Coğrafya Genel Kültür Soruları

COĞRAFYA genel kültür soruları

Coğrafya sORULARI



Sıcaklık terselmesi nedir, nasıl olur?

Normalde yeryüzünden yükseklere çıkıldıkça, sıcaklık her 200 metrede 1°C azalır Ancak bazı durumlarda yerden yükseldikçe sıcaklık azalmaz, tersine artar İşte bu olaya sıcaklık terselmesi ( inversiyon ) denir Sıcaklık terselmesi daha çok soğuk kış mevsiminde görülür Yeryüzünün karla örtülü olduğu, durgun ve bulutsuz kış gecelerinde yerden yansıma çok olduğundan yeryüzü çok soğur Oysa yerden yüksek olan katmanlarda, soğuma bu kadar hızlı gerçekleşmediğinden, bu katmanlar yeryüzüne oranla sıcak kalır Bu nedenle yukarı çıkıldıkça hava soğuyacağı yerde, belirli bir yükseltiye kadar ısınır

"İGLO" Adı Verilen Eskimo Evleri Neden Kar ve Buzdan Yapılır?

Eskimoların yaşadığı yerler kutuplara yakın bölgelerdir Bu bölgelerde sıcaklık yıl boyunca çok düşük olduğundan, her taraf kar ve buzla kaplıdır Dolayısıyla; ev yapımında malzeme olarak ağaç ve taş kullanma imkanı yoktur Bu nedenle; ev yapımı için en uygun malzeme, çevrede yaygın olarak bulunan kar ve buz örtüsüdür

180 Meridyeni Aşılınca Neden Tarih Değişir?

180’i doğuda 180’i batıda olmak üzere 360 meridyen vardır İki meridyen arası zaman farkı 4 dakika olduğuna göre, 360 meridyen arası 360x4 =1440 dakika, yani 24 saattir Bu nedenle 180° meridyeninin iki yanı arasında 24 saatlik yani bir günlük zaman farkı vardır Bu durum ise tarih değişikliğine neden olur Bu nedenle; batıdan doğuya gidilerek 180° meridyeni geçilirse tarih bir gün geri; doğudan batıya doğru gidilerek,180° meridyeni geçilirse, tarih bir gün ileri alınır

Akarsular Araziyi Neden Deniz Seviyesine Kadar Aşındırır?

Akarsuların hedefi denize ulaşabilmektir Arazi deniz seviyesine kadar aşındırılmadığı sürece eğim olacağından, akarsu belirli bir hızla akar ve araziyi aşındırır Oysa yatağını deniz seviyesine (sıfır metre) kadar aşındıran bir akarsu denge profiline ulaşmış olur ve derine aşındırması sona erer

Ay’da Neden Atmosfer Yoktur?

Ay’ın kütlesi dünya kütlesinin 1/6 ‘sı kadardır Bu yüzden Ay’da çekim daha azdır ve çevresini saran gaz tabakası uzay boşluğuna kaçmıştır, dolayısıyla atmosferi yoktur

Ay’da Neden Volkanizma ve Deprem Olayları Görülmez?

Dünya ve Ay; aynı kızgın kütleden kopmalarına rağmen, Ay’ın tamamı soğuyup; katılaştığı halde, dünyanın içi sıcaktır Çünkü Ay’ın kütlesi dünyanınkine oranla küçüktür ve tamamen soğuyup katılaşmıştır Bu nedenle Ay’da volkanizma ve deprem gibi olaylar görülmez

Başlangıç meridyeni nasıl seçilmiştir?

Başlangıç meridyeni seçilmeden önce her ülkenin harita yapımcıları başlangıç boylamı olarak kendi ulusal gözlemevinden geçen meridyeni esas alıyorlardı ABD’liler Washington, Fransızlar Paris, İngilizler Greenwich gibi… Ancak coğrafi keşifler ve harita yapımcılığı konularında İngilizler önde olduklarından birçok ülkenin gemicileri İngiliz haritaları kullanıyordu Bu nedenle 1884 yılında Greenwich diğer ülkelerce de başlangıç meridyeni kabul edilmiştir Greenwich’in başlangıç meridyeni seçilmesinin diğer bir nedeni de 0° meridyeni ile tam bir çember oluşturan 180° meridyeninin dünyada tarih değişikliğine yol açmasıdır Greenwich başlangıç kabul edildiğinde 180° meridyeni Büyük Okyanusun tam ortasından geçtiğinden birkaç küçük ada ülkesi dışında tarih değişikliğine yol açmaz

Bazı ağaçların yaprakları niçin kışın dökülmez?

