devlet yöneticiliğini öğrenmesi için, şehzâdeliğinde Trabzon Vâliliğine gönderildi Trabzon’da başlayan devlet idâreciliğinde, pehlivan yapılı vücûdu, devrin silâhlarını kullanmadaki mahâreti, Müslümanlara hayranlık ve rahatlık, düşmanlara korku ve dehşet verdi İdâreciliğini, Trabzon dışına da taşırarak, Osmanlı Devleti aleyhine propaganda yapan âsileri tâkip ettirdi Trabzonluları rahat bırakmayan Gürcüler üzerine, üç sefer yaptı 1508 Kütayis Seferinde Kars, Erzurum, Artvin illeriyle on beş mahalli fethederek Osmanlı topraklarına kattı Buralarda yaşayan Gürcülerin hepsi Müslüman oldu Diğer taraftan Şah İsmâil’in Doğu Anadolu’da artan ve Akdeniz sâhilleriyle İç Anadolu içlerine ve Rumeli’ye kadar varan propagandasına karşı, gâyet şiddetli tedbirler aldı Şah İsmâil’in gâyesi ve propagandasının neticesini iyi tespit ettiğinden, daha köklü tedbirler alınması gerektiğini teşhis etti Vâlilik yetkisiyle bütün ülkede, Şâh İsmail’in faaliyetlerinin önüne geçilemeyeceğini bildiğinden, şehzâdeler meselesinden faydalanarak, Osmanlı tahtına namzed oldu Babası İkinci Bayezid Han hayatta olmasına rağmen, Şehzâde Ahmed ve Korkut, Osmanlı Sultanı olmak için faaliyetlerde bulunduğundan, Şehzâde Selim de harekete geçti Uzun mücâdelelerden sonra, 24 Nisan 1512 târihinde, Osmanlı Sultanı olup, babası İkinci Bayezid Hanı, yılda iki milyon akçe tahsisatla Dimetoka’ya, büyük hürmet göstererek maiyetiyle berâber yolcu etti Babası 26 Mayıs 1512 târihinde yolda vefât edince, cenâzesini İstanbul’a getirtti Bayezid Câmii yanına türbe yaptırıp, buraya defnettirdi
Sultan Selim Han, tahta geçtikten sonra 1512 ve 1513 yıllarında iç meseleleri halletti Ülke içinde hâdise çıkartan ve ilerisi için büyük tehlike olabilecek Râfizi faaliyetlerin teşvikçisi, doğudaki Sâfevî devletine karşı sefere çıkmadan batı, kuzeybatı ve güney hudutlarını emniyete aldı Eflâk, Boğdan, Macar, Venedik ve Mısır elçileriyle sulhun devâmını teyid eden antlaşmalar imzâladı
Bu sırada Akkoyunlu Devletini ortadan kaldıran, Âzerbaycan, Irak-ı Acem, Irak-ı Arab ve İran’ı ele geçirerek Ceyhun Nehrine kadar hududunu genişleten Şah İsmail, Sünnî Özbekleri de yendikten sonra, Anadolu’ya yönelmişti Gönderdiği dâî ve halifeleri vâsıtasıyla Osmanlı hudutları içinde yaşayan Şiîleri kendisine bağlıyor ve fırsat buldukça da isyanlar çıkartıyordu
Şah İsmail’in bu tehlikeli teşebbüslerini önlemenin tek çıkar yolunun, Anadolu’da Şiîliğin gelişmesini önlemek, hattâ kökünü kazımak olduğunu biliyordu Bunun için, İran’da kurulan Şiî devletlerin ikide bir Osmanlı Devletini tehdit etmesine ve batıya karşı açılan her seferde Osmanlıyı arkadan vurmasına son vermek emelindeydi Bu sebeple daha önceki Osmanlı sultanlarının Avrupa fütuhatını doğuya çevirdi Bu sâyede İslâm âlemini birleştirmek, Anadolu Türklüğü ile Orta Asya’yı birbirine yaklaştırmakla, Asya ve Afrika’daki devletlerin Osmanlı hâkimiyetine girmesi mümkün olacaktı Yavuz Sultan Selim Han, topladığı olağanüstü dîvânda, Şah İsmail’in yaptığı saldırıları bir bir anlattı Dîvânda yapılan uzun müzâkerelerden sonra, İran’a sefere karar verildi
