Performans Ve Proje Ödevi Nedir

Performans ve Proje ödevi nedir

Performans Değerlendirme

Performans değerlendirme, öğrencilerin bireysel farklılıklarını göz önüne alarak, onların bilgi ve becerilerini gerçek yaşama aktarmalarını sağlayacak etkinlikler aracılığıyla değerlendirme yapmaktır Performans değerlendirme, gözlenebilen bir performans (örneğin bir müzik parçası çalma), ya da somut bir ürünle (örneğin bir harita çizme) sonuçlanmalıdır Performansa dayalı ödevlerin/görevlerin, tek bir cevabından öte birden çok cevabı olabilmektedir Bu nedenle performans ödevleri/görevleri, iyi tanımlanmış ölçütlere sahip, dereceli puanlama anahtarları (rubric) ile değerlendirilmelidir Performansı ortaya koymaya dayalı görevlerin/ödevlerin değerlendirilmesinde, öğrencilerin kendilerinden ne beklenildiğini bilip ona göre çalışmalarını biçimlendirmeleri amacıyla, bu ödevler öğrencilere dereceli puanlama anahtarı ile birlikte verilmelidir Öğretmenler, değerlendirme ölçütlerini belirlerken, öğrencilerin görüşlerinden yararlanabilirler (Anonim, 2006 a ; Anonim, 2006 c)

Öğrencilerin performanslarını değerlendirmek için en çok kullanı> araçlar; performans ödevleri, projeler ve öğrenci ürün dosyalarıdır (portfolyolar)

Performans Ödevleri

Öğrencilerin kazandıkları bilgi ve becerileri, gerçek hayata aktarmalarını sağlayan kısa sürelerde yapılabilecek çalışmalardır (Anonim, 2006 b) Örneğin; Bir konu hakkında makale yazma, sınıftaki öğrencilerin yaş ve boylarını değişik grafiklerle ifade etme, bir haritadan sonuçlar çıkarma, deney yapma, bir filme, bir öyküye eleştirel yazı yazma, bir müzik parçası çalma, bir dans sergileme, tanıdığı bir kişinin biyografisini yazma, boyanmak istenen bir evin duvarlarının kaç m² olduğunu ve maliyetini hesaplama gibi konular birer performans ödevi olabilir

Performans ödevleri; öğrencilerin seviyelerine, yaşadıkları sosyo ekonomik koşullara, yerel olanaklara, programdaki kazanımlara uygun, öğrenciler tarafından yapılabilecek özellikte olmalıdır Bu ödevler, öğrencilerin yarıyıl notlarını etkilediğinden, ödevin belli aşamalarının öğrencilere ya sınıf ortamında yaptırılması ya da öğrencinin yaptığı çalışmayı sınıfta öğretmenine ve arkadaşlarına sunum yaparak paylaşması sağlanmalıdır (Anonim, 2006 d) Performans ödevlerinin bir sınıfın tüm öğrencilerine, aynı konu başlığında ve aynı zamanda verilmesi doğru değildir (Anonim, 2007)

Öğrenciler, her yarıyılda derslerden bireysel ya da grup çalışması şeklinde en az bir performans ödevi hazırlarlar (Anonim, 2006 c) Not çizelgesinde, performans ödevlerine ait sütun sayısı her ne kadar üç ise de üçten fazla ya da daha az sayıda performans ödevi verilebilir Verilen performans ödevlerinin aritmetik ortalaması alınır (Anonim, 2006 d)

Milli Eğitim Bakanlığı Talim Terbiye Kurulu Başkanlığının yazısında, Görsel Sanatlar ile Teknoloji ve Tasarım Derslerinin ölçme ve değerlendirmesinde, performans ödevine yer verilmemektedir (Anonim, 2006 e) Bu durumda, bu iki dersin dışında öğrencilere diğer tüm derslerden, her yarıyılda en az bir performans ödevi verilmesi, Yönetmelik gereği zorunlu kılınmaktadır

