Bethoven Ve Mozart Hayatları-Sanat,Toplum Biyografileri

BETHOVEN

Ludwig Van Beethoven 1770-1827

(16 Aralık (?) 1770’de Bonn’da doğmuş 26 Mart 1827’de Viyana’da ölmüştür)

Gariptir ama, büyük şahsiyetler günümüze ne kadar yakın olursa, hayatları bize o nispette efsanevi görünmektedir Beethoven hakkında da o kadar çok fıkra, rivayet ve romanvari hikayeler söylenmiştir ki, onun asıl şahsiyeti ve karakteri, edebi hayalperestliğin keşif perdesi altında kaybolmuştur Sevgiden doğan bir ihtimamla ve hiçbir emekten çekinmeksizin en ufak teferruata kadar yapılan yorucu ilmi araştırmalar, onun hayatında meçhul kalan bütün hususları aydınlatmışsa da bu durum hala devam etmektedir Hala harikulade güzel bir eser olan SONATA QUASİ UNA FANTASİA hakkında AY IŞIĞI ile ilgili hayaller kurulur, “kaybolan kuruş yüzünden duyulan hiddetin“ gürültülü tasviri yapılır ve hala “Titan“ Beethoven’dan söz edilir Yaşama sevincini tattığı Bonn’da geçen çocukluk hayatı bile, mutad olarak anlatıldığı tarzdan farklıdır O sırada, müzikli piyesleriyle tanınan Neefe Beethoven’in başta gelen hocası oldu ve onun dikkatini Bach’ın eserleri üzerine çekti Böylece Beethoven’in gerek tabiatı, gerekse besteciliğinin temeli bu gençlik çağında atıldı Renania halkına mahsus canlılığını hiçbir zaman kaybetmedi Bonn’da kendisini gören Haydn’ın tavsiyesi üzerine Mozart’ın talebesi olmak gayesiyle Viyana’ya gitti Fakat annesinin ölümü bu teşebbüsün gerçekleşmesine engel oldu İkinci defa Viyana’ya gidişinde ise Mozart ölmüştü Haydn genç Beethoven’e rehber olmak vazifesini üzerine aldı Lakin onun asıl hocası, füg tekniğiyle anılan Albrechtsberger oldu Beethoven’e Ren sahilindeki memleketine bir daha dönmek nasip olmadı; Viyana’da kaldı Tabiati haliyle insanlar arasına katılmayı ve hoş sohpetliği seven Beethoven’in hayatta yalnız kalması, önüne geçilemeyeceği anlaşılan sağırlığının gittikçe artması ve babalık yaptığı yeğeni yüzünden duyduğu derin üzüntüler hayatı üzerine bir gölge teşkil ediyordu Fakat yaratıcılığı ile kendini insanlığa karşı borçlu ve vazifeli sayan Beethoven, bir zaman için kafasında beliren hayatına son verme düşüncesinden kendini uzaklaştırdı Bu hareketi, onun asil tabiyatlı olduğunu ifade eder O yüzdendir ki, büyük bir mesuliyet duygusu içinde fikri ve ahlaki prensiplerinden bütün hayatı boyunca hiçbir zaman ayrılmamıştır HEİLİGENSTADT VASİYETNAMESİ diye anılan yazısı bunu ispat eden bir vesikadır Beethoven’in bu karakterini eserleri aksettirmektedir Çünkü Onun sanatı, şahsi itiraflarının tesiri altındadır Onun sanatı ile, XIX yy’ın başlangıcına rastlayan yeni bir devrin kapısı açılmıştır Bu dönüm noktasında, mevcut nizamdan ayrılan, yeni bir nizam arayan insan tek bir fert olarak Tanrı, zaman veya keder dediğimiz kuvvetlerin karşısına kendi iddia ve sorularıyla çıkıyor Bu gidişin derin izlerini taşıyan asrın sanattaki ifadesinin esasını, büyüklüğünü ve trajik mahiyetini doğru olarak anlamak istiyorsak, bu keyfiyeti iyice göz önünde tutmalıyız Beethoven’in tarihi durumunu da bu gidiş tayin etmiştir Haydn’ın sanatı, sosyal bir topluluk ve nizam içinde kökleşmiş bulunuyordu Beethoven’in sadece 9 senfoni yazması bile bu durumu açıkça göstermektedir Bunlardan bilhassa ikisi (biri onun tabiata bağlılığının delili olan 6 pastoral senfonisi ve diğeri, Schiller’in “Neşeye Od’unu“ bitiş korosu olarak kullandığı 9 senfonisidir) kendinden sonraki gelişme sahasını ihata etmektedir Piyanonun yeni ifade imkanlarının keşfi (mesela piyano sonatlarında), yaylı sazlar kuvartetlerinin developman kısımlarında yeni şekillendirme unsurlarının ihdası, çok sayıda kontrpuvan tekniğinden faydalanan son eserlerinde beliren yeni form prensipleri etrafındaki teşebbüsler, müzikle büyük insani ve yapıcı fikirlerin birleştirilmesi gibi hareketler, yaratıcı yeni bir ışık altında gösteren unsurlardır Bizce onun büyüklüğünü ve yüceliğini katiyetle tayin eden, umumi rağbete mazhar olan popüler eserlerden ziyade, çağdaş taraftarlarının bile anlamayarak reddettiği ve bizim de kısmen henüz çözemediğimiz “SON“ Beethoven devrinin eserleridir O zamanki Beethoven, Haydn’a yakın olan ilk yaratma devrinin çekici güzelliğini terkederek, eskiden beri “orta devir“ denilen meşhur sonat, senfoni ve oda müziği eserlerindeki trajik ve şiddetli ifade tezahürlerinden sonra, vakitsiz gelen ihtiyarlığın saf ve halis ifadesini bulmuştu Beethoven, ahlaki olgunluğunu ve insanlığı eserlerinde dile getirmiş bir sanatkardı Şair ETh A Hoffmann, çağdaşı Beethoven için “Romantik“ tabirini kullanmıştı Beethoven’in açtığı asrın bütün yaratıcı sanatkarlarının onu örnek alarak hareket ettiği düşünülürse, Hoffmann’ın bu tabiri yanlış değildir Schubert’ten Bruckner’e, Schumann ile Brahms’tan Reger’e, Berlioz ve Liszt’ten Strauss’a kadar uzayan, Wagner ve Pfitzner’de, hatta nihayet Bartok’da şekil alan bir gelişme bu BEETHOVENCİLİK’te toplanabilir ki, sanatlar arasındaki sınırları aşarak aynı asrın genç şairlerini de coşturmuş ve yaratıcı hamlelerle teşvik etmiştir Böylece Beethoven’in kendi şahsiyetinde pek manalı bir şekilde nöbet değiştiren iki devir arasında mutavassıt bir mevkide bulunmaktadır