Sefer hazırlığı esnâsında, şehzâdeliğinden beri tespit ettirdiği bozguncuları, memleket aleyhinde çalışanları sürgün, hapis ve gerekli olan cezâlarla cezâlandırdı Sultan Selim Hanın, âsi, hâin ve ahlaksızları Anadolu ve Rumeli’den temizlemesi, Türkiye’nin birlik ve berâberliği, ülke bütünlüğü için çok yerinde, isâbetli bir karar oldu Bu arada sefer hazırlıklarını tamamlayan Yavuz, 20 Nisan 1514’te Üsküdar’a geçerek, ordu-yu hümâyun ile İran Seferine çıktı Anadolu’dan takviye kuvvetler alınarak ilerlendi Şah İsmail, yiğitlik harcı olan er meydanına dâvet edildi Meydana çıkmayınca, Sâfevî topraklarına girildi Şahın, Sultan Selim Hana karşı ülkesini müdâfaa etmemesi üzerine, ikinci bir nâme gönderildi Bu nâmede; Osmanlı ordusunun uzun bir yoldan gelip epeyden beri muhârebe için ordu aramasına rağmen meydana çıkan olmadığı, pâdişâhların ellerindeki memleketlerin nikâhlıları olduğu, erkek ve yiğit olanın onu nâmahreme dokundurtmayacağından bahsedilerek, miğfer yerine yaşmak, zırh yerine çarşaf giymesi tavsiye edildi Kadın elbiselerinden hırka, şal ve çarşaf gönderildi Osmanlı ordusunun aylardır yolda bulunması, sefer güzergâhını Sâfevîler çekilirken tahrip etmesi, Şah İsmâil’in ajanlarının faaliyetleri, Yeniçeriler arasında hoşnutsuzlukların çıkmasına sebep oldu Sultan Selim Han, sefer bozguncularına, meselenin gâyet hassas olduğu bu safhasında aldığı kesin ve kararlı tedbirle mâni oldu Çadırına ok atacak kadar ileri gidildiğinde, askere verdiği nutuk, harp psikolojisinin şaheserlerindendir Bu nutukla; hedefe daha varılmadığını, seferden aslâ dönülmeyeceğini, cihad için çıkılan bu seferden hâtunlarını düşünenlerin dönebileceğini, yiğit olanın gelmesini isteyip, tek başına da olsa gideceğini, bütün heybet ve azametini göstererek, gür sesiyle söyledi Sultan Selim Hanın nutku, asker arasında çok tesirli oldu ve ordu onu tâkip etti Bu arada, Sâfevî ordusunun, Çaldıran Ovasında olduğu haberi alındı Çaldıran’da mevzi alındı Sultan Selim Han kumandasındaki Osmanlı ordusu ile İran Şahı İsmail-i Sâfevî kumandasındaki Sâfevî ordusu, 23 Temmuz 1514 târihinde Çaldıran Ovasında muhârebeye tutuştu Çaldıran Ovasında yapılan meydan muhârebesi, Osmanlı zaferiyle neticelendi Şah İsmâil-i Sâfevî tahtını, tacını ve hanımını muhârebe meydanında bırakarak, kaçtı (Bkz Çaldıran Muhârebesi) Sâfevî başşehri Tebriz’e kadar ilerlendi Şah İsmâil, İran içlerine kaçtı Sultan Selim Han, Tebriz’e girip, şehirde kaldı Tebriz’de Cumâ selâmlığı yapıp, hutbeyi aslına uygun olarak, dört halîfeyi zikrettirerek, adına okuttu Tebriz’deki âlim, sanat erbâbı, tüccar âilelerini İstanbul’a gönderdi
