Sultan Murad Hüdavendigar Han - Kimdir Kısaca Hayatı

Sultan Murad Hüdavendigar Han



Babası: Sultan Orhan Bey
Annesi: Nilüfer Hatun
Doğum Tarihi: 1326
Tahta Çıkışı: 1360
Şehid Olduğu Tarih: 1389Osmanlı tarihinde

I Murâd, Murâd Hüdâvendigâr ve Gâzi Murâd Hüdâvendigâr adlarıyla anılan Sultân Murâd, 1326 (726 H) yılında dünyaya geldi ve 1362 Mart ayında 35-36 yaşlarında iken Osmanlı Padişahı olarak tahta geçti Hüdâvendigâr, hükümdâr demektir ve sonradan o zaman Osmanlı Devleti’nin başşehri olan ve kendisinin de valilik yaptığı Bursa’ya da Hüdâvendigâr Sancağı adı verildi

Seferlerine Ankara’nın yeniden fethiyle başlayan Sultân Murâd, 1362 Temmuz’unda Edirne’yi zabtetti ve kendisine yeni başşehir yaptı Bunu Balkanların önemli bir merkezi olan Filibe’nin fethi takip etti (1363) Osmanlı Devleti’nin Avrupa topraklarında bu ilerleyişi Hıristiyanları korkuttu ve Papa V Urbanus’un tahrikiyle Osmanlı Devleti ilk haçlı seferine maruz kaldı Ancak 60000 kişilik haçlı ordusu 10000 kişilik Hacı İlbeğ komutasındaki Osmanlı ordusunun yaptığı bir baskın sonucunda sındı ve tarihe Sırpsındığı zaferi olarak geçti (1363) Bunu Sırbistan’ın bir kısmı ile Bulgaristan’ın Osmanlı’ya ilhakı takip etti ve 1365 yılında da Dubrovnik (Raguza) ile ilk milletlerarası andlaşma imzalandı

1375’de Hamidoğulları sembolik bir bedelle topraklarının yarısını Osmanlıya terk etti ve böylece Germiyanoğlu ile Karamanoğlu arasına Osmanlı girmiş oldu

1383’de Candaroğulları Hamidoğullarının arkasından Osmanlı’yı metbû’ tanıyınca, Karaman oğulları rahatsız olmaya başladı ve 1386’da Osmanlı Karamanoğulları ihtilafı başladı Her ne kadar, Sultân Murad’ın oğlu Şehzâde Bâyezid kahramanca savaşarak Karaman oğullarını dağıtıp Yıldırım ünvanını aldıysa da, bunu fırsat bilen Sırp Kralı Balkanlarda Osmanlı’nın üzerine yürüdü ve hatta Timurtaş Paşa komutasındaki Osmanlı ordusunu bozguna uğrattı (Ploşnik Olayı, 1387) Bundan cesaret alan haçlı orduları, Sırpı ile Bulgarı ile Ulahı ile, hep birlikte Osmanlı Devleti’nin aleyhinde ittifak ettiler ve Kosova’da 20 Haziran 1389 günü Osmanlı ordusu ile karşı karşıya geldiler

Osmanlı ordusu, I Kosova Zaferi diye tarihe geçen zaferle haçlı ordularını yendi ve 500 yıl kadar sürecek olan Balkan Hakimiyetini başlatmış oldu Ancak bu güzellikler arasında, Miloş Obiliç adlı yaralı bir Sırp askeri tarafından Murâd Hüdâvendigâr hançerle vurularak şehid edildi (2061389) ve Bursa’ya nakledilerek kendi adına yaptırılan Cami haziresine gömüldü Osmanlı Devleti Balkanlara hâkim olmuş, Bulgaristan tamamen Osmanlı’nın eline geçerken Sırbistan’ın da önemli bir kısmı feth edilmişti 37 muharebede bizzat bulunan Sultân Murâd, 27 yıl içinde babasından aldığı mirası 5 kat artırarak 500000 km2’lik bir büyük devleti Osmanlı milletine miras bırakıyordu

Batılı tarihçilerin de itirafıyla, fethettiği topraklarda Ortodokslara, Katoliklere ve diğer din mensuplarına kendi dindaşlarından daha iyi davrandı Verdiği sözde durması hasebiyle dost düşman herkes tarafından sevilir hale geldi Devlet teşkilâtçılığında da zirvedeydi Her ne kadar yeniçeri teşkilâtı babası zamanında kurulmaya başlansa da, asıl yeniçeri ve acemi oğlanları teşkilâtlarını kuran ve geliştiren kendisi oldu İstanbul'u ilk kuşatan Osmanlı Padişahı da kendisiydi

