Zeka Gelişimi Ne Zaman Tamamlanır

Zeka Gelişimi Ne Zaman Tamamlanır

Öğretmenler, birden fazla çocuk sahibi olan anne babalar, çok kardeş olan kişiler, birçok çalışanı olan işverenler, birçok memuru idare eden amirler… her bireyin birbirinden farklı özelliklere sahip olduğunu çok iyi bilirler Anne baba beş parmağın beşi bir değil diyerek çocukları arasındaki farkları dile getirir Yaşından beklenmeyecek bir olgunluk gösteren kişilere akıl yaşta değil baştadır, hiç akla gelmeyen bir noktayı dile getiren birine akıl akıldan üstündür denir

Evrende sayılamayacak çoklukta varlık var, her bir varlık ve o varlıkların özellikleri hakkında tüm bilgilere sahip olmak ise mümkün değil Her konuda tek başına uzmanlaşmak imkansız Uzay araçlarıyla belli bir mesafeden çekilen dünya fotoğraflarına baktığımızda, o fotoğraflarda sadece dünyayı görür, bırakın bizi gökdelenleri bile göremeyiz Daha da uzak mesafelerden çekilmiş dünya fotoğraflarında başka gezegenler arasında dünyanın ufacık kaldığı dikkati çeker Daha da uzaklaştıkça fotoğraflarda dünyayı görmez oluruz Tersi de düşünebilir Koskoca bir organizma olan insanın hücreleri hakkında yeni bilgilere ulaşmaya çalışan bir dünyada yaşıyoruz



Türk Dil Kurumu zekayı “İnsanın düşünme, akıl yürütme, objektif gerçekleri algılama, yargılama ve sonuç çıkarma yeteneklerinin tamamı, anlak, dirayet, zeyreklik, feraset” olarak tanımlar 1900’lü yılların başlarında bilimsel olarak incelenme konusu edilen zekayı ölçmek için çeşitli testler geliştirildi Bu testlerin amacı IQ’yu rakamla ifade edebilecek hale gelmekti ve geldiler de 1980’li yıllara kadar, zekanın doğuştan getirilen potansiyelin çevresel şartların etkisiyle 0-6 yaşlar arasında kazanıldığı ve belli bir rakamda durduğu yani sabit bir sayıyla ifade edilebildiği savunuluyordu IQ değişmezdi Gardner bu konudaki tabuları yıkan çalışmalar yaparak, zekanın çeşitliliğine dikkat çekti ve yedi tür zekadan bahsetti 1980’lerden bu yana ise zeka konusu daha farklı bir gözle incelenir oldu, Gardner’ın bahsettiği zihinsel yetenekler birçok araştırmacı tarafından incelendi, nihayetinde çocukların zekalarını geliştirmelerine fırsat tanıyacak müfredatlar oluşturularak, birçok okulda uygulamaya konuldu Bizim gibi ezberci eğitimlerin yaygın olarak kullanıldığı ülkelerde bence bu bir devrimdi



Ülkemizde de dünya psikologlarının kullandığı geçerlik, güvenirlik ve norm çalışmaları yapılmış zeka testleri mevcut Üniversite 2 sınıftan itibaren zeka testleri uygulama eğitimlerine katıldım ve o günden bu yana ihtiyaç hasıl olduğunda bu testleri kullandım Birçok çocuk ve ergene uygulama yapma ve aynı zeka puana karşılık gelen çocuk ve ergenleri kıyaslama imkanına sahip oldum Zekaları aynı puanla ifade edilse de uygulama yaptığım kişiler birbirlerinden farklı ilgilere, yeteneklere ve öğrenme şekillerine sahiptiler Her birinin biyolojik ve kültürel geçmişleri farklıydı, farklı deneyimler yaşamışlardı En çok dikkatimi çeken şey ise aynı bireyin zeka testinin alt testlerinde aldığı puanların yıldan yıla farklılık göstermesiydi Araştırmalarım sonucu, çocukların ilgi alanlarındaki değişmelere göre, alt zeka testlerinden aldıkları puanları değiştirdikleri sonucuna vardım Örneğin, yoğun olarak satranç oynayan çocukların hafızayı ölçen alt testteki puanları, kitap okumayı seven çocukların kelime bilgisi alt testi ile soyut düşünme puanları yıllar içinde yükselmişti Bu sonuçlar bende zekanın ömür boyu sabit bir rakamla anılacağı tabusunu kökten yıktı Zeka sadece 0-6 yaşlar arasında geliştirilebilen bir şey değildi, belirli ilgi alanlarına yönelerek her yaşta geliştirebilirdi Buradan çıkacak sonuç 0-6 yaşlar arsındaki dönemin öneme sahip olmadığı değil, bilakis çok önemli olduğu, yanı sıra 6 yaşı geçtik harç bitti yapı paydos yaklaşımının yanlış olduğudur Her zaman yapılabilecek şeyler var, iş ki zekamızı doğru yönlere sevk edebilelim