Sultan Selim Han, bölgedeki fetihleri tamamlamak için, kışı Âzerbaycan’daki Karabağ’da geçirmek istedi Başşehirden çok uzakta bulunulması bâzı devlet adamları ve askerlerin hoşnutsuzluğuna sebep olunca, Amasya’ya hareket etti Amasya’da fesatçıları cezâlandırdı Doğu ve güney hudutlarının emniyet altına alınması gerekiyordu Çaldıran’da gayret gösteren Bıyıklı Mehmed Ağaya Bayburt, Erzincan ile Kiğı’nın beylerbeyliği verilip, âsilerin elindeki Kemah Kalesini muhâsara etmekle vazifelendirdi Sultan Selim Han da, 1515 Mayıs ayında Kemah’a geldi Pâdişâhın da muhâsaraya katılmasıyla, Kemah muhâfızı 19 Mayıs 1515 târihinde, kaleyi Osmanlılara teslim etmek zorunda kaldı
Mısır Memlûkları ve İran Sâfevîleri ile Osmanlıya karşı münâsebetleri tespit edilen Dulkadiroğulları Beyliğinin de Anadolu’nun birlik ve berâberliği için Osmanlı ülkesine katılması gerekiyordu Sultan Selim Han, Rumeli Beylerbeyi Sinan Paşayı, 49000 kişilik kuvvetle Dulkadirli ülkesinin zaptına gönderdi Osmanlı kuvvetleri, Göksun Muhârebesi ve Turna (Nurhak) Dağı harekâtında Dulkadirli Alâüddevle ve ordusunu mağlup etti Alâüddevle ve oğulları öldürülerek, ordusu bozuldu Dulkadirli ülkesi, bütünüyle fethedildi Dulkadir memleketi, başta Maraş ve Elbistan olmak üzere bir sancak hâline getirilerek Şehsuvaroğlu Ali Beye verildi Bu savaşta büyük hizmetleri görülen Hadım Sinan Paşa da veziriâzamlığa tâyin edildi Dulkadirli topraklarının Osmanlıya katılmasıyla, Mısır Memlûkları ile hudut komşusu olması Osmanlı-Memlûk münâsebetlerini gerginleştirdi Doğu ve güneydeki fetihlere devam edilerek Çaldıran Zaferinden sonra Osmanlı hizmetine giren; Doğu Anadolu’da çok hürmet edilen meşhur âlim, târihçi ve yazarlardan İdris-i Bitlisî, Osmanlı nüfûzunu bölgede hâkim kılmak için çalışmaya başladı Bıyıklı Mehmed Paşa, Diyarbekir’i zapt etmekle vazifelendirildi Diyarbekir, bölgenin merkezi durumunda büyük bir şehir olup, müstahkem kalesi vardı Şehir ve suru ile muhâfazasında bulundurulan kuvvet miktarı, Sâfevîlerin batı hududunda set vazifesi görmekteydi Bıyıklı Mehmed Paşa, 1515’te Diyarbekir’e karşı harekete geçerek, şehri muhâsara altına aldı Sâfevîli muhâfız Karahan, Osmanlının şiddetli muhâsarasına dayanamayıp, şehri terk ederek, Mardin tarafına çekildi 19 eylül 1515 târihinde, Diyarbekir’in merkezi olan Âmid kalesi fethedildi Mardin’e sığınan Sâfevîli kuvvetler de, meşhur âlim İdris-i Bitlisi’nin nüfûzuyla bölgeden atıldı Safevîli Karahan, Ekim ayında Koçhisar mevkiinde yapılan muhârebede öldürüldü Osmanlının askerî kuvveti, İdris-i Bitlisî’nin mânevî tesiriyle, beylerinin çoğu Sünnî olan bölge, Osmanlı hâkimiyetini tanıdı Çaldıran Zaferi sonrasında, Doğu ve Güney harekâtıyla; Harput, Silvan, Bitlis, Hısnkeyfâ, Diyarbekir, Urfa, Mardin, Cezîre’den Rakkâ’ya kadar olan Kuzeydoğu bölgeleri ile Musul havâlisi Osmanlı idâresine alındı
