10-19-2012
|
#1
|
Prof. Dr. Sinsi
|
Asya Kıtası İklim Ve Bitki Örtüsü
Asya Kıtası İklim ve Bitki Örtüsü
İklim ve Bitki Örtüsü
Her türlü iklimin görüldüğü Asya kıtasını dört iklim kuşağına ayırmak en uygun yoldur Bunlar; kuzey ve kuzeydoğu Asya, Orta Asya, güney ve güneydoğu Asya ile Akdeniz ve Ekvator bölgesidir Kıtanın kuzeyinde bulunan Kuzey Buz Denizi ve Kuzey Kutbu, bölgenin iklimini tamamen etkiler Deniz, senenin birkaç haftası haricinde don halindedir Irmaklar ancak yazın iki üç ay akabilir Kalan zamanlarda don halindedir
Kuzeyi teşkil eden Sibirya bölgesinde sıcaklık kışın -50 dereceye kadar düşmekte, yazın ise, en sıcak mevsimde ancak 15 dereceye çıkabilmektedir Kuzey kuşaktan hemen sonra gelen Orta Asya sert bir kara iklimine sahiptir Tibet Yaylasının Himalaya ve diğer dağ silsilelerinin bulunduğu bölgede sıcaklık farkları çok yüksektir Kara ikliminin bir başka özelliği olan yağışların az olması da haliyle mevcuttur Güney ve Güneydoğu Asya bol yağışlı ılıman Muson iklimine sahiptir
Yağışlar mevsimlere göre değişiklik arz etmekte olup, yağışlarda en büyük tesir, yazın denizden karaya esen muson rüzgarlarıdır Kışın tam aksi istikamette, yani karadan denize doğru esen muson rüzgarları, Hindistan' dan çıkıp denizi aşarak, Japonya' nın üzerinden geçerken, Japon adalarına bol yağmur yağmasına sebep olurlar
Ön Asya' da Akdeniz kıyılarında bulunan bölgelerde, ılıman Akdeniz iklimi hüküm sürer Yaz mevsiminde çok sıcak olan bu bölge kış aylarında ılıman ve bol yağışlı olur Ekvator bölgesindeki adalarda ise, bütün sene boyunca ortalama sıcaklığı 27°C olan ekvator iklimi hakimdir Asya kıtasının en sıcak bölgesi Arabistan ve Irak bölgesidir Bağdat' ta yazın sıcaklık gölgede 50 dereceye kadar çıkar
Her yönde olduğu gibi yağışlarda da büyük farklılıklar göze çarpar Yağış ortalaması kuzeybatıdaki çöllerde sıfırdır Cava, Sumatra, Borneo adaları ile Birmanya' nın bulunduğu güneydoğuda yağış ortalaması 3000 milimetreyi geçer Akdeniz kıyıları genellikle kış aylarında bol yağış alır Hindistan ve Birmanya' da yaz mevsimi boyunca devam eden yağışların arkasından sık sık kış kuraklığı gelir
Kurak mevsimin uzun olduğu bölgelerde mahsul yılda ancak bir defa ekilir Yağışlar olmadığı zaman ekim yapılamadığından mahsul seneye kalmaktadır Bu sebepten Hindistan ve Çin' de yağışların yetersiz olmasından dolayı zaman zaman büyük kıtlıklar olmuştur Kurak mevsimin uzun olmadığı bölgelerde bir yılda iki defa mahsul alınabilir
Bitki örtüsü, tabii olarak iklime bağlı olduğu içindir ki, Asya kıtasının bitki örtüsü de iklimi ile çeşitlilik arz eder Kuzey Buz Denizi yakınlarında, buz ve soğuktan dolayı sadece buzlar eridiği zaman ortaya çıkan yosun ve bir iki çeşit bitkiden müteşekkil bir bitki örtüsü mevcuttur Hiç ağaç bulunmayan bu ovalık bölgede bulunan bu tip bitki örtüsüne "tundra" adı verilir Tundra bölgesinin güneyinde Tayga denilen bölge yer alır Meşe, çam, ladin vs ağaçlarından meydana gelen bu balta girmemiş ormanlık bölge, kıtayı doğudan batıya bir yeşil kuşak gibi aşar Bu Tayga bölgesinin güneyinde Orta Asya' nın tipik karakteri olan bozkırlar ve çöller şeridi uzanır Bu şeridin güney sınırı olan Orta Asya dağ silsilelerinin akabinde bulunan Muson bölgesinde yaprak döken ağaçlar bol bulunur Bu daha ziyade kıyı bölgeleridir
|
|
|