Motorlu Araçlar Teknolojisi Öğretmenliği

Motorlu Araçlar Teknolojisi Öğretmenliği

TC

MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI

MEGEP

(MESLEKİ EĞİTİM VE ÖĞRETİM SİSTEMİNİN GÜÇLENDİRİLMESİ

PROJESİ)

MOTORLU ARAÇLAR TEKNOLOJİSİ

ALANI

ANKARA 2007

287

MOTORLU ARAÇLAR

TEKNOLOJİSİ

Bu faaliyet sonunda motorlu araçlar teknolojisi alanındaki meslekleri

tanıyabileceksiniz

A ALANIN MEVCUT DURUMU VE GELECEĞİ

Kendi kendine hareket edebilen ilk taşıt; 1769 yılında Nicolas-Joseph Cugnot’un

yaptığı buharlı otomobildir İlk içten yanmalı benzinli motoru ise 1876 yılında Alman

Mühendis August Otto yapmıştır

İçten yanmalı motorla çalışan ilk otomobillerden biri, Almanya’da 1885 yılında Karl

Benz tarafından yapılan otomobildir Dünyanın ilk dizel motorunu ise çalışmalarına 1890

yılında MAN fabrikalarında başlayan Dr Rudolf Diesel geliştirmiştir

İlk otomobiller başlangıçta tek tek ve sipariş üzerine üretiliyordu Montaj hattı

üzerinde ilk seri otomobil üretimine 1903 yılında Amerika’da FORD fabrikalarında “Model

T” adı altında üretilmeye başlanmıştır Otomobiller ilk üretimine başlandığı tarihten itibaren

günümüze kadar büyük gelişme göstermiştir

1900’lı yılların başından itibaren dünyada etkin bir sektör olmaya başlayan motorlu

araçlar sektörü, diğer sektörlerdeki teknik gelişmelere de öncülük etmiştir Bu sektörün en

önemli ürünlerinden biri olan otomobil ise, uluslararası tanımıyla “Dünyayı değiştiren

makine” olmuştur

ÖĞRENME FAALİYETİ -29

AMAÇ

288

Motorlu araçlar sektörü, Dünyada ve Türkiye’de yük ve insan taşıma amacına

yönelik olarak karayolunda hareket etmek üzere imal edilmiş olan araçları kapsayan

lokomotif sektörlerden biridir Motorlu araçlar sektörü ana ve yan sanayi olmak üzere iki

bölüme ayrılır

Motorlu araçlar sektörünün Dünya ekonomilerindeki lokomotif sektör olma özelliği,

ekonominin diğer sektörleri ile olan organik ilişkisine dayanmaktadır Bu sektör, demirçelik,

petrokimya, lastik, elektrik-elektronik gibi sektörlerdeki teknolojik gelişmelerin

sürükleyicisidir Turizm, alt yapı, inşaat, ulaştırma ve tarım sektörlerinin gereksinim

duyduğu her çeşit motorlu araç sektör ürünleri ile sağlanmaktadır Bu nedenle, sektördeki

değişimler ekonominin tümünü yakından etkilemektedir

Bugün, dünyada motorlu araçlar sektörünün ürettiği motorlu araç sayısı yaklaşık 58

milyon civarındadır Bu araçların yaklaşık 41 milyon adedi otomobil, 17 milyon adedi

kamyon, otobüs, çekici gibi ticarî araçlardır Dünya motorlu araç üretiminin % 70’i Amerika

Birleşik Devletleri, Avrupa Birliği ülkeleri ve Japonya tarafından yapılmaktadır Dünyanın

en büyük motorlu araç üreticisi olan ülke yaklaşık 8,4 milyon adet ile Japonya’dır Dünyada

1000 kişiye düşen araç sayısı 116’dır Türkiye’de bu sayı 111, Avrupa Birliği ülkelerinde ise

534’tür

Türkiye’de motorlu araçlar sektörünün kuruluşu yakın bir geçmişe dayanmasına

rağmen hızlı bir gelişme göstererek ülkemizde 3 büyük sektör konumuna gelmiştir

Türkiye’de motorlu araçlar sektöründe; ana sanayide 17, yan sanayide ise 1100 civarında

firma faaliyet göstermektedir Sektör doğrudan ve dolaylı olarak 500000 kişiye iş olanağı

sağlamaktadır

Türkiye’deki motorlu araçlar sektörü, üretimde ulaşılan kalite süreci ve yüksek

verimlilik nedeniyle uluslararası pazarlar için yeni bir üretim merkezi haline gelmiş

bulunmaktadır Otomotiv sektöründe teknolojik yenileme yatırımları yanında kişi başına

yılda ortalama 50 saat eğitim verilmektedir Otomotiv sektörü her geçen gün teknolojiye,

insan kaynaklarına, bilgiye ve kalite eğitimine daha fazla yatırım yapmaktadır

Türkiye’deki motorlu taşıtlar sektöründe faaliyet gösteren firmalar gelişmelere ayak

uydurabilmek ve rekabetçi üstünlüklerini sürdürebilmek için dünyada uygulanan modern