Projeler

Projeler de aslında birer performans ödevidir Ancak, içeriği daha kapsamlı ve uzun süre gerektiren ayrıntılı ödevlerdir Örneğin: “Dört temel gıda maddesi tespit edilip, yaşadığınız çevredeki üç marketten sekiz hafta boyunca fiyat takiplerinin yapılması, yapı> tespitler sonucunda elde edilen verilerin grafiğe dönüştürülerek en ekonomik marketin belirlenmesi, fiyat artış oranları göz önünde bulundurularak önümüzdeki yıl seçilen gıda fiyatlarının ne olabilecekleri üzerinde tahminde bulunmaları”, bir projeye konu oluşturabilir Projeler, bireysel ya da grup çalışması şeklinde yapılabilir Proje konuları, öğretmenin kendisi ya da zümre öğretmenler tarafından belirleneceği gibi, öğrenciler de kendi ilgi duydukları alanlara göre proje konusu belirleyebilirler Proje geliştirme süreci uzun, karmaşık ve zorlu bir süreçtir Bu ödevler, öğrencilerin yaratıcılık, araştırma, iletişim gibi üst düzey zihinsel becerilerini geliştirmektedir Proje çalışmasında bilgi öğrenciye doğrudan verilmediği için, öğrenciler proje konularında yaparak, yaşayarak, inceleyerek bilgi kazanırlar Grup olarak yapılacak projelerde, gruplar oluşturulurken grup üyelerinin cinsiyet ve başarı durumları bakımından karışık olmalarına özen gösterilmelidir Gerek projenin yükünün bir iki öğrencinin omzuna yıkılmasını önlemek, gerekse sonuçtaki başarı ya da başarısızlık duygusunun paylaşılması amacıyla, grup üyelerinin her birine ilgi ve yetenekleri doğrultusunda sorumluluk verilmelidir Bu dağılım, grup üyeleri tarafından yapılıp, öğretmenin onayı alınmalıdır Projenin her aşamasında grup üyelerinin çalışmaları öğretmenler tarafından takip edilmeli ve grup üyelerine geri bildirim sağlanmalıdır (Anonim, 2006 b)

Öğrenciler, bir ders yılında istedikleri ders veya derslerden bireysel ya da grup çalışması şeklinde en az bir proje hazırlarlar (Anonim, 2006 c) Öğrenciler istedikleri takdirde farklı derslerde ya da aynı derste birden fazla proje hazırlayabilirler Aynı dersten birden fazla proje alan öğrencilerin proje notu, projelerden aldıkları puanların aritmetik ortalaması alınarak belirlenir Projeler teslim edildikleri yarıyılda değerlendirilir Öğrencilerin proje çalışmalarını hangi dersten alacakları, 1-5 sınıflarda sınıf öğretmenlerince, 6-8 sınıflarda ise şube rehber öğretmeni gözetiminde belirlenir, ilgili branş ya da sınıf öğretmenlerinin gözetiminde ve rehberliğinde gerçekleştirilir (Anonim, 2006 d)

Bu açıklamalar doğrultusunda; performans ödevlerinin, Görsel Sanatlar ile Teknoloji ve Tasarım Derslerinin dışındaki tüm derslerden, her yarıyılda en az bir tane verilmesi Yönetmelik gereği zorunlu iken, projelerin tüm derslerden verilmesinin zorunlu olmadığı, öğrencilerin ilgi ve istekleri doğrultusunda talepte bulunmaları halinde verilmesi gerektiği sonucuna varılmaktadır

Gerek müfettişlerce yapı> genel denetim ve rehberlik çalışmalarındaki tespitlerden, gerekse Milli Eğitim Bakanlığınca yapı> açıklamalardan anlaşıldığı üzere, öğrencilerin proje ve performans ödevlerini çoğunlukla internet üzerinden hazırladıkları, çalışmaların öğrenci katkısı içermediği, hazırlanan ödevlerde daha çok görselliğin öne çıktığı, internet çıktısının dosyalanıp ödev olarak sunulduğu görülmektedir (Anonim, 2007)

Öğrencilerin; inceleme, araştırma, görüş geliştirme, yeni bilgilere ulaşma, çıkarımlarda bulunma gibi becerilerinin geliştirilmesinde bir araç olma özelliği taşıyan proje ve performans ödevleri, internet üzerinden aynen yapı> alıntılar biçimine dönüşünce bu özelliklerini yitirmektedir Bu nedenle, öğrencilere proje ve performans ödevi verilirken öğrencilerin sadece internete bağlı kalmamalarına, bilgisayar teknolojisinin yanı sıra özellikle öğrencinin çevresinde bulunan kütüphanelerden, kaynak kişilerden, fotoğraf ve belgelerden, tarihi, kültürel ve sosyal olanaklardan yararlanmaları hususlarında öğretmenlerce önlem alınması gerekmektedir

