Bebek Ve Çocuklarda İştahsızlık

Bebek ve Çocuklarda İştahsızlık
Bebek Ve Çoklarınızdaki iştahsızlık
Çocuklardaki İştahsızlığın Nedeni Nedir?

Bebek ve Çocuklarda İştahsızlık
Bebek Ve Çoklarınızdaki iştahsızlık
Çocuklardaki İştahsızlığın Nedeni Nedir?



İştahsızlık, bebek ve çocukların sıkça yaşadığı annelerin ise oldukça şikayetçi olduğu durumlardan birisi Çoğu zaman gerçek bir şikayet olmasa da bazen de bir rahatsızlığın belirtisi olabiliyor Konunun iyi araştırılması gerektiğini söyleyen ProfDr Benal Büyükgebiz, iştahsızlık konusuyla ilgili annelere önemli bilgiler verdiİştahsızlık nedir ve neden önemlidir?
İştahsızlık, çocuğun ağız yoluyla beslenmesinde karşılaşılan/yaşanan isteksizlik durumudur Söz konusu isteksizlik nedeniyle çocuğun yeterli ve dengeli beslenmesi zorlaşır Bu nedenle de iştahsızlık beslenmeyle ilişkili pek çok durum için risk doğurur ve önemli sorunlar ortaya çıkar İştahsızlık çocukluk yaş grubunda anne-babalar tarafından en çok dile getirilen ve doktorların en sık karşılaştıkları bir durumdur Tüm çocukların % 25–40, büyüme geriliği olanların % 80’ininde iştahsızlık yakınması vardır Ancak, çocukluk yaş grubunda hemen hemen bütün hastalıkların seyrinde de iştahsızlık bir belirti olarak ortaya çıkar Bu nedenle doktorun söz konusu iştahsızlığın organik bir hastalıkla ilişkili olup olmadığını mutlaka araştırması gerekir
İştahsızlık çoğu zaman, gerçek bir şikayet değildir!
Anne-babalar özellikle de anneler, kendilerinin uygun gördüğü miktarda yiyecek tüketmeyen çocukları için “iştahsız” kararını verebiliyorlar Burada önemli olan anne-babalar tarafından dile getirilen bu şikayetin, göreceli mi yoksa gerçek mi olduğunun ortaya konmasıdır Bu amaçla kullanılabilecek en iyi yöntem, çocuğun sağlıklı sınırlarda büyümesini sürdürüp sürdürmediğinin kontrol edilmesidir Eğer iştahsız çocukta büyüme geriliği gelişmişse sorun önemlidir, mutlaka nedenlerinin araştırılması ve tedavi edilmesi gerekir
İştahsızlığın nedenleri farklı olabilir
İştahsızlık şikayetiyle doktora başvuran her çocuğun beslenme becerileri, besin tercihleri, anne-baba ilişkisi, aile içi etkileşim sabırla irdelenmeli ve en uygun çözüm hep birlikte üretilmeli Organik bir hastalık tespit edilmişse, doktor öncelikle bunu tedavi etmeli Süt çocukluğu ve erken çocukluk yaş gruplarında en önemli ve en sık neden, bozulmuş anne-çocuk ilişkisi ve yanlış davranış modellerinin benimsenmesidir Anne-babalar öncelikle kendi davranışlarını, tepkilerini irdelemeli, doğru modelleri benimsemelidir
İştahsız çocuğu bekleyen tehlikeler nelerdir?
İştahsız çocuğu bekleyen ilk tehlike yetersiz kilo artışıdır Çocuk, yeterli kalori-protein-vitamin ve mineral alamadığı için vücut ağırlığı artışı az ve yetersiz olur Az beslenen çocuk az kilo alır, az büyür Oysaki büyüme çocukluk yaş grubunu simgeleyen en önemli biyolojik fonksiyondur Bilindiği gibi anne karnında başlayan büyüme ergenlik dönemi sonunda durur Bu durumda çocuk, erişkin özelliği kazanmış olur Büyüme başlıca iki yönde gerçekleşir Bunlardan biri vücut ağırlığı artışıdır Çocuğun kilo alması takip edilir Diğeri ise boy uzunluğunun artışıdır ki bu da boyu ölçülerek izlenir Çoğu anne çocuğunun iştahsız olduğunu düşünür Bu nedenle eğer bebeğinizin boy ve kilo alışı yeterliyse yani bebeğiniz sağlıklı çocuklar için belirlenmiş olan normal boy ve vücut ağırlığı dağılımı içinde ise endişe etmeyin Ancak iştahsızlık bir aydan daha uzun sürecek olursa bu yönden değerlendirilmesi gerekir Çoğu zaman annelere bizim önerdiğimiz besinleri bizim istediğimiz miktarlarda tüketmelerini istiyoruz Oysa ki çocukların da aile sofrasına hazırlanan yiyecekler arasından seçme özgürlükleri de olmalıdır Her çocuk her şeyi yemeyebilir Bu durumda besin grupları içinde tüketmedikleri varsa o zaman önemlilik kazanır Örneğin süt içmiyor ama yoğurt, ayran ve peynir tüketiyorsa sorun yoktur Meyve ve sebzeler de aynı grup içinde düşünülmelidir Çocuk bazı meyveleri ve bazı sebzeleri seviyorsa yine sorun yoktur Ya da meyveleri çok seviyor ama sebze yemiyorsa bu da kabul edilebilir
İştahsızlık nedeniyle yeterli beslenemeyen çocukta kısa süre içinde ilk ortaya çıkan sorun kilo almada yetersizliktir Bu durum uzun sürecek olursa boy uzunluğu artışı da yetersiz olur Boyu akranlarına göre daha geriden gider İştahsızlık bazen daha da ağır ve uzun süreli olup, çocuğun kilo almasına engel olduğu gibi kilo kaybetmesine de yol açabilir Bu durumda konu daha da önem kazanır İştahsız çocuk doktora müracaat ettiğinde mutlaka vücut ağırlığı ve boy uzunluğu değerlendirilmeli, beslenme yetersizliği gelişip gelişmediği belirlenmelidir
Bazı durumlarda da yine beslenmenin yetersizliğine bağlı olmak üzere, çocukta bazı vitamin ve minerallerin eksikliğine bağlı özel belirtiler de gelişebilir Bu nedenle iştahsızlığın derecesi, süresi çok önemlidir İlk dönemde vitamin ve minerallerin vücut depoları kullanılarak belirtilerin ortaya çıkması önlenir ama uzun süreli olursa, depolar tükenir ve ihtiyacını karşılayamayan çocukta söz konusu vitamin veya mineralin eksikliğine bağlı belirtiler ortaya çıkar
İştahsızlığın beslenme ve hastalıklara karşı dirençli olma ile yakın ilişki vardır Yetersiz beslenmiş çocuklarda bağışıklık sistemi zayıf düşer ve bu çocuklar başta mikrobik hastalıklar olmak üzere hastalıklara daha yatkındırlar Daha sık ateşli enfeksiyon hastalığı geçirirler Yine yapılan çalışmalar, iştahsızlık nedeniyle yeterli ve dengeli beslenemeyen çocuklarda algılama, duygulanım sorunlarının daha sık görüldüğünü göstermiştir Bu çocukların akademik başarıları da daha düşük olur