Çam, köknar, servi, ladin ve ardıç gibi bazı bitkiler kış mevsiminde yaprak dökmezler; yalnızca yaprak değiştirirler Çünkü bu ağaçlarda iğne yaprak yüzeyinin küçük olması terleme yoluyla olan su kaybını azaltır Ayrıca ağaçlar yıl boyunca yeşil kaldıklarından sürekli besin üretirler Soğuk kış günlerinde bile besisuyu bunların yapraklarına kadar dağılabilir Bu nedenle bu tür ağaçlar yaprak dökme ihtiyacı hissetmezler

Bir haftada niçin 7 gün vardır?

Dünya’nın yörüngesi Ay, Dünya çevresindeki hareketini yaklaşık 28 günde tamamlar Bu süre içinde yeniay, birinci dördün, dolunay, ikinci dördün olarak dört farklı görünüş ortaya çıkar Dolayısıyla 28 gün 4’e bölündüğünde haftanın 7 günü bulunmuş olur Bir haftanın 7 güne bölünmesi Keldanilerden kalma bir yöntemdir

Bir yılda niçin 12 ay vardır?

Dünya Güneş çevresindeki turunu bir yılda; yani 365 günde tamamlar Dünya çevresindeki bir turunu yaklaşık 28 günde tamamlayan Ay, bir yıllık sürede dünya çevresinde yaklaşık 12 kez dönmüş olur Dolayısıyla bir aylık süre Ay’ın dünya çevresindeki bir turu, 12 ay ise bir yıllık turunun süresidir

Bulutlar neden gökyüzünde hareket eder?

Bulutlar havada asılı su zerreciklerinden oluşurlar Yeryüzünde hava durgun olsa bile, bulutların bulunduğu yüksek tabakalarda esen rüzgârlar bulutların yerini değiştirir Bu nedenle yükseklerdeki bulutlar hareket etmiş olur

Bulutsuz Kış Gecelerinde Neden Ayaz (Soğuk) Olur?

Atmosferdeki gazların varlığı ve yoğunluk,güneşten yeryüzüne gelen ve yeryüzünden yansıyan ışınların tutulmasında önemli bir etkendir Bulutsuz kış gecelerinde havadaki su buharı az olduğundan yeryüzünde ısı birikimi azalır, yerden yansıyan ışınlar tutulamaz Bu nedenle hava çok çabuk soğur ve ayaz olur

Buz Matken, Kar Neden Beyazdır?

Cisimlerin renkli algılanmaları cismin göze yansıttığı ışığın rengiyle ilgilidir Güneş ışınları kar kristalleri tarafından eşit oranda yutulduğundan yani; hiç biri diğerinden fazla yansıtılmadığından beyaz görünür Kar da kristal yapıda olduğundan, ışığın tüm renklerini yansıtır ve bu nedenle beyaz görünür

Buzlanmaya karşı yollara neden tuz dökülür?

Tuz buzun içine girdiğinde asetik özelliği nedeniyle onu çözer Saf su 0°C’de donarken, çözülen tuzlu su donma noktasını düşürdüğünden sıfırın altındaki sıcaklıklarda dahi donmadan kalmasını sağlayabilir Bu nedenle tuzlu su daha düşük bir sıcaklıkta donar Böylece yolların buz tutması ve kayganlaşması önlenmiş olur

Bütün ülkelerde saatler neden aynı vakti göstermez?

Bir yerde saatin kaç olduğunu güneşin konumu gösterir Dünya ekseni etrafında döndüğünden, ülkeler güneşin önünden farklı zamanlarda geçer Bu nedenle aynı anda her ülkenin yerel saati farklı zamanı gösterir

Çok Derinden Gelen Yer Altı Suları Neden Sıcaktır?