üretim yöntemlerini ve yönetim sistemlerini kullanmaktadır Bu nedenle ülkemizdeki

motorlu taşıtlar sektörü ana ve yan sanayisi ile birlikte çok önemli bir gelişim potansiyelini

yakalamış ve büyük ihracat kapasitesine erişmiştir Bunun sonucu olarak Türkiye’deki

motorlu araçlar sektörünün çok kısa bir süre içinde 500 bin araç ihraç edebilecek düzeye

gelmesi ve 8-8,5 milyar dolarlık gelir elde etmesi beklenmektedir Türkiye’nin bu özelliği ile

yakın bir gelecekte başta Avrupa olmak üzere dünyanın alternatif araç ve yedek parça üretim

merkezi olması öngörülmektedir

B ALANIN ALTINDA YER ALAN MESLEKLER

􀂾 Otomotiv Elektro-mekanikerliği

􀂾 Otomotiv Gövdeciliği (Karosericilik ve Kaportacılık)

􀂾 Otomotiv Boyacılığı

􀂾 İş Makineleri Bakım ve Onarımcılığı

􀂾 Tarım Makineleri Bakım ve Onarımcılığı

289

OTOMOTİV ELEKTROMEKANİKERİ

Tanımı

Otomotiv elektromekanikeri, binek, hafif ve ağır hizmet tipi araçlardaki (iş

makineleri hariç) tüm sistemlerin arıza teşhis, bakım, onarım ve ayar işlerini kendi başına ve

belirli bir süre içerisinde yapma becerisine sahip nitelikli kişidir

Görevleri

􀂾 Motorun mekanik aksamlarının ayar, bakım ve onarımlarını yapmak

􀂾 Güç aktarma organlarının ayar, bakım ve onarımlarını yapmak

􀂾 Hareket kontrol sistemlerinin ayar, bakım ve onarımlarını yapmak

􀂾 Aracın elektrikli ve elektronik aksamlarının ayar, bakım ve onarımlarını

yapmak

􀂾 Güvenlik ve konfor sistemlerinin ayar, bakım ve onarımlarını yapmak

290

OTOMOTİV GÖVDE ELEMANI (KAPORTACI / KAROSERİCİ)

Tanımı

Otomotiv gövde elemanı, kendi başına ve belirli bir süre içerisinde motorlu kara

taşıtlarında sac aksam ve şasi üzerinde meydana gelen vurma, çarpma, devrilme veya

değişiklik gibi geometrik problemleri giderme, gövde üzerinde onarım, parça değiştirme ve

parçaların birbiri ile uyumuna ilişkin işlemleri yapabilme, şasi örme, iskelet çatma, iskeleti

sacla kaplama, aksesuar montajını yapma bilgi ve becerisine sahip nitelikli kişidir

Görevleri

􀂾 İleri derecede kaynak yapmak

􀂾 Sac ve metal şekillendirme işlemlerini yapmak

􀂾 Panel onarımı yapmak

􀂾 Şasi ve gövde doğrultma işlemlerini yapmak

􀂾 Cam, kilit, kapı ve kaput ile ilgili işlemleri yapmak

􀂾 Plastik aksam, döşeme ve aksesuar ile ilgili işlemleri yapmak

291

OTOMOTİV BOYACISI

Tanımı

Otomotiv boyacısı, motorlu kara taşıtlarının yüzey hazırlama, boya altı dolgu ve

astar, boya işlemlerini ve boya hatalarının onarılması işlemlerini kendi başına ve belirli bir

süre içerisinde yapma bilgi ve becerisine sahip nitelikli kişidir

Görevleri

􀂾 Boya öncesi hazırlık yapmak

􀂾 Boya sistemlerini uygulamak

􀂾 Plastik onarım ve boyama yapmak

􀂾 Boya sonrası hataları düzeltmek

􀂾 Yama boya yapmak

􀂾 Renk tutturmak

292

İŞ MAKİNELERİ BAKIM VE ONARIMCISI

Tanımı

İş makineleri bakım ve onarımcısı, inşaat, kazı, kaldırma ve yol yapım işlerinde

kullanılan iş makinelerinin (dozer, greyder, kepçe vb) tüm sistemlerin arıza teşhis, bakım,

onarım ve ayar işlerini kendi başına ve belirli bir süre içerisinde yapma becerisine sahip

nitelikli kişidir

Görevleri

􀂾 İş makinesinin kontrolünü yapmak ve arızalı parçayı tespit etmek

􀂾 Arızalı parçaları sökmek, bakımını yapmak, onarmak, ayarlarını yapmak, yerine

monte etmek veya yenisiyle değiştirmek

􀂾 Onarım sonrasında basınç ve verim testlerini yaparak çalışıp çalışmadığını

kontrol etmek

􀂾 Sipariş listesi çıkarmak ve maliyet hesabı yapmak

􀂾 İş makinelerinin periyodik bakımlarını yapmak

293

TARIM MAKİNELERİ BAKIM VE ONARIMCISI

Tanımı

Tarım makineleri bakım ve onarımcısı, tarım alanında kullanılan makinelerin

(Traktör, ekim-dikim, bitki koruma, sulama sistemleri, hasat ve harman, gübre dağıtım,