mozartın hayatı

firatefe (firat efe)Ailesi ve ilk yılları

Mozart çocukken

Mozart'ın doğduğu ev

Mozart, Leopold Mozart ve Anna Maria Pertl Mozart'ın oğlu olarak Salzburg'da Getreidegasse 9'un ön odasında doğmuştur Burası Salzburg Başpiskoposunun başkentidir Günümüzde Avusturya'da bulunup, o dönemde Roma İmparatorluğu'nun bir parçasıdır Kardeşleri arasında doğumdan sonra yaşayan sadece kız kardeşi, lakabı Nannerl olan, Maria Anna Mozart idi Mozart doğumundan bir gün sonra St Rupert Katedrali'nde baptiz oldu Baptiz olduktan sonra ismi; Latince Joannes Chrysostomus Wolfgangus Theophilus Mozart oldu Bu isimlerden ilk ikisi John Chrysostom, kilisenin rahiplerinden biriydi, ve bu isimleri günlük hayatında kullanmıyordu İsmindeki dördüncü kelime Theophilus "Tanrı'nın sevdiği" manasındaydı, Mozart'ın hayatı süresince de bir çok kez Amadeus (Latince), Gottlieb (Almanca), Amadé (Fransızca) tercüme edildi Mozart'ın babası Leopold oğlunun doğumunu yayımcı Johann Jakob Lotter'e "çocuğun ismi Joannes Chrysostomus, Wolfgang, Gottlieb'dir" diye haber verir Mozart en çok üçüncü ismini tercih etti, ve süslü "Amadeus" ismini takip eden yıllarda kullandı