Murâd Hüdâvendigâr’ı muvaffak eden sebeplerin başında onunla birlikte çalışan ehliyetli devlet adamlarını zikretmek gerekiyor Bunların başında, bir görüşe göre Sultân Murâd zamanında ihdas edilen kazaskerliğe ilk defa getirilen Çandarlı Halil Efendi’yi zikretmek gerekiyor Bu vazifeye gelir gelmez, Karamanlı Kara Rüstem’in de yardımıyla Maliye teşkilâtı tanzim edildi ve Sultân Orhan zamanında başlatılan Yeniçeri ve Acemioğlanları Teşkilatını bütün ayrıntılarıyla kurmaya muvaffak oldu 1372 yılında da Vezir oldu ve artık Halil Hayreddin Paşa diye anılmaya başlandı Diğer devlet adamları arasında ise, Halil Hayreddin Paşa’nın oğlu Ali Paşa’yı, yeniçeri ve acemi oğlan teşkilâtında büyük payı bulunan Timurtaş Paşa ve Lala Şahin Paşa’yı, kahramanlıkları ile meşhur Saruca Paşa, Evrenos Beğ, İne Beğ, Paşa Yiğit, Müstecap Subaşı ve Hacı İlbeğ’i zikretmek gerekmektedir

Asrındaki âlimlerden ise Aksaray’lı Cemâlüddin Muhammed bin Muhammed, Bursa kadılarından ve Kâdîzade-i Rumî’nin babası Mahmûd Bedreddin ve de Azerbaycan Kadısı ünvanıyla meşhur Mevlânâ Burhânüddin’i zikretmek gerekmektedir

ZEVCELERİ: 1- Gülçiçek Hâtûn; Yıldırım Bâyezid’in ve Yahşi Bey’in Annesi 2- Marya Thamara Hâtun; Bulgar Kralının kızı 3- Paşa Melek Hâtun; Kızıl Murad bey’in kızı 4- Candar Oğullarından bir beyin kızı 5- Bulgar Beyinin kızı ÇOCUKLARI: 1-Yıldırım Bâyezid 2-Ya‘kub Çelebi 3- Savcı Bey 4- İbrahim Bey 5- Yahşi Bey 6- Halil Bey; 7- Özer Hâtun; 8- Sultân Hâtun 9- Nefise Melek Sultân Hâtûn

Kaynak: Osmanlı Araştırmalar Vakfı
1360 Orhan Gazi’nın vefatı
Rumeli’de bulunan şehzade Murad Bey’in Bursa’ya hareketi
Sultan I Murad’ın tahta çıkışı
Şehzade Bayezid’in doğumu
Ankara’da fiili hakim durumunda olan Ahi’lerin, Karamanoğullarının baskısı sonucu, Osmanlı hakimiyetinden çıkmaları
Edirne’nin kuşatılmasına karar verilmesi

1361 Ankara, Sultanönü Bölgesi’nin işgali
Devlet’te ilk Kazaskerlik Makamı’nın kurulması
Çorlu, Keşan, Dimitoka, Pınarhisar, Babaeski ve Lüleburgaz kasabalarının ve Edirne’nin fethi
Ankara şehrinin Murad Hüdavendigar tarafından zaptı
Murad Hüdavendigar’ın ordu komutanları, Lala Şahin Paşa, Hacı İlbey ve Evrenos Beyleri yeni fetihler için görevlendirmesi
Bizanslıların Burgaz, Malkara ve Çorlu’yu geri almaları
Lala Şahin Paşa’nın Beylerbeyi olarak tayini ve Rumeli Ordu Komutanlığına getirilmesi
Rumeli’nin Türkleştirilmesi hareketinin genişletilmesi
Lüleburgaz’da Sultan Murad, Lala Şahin ve Evrenos Bey’in katılımı ile Harp Meclisi’nin toplanması
Edirne’nin zaptı kararının alınması
Bizans ve Bulgar kuvvetlerinin mağlup edilmesi
Sultan Murad’ın karargâh merkezi yaptığı Dimetoka’ya gelişi
Burada bir camii ve küçük bir saray inşaatına başlanması
Filibe yakınında Meriç Nehri üzerinde bir köprü inşa edilmesi

