Sakız Tutkunlarına...

Efnan ATMACA -

Krize rağmen sakız sektörü yüzde 10 büyüdü Türk insanı hırsını sakızdan alıyor, zayıflayacağına, sigarayı bırakacağına hatta dişlerinin beyazlayacağına inanıyor

Toplam nüfusu 270 milyon olan ABD'nin yıllık sakız tüketimi 46 milyar adet Yani ABD'de yaşayan kişi başına 184 sakız düşüyor Türkiye'de ise bu nüfus son günlerde giderek artıyor Türkiye pazarındaki ürün grupları arasında en yüksek dağılıma sahip olan çiklet sektörü Aylık ortalama 10 milyon dolarlık bir pazar söz konusu Endüstriyel sakız üretimine 55 yıl önce başlayan ülkemizde ise bir ayda 200 bin adet sakız tüketilmekte Bu rakamlara göre ülkemizdeki herkes yılda bir kez de olsa sakız çiğniyor Hatta geçen yıl krize rağmen Türkiye'de sakız piyasasında pazar payının yüzde 10 büyüme gösterdiği görüldü Ülkemizde sakız şekerli, şekersiz ve tatlandırıcılı olmak üzere üç çeşit üretiliyor Liderlik yüzde 48,4 pazar payıyla şekersiz sakızlarda Tatlandırıcılı sakızların pazar payı son iki yıl için yüzde 100'e yakın büyümüş Pazarın yüzde 90'ını ise dört büyük firma; Perfetti Van Merle, Dandy, Kent ve Ülker elinde tutuyor Komşumuz Yunanistan, Sakız Adası'ndan yaptıkları sakız hammaddesi ihracatıyla 50 milyon dolarlık gelir sağlıyor Çeşme'de Yunanistan'ın ürettiğinin 100 katı sakız hammaddesi üretebileceğimizi düşünen Türk üreticileri de gözünü bu alana dikmiş

Cariyelerle yayıldı

Sakızın tarihi kimilerine göre eski Yunan'a kimilerine göre Orta Asya'ya dayanıyor Yunanlılar antik çağlarda, sakız ağacından elde ettikleri "mastiche" çiğniyorlardı Daha sonraları Yunanlı doktorlar sakızın tedavi edici gücünü keşfetmiş ve sakızı sirozdan kuduza, yılan sokmalarına, mide rahatsızlıklarına, bağırsak ve akciğer hastalıklarına karşı tedavide kullanmışlar Ege'de sakız çiğneme alışkanlığı hızla yayılırken dünyanın öbür ucunda Mayalar, sakızın ana bileşeni olan ve "chicle" adı verilen hindibayı bulmuşlar Kuzey Amerika göçmenlerine tanıtmışlar ve sakız ticaretini başlatmışlar Anadolu'ya ise sakız çiğnemeyi Sakız Adası sevdirmiş Damla sakızı, Anadolu'da balmumuyla birlikte çiğnenmeye başlanmış Bu karışım özellikle Osmanlı haremindeki kadınlar tarafından çok sevilmiş Haremde başlayan sakız sevdası zamanla tüm Anadolu'ya yayılmış ve moda haline gelmiş

Balonlusunun icadı

Balonlu sakız bir tesadüf sonucu ortaya çıkmış 1869'da Meksikalı general Antonio Lopez Santa'nın bildiğimiz lastiğin yeni formu "Chiclet"i icat etsin diye görevlendirdiği Thomas Adams bulmuş "Chiclet" üzerine çalışırken sakız için gerekli tüm bileşenleri bir araya getiren mucit, bugün çiğnediğimiz "Balonlu Sakız"ı icat etmiş Türkiye'de 16 Kasım 1997'de yayımlanan yönetmeliğe göre "Sakız mayası, diğer bileşenler, izin verilen katkı ve aroma maddeleri ile tekniğe uygun olarak şekerli ve şekersiz hazırlanan ürünler" olarak tanımlanıyor Öte yandan doğal kauçuk sentetik reçine, tatlandırıcı ve renklendirici maddelerden oluştuğundan doğada ancak beş yılda yok olabiliyor