Son yıllarda ülkemizde birçok reklamcı zeka gelişimini slogan olarak kullanır oldu; çünkü anne babalar çocukları zeki olsun istiyor, birçok ebeveyn çocuklarının zekasıyla gurur duyuyor Çok iyi birer gözlemci olduğunu düşündüğüm reklamcılar ebeveynleri zayıf noktalarından vurmakta da ustalar Çocuğunuza dıt dıt yoğurdu yedirin zeka gelişimine katkıda bulunun, dıt dıt sadece bir bisküvi değil çocuğunuzun zeka gelişimine katkıda bulunan dıt dıtları içeriyor, her gün çocuğunuza 50 damacana dıt dıt içirebilir misiniz, o zaman bizim dıt dıtı yedirin Hem bizimki doğal annenizinki gibi, evde pişirilmiş gibi, dalından kopup gelmiş kadar taze… Kurumlar tarafından reklamlara bunca para neden harcanıyor? Gerçekten çocuğunuzun zekasının gelişmesi için mi? Sağlıklı ve doğal beslenmenin zihinsel gelişime katkısı büyük, yalnız ilginç olan doğru düzgün yiyecek bulamayan yörelerimizden üstün zekalı ve dahilerin daha fazla çıkması Ye babam ye ile beslediğimiz tarafımız gerçekten zekamız mı?



Zeka: Klasik eğitimde kalem tutma beceresi dışında genellikle yadsınan, bedeni kullanarak kendini ifade etme ve bir ürün (icat) ortaya koyma becerisiyle ilgili zeka türüdür Bu tür zekaya sahip çocuklar ve yetişkinleri tanımak çok kolaydır Hoplayıp zıplamaktan, bir yerlere tırmanmaktan, koşmaktan, zevk alırlar Jest ve mimikleri iyi gözler ve iy taklit ederler Lego ve maketlerle oynamak, elektronik eşyaları söküp takmak, oyun hamurlarıyla bir şeyler oluşturmak, dikiş dikmek, örgü örmek, yazı yazmak…onlara çok eğlenceli gelir Dansçılar, sporcular, pandomim sanatçıları, aktörler, heykeltıraşlar bu tür zekası gelişmiş kişiler arasından çıkar

İnsan bedeni duygu, düşünce ve tinsel boyutlarıyla bir bütündür Bu boyutlardan birindeki değişim diğerlerini de etkiler Kutuplaşma Paradoksu Işığında Fiziksel ve Ruhsal Hastalıklar adlı makalemde bedensel göstergelerin ruhsal çatışmalardan kaynaklandığını dilim döndüğünce anlatmaya gayret etmiştim Bedensel farkındalık, bedenin ne yaşadığı, ağrıların ne anlatmaya çalıştığı, bedenin dili; üzerinde yoğun olarak çalışılması gereken konulardan biri ve ancak pratik yaptıkça gelişecek bir yan Acıktım diyen çocuğa daha yeni yedin ya, ya da tokum diyen çocuğa acıkmışsındır sen farkında değilsin; çişim geldi diyen ufaklığa evden çıkmadan önce yapmıştın gelmemiştir sana öyle geliyordur, düştüğünde ağlayan velede öpeyim geçsin bak geçti gördün mülerin sık sık söylendiği kişilerin bedensel farkındalık geliştirmesi ne denli mümkün bilemiyorum “Düştüm ağlıyorum annem öptü bak geçti dedi geçmedi acıyor ben mi yanlış anlıyorum anne mi, acıkmadım acıktığımı söylüyorlar sanırım ben acıktığımı bile anlayacak yeterlilikte değilim” Sonumuz bedenimizden gelen sinyallere karşı duyarsızlaşmak, hastalıkları son safhada fark etmek oluyor