Mozart'ın babası Leopold Mozart (d 1719 - ö 1787) Avrupa'nın başlıca müzik hocalarından biriydi İlgi çeken Versuch einer gründlichen Violinschule ders kitabı 1756'da; Mozart'ın doğduğu yıl yayımlandı (Türkçesi, Keman Çalmanın Temel Prensiplerinin Bilimsel İncelenmesi) Kendisi Salzburg Başpiskoposunun orkestrasının şefiydi, ve oldukça başarılı bir enstrüman müziği bestekarıydı Leopold bestekarlığı oğlunun olağanüstü müzik becerilerini gördükten sonra bıraktı Bu ilk olarak Wolfgang 3 yaşındayken oldu, ve Leopold, Wolfgang'in başarılarından gurur duyararak, oğluna çok ağır bir şekilde müzik eğitimi verdi Bu eğitiminde, klavye, keman ve organ gibi enstrümanları öğretti Leopold sadece ilk yıllarında bu eğitimi verdi Lopold'un Nannerl'in müzik kitabında, Wolfgang'in bir çok besteyi 4 yaşında öğrendiğini ve ilk bestesini, küçük bir Adante (K 1a) ve Allegro (K 1b)'yi 1761'de henüz beş yaşındayken yazdığını söylemektedir

Gezi yılları

1771'de Mozart

İlk yıllarında, Mozart bir çok Avrupa gezisine çıktı Bunlardan ilki 1762 yılında, Münih'in Bavarya'sında Elector meydanında, aynı yıl da Prag ve Viyana'da imparatorluk meydanında gösteri yapmıştır Uzun bir konser turu, 3 buçuk yıl sürer, ve Wolfgang'i babası ile beraber Münih, Mannheim, Paris, Londra (burada ünlü İtalyan çellocu Giovanni Battista Cirri ile çalmıştır), Lahey, tekrar Paris, Zürih, Donaueschingen ve Münih'de konserler vermiştir Bu gezisi sırasında, Mozart bir çok ünlü müzisyenle tanışır ve kendisi de bu müzisyenlerin eserlerine aşina olur En önemli esin kaynaklarından biri Johann Christian Bach'dır, O'nunla da 1764-1765 yıllarında Londra'da arkadaş olmuşlardır Bach'ın eserleri bir çok kez Mozart'ın esinlendiği eserler olarak gösterilmiştir Tekrar Viyana'ya 1767'de giderler ve burada 1768 yılının Kasım ayına kadar kalırlar Bu gezi sırasında Mozart çiçek hastası olur, ve iyileşmesi babası Leopold tarafından Tanrı'nın oğlu için sevgisini temsil etmektedir

Salzburg'da geçen bir yıl sonunda; üç kez İtalya'ya yolculuğa çıkmıştır 1769 Kasım'ından, 1771 Mart'ına kadar, 1771'in Ağustos'undan Kasım ayına kadar, ve 1772 Ekim'inden 1773 Mart'ına kadar Mozart bu dönemde üç opera besteler: "Mitridate Rè di Ponto" (1770), "Ascanio in Alba" (1771), ve "Lucio Silla" (1772) Üç opera da Milan'da oynanmıştır Bu gezilerin ilkinde, Mozart Venedikte Andrea Luchesi ile ve GB Martini ile Bologna'da buluşur, ve Accademia Filarmonica'nın bir üyesi olarak kabul edilir İtalya'daki yolculuğunun şu an efsanevi olan bir hikayesi de, Gregorio Allegri'nin Miserere'sini Sistine Chapel'de duyar ve tamamını hafızasından yazar, yalnız bunu yaparken parçadaki küçük hataları düzeltir, ve böylece Vatikan malının ilk illegal kopyasını üretir