1362 Yeniçeri Ocağı’nın temeli olan Pençik Kanunu’nun çıkışı

1363 Filibe’nin fethi
Bizans İmparatorluğu’nu, Osmanlı İmparatorluğu’na tabi bir Devlet haline getiren antlaşmanın imzalanması

1364 Sırp Sındığı savaşı
Sultan Murad’ın Bursa’ya dönüşü
Bilecik’te, Sırp Sındığı zaferi anısına bir camii yapılması
Biga’nın fethi

1365 Dubrovnik Cumhuriyeti’nin ticaret anlaşması imzalayarak Osmanlı Devleti himayesine girmesi

1366 Gelibolu’nun elden çıkışı

1367 Karınova, Aydos ve Burgaz Kaleleri’nin fethi

1368 Vize, Kırkkilise ve Tirebolu Kaleleri’nin fethi
Edirne’nin Devlet Merkezi olması
Edirne’de ilk mimari faaliyetlerin başlaması
Eski Saray’ın inşaatı

1369 Bizans İmparatoru Paleologos’un, Türklere karşı bir Haçlı seferi açılması için Roma’da Papa ile görüşmesi ve katolik mezhebine geçmesi

1371 Somaku Meydan Muharebesi’nin kazanılması
Çirmen zaferi

1372 Adriyatik Denizi’ne ilk akınların başlaması ve Yunanistan’ın Atik Bölgesi’ne ilk Osmanlı akınları

1373 Bizans İmparatoru’nun Osmanlı İmparatorluğu tabiyetini kabul ettiğini bildirdiği belgeyi yenilemesi
Makedonya fethinin başlaması

1374 Çandarlı Hayreddin Paşa’nın Selanik seferine başlamak üzere ordusu ile hareketi

1375 Niş’in fethi, Sırp kralının tabiyet anlaşmasını yenilemesi

1376 Bulgar Krallığı’nın Osmanlı hâkimiyetini kabulü
Bizans İmparatoru’nun himaye antlaşmasını kabul ederek, Gelibolu’yu Osmanlılara iadesi

1381 Germiyan Beyi kızının, Kütahya, Simav, Eğrigöz ve Tavşanlı kasabalarını çeyiz olarak Osmanlı ülkesine katması
Hamidoğulları Beyliği’nden 6 şehrin satın alınması

1382 I Murad’a “Hüdavendigar” ünvanının verilmesi

1383 Kara Timurtaş Paşa’nın Arnavutluk akını

1384 Bosna-Hersek akını

1385 Ohri’nin fethi
Arnavutluk’ta Savra zaferi
Savcı Bey isyanı

1386 Niş ve Sofya’nın alınışı
Mısır Kölemenleri ile ilk siyasi ilişkiler

1387 Veziriazam Çandarlı Hayreddin Paşa’nın ölümü
İkinci vezir Çandarlı Ali Paşa’nın vezir olması

1389 Konya’da Osmanlı Karaman Savaşı
Bosna’da Sırp, Arnavut ve Hırvatlar arasında Türklere karşı ittifak yapılması
Ploşnik bozgunu ve Osmanlı Devleti’ne karşı Balkan İttifakı’nın kurulması
Silistre, Ziştovi, Niğbolu, Plevne, Lofça, Deliorman ve Dobruca’nın Türk hakimiyeti altına alındı
I Kosova zaferi
Osmanlılara karşı çıkan karışıklıklar ve Sırp Miloş Obroneviç tarafından I Murad’ın şehit edilmesi
Yıldırım Bayezid’in tahta çıkışı

murad hudavendigar

Murad Hudavendigar

Osmanlı padişahlarının üçüncüsü, veli ve ahi şeyhi

Saltanatı: 1360-1389

Babası: Orhan Gazi - Annesi: Nilüfer Hatun

Doğumu: 1326 Vefatı: 1389

Orhan Bey'in oğlu olup, 1326'da Bursa'da doğdu Küçük yaştan itibaren devrin alimleri tarafında büyük bir ihtimamla yetiştirildi Daha sonra Lala Şahin Paşa'nın yanında idare ve harp bilgilerini öğrendi Ağabeyi Rumeli Fatihi Süleyman Paşa'nın 1359'da vefatı dolayısıyla Rumeli'deki ordunun kumandasına getirildi Kısa bir müddet sonra da babasının vefatı üzerine Bursa'ya davet edilip, Osmanlı tahtına geçti (1360)

