Sosyolog Max Weber Ve Sosyoloji

**Prof. Dr. Sinsi** · 10-21-2012

Sosyolog Max Weber ve Sosyoloji

Max Weber'e (1864-1920) de Marx gibi sadece bir sosyolog olarak bakılamaz; çünkü Weber'in ilgilendiği konular ve çalışma yaptığı alanlar çok geniş bir yelpazeye yayılmış durumdadır

Weber, Almanya'da doğmuş ve akademik yaşantısının büyük bir bölümünü bu ülkede geçirmiştir

Weber'in yazıları; hukuktan felsefeye, ekonomiden tarihe ve nihayet sosyolojiye dair birçok alandaki farklı konuları içermektedir

Bu çalışmalarından birçoğu, çağcıl kapitalizmin gelişmesinin, yazının yazıldığı alana (sosyoloji, hukuk, felsefe vb

) bağlantısını içermektedir

Yani Weber'in ele aldığı en temel konularından birisi, çağcıl kapitalizmin gelişmesidir

Weber de toplumsal değişmeyi anlamaya çalışmış ve bu konuda Marx'tan çok etkilenmiş; buna rağmen Marx'ın kimi önemli görüşlerinin güçlü bir eleştiricisi olmuştur

Bu bağlamda Weber, tarihin materyalist kavrayışını reddetmiş ve sınıflar arası savaşa Marx'ın verdiğinden daha az önem vermiştir

Weber'e göre de ekonomik etkenler toplumsal değişmede önemlidir; ancak düşünce ve inançlar da toplumsal değişme üzerinde aynı derecede etkilidir

Bu açıdan bakılınca Weber'de bir "Durkheim-Marx Diyalektiği" görebilmek mümkündür

Weber'in çağcıl toplumların yapısı ve batı yaşam biçimlerinin dünya üzerine yayılma nedenlerine ilişkin anlayışı Marx'ınkinden farklılık göstermektedir

Weber'e göre kapitalizm, -ekonomik girişimi örgütlemenin belirgin bir biçimi- toplumsal değişmeyi biçimlendiren birçok önemli etkenden yalnızca birisidir

Kapitalizmin dayandığı kimi bakımdan ondan daha temel olan şey, bilim ve bürokrasinin etkisidir

Bilim çağcıl teknolojiyi biçimlendirmiştir ve gelecekteki her toplumda da biçimlendirmeye devam edecektir

Bürokrasi çok sayıdaki insanın etkin bir biçimde örgütlenmesinin tek yoludur ve dolayısıyla da ekonomik ve siyasal gelişmeyle birlikte kaçınılmaz olarak artmakta, büyümektedir

Bilimin, çağcıl teknolojinin ve bürokrasinin gelişimi, Weber tarafından bir bütün olarak; "rasyonelleşme" -ekonomik yaşamla toplum yaşamının etkinlik ilkeleri ve teknik bilgiye dayanarak örgütlenmesi- diye adlandırılmaktadır

Derleyen: Sosyolog Ömer YILDIRIM

Kaynak: Sosyoloji, Anthony Giddens

10-21-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Sosyolog Max Weber Ve Sosyoloji Sosyolog Max Weber ve Sosyoloji Max Weber'e (1864-1920) de Marx gibi sadece bir sosyolog olarak bakılamaz; çünkü Weber'in ilgilendiği konular ve çalışma yaptığı alanlar çok geniş bir yelpazeye yayılmış durumdadır Weber, Almanya'da doğmuş ve akademik yaşantısının büyük bir bölümünü bu ülkede geçirmiştir Weber'in yazıları; hukuktan felsefeye, ekonomiden tarihe ve nihayet sosyolojiye dair birçok alandaki farklı konuları içermektedir Bu çalışmalarından birçoğu, çağcıl kapitalizmin gelişmesinin, yazının yazıldığı alana (sosyoloji, hukuk, felsefe vb) bağlantısını içermektedir Yani Weber'in ele aldığı en temel konularından birisi, çağcıl kapitalizmin gelişmesidir Weber de toplumsal değişmeyi anlamaya çalışmış ve bu konuda Marx'tan çok etkilenmiş; buna rağmen Marx'ın kimi önemli görüşlerinin güçlü bir eleştiricisi olmuştur Bu bağlamda Weber, tarihin materyalist kavrayışını reddetmiş ve sınıflar arası savaşa Marx'ın verdiğinden daha az önem vermiştir Weber'e göre de ekonomik etkenler toplumsal değişmede önemlidir; ancak düşünce ve inançlar da toplumsal değişme üzerinde aynı derecede etkilidir Bu açıdan bakılınca Weber'de bir "Durkheim-Marx Diyalektiği" görebilmek mümkündür Weber'in çağcıl toplumların yapısı ve batı yaşam biçimlerinin dünya üzerine yayılma nedenlerine ilişkin anlayışı Marx'ınkinden farklılık göstermektedir Weber'e göre kapitalizm, -ekonomik girişimi örgütlemenin belirgin bir biçimi- toplumsal değişmeyi biçimlendiren birçok önemli etkenden yalnızca birisidir Kapitalizmin dayandığı kimi bakımdan ondan daha temel olan şey, bilim ve bürokrasinin etkisidir Bilim çağcıl teknolojiyi biçimlendirmiştir ve gelecekteki her toplumda da biçimlendirmeye devam edecektir Bürokrasi çok sayıdaki insanın etkin bir biçimde örgütlenmesinin tek yoludur ve dolayısıyla da ekonomik ve siyasal gelişmeyle birlikte kaçınılmaz olarak artmakta, büyümektedir Bilimin, çağcıl teknolojinin ve bürokrasinin gelişimi, Weber tarafından bir bütün olarak; "rasyonelleşme" -ekonomik yaşamla toplum yaşamının etkinlik ilkeleri ve teknik bilgiye dayanarak örgütlenmesi- diye adlandırılmaktadır Derleyen: Sosyolog Ömer YILDIRIM Kaynak: Sosyoloji, Anthony Giddens