23 Eylül 1777'de annesi ile beraber Mozart; Münih, Mannheim ve Paris'i kapsayan bir Avrupa turuna gider Mannheim'da, o dönemin en iyisi Mannheim orkestrası ile çalar Aloysia Weber'e aşık olur, ancak O da daha sonra Wolfgang'den ayrılır 4 yıl sonra da; Aloysia'nın kız kardeşi Constanze ile evlenir Paris'e başarısız ziyareti sırasında da; annesi 1778 yılında ölür

Viyana'da Mozart

Mozart'ın Viyana'daki evi

1780 yılında, Mozart'ın ilk büyük operası Idomeneo Münih'de oynanır Ertesi yıl, Viyana'yı patronu, Prens Başpiskopos Colloredo ile ziyaret eder Salzburg'a geri döndüklerinde, opera şefi olan Mozart, isyanını arttırır ve başpiskopos'un müzik işleriyle ilgilenmek istemez Bu düşüncelerini söylemesiyle de başpiskopos desteğini çeker Mozart'ın açıklamasına göre, atılması; -resmen- "kıçına bir tekme yiyerek" olmuştur Mozart bundan sonra, aristokrasinin ilgisiyle özgür olarak Viyana'da müziğini geliştirmek için yerleşir

1780'lerin ortalarında Mozart

Viyana'daki ilk yıllarında, Mozart Beethoven'ın da hocası olan 100'ün üzerinde senfoni bestelemiş Franz Joseph Haydn ile tanışır ve arkadaş olurlar Haydn ne zaman Viyana'yı ziyaret etse beraber yaylı kuartet çalarlar Mozart'ın Haydn'a çaldığı 6 kuartet (K 387, K 421, K 428, K 458, K 464, and K 465) 1782 ile 1785 yılları arasında yazılmıştır Bunlar Haydn'ın Opus 33 setine karşı bir yanıttır Haydn'a yazdığı bir mektupta Mozart şu sözleri yazar:

"Çocuklarını büyük bir dünyaya göndermeye karar veren bir baba, düşünmüştü ki onlara o dönemde meşhur bir insanın koruması ve öncülük etmesi gerektiğini, ve ortaya çıkan şuydu ki en iyi dostu olmuştu Ben de aynı yolla, size 6 çocuğumu gönderiyorum Lütfen onları nezaketle bir baba, bir yol gösterici ve bir arkadaş olarak alınız! Ancak, size yalvarıyorum; lütfen babalarının gözlerinden kaçan hatalar için anlayış gösteriniz, ve bunlara rağmen, cömert dostluğunuzu buna oldukça saygı duyan kişiye" Haydn bunun üzerine Mozart'a büyük bir hayranlık duydu, ve Mozart'ın son 3 serisini dinledikten sonra babası Leopold'a "Tanrı üzerine ve dürüst insanlığım üzerine size derim ki, çocuğunuz yüzyüze veyahutta ismiyle tanıdığım en büyük bestekardır: Zevki var, ve, daha önemlisi, bestekarlığın en derin bilgisine sahip"

Mozart ve Prag

Mozart'ın Prag ve halkıyla özel bir ilişkisi vardır Buradaki seyircisi, Figaro'yu Viyana'dakilerden daha fazla kutlamıştır "Meine Prager verstehen mich" (Praglılarım beni anlıyor) sözü de Bohemya'da oldukça ünlü olmuştur Bir çok turist, Prag'daki izlerini takip eder ve Mozart Müzesi, yaşadığı Bertramka Villası'nda oda orkestralarını dinlerler Hayatının geri kalanında, Prag Mozart'a finansal olarak komisyonlarca destek sağlamıştır Don Giovanni 29 Ekim 1787'de Estates Tiyatro'sunda gösterime girmiştir Mozart son operası La Celemenza di Tito (Tito'nun merhameti) 6 Eylül 1791'de, yine bu şehirde Leopold II'nın Bohemya Krallığı taş giyme göreninde gerçekleşmiştir Mozart bu görevi; Antonio Salieri'nin açıkca reddetmesi üzerine yapmıştır

alıntı

beethoven hakkında bilgi
Ludwig van Beethoven (16 Aralık1770-26 Mart1827) Alman klasik müzik bestecisi