Murat Han, ağabeyi Süleyman Paşa'nın başlattığı Rumeli fetihlerini büyük bir siyasi deha ile kısa zamanda geliştirdi 1362'de Edirne'yi fethederek devlet merkezini buraya taşıdı Anadolu'daki Türkmen aşiretlerini, fethettiği bölgelere yerleştirerek bölgede Türk nüfusunun çoğunluğu ele geçirmesini sağladı Bu göçler sayesindedir ki, Osmanlı Türkleri Viyana önlerine kadar ilerledi ve Rumeli'de Osmanlı hakimiyeti beş yüz yıl devam etti

Osmanlı Devleti'nin Rumeli'deki ilerleyişini durdurmak için Papa V Urban'ın teşvikiyle Macar, Sırp, Bosna, Eflak ve Bulgar kuvvetlerinden meydana gelen bir haçlı ordusu Sırpsındığı savaşında Hacı İlbeyi komutasındaki birliklerce bozguna uğratıldı (1364) Bu büyük zaferi Yanbolu, Samaku, Gümülcine, İskeçe, Kavala, Dırana, Serez ve Karaferye gibi önemli kalelerin fethi takip etti Bu arada hareket halindeki Osmanlı akıncıları Vardar'ı geçip Sırbistan, Bosna, Arnavutluk ve Dalmaçya'ya kadar uzanarak Adriyatik Denizi'ne dayandılar

Murat Han bir taraftan fetih hareketlerine devam ederken, diğer taraftan ortaya çıkan malî, idarî ve askerî ihtiyaçları karşılamak için tedbirler aldı Tımar teşkilatı geliştirildi Yaya, müsellem ve yeniçerilere ilave olarak kapıkulu askerlerinden maaşlı süvari ocağı kuruldu

Murat Han 1387'de Osmanlı topraklarına tecavüzü adet haline getiren Karamanoğlu üzerine sefere çıktı Konya önünde Karamanoğlu kuvvetlerini bozguna uğratarak Konya ve Beyşehir'i alıp Bursa'ya döndü

Bu sırada Sultan Murat'ın Anadolu'da uğraşmasını fırsat bilen Bosna, Sırp ve Bulgar kralları, Osmanlıları Balkanlardan atmak için ittifak kurmuşlardı Sultan Murat Han 150000 kişilik müttefik kuvvetlerini Kosova'da karşıladı 8 Ağustos 1389 berat gecesi idi Abdest alıp iki rekat hacet namazı kılan Sultan sonra ellerini açıp Cenab-ı Hakk'a gözyaşları içinde şöyle yalvardı "Ya Rab! Bu müminleri küffar elinde mağlup edip helak eyleme Bunları mansur ve muzaffer eyle Ya İlâhî! Mülk ve kul senindir Sen kime istersen verirsin Ben dahi bir aciz kulunum Mülk ve mal benim maksadım değildir Hemen halis ve muhlis senin rızanı isterim Beni bu müslümanlara kurban eyle Evvel beni gazi kıldın, şimdi de şahadet nasip kıl! Amin"

Ertesi gün I Kosova Savaşı'nda düşman büyük bir bozguna uğratıldı Ancak Sultan zaferin nişanesi olarak savaş meydanını gezerken Miloş Obiliç adında bir sırplı tarafından hançerle vurularak yaralandı Çok geçmeden de arzuladığı şehitlik mertebesine kavuştu Yerine oğlu I Bayezid geçti

Azim, irade, vakar ve ciddiyet sahibi olan Sultan Murat Han, din farkı gözetmeksizin tebeasına karşı çok şefkatli ve merhametli idi Samimi şahsiyeti ile içte ve dışta sevgi ve saygı uyandırdı Hukukî, malî ve askerî sahalarda yaptığı esaslı teşkilatlar ile kudretli bir devletin temellerini attı Kararlarını mutlak surette tecrübeli beyleriyle müzakere ettikten sonra verirdi Kendi mütâlaasına aykırı fikirleri de dinler, yerinde gördüklerini kabul eder, itirazlara ehemmiyet verirdi Bu hâli başarılarında çok etkili olmuştur

Fethedilen yerlerde imar faaliyetlerine de önem veren Murat Han, yeni fethettiği Edirne'yi; cami, medrese, han, hamam, saray gibi eserlerle Türk-İslam beldesi haline getirdi Memleketin çeşitli yerlerini hayır eserleri ile donattı

Meslek: osmanlı padişahı