toprak işleme alet ve makineleri vb) arıza teşhis, bakım, onarım ve ayar işlerini kendi başına

ve belirli bir süre içerisinde yapma becerisine sahip nitelikli kişidir

Görevleri

􀂾 Tarım alet ve makinelerinin ayar, bakım ve onarımlarını yapmak

􀂾 Tarım alet ve makinelerinin periyodik bakımlarını yapmak

􀂾 Onarım sonrasında testlerini yaparak çalışıp çalışmadığını kontrol etmek

􀂾 Sipariş listesi çıkarmak ve maliyet hesabı yapmak

C MESLEK ELEMANLARINDA ARANAN ÖZELLİKLER

Motorlu araçlar sektöründe çalışmak isteyenlerin; duyu organları işlevlerini tam

olarak yerine getirir durumda, ellerini ustalıkla kullanabilen, yaratıcı, titiz, bedenen ve ruhsal

açıdan sağlıklı, göz ve ellerini eş güdümlü kullanabilme yeteneğine sahip, analiz ve yorum

yapabilen, sorun çözme yeteneğine sahip, takım ve ekip çalışmasına yatkın olan kimseler

olmaları gerekir

Bu alandaki mesleklerde çalışacak kişilerin;

􀂾 Matematiksel yetenek,

􀂾 Fen bilimlerine meraklı,

􀂾 Mekanik problem çözebilen,

􀂾 Ellerini ustalıkla kullanabilen,

􀂾 Mekanik ve göz el koordinasyonu yeteneği olan,

􀂾 Sabırlı ve dikkatli,

􀂾 Yorum ve analiz yeteneği olan,

􀂾 Temiz ve düzenli çalışan

kişiler olmaları gerekmektedir

294

D ÇALIŞMA ORTAMI VE KOŞULLARI

Bu alandaki meslek elemanları atölye ve fabrika gibi kapalı ortamlarda çalışırlar

Zaman zaman dış ortamlarda da bakım ve onarım yapabilirler Otomotiv boyacıları

genellikle astar ve boya kabinleri içerisinde çalışırlar Çalışma ortamında kimyevi maddeler

bulunduğu için ciltte, gözde ve solunum yollarında alerjik reaksiyonlar gözlenebilir Bu

nedenle çalışma ortamında havalandırmanın çok iyi olması, özel giysilerin giyilmesi ve iş

güvenliği kurallarına dikkat edilerek çalışılması gerekmektedir

Motorlu araç üretimi yapan fabrikalarında, yetkili servis ve bakım işletmelerinde,

özel servis ve bakım atölyelerinde ve motorlu araçlar sektörü ile ilgili çeşitli işletmelerde iş

bulabilirler

E İŞ BULMA İMKÂNLARI

Motorlu araç üretimi yapan fabrikalarında, otomotiv yetkili servislerinde, bakım ve

onarım işletmelerinde, kamu ve özel servis ve bakım atölyelerinde, motorlu araçlar sektörü

ile ilgili çeşitli işletmelerde iş bulabilirler Ayrıca bu meslek elemanları kendi iş yerlerini

açabilirler

F EĞİTİM VE KARİYER İMKÂNLARI

Meslek eğitimi; meslek liselerinin (ML; AML; TL ve ATL) Motorlu Araçlar

Teknolojisi Alanında diploma programları ile Mesleki Eğitim Merkezleri ve çeşitli yaygın

eğitim kurumlarında sertifika programlarıyla verilmektedir

Liseden sonra, yüksek öğrenime geçiş sınavını başaranlar lisan programlarına devam

edebilirler ya da meslek yüksek okullarının ilgili bölümüne sınavsız geçiş yapabilirler

Meslek yüksek okulunu bitirenler, dikey geçiş sınavı ile lisans programlarına geçebilirler

Mesleki Eğitim Merkezleri çıraklık eğitimi uygulama kapsamına alınan illerde ve

meslek dallarında aday çırak, çırak, kalfa ve ustalara eğitim vermek ve çeşitli meslek kursları

açmak suretiyle sanayinin ihtiyaç duyduğu nitelikli ara insan gücünü yetiştirmek amacıyla

açılan eğitim kurumlarıdır

Halk Eğitimi Merkezleri yaşam boyu öğrenme perspektifi içerisinde her zaman ve

her yerde uygulanabilecek yaygın eğitim programları ile her yaş ve düzeyde bireylere eğitim

sunmaktadır

295

Mesleki Eğitim Merkezlerinde, Motorlu Araçlar Teknolojisi alanında eğitim

verilmektedir Modüler programlarla meslek liseleri arasında paralellik sağlandığından

dolayı yatay ve dikey geçişler olabilecektir

Eğitimini tamamlayarak iş hayatında gerekli yeterlikleri kazanan meslek elemanları

Hasta, Yaşlı ve Engelli Bakımı ile ilgili işletmelerinde kariyer yapabilirler