Anayasa Değişikliğine Üniversiteli Formülü

Anayasa değişikliğine üniversiteli formülü

BAHÇEŞEHİR Üniversitesi Hukuk Fakültesi, Avrupa Birliği’nin ilerleme raporunda geniş yer verdiği ‘Ombudsman’ kurumuna el attı Üniversite bünyesinde açılan ‘2 Anayasa Yazım’ yarışması kapsamında öğrenciler ombudsman kurumunun 1982 Anayasası’na nasıl yerleştirilebileceğini tartıştı Ön elemeyi geçen 5 takım jüri ve izleyiciler önünde, değişiklik önerilerini ve gerekçelerini sundu Yarışma sonunda en gerçekçi formulü bulan ekip birinciliğe ulaştı 2006 yılında hazırlanan ombudsman (kamu denetçiliği kurumu) kanunu, bazı maddelerinin Anayasa’ya aykırılığı gerekçesiyle dönemin Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer tarafından Anayasa Mahkemesi’ne götürülmüştü Yüksek Mahkeme, kanunun yürürlüğe girişini, kararını açıklayıncaya kadar askıya almıştı O tarihten bu yana gelişme yaşanmadı Ancak Avrupa Birliği 2008 Türkiye İlerleme Raporu’nda konuya geniş yer ayırıp, kurulmasını teşvik etti Şimdi Bahçeşehir Üniversitesi öğrencileri, toplumdaki gerilimlerin önlenmesi için kurumun Anayasa’ya nasıl girebileceğini tartışıyor

Anayasa, bir devletin temel kurumlarının nasıl işleyeceğini belirleyen, bazı ülkelerde yazılı, bazılarında ise yazısız genel kabul görmüş kurallar bütünüdür Anayasa ile ayrıca kişilerin temel hak ve özgürlükleri güvence altına almıştır

Anayasa, bir devletin yönetim biçimini belirtir Devletin temel kanunudur Vatandaşların temel hak ve görevlerini bildirir

Türkiye'nin de aralarında bulunduğu çoğu ülkede anayasa, yazılı ve bütünsel bir belgedir Bu tip ülkeler "şekli" anlamda anayasaya sahiplerdir Oysa İngiltere'de yazılı bir anayasa yoktur Buna ise "teamüli anayasa" denmektedir Bu ülkede temel kurumların işleyişi yüzlerce yıllık geleneklere, yasalara ve belgelere göre düzenlenir

Ayrıca "anayasalı devlet" ve "anayasal devlet" ayrımına gitmek gereklidir Bu ayrımda ise şekli anlamda bir anayasası olan devlet bu belgede modern anayasanın gereklerini yerine getirmiyorsa yani devletin temel kurumlarının nasıl işleyeceği muğlak ve daha da önemlisi kişi temel hak ve özgürlükleri tam anlamıyla güvence altında değilse devlet anayasal bir devlet sayılmamakta sadece anayasa sahibi bir devlet anlamına gelen "anayasalı devlet" sıfatını almaktadır Buna karşın ister teamüli ister şekli anayasa sahibi olsun eğer bir devlet temel hak ve özgürlükleri güvence altına almış ise bu devlet anayasal sayılmaktadır

Son ayrım ise "çerçeve anayasa" ile "düzenleyici anayasa" ayrımıdır

Eğer anayasa normlarında devletin temel yapılanması hakkında ayrıntılı bilgilere giriliyor ve düzenlemeler yapılıyorsa bu düzenleyici anayasadır

Anayasa normları sadece devletin temel yapılanmasını çiziyor ve düzenlemeyi kanunlara bırakıyorsa bu ise çerçeve anayasadır

Türkiye'de ilk anayasa, 1876'da yürürlüğe giren Osmanlı Devleti'nin anayasasıdır O tarihten Osmanlı Devleti’nin sona erişine kadar anayasaya kanun-i esasi deniyordu 1876 tarihli Kanun-i Esasi, padişahın yetkilerini kısıtlamamıştı Yurttaşlara düşünce, toplantı ve dernek kurma özgürlüğü, bireylere dokunulmazlık hakları tanımıyordu II Meşrutiyet'in ilanından sonra, 1909'da bu anayasada değişiklikler yapılarak padişahın yetkileri kısıtlandı Kişisel hak ve özgürlükler tanındı, basın üzerindeki sansür kaldırıldı Hükümet artık padişaha değil, meclise karşı sorumluydu