Sultan Selim Han, 1514 baharında çıktığı İran Seferinden 1515 yazında döndü Sefer dönüşünde İstanbul’da devletin idârî, siyâsî, askerî, sosyal, iktisâdî ve ticârî meselelerinin halline başladı Sefer esnâsında meydana gelen hâdiseleri bütünüyle tetkik ve tahkik ettirdi Devlet adamlarını tek tek huzûruna çağırıp, hâdiselerin sebep ve suçlularını tespit etti Yeniçeriler, suçlarını anlayıp, “Hepimiz günâhkarız!” diyerek, pâdişâhtan af istediler Hâdiseleri kökünden hâlletmeye azimli olan pâdişâh, tahkikâtı derinleştirerek suçluları tespit etti Hâdiselerden, Kazasker Tâcizâde Câfer Çelebi, İkinci Vezir İskender Paşa ve Ocaktan Sekbanbaşı Balyemez Osman Ağa suçlu bulunarak, huzûra çağrıldı Bizzat Câfer Çelebi’ye:
“İslâm askerini itaatsizliğe ve isyana tahrik edenin cezâsı nedir?” diye fetvâ istedi
O da:
“Eğer sâbit olursa cezâsı îdâmdır” deyince:
“Senin fesadın, bence gerek lâhikan ve gerek sâbıkan sâbittir ve kendi hakkındaki fetvâyı kendin verdin” diyerek suçluları Dîvân-ı hümâyûn önünde îdâm ettirdi
Pîrî Mehmed Paşayı, yeni bir donanma ve tersâne inşâ ettirmekle vazifelendirdi Sultan Selim Han, istikâmetini gizli tuttuğu sefer için ordu ve donanma hazırlattı Seferin tekrar İran’a olduğu tahmin edilmekteyse de, donanmanın hazırlanışından denizde kıyısı olan Mısır Memlûkları ihtimâlini kuvvetlendirmekteydi Osmanlı-Memlûk münâsebetleri Şah İsmail ve Dulkadirli meselesinden çıktı Sultan Selim Hanın, buna rağmen, ikinci Sünnî devletin, Haçlılara ve İran Sâfevîlerine karşı ortak mücâdele etmesi gerektiğini belirten temasları oluyordu Sultan Selim Han, 1516 baharında veziriâzam Sinan Paşayı, 40000 kişilik bir kuvvetle Maraş üzerinden Fırat tarafına sevk etti Veziriâzam Sinan Paşa, Fırat Nehrini geçip, Diyarbekir’e gitmeye memur olduğunu huduttaki Memlûk beylerine bildirdi Fırat Nehrini geçmek için izin istedi Memlûklar, Suriye hudûdunda kuvvet bulundurduklarından, Osmanlı talebini reddettiler Sultan Selim Hana durum bildirildi Sinan Paşanın, Memlûk hudûduna gelmesi üzerine, Mısır Sultanı Kansu Gûri (Gavri) de 50000 kişilik bir kuvvetle Şam’a geldi Mısır Sultanının durumu, Sultan Selim Hana arz edildi Kansu Gûri’nin, Şah İsmâil-i Sâfevî ile ittifakı ihtimâline karşı, güney hudûdundan ve gerisinden daha da emin olmak için, Mısır Seferine karar verildi