Öğrenci ürün dosyası (portfolyo)Öğrencilerin çalışmalarının toplandığı bir dosyadır Bu dosya, öğrencinin anlamlı ödevlerini içerir ve öğrencinin en iyi çalışmalarının bir yansımasıdır (Anonim, 2006 b) Ürün dosyasına, öğrencinin eğitim ortamında yaptığı her ürünü değil, yaptığı çalışmalardan kendilerini en iyi yansıttıklarını düşündükleri yazılar, fotoğraflar, performans ödevleri, projeler, ses veya görüntü kayıtları, kontrol listeleri, dereceli puanlama anahtarları, öğretmen mektupları, velilerden gelen bilgiler… vb yer almalıdır (Anonim, 2006 a) Her dönem boyunca dosyaya konulacak ürün sayısı 4-6 arası olabilir (Anonim, 2005)

Öğrenci ürün dosyaları, 1-5 sınıflarda öğrencilerin farklı derslere ilişkin çalışmalarının toplandığı tek bir dosya şeklinde hazırlanabilir 6-8 sınıflarda ise, öğrenciler tüm dersler yerine ilgi duydukları, başarılarını ve gelişimlerini göstermek istedikleri derslere ait ürün dosyası hazırlarlar 6-8 sınıflarda öğrenciler ders yılı başında ürün dosyası hazırlamak istedikleri ders ya da derslerin öğretmeni ile görüşerek, ürün dosyası hazırlamak istedikleri dersleri belirlerler ve kararlarını şube rehber öğretmenlerine bildirirler Portfolyo dosyaları, önceden hazırlanmış olan dereceli puanlama anahtarı (rubric) ile değerlendirilir Öğrencilerin “Ders içi Performans Notları” belirlenirken, ürün dosyası için yapı> değerlendirme, öğretmen tarafından dikkate alınır (Anonim, 2006 d)

Yukarıdaki açıklamalar ışığında, öğrencilerin bütün derslerden ürün dosyası tutması gerekmemektedir

Öğretmenlerin; öğrenme öğretme sürecinde yeni öğretim programlarının felsefesine uygun yapacakları ölçme ve değerlendirme etkinliklerinde, çeşitli güçlüklerle karşılaştıkları, uygulamada zorlandıkları bilinmektedir Karşılaşı> bu güçlüklerin kaynakları irdelenecek olursa;

a) Öğretmen tutumlarından kaynaklanan sorunlar : “Notum silahımdır” mantığının egemen olduğu anlayışı sürdüren öğretmenlerin, yeni ölçme ve değerlendirme sistemine uyum sağlayamamaları,

b) Yeterlilik sorunları: Yeni ölçme ve değerlendirme yaklaşımının uygulanmasıyla ilgili bilgi eksikliği,

c) Ders yükü: Özellikle bazı branş öğretmenlerinin ders yüklerinin çokluğu nedeniyle, sürece dönük değerlendirme etkinliklerini aksatabilmeleri,

d) Öğrenci sayısı: Öğrenci sayısının kalabalık olmasıyla; proje, performans ödevi, portfolyo dosyası, öz değerlendirme, akran değerlendirme, grup değerlendirme, tutum ölçeği gibi süreç ölçüm araçlarının uygulanıp değerlendirilmesinin sorun teşkil etmesi,

e) ÖSS ve OKS: Merkezi öğrenci yerleştirme sınavlarının mevcut haliyle devam etmesi,

Yeni ölçme ve değerlendirme anlayışını ve uygulamasını olumsuz yönde etkilemektedirler

Tespit edilen bu sorunlar tabiî ki süreç içerisinde giderilebilecek, daha çok niceliksel sorunlardır Niteliğin, niceliğe feda edilmemesinin yolu, yeni öğretim program tasarılarının ruhuna uygun, yeni ölçme ve değerlendirme uygulamalarının hayata geçirilmesidir

