Halk Edebiyatı Genel Özellikleri Hakkında Bilgi

**Prof. Dr. Sinsi** · 10-21-2012

Halk Edebiyatı Genel Özellikleri Hakkında Bilgi

HALK EDEBİYATI GENEL ÖZELLİKLERİ

Halk edebiyatı, halk arasında yetişen kimselerin İslamlıktan önceki Türk edebiyatı geleneklerini sürdürerek meydana getirdikleri sözlü bir edebiyattır

Bu edebiyat, okumamış halk tabakası arasında bugüne kadar sürüp gelmiştir

Halk edebiyatının başlıca özellikleri şu noktalar üzerinde toplanabilir:

a

Dil, halk arasında kullanılan konuşma dilidir

İslâm uygarlığının etkisiyle konuşma diline birtakım sözcükler girdiği gibi, Halk şiirine de, özellikle XVI

yüzyıldan sonra, birtakım yabancı sözcükler ve yabancı dil kuralları girmiştir

b

Halk edebiyatında şiir, musikiden ayrılmamıştır

Bu edebiyatta şiir, saz şairi veya âşık denen şairler tarafından, bağlama adı verilen bir sazla söylenir

c

Halk şiirinin nazım ölçüsü hece veznidir

ç

Halk şiirinin kendine özgü birtakım nazım biçimleri vardır

Bunların baş*lıcaları mani, koşma, semai, türkü, v

b

dir

Halk edebiyatının nazım birimi dörtlük’tür; yani düşünceler dörder mısralık bendler içinde anlatılır

(Saz şairleri, şiirin içindeki dörtlüklerin bir tanesine hane, hepsine birden katar derler

)

d

Halk şiirinde çoklukla yarım kafiye kullanılır

(Saz şairleri kafiyeye ayak derler

)

e

Halk edebiyatında konulara göre isim alan şiir türlerinin başlıcaları şun*lardır: güzelleme, taşlama, koçaklama, ağıt, şathiye, ilâhi, nefes vb

Halk edebiyatı iki koldan yürümüştür:

1

Ortak Halk edebiyatı: Bu, kimin tarafından söylendiği belli olmayan, hal*kın ortak malı bir edebiyattır

Başlıca verimleri mani, türkü, destan, masal, halk hikâyesi, meddah hikayesi, karagöz, ortaoyunu, v

b

dir

2

Sanatçısı belli halk edebiyatı: Bu, kimin tarafından söylendiği bilinen bir edebiyattır

Aşık edebiyatı ve Halk tasavvuf edebiyatı diye iki koldan yürü*müştür

a

Aşık edebiyatı: Dindışı konulan işleyen ve aşık denen saz şairleri tara*fından söylenen edebiyattır

Kasabalarda, şehirlerde ve yeniçeri ocaklarında ge*lişmiştir

Bu edebiyatın başlıca şiir türleri güzelleme, taşlama, koçaklama, ağıt, v

b

dir

b

Halk tasavvuf edebiyatı: Tasavvuf konusunu işleyen bir edebiyattır

Tekkelerde gelişmiştir

Konu ve dil bakımından İslâm uygarlığı etki*si altındadır

Bu edebiyatın başlıca şiir türleri ilâhî, nefes, deme v

b

dir

10-21-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Halk Edebiyatı Genel Özellikleri Hakkında Bilgi Halk Edebiyatı Genel Özellikleri Hakkında Bilgi HALK EDEBİYATI GENEL ÖZELLİKLERİ Halk edebiyatı, halk arasında yetişen kimselerin İslamlıktan önceki Türk edebiyatı geleneklerini sürdürerek meydana getirdikleri sözlü bir edebiyattır Bu edebiyat, okumamış halk tabakası arasında bugüne kadar sürüp gelmiştir Halk edebiyatının başlıca özellikleri şu noktalar üzerinde toplanabilir: a Dil, halk arasında kullanılan konuşma dilidir İslâm uygarlığının etkisiyle konuşma diline birtakım sözcükler girdiği gibi, Halk şiirine de, özellikle XVI yüzyıldan sonra, birtakım yabancı sözcükler ve yabancı dil kuralları girmiştir b Halk edebiyatında şiir, musikiden ayrılmamıştır Bu edebiyatta şiir, saz şairi veya âşık denen şairler tarafından, bağlama adı verilen bir sazla söylenir c Halk şiirinin nazım ölçüsü hece veznidir ç Halk şiirinin kendine özgü birtakım nazım biçimleri vardır Bunların başlıcaları mani, koşma, semai, türkü, vb dir Halk edebiyatının nazım birimi dörtlük’tür; yani düşünceler dörder mısralık bendler içinde anlatılır (Saz şairleri, şiirin içindeki dörtlüklerin bir tanesine hane, hepsine birden katar derler) d Halk şiirinde çoklukla yarım kafiye kullanılır (Saz şairleri kafiyeye ayak derler) e Halk edebiyatında konulara göre isim alan şiir türlerinin başlıcaları şunlardır: güzelleme, taşlama, koçaklama, ağıt, şathiye, ilâhi, nefes vb Halk edebiyatı iki koldan yürümüştür: 1 Ortak Halk edebiyatı: Bu, kimin tarafından söylendiği belli olmayan, halkın ortak malı bir edebiyattır Başlıca verimleri mani, türkü, destan, masal, halk hikâyesi, meddah hikayesi, karagöz, ortaoyunu, vb dir 2 Sanatçısı belli halk edebiyatı: Bu, kimin tarafından söylendiği bilinen bir edebiyattır Aşık edebiyatı ve Halk tasavvuf edebiyatı diye iki koldan yürümüştür a Aşık edebiyatı: Dindışı konulan işleyen ve aşık denen saz şairleri tarafından söylenen edebiyattır Kasabalarda, şehirlerde ve yeniçeri ocaklarında gelişmiştir Bu edebiyatın başlıca şiir türleri güzelleme, taşlama, koçaklama, ağıt, vb dir b Halk tasavvuf edebiyatı: Tasavvuf konusunu işleyen bir edebiyattır Tekkelerde gelişmiştir Konu ve dil bakımından İslâm uygarlığı etki*si altındadır Bu edebiyatın başlıca şiir türleri ilâhî, nefes, deme vb dir