Müslümanlara işkence ve eziyet edip, Eshâb-ı kirâm ve Ehl-i sünnet âlimlerini kötüleyenlere karşı sefere giderken, buna mâni olmak isteyen bir İslâm hükümdarına karşı ne yapmak lâzım geldiğini âlimlere sordu Âlimler, sefer açılabileceğini bildirdiler Hilâfeti de himâye eden Memlûklara karşı sefer için fetvâ alınıp, harp etmek meşrulaşınca, kendi kumandasındaki kuvvetlerin Kayseri’de toplanmasını emretti Ayrıca, Rumeli Kazaskeri Zeyrekzâde Rükneddîn ile ümerâdan Karaca Paşayı, Kansu Gûri’ye elçi gönderdi Osmanlı elçisi, Mısır Memlûk Sultanından, İran üzerine hareketle oraları bozgunculardan temizleyeceğini ve kendisine hayır duâ edilmesini istiyordu Kansu Gûri, Osmanlıların Dulkadirli topraklarının zaptını uygun karşılamadığından, elçileri önce hapsettirdiyse de, sonra serbest bırakıp, Sultan Selim Hana yüz kantar şeker ve büyük kutularla helva gönderdi Sultan Selim Han, 1516 Haziranında Mısır Seferine çıkıp, Osmanlı Donanması da Suriye sâhillerine gönderildi Sultan Selim Han, Mısır elçisi Moğolbay’ı ülkesine geri gönderirken:
“Efendine söyle, Mercidâbık’ta karşıma çıksın” dedi
Memlûk Sultanı Kansu Gûri, yanında Abbâsî Halîfesi Üçüncü Mütevekkil olduğu halde Mercidâbık’a geldi Sultan Selim Han kumandasındaki Osmanlı ordusu da, Mercidâbık’a gelip, Kansu Gûri kumandasındaki Memlûk ordusu ile, 24 Ağustos 1516 târihinde muhârebeye tutuştular (Bkz Mercidâbık Meydan Muhârebesi) Muhârebe Osmanlıların üstün harp gücü ve teknik imkânlarıyla zaferle sonuçlandı Son Abbâsî Halîfesi Üçüncü Mütevekkil Sultan Selim Hanın yanına getirilip, çok hürmet gösterildi
Suriye, Osmanlı hâkimiyetine geçti Suriyeliler, Osmanlı adâlet ve Müsâmahalarını iyi takdir ettiklerinden halk ve kale muhâfızları şehirlerin anahtarlarını Sultan Selim Hana kolayca teslim ettiler Sultan Selim Han; Halep, Hama, Humus ve Şam şehirlerine girdi Üç ay kadar Şam’da kaldı Memlûk Sultanı Kansu Gûri, Mercidâbık Muhârebesi sonrasında vefât ettiğinden, Mısır Kölemenleri de Tomanbay’ı sultanlığa getirmişlerdi Sultan Selim Han, Tomanbay’a Osmanlı hâkimiyetini tanıması şartıyla, antlaşma teklifi için iki elçi gönderdi Osmanlı elçileri, Sultan Tomanbay’ın arzusu dışında, Kölemenlerce öldürüldü Sultan Selim Han, Osmanlı elçilerinin katledilmesini harp sebebi saydı
15 Aralık 1516 târihinde, Şam’dan Mısır Seferine çıktı Mısır’ın merkezi Kâhire’ye ulaşmak için Sina Çölünü geçmek gerekiyordu Eski fâtihlerin bütün teşebbüslerine rağmen, kurak ve çorak çölün geçilmesi imkânsız gibi olduğundan, vezir Hüseyin Paşa başta olmak üzere, Mısır Seferine îtiraz edildi Sultan Selim Han îtirazları susturmak, ordu bozanlığın önüne geçmek için, Vezir Hüseyin Paşayı, îdâm ettirdi Osmanlı ordusu, Sina Çölü'nü günde ortalama otuz kilometre yürüyüşle bir haftada geçerek, harp târihinde rekor yaptı Sina Çölünü geçerken olduğu rivayet edilen şu vaka o târihten beri menkıbe olarak anlatılır:
Sina Çölünde yıllardan beri yağmur yağmamasının verdiği kuraklıkla, müthiş çoraklık, ıssızlık ve kum fırtınası vardı Pâdişâh, devlet adamları ve süvâriler ata binmiş hâlde çölde ilerlerken Sultan Selim Han, bir ara atından iner Sultanın piyâde yürüyüşüne geçmesiyle, bütün devlet adamları ve süvâriler, attan inerler Başta Sultan Selim Han ve bütün ordu, kurak ve çorak Sina Çölünde piyâde yürüyüşü yaparlar Ordu harap ve bîtab bir hâle gelir Fakat, Sultan Selim Han, büyük bir edeb ve hûşu içinde yürümektedir Sebebi sorulunca; bütün heybet ve azametinden sıyrılıp, sâkin ve edeple buyurur ki:
“Önümüzde, fahri kâinat Resûlullah efendimiz hazret-i Muhammed yürümükteyken, at üstünde gitmekten hayâ ederim”
Sina Çölünü geçerken yağmur da yağıp, kolayca Mısır’a ulaşırlar
21 Ocak 1517 târihinde, Kahire’ye çok yakın Birk-ül-Hac mevkiinde konaklandı 22 Ocak 1517 günü Kâhire yakınlarındaki Ridâniye’de Osmanlı-Memlûk muhârebesi başladı Sultan Selim Han kumandasındaki Osmanlı ordusu, Tomanbay kumandasındaki Memlûk ordusuna karşı Ridâniye’de zafer kazandı (Bkz Ridâniye Meydan Muhârebesi) Memlûk Sultanı Tomanbay, Kahire’den çekildi Sultan Selim Han, Kahire’ye 15 Şubat 1517 târihinde parlak bir merâsimle girdi 20 Şubat Cumâ günü Melik Müeyyed Câmiinde okunan hutbede kendisi için söylenen “Hâkim-ül-Haremeyn-iş-Şerifeyn” unvânını kabul etmedi Mübârek makamlara hürmeten unvânındaki “Hâkim” kelimesi yerine hizmetçi mânâsındaki “Hâdim”i getirtip, “Hâdim-ül-Haremeyn-iş-Şerîfeyn” (Mekke ve Medîne’nin Hizmetçisi) unvânını aldı Bunu belirtmek için de sarığının üstüne süpürge biçiminde sorguç taktı
Sultan Selim Han, 1516 Ağustosundan beri yanında bulunan son Abbâsî Halifesi, Üçüncü Abdülazîz el-Mütevekkil-al-Allah Muhammed’in rızâsı, Kâhire’den Osmanlı merkezine gönderilen Câmi’ül-Ezher Medresesi âlimleri ve İstanbul’daki âlimlerin meclisinde ittifakla varılan kararla, Osmanlı pâdişâhlarına Sultanlık unvânı ile berâber, İslâm âleminin etrâfında toplandığı “Hilâfet” makâmı da verildi
Sultan Selim Hanın kazandığı Ridâniye Zaferi ile; Mısır, Arabistan Yarımadası Osmanlı hâkimiyetine geçti Kızıldeniz’e ve Hind Okyanusuna inilip, Kuzey Afrika hâkimiyet yolu açılarak, Osmanlı hududu, Atlas Okyanusuna dayandırıldı Venedikliler, Memlûklara verdikleri, Kıbrıs Adasının haracını, Osmanlılara göndermeye başladılar Hicaz ve Orta Doğudaki mübârek makamlar, Osmanlı hizmetine açıldı Mukaddes emânetler İstanbul’a getirtilerek, İstanbul şereflendi Buralar, nâdide eserlerle süslendi Sultan Selim Han, 4 Haziran 1516’da çıktığı Mısır Seferinden, 10 Eylül 1517’de Kahire’den hareket ederek, 25 Temmuz 1518’de İstanbul’a döndü İstanbul dönüşü Şam’a uğrayıp, kabrini yaptırdığı büyük İslâm âlimi, Muhyiddîn-i Arabî hazretlerinin türbe ve câmiini merâsimle açtı Muhyiddîn-i Arabî’nin türbedarı, ferâsetle, Sultan Selim Hanın çok yaşamayacağını da söyledi
