Devlet, Sistem Ve Kimlik Kitap Özeti

Devlet, Sistem Ve Kimlik kitap özeti

Uluslararası İlişkiler; özellikle İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra önem kazanan ve Birinci Dünya Savaşı’ndan sonra daha çok devletin bir araya gelerek oluşturdukları yapılanmaları, o dönemde henüz devletler arası olarak nitelendirilen ancak geçmişe oranla karmaşıklaşan sorunları açıklamada hem bilim dünyasına hem de politika yapıcılara daha farklı bir bakış açısıyla yardımcı olan bir disiplin, bir bilim dalıdır

Ülkemizde ise, yüzyılın son çeyreğinde öne çıkmaya başlayan bu disiplin, Batıda olduğu gibi; Siyasi Tarih, Devletler Hukuku gibi ana disiplinlerle birlikte, uluslararası örgütler, diplomasi, dış politika yaklaşımları ve uluslararası ekonomi alanlarını da kapsayan yaklaşımıyla, çok özel bir coğrafyası olan ülkemizde, hızla değişen dünyayı anlama ve uluslararası politikamızı belirleme açısından önem kazanmaktadır

Kitap; yukarıda kısaca çerçevesi çizilen uluslararası ilişkiler disiplinini bugüne taşıyan bilimsel alt yapıyı ortaya koyarak; uluslararası ilişkiler disiplininin tarihi temellerini, Birinci Dünya Savaşı dönemi ve İkinci Dünya Savaşı öncesinde uluslararası ortama hakim olan temel eğilimleri, İkinci Dünya Savaşı sonrasında değişen yaklaşımları ve son dönem gelişmelerle birlikte bu bilim dalının geldiği aşamayı incelemektedir

Kitap, uluslararası ilişkiler disiplininin gelişmesine paralel olarak hazırlanmış yedi makaleden oluşmaktadır:

Makaleler, sürece bağlı olarak birbirini takip eden ve tamamlayan biçimde hazırlandığı için, özette makaleler ayrı ayrı incelenmeyecek, bir bütün olarak ele alınarak değerlendirilecektir

‘Uluslararası’ sözcüğü ilk kez, 1789 yılında, J Bentham tarafından Devletler Hukukuna alternatif bir sözcük olarak kullanılmıştır ‘Uluslararası İlişkiler’ adını taşıyan ilk kitap ise (An Introduction to the Study of International Relations) 1916′da yayımlanmıştır Dünyada ilk kurulan Uluslar arası İlişkiler kürsüsü ise, İngiltere’de University College of Wales’de, ABD Başkanı W Wilson adına kurulmuştur

Ancak, W C Olson’a göre, bir yanında barışın korunması, diğer yanında ise devletlerarası ilişkilerin anlaşılması ve organizasyonu için farklı bir anlayış ihtiyacından doğan uluslararası ilişkilerin temellerinin Yunanlı tarihçi Thucydides’e (MÖ 455-400) kadar dayandığı kabul edilmektedir

Thucydides, ‘Peloponezya Savaşı Tarihi’ adlı kitabında; Melanlıların, uyuşmazlığın hakkaniyet ilkelerine göre çözümü önerisine Atinalıların, “dünyanın mevcut halinde, adalet kurallarının güçlülerce konulduğu” cevabı verdiklerini belirtmektedir Bu yaklaşım devletler arası ilişkilerde şu ya da bu biçimde Birinci Dünya Savaşına kadar etkisini sürdürmüştür

15 nci yüzyıldan itibaren, ulus devletlerin ortaya çıkışı ile birlikte bu konularda çalışmalar yapan; N Machiavelli, T Hobbes, H Grotius, J Locke, I Kant gibi düşünürler devletlerarası ilişkilere çeşitli açılardan bakarak, 20 nci yüzyıla damgasını vuracak olan İdealizm ve Realizm akımlarının ortaya çıkışına önayak olmuşlardır

Birinci Dünya Savaşı’nın verdiği zararları gören uluslararası ortam, bu savaştan olumlu dersler çıkarmış, anlaşmazlıkların önlenmesi amacıyla uluslararası mekanizmalar oluşturma yönünde çabalarını yoğunlaştırmıştır

19 ncu yüzyılda yaygınlaşan liberal düşünce akımları ile, J Bentham, H Grotius, J Locke, I Kant gibi düşünürlerin de insan düşüncelerine ilişkin yaklaşımlarının oluşturduğu ‘İdealizm’ akımı, bireylerin temelde rasyonel ve iyi olduklarından yola çıkmaktadır Bu akıma göre, savaşlar devletlerin varlığı ve mutlakiyetçi, otoriter biçimde örgütlenmelerinden kaynaklanmaktadır Bu durum ise barışı korumaya dönük örgütlenmelerle aşılabilir Bu suretle uluslararası ortam daha akılcı biçimde düzenlenebilecektir

Ancak, idealistlerin savunduğu uluslararası kurumlaşmanın ve en önemli projeleri Milletler Cemiyetinin uluslararası sorunlara çözüm getirememesi, İdealizm’i sorgulayan yeni arayışlara ivme kazandırmıştır

İdealizm’i ‘ütopyacılık’ olarak niteleyen E H Carr, ‘Yirmi Yılın Bunalımı’ adlı eserinde Realizm’in de temellerini atmıştır Ancak İkinci Dünya Savaşı sonrasında Realizm’in gelişmesinde ve uluslararası ilişkilerin şekillenmesinde H J Morgenthau’nun önemi büyüktür Morgenthau’ya göre, uluslar da bireyler gibi çıkarlar peşinde koşar Uluslararası ilişkilerde temel unsur devlettir Devletler arasındaki ilişkileri ise ‘ulusal çıkar’ ve ‘ulusal güç’ kavramları belirler

Gerek İdealizm gerekse Realizm uluslararası ilişkilerde etkilerini halen sürdürmektedir Günümüz uluslararası ortamında ulusal çıkar ve güç kavramlarının önemi ortadadır Öte yandan İdealizm’in etkisini bölgesel ve küresel bütünleşme çabalarında görmek mümkündür

Kitapta ayrıca; günümüzde Realizm’in eksik yönlerinin nasıl giderilebileceği, bu disiplinin hangi bilim dallarından yararlanarak daha etkin önermelerde bulunabileceğine ilişkin tartışmalara da yer verilmiştir

Kitabın; konuyla ilgili temel bir başvuru kaynağı olduğu değerlendirilmektedir