Zarlı Ve Zarsız Organeller

Zarlı ve Zarsız Organeller

Zarlı ve Zarsız Organeller

ZARSIZ ORGANELLER

* ribozom

*sentrozom

TEK KAT ZARLI ORGANELLER

* endoplazmik redikulum

* golgi cisimciği

* lizozom

* koful

ÇİFT KAT ZARLI ORGANELLER

* plastitler

* mitokondri

1- Ribozom: Protein sentezinin yapıldığı yerdir Endoplazmik redikulumun çekirdek zarının üzerinde olabildiği gibi sitoplazma içinde serbest de olabilir Aminoasit ve RNA bulundurur Virüs hariç tüm canlılarda ribozom bulunur

2- Sentrozom: Yalnızca hayvan hücresinde bulunur Sentriol denilen birbirine dik iki silindirik yapıdan oluşur Görevi, hücre bölünmesi sırasında iğ ipliklerini oluşturmaktır

3- Endoplazmik Redikulum: Hücre zarı ile çekirdek arasında bulunur ve bunlar arasındaki ilişkiyi sağlar Kıvrımlı bir yapısı olup, kanallar sistemidir Hücre içi taşıma ve depolama sistemi olarak görev görür İki çeşittir; ribozom taşıyanlar (granüllü er), ribozom taşımayanlar (granülsüz er) Granüllü endoplazmik redikulum, ribozom sayesinde protein sentezine yardımcı olur Granülsüz endoplazmik redikulum ise yağ sentezine yardımcı olur

4- Golgi Cisimciği: Yapı olarak endoplazmik redikuluma benzer Endoplazmik redikulumun kıvrılıp, üst üste yassı kesecikler oluşturmasıyla meydana gelir

Başlıca görevleri şunlardır: Salgı maddelerinin üretilmesini sağlar( vücudumuzun tükürük, ter, süt bezlerinde çok bulunur) Depo görevi görür ( hücrede yağ ve protein sentezi arttığında şişerek, hacmi büyür) Lizozom ve koful oluşumunda etkilidir Sindirim enzimi üretir Yağların sentezinden, hücre zarının yapım ve onarımından sorumludur

Sperm ve alyuvar hücrelerinde golgi bulunmaz

5-Lizozom: Yalnızca hayvansal hücrelerde bulunur Bitki hücrelerinde benzeri yapılar vardır Burada sindirim enzimleri bulunur Görevi hücre içi sindirimidir Hücre yaşlandığı zaman patlar ve hücrenin kendi kendini sindirmesini sağlar (intihar kesecikleri) Bu olaya otoliz denir Ayrıca hücreye giren yabancı proteinleri ve protein yapısındaki maddeleri parçalarlar

Karaciğer, dalak ve akyuvarlarda çok sayıda bulunur

6-Koful: Daha çok bitki hücrelerinde görülür Bitki hücrelerinde az sayıda ve büyük, hayvan hücrelerinde çok sayıda ve küçüktür Bulunduğu hücrenin çeşidine göre depolama, sindirim, boşaltım gibi görevler üstlenir Madde taşımacılığında etkilidir

Tek hücrelilerde besin ve boşaltım kofulları gibi çeşitleri vardır

7- Plastitler: Sadece bitki hücrelerinde bulunur Hücre ile gelişerek, bulundukları ortama göre, farklı renk pigment taneciklerini oluştururlar ve renklere göre farklı görevler üstlenirler Plastitler ışık etkisiyle birbirlerine dönüşebilirler

Pigmentleri ve görevleri farklı plastitler üç çeşittir:

a) Kloroplast: Yeşil renk pigmenti olan klorofil taşırlar Bitkilerin yapraklarında, ham meyve ve sebzelerinde, genç dallarında, otsu gövdelerinde bulunur Kloroplastlar fotosentez olayını gerçekleştirir Fotosentez sonucu besin ve oksijen üretilir

b)Kromoplast: Sarı, kırmızı ve turuncu renk pigmentlerini taşırlar Böylece bitki ve meyvelere renk verirler, vitamin üretip depolarlar Kloroplastın değişimi ile oluşurlar

c)Lökoplast: Renksiz plastitlerdir Işık aldığında yeşil renkli kloroplastlara dönüşebilirler Bitkinin tohumlarında, kök ve toprak altı gövdesi gibi depo organlarında bulunur Lökoplastlarda protein, yağ ve nişasta gibi besinler depolanır