Sultan Selim Han, Mısır Seferi dönüşü, İstanbul’dan Edirne’ye geldi Avrupa devletlerinden Macaristan ve Venedik, eski sulh antlaşmalarını yenilemek, İspanya da Osmanlı Devletiyle dostâne münâsebetlerde bulunmak istediler Sultan Selim Han, Osmanlı Devleti, bütün İslâm âlemi için büyük tehlike arz eden Sâfevîli Şah İsmail’in faaliyetlerinin önüne geçmek için, Avrupa devletleriyle antlaşmaları yeniledi
Safevîli Şah İsmâil’in kumandasındaki İran ordusu, Osmanlılar ile meydan muhârebesi yapmak cesâreti gösteremiyordu Böyle olmasına rağmen Sâfevîli propagandacılar, Osmanlı ülkesinde faaliyet göstererek, âsi taraftarlar bulup, bunları isyana hazırladılar Bunlardan Bozoklu Şeyh Celâl, Kalender kıyâfetinde Turhal’a gidip bir mağarada riyâkârca münzevî hayat yaşadı Çevresinde propaganda yapıp, câhil kimseleri etrâfında topladı Yakında Mehdî yâhut Mesih geleceğini söyleyip, kendini Mehdî îlân etti Mehdîliği îlânıyla berâber, etrâfında toplanan 20000 süvâri ve piyâdeden meydana gelen silâhlı kuvvet kurdu “Şâh Velî” unvânı alıp, saltanatını îlân ederek, çevrede istilâ hareketine başladı Bozoklu Celâl, Turhal’dan Ankara’ya yürüdü Sultan Selim Han, isyânın üzerinde hassâsiyetle durup, müdâhale ettirdi Rumeli Beylerbeyi Ferhad Paşa ve Maraş Vâlisi Şehsuvar oğlu Ali Bey isyanı bastırmakla vazifelendirildi Şehsuvaroğlu, âcilen âsiler üzerine kuvvet sevk etti Âsi Celâl, üzerine kuvvet sevk edilmesi üzerine, Şah İsmâil tarafına kaçarken, Erzincan Akşehiri’nde yakalanıp, taraftarları ile birlikte öldürüldü Bundan sonra, Râfizî isyanlarına “Celâlî Vakası” denildi
On altıncı yüzyılda Osmanlı kara ordusu, dünyânın en büyük ordusuydu Sultan Selim Han, kara askerine verdiği önemi donanmaya da verdi İstanbul’da ilk tersânenin yapımını 1515 yılında başlatıp, 1516’da bitirdi Gelibolu’daki büyük tersâne, Sultan Selim Han devrinde önemini korudu Mısır’dayken, Memlûklar zamânında Kızıldeniz’de donanma kumandanı olan Selman Reis, huzûra gelince, Osmanlı hizmetine alındı Cezayir hâkimi Barbaros Hayreddin de, Sultan Selim Hana elçi gönderip, yardım istedi Barbaros’un Osmanlı hizmetine girmesiyle, Akdeniz Türk Gölü olma yoluna girdi Donanma faaliyetini tamamlayan Yavuz, devrin büyük âlimi Kemâl Paşazâde’ye niyetinin feth-i Efrenciye, yâni Avrupa olduğunu bildirmişti Ancak, yüce Hakan’ın yine Eyüp Sultan Türbesini ziyâretle başladığı bu seferine, yakalandığı amansız şirpençe hastalığı mâni oldu