Yeni program tasarılarının uygulanması sürecinde, öğretmenlerin en çok şikâyetçi oldukları konuların başında değerlendirme formlarının fazlalığı gelmektedir Oysa bu formlar, öğretmenler her yerde, her zaman kullansınlar diye kitaplara konulmamıştır Yapı> her etkinliğin sonunda, bu etkinliğe ait bir formun doldurulması beklenilmemektedir Bu konu ile ilgili Milli Eğitim Bakanlığınca, Milli Eğitim Müdürlüklerine gönderilen yazıda: “ Öğretmenler, eğitim öğretim sürecinde sınıfta yaptıkları etkinliklerin her birinin sonunda değerlendirme yapmak yerine, ünite/tema ölçeğinde aralarında benzerlik, yakınlık, tamamlayıcılık ilişkisi bulunan birkaç kazanımla ilgili etkinliklerin uygulanmasından sonra ya da çok özel bir etkinliğin sonunda, programlarda önerilen değerlendirme etkinliklerinden uygun gördükleri bir veya birkaçını uygulayabilirler” denilmektedir (Anonim, 2005) Örneğin, öğrencinin bir derse karşı duygularını, tutumlarını, kendine güvenlerini ortaya çıkarma amacına dönük kullanı> “tutum ölçeklerinin”, biri öğretim yılı başında, diğeri de öğretim yılı sonunda uygulanması, çıkan sonuçlarla öğrencideki değişimin gözlenmesi, bu arada öğretmenin bu süreçte kendini değerlendirmesi yeterlidir Her ay ya da üç ayda bir o derse ilişkin tutum ölçeği uygulamanın bir gereği yoktur Öğretmenin önüne gelen her formu doldurup, dosyaya koymasının, elde ettiği bulgularla yeni öğrenme fırsatlarını eğitim ortamına taşımadıktan sonra, kısaca ölçmeyi değerlendiremedikten sonra ne anlamı olabilir ki? Kaldı ki, kitaplarda verilen çeşitli formların, moda mod kullanılması da gerekmemektedir Öğretmenler, değerlendirme formlarını, okullarına, sınıflarına ve kendilerine göre uyarlayarak kullanabilirler Şurası unutulmamalı ki, en iyi değerlendirme formu, öğretmenin kendi özgün çalışması ile yapacağı formdur

SONUÇ VE ÖNERİLER

1 Yönetici ve öğretmenlerin, yeni programların felsefesine uygun ölçme ve değerlendirme uygulamaları ile ilgili yerel hizmet içi eğitimlere alınmaları,

2 Milli Eğitim Bakanlığınca, öğretmenlere yardımcı olmak amacıyla yeni ölçme ve değerlendirme yaklaşımlarını örneklerle açıklayan kolay, anlaşılır, uygulamaya dönük basılı dokümanların okullara gönderilmesi,

3 Bazı branşlarda öğretmenlerin ders yükleri, süreç temelli ölçme ve değerlendirme uygulamalarını olumsuz yönde etkilediğinden, öğretmen dağılımlarının gereksinimleri karşılayacak şekilde yapılması,

4 Okullardaki öğrenci sayılarının yoğunluğu, hem yeni programların uygulanmasını, hem de buna bağlı yeni değerlendirme etkinliklerinin sağlıklı yürütülebilmesinde engel teşkil ettiği için, bu sorunun çözümlenmesi için gerekli önlemlerin alınması,

5 Yeni ölçme değerlendirme yaklaşımı, uygulamada teknolojik araç gereçlere gereksinimi artırdığından, okullara yeterli sayıda bilgisayar, fotokopi, projeksiyon makinesi gibi ekipmanların sağlanması,

6 Öğrencilere proje ve performans ödevi verilirken onların sadece internete bağlı kalmamalarına, bilgisayar teknolojisinin yanı sıra özellikle öğrencinin çevresinde bulunan kütüphanelerden, tarihi, kültürel ve sosyal olanaklardan yararlanmaları hususlarında öğretmenlerce önlem alınması,

7 ÖSS ve OKS gibi sınavların, yeni ölçme ve değerlendirme yaklaşımına uygun hale getirilmesi,

8 ÖSS ve OKS ye öğrenci hazırlayan mevcut dershanelerin, yeni programların uygulanması sürecinde, Eğitim Müfettişlerince rehberlik ve denetimlerine ağırlık verilmesi,

KAYNAKLAR

Anonim, (2005) Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığının 24112005 gün ve 12225 sayılı yazısı

Anonim, (2006, a) Ölçme ve Değerlendirme, http: //ttkb mebgovtr Erişim tarihi: 25122006

Anonim, (2006, b) Ölçme ve Değerlendirme ile İlgili Temel Kavramlar, http: //iogm mebgovtr Erişim tarihi: 24122006

Anonim, (2006, c) İlköğretim Kurumları Yönetmeliği Resmi gazete: 02052006, sayı: 26156

Anonim, (2006, d) İlköğretim Kurumlarında Ölçme ve Değerlendirme, http: //ttkb mebgovtr Erişim tarihi: 23122006

Anonim, (2006, e) Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığının 20122006 gün ve 012641 sayılı yazısı

Anonim, (2007) İnternet Üzerinden Hazırlanan Proje ve Performans Ödevleri, http: //iogm mebgovtr Erişim tarihi: 25012007

Kutlu, Ömer “ Yeni İlköğretim Programlarını Değerlendirme Sempozyumu” 14-16 Kasım 2005 Erciyes Üniversitesi Eğitim Fakültesi-Tekışık Eğitim Araştırma geliştirme Vakfı