Bedensel / Kinestetik (Devinduyusal) Zekayı geliştirmede özellikle drama çalışmaları çok işe yarar Drama uygulamasında bir rol almak, arkadaşlar ya da aile arasında sessiz film oynamak, mikado çubuklarıyla oynamak, halk oyunlarına katılmak, spor aktiviteleriyle uğraşmak, dans etmek, örgü örmek, resim yapmak, el sanatlarıyla uğraşmak, bulaşık yıkamak, yerleri silmek kısacası bedenle yapılacak her aktivite Bedensel / Kinestetik (Devinduyusal) Zekayı geliştirir

• Sözel / Dilsel Zeka: Klasik eğitimde en çok önemsenen zeka türlerinden biri Soyut ve sembolik düşünme, kelime ve dil bilgisi, okuma-yazma, dinleme ve ifade etme, edebi ürünler ortaya koyma, kavram oluşturma, mizah, ikna, anımsama, öğrenme, öğretme gibi dilsel yeteneklerle ilgili zeka türüdür Bu tür zekası gelişmiş olan çocuklar ve yetişkinler konuşmaktan, hikayeler ve fıkralar anlatmaktan zevk alır, okumayı sever, bulmacalara ilgi duyar, dinlemeyi sever, kafiyelere ilgi gösterir ve tekerlemelerden çok hoşlanırlar Yazarlar, şairler, hatipler, politikacılar, gazeteciler Sözel/Dilsel Zekası gelişmiş insanlar arasından çıkar



Uzamsal Zeka: İmajinasyon yeteneği (görüntüleri zihinde görselleştirebilme), yön bulma, analiz ve sentez yapabilme, hayal gücü, nesneler arası ilişkileri kavrama, zihinde üç boyutlu düşünebilme yetenekleriyle ilgili zeka türüdür Görsel / Uzamsal Zekası gelişmiş olan kişiler nesneleri kağıt kalem kullanmadan zihinlerinde tüm detaylarıyla resmedebilir, hayal gücünü etkin olarak kullanır, yap-boz oynamaktan keyif alır, karmaşık labirent bulmacalarına bayılırlar Diğer zeka türlerine oranla çizim ve resim yetenekleri daha gelişmiştir Film izlemeyi, slayt gösterilerini, harita okumayı severler Grafikerler, ressamlar, mimarlar, marangozlar, harita teknikerleri, montajcılar, estetisyenler, makyözler, cerrahlar, makine mühendisleri, tasarımcılar bu tür zekası gelişmiş insanlar arasından çıkar

• Mantıksal / Matematiksel Zeka: Klasik eğitimde önem verilen; fakat gelişmesi için uygun ortamlar hazırlanmayan zeka türlerinden biridir Tarafsız gözlem yapma, bilimsel düşünme, hipotez kurma, analiz etme, sentezleme, karmaşık işlemler yapabilme, sembolik düşünme yetenekleriyle ilgi zeka türüdür Mantıksal / Matematiksel Zekası gelişmiş olan kişilerin sayı ve sembollerle arası iyidir Formülleri sever, her şeyi formüle ederek anlarlar, matematikle ilgili her konuya ilgi duyar, bilimsel çalışmalardan hoşlanırlar Benzerlikleri kolay fark ederler, problem çözmeyi sever, neden sonuç ilişkileri çabuk kavrar, satranç, dama, üç taş, beş taş, dokuz taş oyunları, yap bozlarla ilgilidirler Matematikçiler, bilim adamları, fizikçiler, bilgisayar programcıları bu tür zekaya sahip kişiler arasından çıkar