Çorlu’da başhekim nezâretinde tedâvi gördü İki ay hasta yatıp, 22 Eylül 1520 târihinde Cumâ akşamı Osmanlı karargâhının bulunduğu Çorlu’nun Sırt Köyünde vefât etti Vefât etmeden bir müddet önce yanında bulunan Hasan Can; “Sultanım, Allah’ı hatırlamak zamânıdır” deyince, Yavuz Sultan Selim Han:
“Lala, Lala bunca zamandan beri bizi kiminle biliyordun? Cenâb-ı Hakk’a teveccühümüzde bir kusur mu gördün?” buyurmuş ve Yâsin-i şerîf okumasını istemişti
Kendisi de onunla birlikte okurken, rûhunu teslim etmiştir
Cenâzesi, İstanbul’a getirilip inşaatını başlattığı Sultan Selim Câmii yanına defnedildi Yerine Osmanlı Sultanı olan oğlu Sultan Süleyman Han tarafından câmi tamamlanıp, kabri üstüne türbe de yapıldı
Sultan Selim Hanın sandukasının üstünde, büyük âlim Ahmed ibni Kemâl Paşanın kaftanı örtülüdür Örtünün konması meşhur rivâyette şöyle anlatılır: Sultan Selim Han, Mısır Seferini tamamlayıp, Kahire’den Şam’a dönerken, yolda, o sırada Anadolu Kazaskerliği vazifesini yapan Ahmed ibni Kemâl Paşazâde'yi yanına çağırdı Sohbet ederek giderlerken, İbn-i Kemâl’in atı birdenbire bir su çukuruna bastığı için Sultan Selim Hanın üstü başı ıslanıp, kaftanı çamur oldu İbn-i Kemâl Paşa telâşa düşünce, azametiyle meşhur olan Sultan Selim Han; “Bir âlimin atının ayağından sıçrayan çamur, benim için şereftir Öldüğüm zaman bu kaftanı böylece sandukanın üstüne koysunlar!” deyip, sırtından kaftanı çıkarıp, saklattı
Doğu Anadolu, Kuzey Irak, Lübnan, Suriye, Filistin, Mısır ve Hicaz’ın fethiyle Osmanlı Hânedanına Halifelik makâmını ve mübârek emânetleri kazandıran Sultan Selim Han, sekiz buçuk yılda, devleti iki kat büyüttü
Sultan Selim Han, devrin meşhur âlimlerinden, Şeyhülislâm Zenbilli Ali Efendi ile ilmî sohbet edip, ona hürmet gösterirdi Sofiyye-i âliyyenin büyük âlimi Muhyiddîn-i Arabî’nin Şam’daki kabr-i şerîfini tespit ettirip yanına câmi, türbe, imâret yaptırdı Seferlerinde evliyânın büyüklerinden Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî’nin türbesini ziyâret ederdi Ehl-i sünnete çok hizmet edip, İslâm âlemi için büyük tehlike olan Sâfevîli Şah İsmail’in ideolojisinin yayılmasını önleyerek İran’da mahsur bıraktı Çok heybetli olup, azametinden çevresindekiler titrediği hâlde, âlimlere, halkına karşı tevâzu sâhibiydi Devamlı; “Pâdişâh-ı âlem olmak bir kuru kavga imiş Bir velîye bende olmak cümleden âlâ imiş” buyururdu Çok mütevâzı olup, sâde giyinirdi Muhteşem Osmanlı Devletinin ve İslâm âleminin lideri olmasına rağmen, Peygamber efendimizin ahlâkı ile ahlâklandığından, debdebe ve şaşaadan uzak hayat sürerdi Bir defâsında oğlu Şehzâde Süleyman, çok süslü bir elbiseyle huzûruna girince; “Süleyman, annen ne giysin!” diyerek sitem etmişti Arapça ve Farsça'yı çok iyi bilip, edebiyat, târih ve coğrafyaya da meraklıydı Farsça ve Türkçe şiirleri olup, Farsça Dîvân’ı Almanya’da yayınlanmıştır