İştahsız çocuk ne zaman doktora danışılmalıdır?
İştahsızlık bir aydan uzun sürüyorsa, çocuk kilo kaybederse, son 3-6 ayda kilo almadıysa, boyu uzamıyor veya yetersiz uzuyorsa, kilo ya da boyda persentil (boy ve ağırlık değerleri) kaybı olduysa, hastalık belirtileri varsa, besinleri öğürüp kusuyorsa uzmanına danışılmalıdır Ayrıca kilo kaybı, ateş, ağrı, yutma güçlüğü, karın ağrısı, sık ateşlenme, tekrarlayan öksürük, ishal, kabızlık, düşük doğum ağırlığı hikayesi varsa veya gelişirse yine çocuğun uzman tarafından değerlendirilmesi gerekir
Çocuk, yemek istemediği zamanlarda ne yapılmalı?
Çocuk yemek istemediği zaman anne-baba buna duygusal ve/veya eylemsel olarak abartılı tepkiler göstermemeli Diğer bir ifade ile, anne-baba bu nedenle çocuğun ilgisini çekebilecek davranışlar göstermemeli Çocuk bu nedenle anne/babanın ilgisini çektiğini öğrenmemelli Daha sonra sadece ilgi çekebilmek için bile besin reddine başvurabilir Yemek istemeyebilir Anne-baba kararlı ve dikkatli olmalı, bu durumun yanlış davranış modeline dönüşmesine yol açmamalı
Anne-babalara öneriler
Her öğün için uygun-makul bir süre belirleyin
Öğün kuralları oluşturun
Daima az-makul miktarda porsiyonlar verin
Sofrada sohbet edin ve buna çocuğunuzu da dahil edin
Masadaki davranışlarını sık sık övün
Belirlenen kuralların üçüncü defa bozulması durumunda kuralları tekrar belirleyin
Süre bitiminde yemeği sonlandırın
Son yemeğini bitirmezse, tatlı veya kola vermeyin Bunu cezalandırmak amacıyla yapmayın “Tatlı, yemekten sonra yenir” gibi bir açıklama en uygun olanıdır Yemek yenmediğine göre tatlı da doğal olarak yenemiyordur Burada çocuğa mesaj verilmiş ama cezalandırılma söz konusu olmamıştır
Atıştırma-abur/cubur” alımını kurala bağlayın ve sınırlayın
Daima, masada yemek yedirin
İştahsızlığa karşı pratik yaklaşımlar
Daima morali iyi iken yemek verin
Hangi öğünde daha iştahlı ise, bu öğünü dikkatli değerlendirin
Öğünlerden önce yürüyüşe çıkarın Açık hava acıktırır ve iştahı açar, bağırsak hareketliliğini arttırır
Yemek ortamını temiz ve düzenli tutun
Tabakların renkli ve sevimli olmasını tercih edin
Küçük tabak kullanın Eğer daha fazla yemek yemek isterse ikinci tabağı verin Çocuğun tabağına çok fazla besin koymayın Gözünü korkutmayın Tabağına konan yemegi bitirmesi onun da moralini yükseltecek, kendini iyi hissetmesini sağlayacaktır
Yavaş ve çok çiğnemesini destekleyin
Yemeği ılık tutun
Gece yatarken bir şeyler yemek istiyorsa, kaloriden zengin besinleri tercih edin
Düşük kalorili yiyecekleri kısıtlayın İştahı kapatabilirler
Boş kalori kaynaklarını azaltın
ProfDr Benal Büyükgebiz