Her derde deva

Sakızın marifetleri bu kadarla bitmiyor Günümüzde muhtelif maksatlarla 25 Türk ilaç firmasında kullanılıyorTükürük salgılamasını arttırarak mide asidini düzenlediği, mide ekşimesine, diş çürümelerine, zayıflamaya ve hafızaya yararı konusunda deneyler yapılıyor Sigarayı bırakmak için kullanılan en etkin yol da yine sakız çiğnemek Bunun için nikotinli sakızların üretimi giderek yaygınlaşmakta ABD'deki Mayo Clinic uzmanları, sakız çiğnemeyle ortalama ne kadar kilo verildiğini hesaplamışlar Bir kişi günde 8 saat boyunca ara vermeden şekersiz sakız çiğnerse yılda beş kilo verebiliyormuş İngiltere'de yapılan bir araştırmada da sakız çiğnemenin zekayı geliştirdiği tespit edilmiş Sonuçta sakız çiğneyenlerin çiğnemeyenlere oranla hafıza testlerinde daha başarılı oldukları ve daha çok kelime hatırladıkları görülmüş Hızla yayılan reklamlara göre sakız çiğnemek diş sağlığını korumada da yararlı Ağız kokusunu gideriyor, ferahlık veriyor En önemlisi de stresi alıyor



Keyif ve sükunet

Sağlıklı yaşam ve spor uzmanı Turgay Renklikurt, sadece futbolcuların değil, yoğun stres altında çalışan insanların sakız çiğnemesinin gerekli olduğunu söylüyor Stres altındaki insanların hormon sisteminin allak bullak olduğunu ve bunun da vücudun üretmesi gereken bazı enzimleri salgılamasına engel olduğunu ifade ediyor Tükürük bezlerinin günde iki litre tükürük salgılaması gerektiği halde stres altında bu üretimin yüzde 50 düştüğünü söylüyor Sakız çiğnendiğinde tükürük üretimi hızlanıyor "Sakız çiğnemenin fazla enerji üretimine yardımcı olduğu, sindirimi rahatlattığı, zihni ve vücudu daha keyifli ve etkin hale getirdiği bir gerçek Bu da daha fazla kalori yakmaya neden Dolayısıyla kilo vermeyi kolaylaştırıyor"



Dişleri beyazlatmıyor

Ağız kokusunu önlemiyor

Diş Hekimleri Birliği, Genel Başkan Vekili Prof Dr Taner Yücel, ağız sağlığı denince akla hemen diş çürüğü ve dişeti hastalıklarının geldiğini ve ağız-diş sağlığının korunmasında diş macunu ve diş fırçası kullanımının şart olduğunu ve sakız ya da çikletin bunların yerini tutmadığını söylüyor Yücel, sakızın pratik ve kullanımının yaygınlaştığını inkar etmiyor "Ara öğünlerden sonra bireyin diş fırçalama imkanının bulunmadığı durumlarda şekersiz veya tatlandırıcılı sakızı hastalara, ağız diş sağlığını koruyucu bir unsur olarak tavsiye ediyoruz" Yücel, reklamlarda yer aldığı gibi sakızların dişleri beyazlatıcı bir özelliği olmadığını da söylüyor Üstelik çok sakız çiğnendiği zaman dişlerde soğuk ve sıcağa karşı aşırı hassasiyet duyulacağına karşı uyarıyor Bir kötü haber de soğan, sarmısak severlere "Ağız kokusunu geçirmek için özellikle naneli sakız çiğnemek çok yaygın, bireyler ağız kokularını sakız çiğneyerek giderebileceklerini zannediyorlar Bu kesinlikle yanlıştır Sakızın naneli olması ya da tatlandırıcılı olması ağız kokusunu önlemiyor" Yücel'e göre ağız kokusunun kaynağı dil



Çoğu zarar

Diyetisyen Ülker Kurtuluş, sakız çiğnemenin tükürük bezlerinin üretimini hızlandırarak hazmı kolaylaştırdığını ve tokluk hissi verdiğini anlatıyor Bu nedenle sakız çiğnemek zayıflatmıyor, sadece yemek yemeyi erteletiyor Kilolarından kurtulmak isteyen hanımların işini dolaylı yoldan kolaylaştırıyor Ancak fazla sakız çiğnemenin yine aynı sebeple açlık hissi uyandırdığına dikkat çekiyor

Şekerli sakızların kalori içermelerinden ötürü zayıflamanın aksine kilo aldırdığı da gerçek Ülker Kurtuluş, sakız çiğnemeyi sadece atıştırma alışkanlığı ve mide rahatsızlığı nedeniyle sık yemek yeme zorunluluğu olan hastalara öneriyor "Şekersiz ya da tatlandırıcılı sakızlar tercih edilmeli" Sakız çiğnemenin beslenme açısından da menfi ya da müspet bir etkisi yok Kurtuluş, piyasa yeni çıkan C vitaminli sakızların sağlık için olumlu bir etkisi olduğunu ancak bu tip sakızların henüz yaygınlaşmadığını söylüyor