Bileşik Zamanlı Fiilller

Bileşik zamanlı fiilller nedir - Bileşik zamanlı fiilller hakkında - Bileşik zamanlı fiilller özellikleri nelerdir

Bileşik zamanlı fiilller, (Türkçe'de) herhangi bir haber ya da dilek kipi ekinden sonra, ek fiilin -dı(idi), -miş(imiş), -se(ise) biçimlerinden birini alarak çekimlenen fiillere denir Bileşik zamanlı fiiller üçe ayrılır:

1 Hikâye Bileşik Zamanı: Basit zamanlı fiilere -idi eki getirilerek yaptırılır Örnek: Sabahları kahvaltı yapardı

2 Rivayet Bileşik Zamanı: Basit zamanlı fiilere -miş eki getirilerek yapılır Örnek: Yarın bize gelecekmiş

3 Şart Bileşik Zamanı: Basit zamanlı fiilere -se eki getirililerek yapılır Örnek: Yarın bize gelecekse hazılık yapalım

Hikâye Birleşik Zamanı

Hikaye -di eki ile yapılır

Rivayet Birleşik Zamanı

Haber ya da dilek kiplerinden birine -miş eki getirilerek yapılır Bu ek, ünlü uyumuna göre değişerek -mış, -muş, -müş olabilir

Rivayet bileşik zamanı, eylemin başkasından duymuş gibi anlatımıdır Örnek: Tahtayı hep ben silermişim

sil er miş im

fiil geniş zaman eki rivayet eki kişi eki

Miş’li geçmiş zamanın rivayeti: sil-miş-miş-im

Gelecek zamanın rivayeti: sil-ecek-miş-im

Gereklilik kipi rivayeti: sil-meli-y-im sil-meli-y-miş-im

Not: Di’li geçmiş zamanın ve emir kipinin rivayet bileşik zamanı yoktur

Şart Birleşik Çekimi

Haber kipi fiillerine -se eki getirilerek yapılır Bu ek ünlü uyumuna göre -sa olabilir Şart bileşik zamanı, eylemin yapılışını başka bir eylemin yapılışına şart koşar Örnek: Yarın bize gelirsen sevinirim

gel ir se n

fiil geniş zaman eki şartmeki kişi eki

Şimdiki zamanın şartı: sil-i-yor-sa-m

Miş’li geçmiş zamanın şartı: sil-miş-sem

Gelecek zamanın şartı: sil-ecek-sem

Not: Dilek kiplerinin şart bileşik zamanı yoktur Hikâye ve rivayet bileşik zamanlarına ekfiilin -se biçimi eklenirse “katmerli bileşik zaman” oluşur Örnekler: sil -iyor -du -ysa -m, sil -ecek -miş -se –m