Boşaltım Organları Sırası

Boşaltım organları sırası

BÖBREK VE YAPISI• Bir çift olup, fasulye tanesi şeklindedirHer böbrekten birer idrar kanalı çıkarBunlar aşağı doğpru ,

inerek idrar kesesinde sonlanır

• Böbrek dıştan içe doğru ;

Kabuk(korteks)

Öz bölgesi(medulla)

Havuzcuktan(pelvis) oluşur

• Böbrekte yapı ve görev birimi nefrondurNefronların üre ve artıların süzüldüğü en önemli kısımları böbreğin kabuk kısmıdırNefrondaki yapılar



1)Glomerulus:Kılcal damarlardan,

oluşur

2)Bowman kapsülü : Glomerulusu sararGlomerulustan süzülme ile gelen kan sıvısı bowman kapsülüne geçerTek sıralı yassı epitelden meydan gelmiş yarım ay şeklindeki yapıdır

3)Proksimal kanal:Geri emilmenin,

meydana geldiği kıvrımlı kanallardırBesin maddelerinin büyük bölümü buradan geri emilir

4)Henle kulpu:Özellikle su ve minareller geri emilir

5)Distal kanal:en son geri emilmenin meydana geldiği yerdirÖzellikle iyonlar burada geri emilir

• Geri emilmenin yapıldığı yerlerin(proksimal kanal,henle kulpu ve distal kanal) çevresi kılcal damarlalar çevrilir

• Böbreklere kan,böbrek atar,

damarı ile taşınırBöbrek atar damarı O2 besin,üre ve ürik asit bakımından zengindir

• Böbreğin öz bölgesinde ,tabanı kabuk bölgesine tepesi havuzcuğa bakan piramit şeklinde yapılar bulunur

• Glomerulus + Bowman kapsülü = Malpighi cisimciği

• Glomerulus + Bowman kapsülü + henle kulpu = Nefron

KANDAN BOŞALTIM MADDELERİNİN SÜZÜLMESİ

• Böbreklerin görevi, hücrelerde oluşan ve kana verilen metabolizma artıklarını süzerek kandaki maddelerin belirli derişimde kalmasını sağlamaktır

• Böbrek atar damarı ile gelen üre ve ürik asit ,çeşitli tuzlar,iyonlar,glikoz yüksek kan basıncından dolayı bowman kapsülüne geçerSüzülen sıvı tek sıralı yassı epitelden oluşan bowman kapsülünden henle,

kulpuna geçerBu sıvı kan plazmasına benzemekle birlikte sıvı içerisinde alyuvar,akyuvar ve kan proteinleri yokturDaha çok doku sıvısına benzer süzülme sonucu boşaltım kanalına geçen maddelerin yararlı olanları ve suyun bir kısmı kanalcığın duvarındaki hücreler tarafından geri emilerek tekrar kılcal damarlarla kan dolaşımına katılır????:

• Emilen su miktarı vücudun o sıradaki su miktarına bağlı olup hipofizden salgılanan antidiüretik hormon tarafından ayarlanır

• Üre , ürik asit fazla tuz ve fazla su idrar bileşimi şeklinde idrar toplama kanalı ile havuzcuğa , oradan da üreter,

ve idrar kesesine iletilir

• Geri emilme ile emilen maddeler glikoz,yağ asitleri Na,Cl,K,mineraller bazı tuzlar ,su,vitaminlerdir ve % 99 aktif taşıma ile olur

• Kan basıncı ile atılan maddeler amonyak ,üre,ürik asit,tuz ve zehirli maddelerdir

BÖBREĞİN GÖREVLERİ

• Metabolizma sonucu meydana gelen artıkları süzmek

• Vücut sıvılarının bileşimlerini ,doku sıvısı ile hücredeki su miktarlarını belirli yoğunlukta tutmak

• Kandaki tuz ve diğer maddeleri dengede tutmak

• Kararlı bir iç çevre sağlamak,

(homeostasis)

• Vücuttaki su miktarının ayarlanması hipofizden salgılanan antidiüretik hormon (ADH) tarafından yapılırADH az salgılandığında şekersiz diyabet hastalığı ortaya çıkar

• Kanın pH'ını ayarlarKanın pH' ı 7,4 türBu Ph 7 - 7,7 olursa canlı ölür değişen Ph ı böbrekler düzeltirKanda,

asitliliğin artmaması gerekir bunu akciğer ve böbrek sağlar

• Fazla miktarda deniz suyu içen insan ölürÇünkü deniz suyunda % 3 tuz vardırİnsan kanındaki tuz oranı ise % 0,9 durİnsan böbreği en çok % 2 tuz içeren sıvıyı süzebilirDeniz suyu yutan bir insan böbreklerinin atabileceğinden fazla tuz yoğunluğundaki sudan içtiği için böbrek işlemini yapamazKandaki tuz miktarı arttığından hücrelerden ve doku sıvısından kana su geçer ,yani hücreler plazmoliz olur

• Kıvrımlı kanala etki ederek minerallerin (Na, Cl iyonlarının)geri emilimini aldosteron hormonu sağlar Bu hormon,

böbrek üstü bezinin kabuk bölümünden salgılanır

BÖBREK-İDRAR YOLLARI HASTALIĞI

1 Şeker hastalığı: Glikoz bowman kapsülünden idrara geçip ,geri emilemezse olur

2 Albumin hastalığı: Böbrekteki idrar süzen kapsüllerin bozulmasından meydana gelir

3 Nefrit: Nefronların iltihaplanmasındandır

4 Sarılık: İdrarda safra boyalarının görülmesidirSafra kana emilir kandaki safra boyaları idrara geçer ve idrarın rengi koyu kırmızıya dönüşürHastanın göz akı ve derisi de sarımsı olur

5 Böbrek taşları: İdrarda oksalat, ürat, fosfat eriyik halde bulunurİdrar yollarında bir iltihap yara ,tıkanma olursa bunlar çökelerek,

böbrek taşlarını yaparBöbrek taşları da böbrek kanamalarına ve şiddetli ağrılara sebep olurKanlı idrar çıkması görülür

6 Üremi: Böbreğin yeterince üre,

süzememesi, durumunda kandaki üre miktarının artması ile oluşur

BOŞALTIMA YARDIMCI ORGANLAR

1 Akciğer: CO2 ve az H2O atılır

2 Ter bezleri: Su üre ,ürik asit , tuz atılır

3 Karaciğer: Reaksiyonlar,

sonucunda oluşan zehirli atıkları safra kanalı yolu ile ince bağırsağa oradan da dışarı atar

4 Solungaçlar: Balıklarda solungaç yüzeyinden NH3 gibi azotlu artıklar ve fazla tuz atılır