"Bu çocuğa iyi bakın, bir gün tüm Dünya onu tanıyacak" On yaşındaki Beethoven'ı tanıyabildiği kısa zaman içinde böyle demişti Mozart ve gerçekten yanılmadığını gösterdi zaman
Beethoven, 1770 yılında Almanya'da (Bonn) doğdu Alkole karşı olan zaafıyla bilinen Beethoven’in babası Johann da saray müzisyeniydi İlk piyano derslerini henüz dört yaşındayken babasından aldı Katı bir insan olan babası çocuğunu çok zorluyor, henüz dört-beş yaşında olan ve parmakları piyanoya yetişemeyen çocuk bazen bu çalışmalar sırasında gözyaşı döküyordukimse bilmese bile küçük çocuğun geleceği belliydi
İlk müzik eğitimini babasından aldıktan sonra, 1779’da Christian Gottlob Neefe’yle çalışmaya başladı 1783’te ilk bestesi olan Dressler’in Marşı Üzerine Çeşitlemeler Neefe’nin yardımıyla yayımlandı 1786’da Viyana’ya yaptığı ziyaretin ardından, annesinin ölümü üzerine Bonn’a geri döndü ve Kont Walstein’ın hizmetine girdi 4 yıl boyunca kontun orkestrasında viyola çaldı
Annesinin ölümünden sonra Beethoven Viyana'ya geri döndü ve hayatının sonuna dek orada yaşadı 1794'e dek Viyana aristokrasisi içindeki müzik aşıklarına saraylarda ve özel toplantılarda çaldı 1795 yılına kadar halka açılmamıştı Başlangıçta bir besteci olarak değil, bir piyanist ve öğretmen olarak adını duyurdu ve kısa zamanda üne kavuştu
1798 yılında Beethoven işitme problemleri yaşamaya başladı Bu tarihten itibaren 21 yıl boyunca hiç kimseyle iletişim kurmadı Ancak 1819 yılına gelindiğinde yazarak insanlarla diyalog kurmaya başladı 21 yıl boyunca çekilen yalnızlık çok derin acılar yaşamasına neden oldu Beethoven bütün senfonilerini işitme problemi yaşamaya başladıktan sonra bestelemesi de dikkate değer bir olaydır
Beethoven ömrü boyunca birkaç kadını sevmesine rağmen hiç evlenmemiştir Bunlar içinde evlenmeye en çok yaklaştığı ve en çok sevdiği Ölümsüz Aşık’tır Kim olduğu kesin olarak bilinmemekle birlikte bu kadının, Frankfurtlu bir tüccarın karısı olan Antonie Brentano olduğu sanılmaktadır Sevdiği kişiye kendini bütünüyle veren Beethoven, Diabelli Varyasyonları’nı Ölümsüz Aşkı’na adamıştır
1826’da kardeşi Karl ile Gneixendorf’ta yaptığı tatilin ardından Viyana’ya dönüşünde, siroz hastalığı iyice ilerlemiş, yataktan kalkamaz olmuştu 26 Mart1827’de hava iyice bozmuş, durmadan yağmur yağıyordu O sırada akan büyük bir şimşekle Beethoven’in odası aydınlandı Aynı anda, yumruğunu havaya kaldıran Beethoven’in gözleri birkaç saniyeliğine hayata meydan okurcasına açıldı ve ardından bir daha açılmamak üzere kapandı Doktorlar bunun Beethoven’in anlamlı bir hareketi değil, sadece ışığa karşı bir tür refleks olduğunu söylemektedirler Beethoven yaklaşık 30000 kişinin katıldığı bir cenaze töreninin ardından Wahring mezarlığına defnedildi 1888’de ise naaşı Viyana Merkez Mezarlığı’na Schubert’in mezarının yanına aktarıldı
"Devam edin; sanatı yalnız uygulamayın onun kalbine nüfuz edin; bunu hak ediyor, çünkü sadece sanat ve bilim insanı tanrısallığa yüceltebilir" ( Beethoven, 1812 )
Beethoven'nın Özgür mason Locası'na üye olduğu ileri sürülmüş ancak kanıtlanmamıştır