Felsefenin Tanrı Kavramı Ve Dinlerin Tanrı Anlayışı

Felsefenin Tanrı Kavramı ve Dinlerin Tanrı Anlayışı

Tanrı kavramı, her kültür dünyası için farklı anlamlar ifade etmektedir Buna karşın tanrı kavramı hakkında yapılan tanımlar, hemen her kültürel düşünce tarzında bazı ortak noktalarda birleşebilmektedir

Tanrıya ilişkin ortaya atılan farklı düşüncelerden bazıları şunlardır:

Politeizm Nedir?

Eski Yunan ve Nordik mitolojilerinde oldukça yaygın olan ve birçok kişisel tanrının varlığını kabul eden bir inanç biçimidir Çoktanrıcılık olarak da bilinmektedir Etimolojik açıdan, Yunanca poly (çok) ve theoi (tanrı) sözcüklerinden türemiştir Birden çok, birçok tanrıya inanma, tapınma manasındadır

Henoteizm Nedir?

Max Müller tarafından ortaya atılan ve bir tanrıya bağlanırken diğer tanrıların varlığını da kabullenmeyi tanımlayan inanç sistemidir Bu inanç biçimi de çok tanrıcılık olarak bilinmektedir; fakat tek bir tanrı, diğer bütün tanrıların başında yer almaktadır Müller'e göre bu inanç; prensipte monoteizm, gerçekte ise politeizmdir

Monoteizm Nedir?

Bu terim kısaca "Teizm" olarak ifade edilmektedir Tek bir tanrının varlığına iman etmektir Tanrı kendi kendine var olan ve her şeyi yaratan en yüce ve kadir olandır Bu görüşe göre tanrı, bütün her şeyi hiç yoktan var etmiştir

Panteizm Nedir?

Bir bütün olarak kavranan evrenin tanrı ile özdeş olduğunu ve evrende açığa çıkan bileşik töz, güçler ve yasalar dışında tanrı olmadığını savunan öğretidir Genelde Hinduizm ve doğu dinleri ile bağlantılıdır Batıda pek yaygın değildir Tanrı bir kişi değildir O, her şeyde ve bütün evrende kendi varlığını sunmaktadır

Panenteizm Nedir?

Bu inanca göre tanrı evrenle tanımlanamaz ama fakat evrene dahil olarak görülebilir Evren bir anlamda Tanrı sayılsa da Tanrı evrenden daha fazla büyüklüktedir İlk devindirici olan tanrının evren ve tüm varlıkları özünden yarattığı ve evrene aşkın, evrenin bilincinde mutlak ve değişmez bir varlık olarak egemen olduğu inancıdır

Yukarda saydıklarımız dünyamızın belli başlı dinlerinin Tanrı görüşleridir Bu ana başlıkların aslında birer de alt başlıkları vardır Tabi bunların her birini ayrı ayrı tanımlamamız mümkün değildir Ancak bazı alt inançları da burada görmemiz gerekiyor:

Dualizm Nedir?

Herhangi bir alanda birbirlerine indirgenemeyen iki karşıt ilkenin varlığını ileri sürmektir Bircilik ve çokçuluk terimlerinin karşılığıdır Panteizmin bir çeşidi olarak karşımıza çıkar Dualist birbirine karşı iki tanrıya inanır Genelde bu tanrılardan biri iyi bir diğeri ise kötü tanrıdır Görüldüğü gibi çok tanrılı bir inanç sistemini koruyup iki tanrı ile sınırlandırmış olmaktır

Deizm Nedir?

Vahiy ya da bir kilise öğretisi aracılığıyla edinilmiş her türlü dinsel bilgiye karşı çıkan, buna karşılık belirli bir dinsel bilgi bütününü herkesin doğuştan taşıdığını ya da us yoluyla elde edebileceğini savunan görüşün adıdır Deizm, tanrılık gücünün sadece yaratma işlemiyle sınırlandığını ve bir kez yaratıldıktan sonra tanrının dünyanın hiçbir işine karışmadığını, eş deyişle dünyayı yönetmediğini belirtir Bir anlamda Teizmin bir alt çeşididir denilebilir Bu inançta kişi bir Teist gibi tek bir Tanrıya inanır ama fark Deist'e göre bu Tanrı yaratma eyleminden sonra evrenin hiçbir işine müdahale etmemektedir

Mutlak Monizm Nedir?

Monizm, her şeyin bir tek zorunluluğun, ilkenin, madde veya enerjiden olduğunu iddia eden metafiziksel ve teolojik görüştür Bu da yine Panteizmin ya da Panenteizmin bir çeşitlemesidir Bu inanca göre Tanrı mutlak bir birlik içindedir Yalnız kendisini tam anlamı ile gerçek olmayan bir dünyaya çoğul bir görünümde kendini açıklamaktadır

Bu tarz tanrısal inanç görüşleri ve çeşitleri yanı sıra bir de herhangi bir tanrıyı kabul etmeyi reddedenler vardır Bunları da şu başlıklarla özetlememiz mümkündür:

Agnostikler: Bu anlayışa göre tanrı hakkındaki gerçek bilinmez ve bilinemez Tanrının varlığı veya yokluğu, ispat edilemez

Ateizm: Teizmin karşıtı olan görüştür Ateistler, tanrının varlığını tamamen reddederler ve hiçbir şekilde kabul etmezler

Naturalizm: Basitçe ateizmin olumlu ifadesidir Ateistler doğanın arkasında bir tanrı fikrini kabul etmezler ve her şeyin kendi başına var olduğunu ileri sürerler Ateizm bir çok din karşıtı kişi tarafından izlenilen bir inanç olduğu halde bazen bazı dindar kişilerde bu inancı edinmişlerdir Budizmin bir çeşidi olan Teravadanın ateizmden etkilendiği görülmektedir Bazı ateistler hümanist insan dininin hiçbir tanrı ile ilgisi olmadan olabileceğini de ileri sürmektedirler