Yerin derinlerinde bulunan mağma nedeniyle, derinlere inildikçe her 33 metrede sıcaklık 1°C artar Bu nedenle; çok derinlerden, yani mağmaya yakın yerlerden gelen yer altı suları sıcaktır

Deniz kıyısındaki çoğu ağaç neden eğiktir?
Deniz kıyısındaki yerlerde kara ve denizlerin ısınma özellikleri nedeniyle basınç farkları belirgindir Bir bölgede basınç farkı oluştuğunda ise rüzgâr eser Bu nedenle kıyı bölgelerinde rüzgârlar daha etkilidir ve çoğunlukla denizden karaya doğru eserler Dolayısıyla büyüyen ağaçlar destek verilerek sağlamlaştırılmamışa esen rüzgârın etkisiyle bir yöne doğru eğilir veya bükülürler

Denizden Gelen Rüzgarlar Yazın Serin, Kışın Ilık Eser, Neden?
Denizlerde güneş ışınları derinlere kadar ulaştığından, ısınma ve soğuma hızı karalardakine oranla yavaştır Bu nedenle; denizler karalara oranla yazın daha serin, kışın ise daha ılıktır Dolayısıyla; denizlerden gelen rüzgarlar yazın serin, kışın ılık eserler

Denizler neden tuzludur?
Milyarlarca yıldır yağmur ve sel suları kayaçların bünyesindeki tuzu aşındırıp çözmektedir Sel sularının beraberinde taşıdığı bu tuzlar denizlere ve bataklıklara taşınmaktadır İşte deniz tuzluluğunun kaynağı taşınan bu malzemedir Denizlerde ki suyun bir kısmının sürekli buharlaşması tuz oranın sabit kalmasına neden olmaktadır Ancak her denizin tuzluluk derecesi buharlaşmaya dolayısıyla da bulunduğu enleme göre farklılık göstermektedir

Denizlerin Derinliği Nasıl Ölçülür?
Ekograf adı verilen aletlerle deniz dibine ses dalgaları gönderilir ve yankının kaç saniyede döndüğü hesaplanır Böylece ses hızından hareket edilerek derinlik ölçümü yapılabilir Ayrıca;kurşun toplar halatlarla derine salınarak da derinlik ölçümü yapılmaktadır

Doğuya Doğru Gidildikçe Saatler Neden İleridir?
Dünya, ekseni etrafındaki hareketini batıdan doğuya doğru yapar Bu nedenle; doğudaki yerler güneşin önünden daha önce geçer ve saatleri daha ileridir

Dünya’dan neden Ay’ın hep aynı yüzü görülür?
Dünya’nın uydusu Ay hem kendi ekseni etrafında, hem de Dünya çevresinde döner Ay’ın kendi ekseni etrafındaki dönüş süresi, Dünya çevresindeki dönüş süresiyle aynı olduğundan Dünya’dan Ay’ın sürekli aynı yüzü görünür

Dünya’nın Ekseni Etrafındaki Çizgisel Dönüş Hızı Neden Her Enlemde Farklılık Gösterir?
Dünya’nın küresel şekline bağlı olarak, enlemlerin boyları ekvatordan kutuplara doğru kısalır Oysa, dünyanın ekseni etrafında ki dönüş süresi her enlemde aynı olup; 24 saattir Bu nedenle ekvatordan kutuplara gidildikçe, aynı zamanda kat edilen yol giderek kısalacağından, dünyanın çizgisel dönüş hızı da her enlemde farklı olur

Dünyanın döndüğünü neden hissetmeyiz?
Dünya Ekvator’da saatte 1670, Türkiye’de ise 800 kilometre hızla dönmektedir Buna rağmen dünyanın döndüğü hissedilmez Çünkü bizler de dünyayla birlikte büyük bir hızla hareket etmekteyiz Birlikte döndüğümüzden dünyanın döndüğünü hissedemeyiz Bu durum gözlerimizi kapadığımızda, sabit bir hızla giden bir uçak veya arabadaki hızı hissetmemeye benzer Ayrıca dünya ile birlikte yaptığımız yolculukta hareketler sabit hızda olup, mesafelerin uzun olması nedeniyle yörüngeler düzmüş gibi algılanır Bu da hızın hissedilmemesinde bir etkendir

Enlem ve Boylam ne işe yarar?
Her hangi bir bölgenin; veya ülkenin dünya üzerindeki yerinin belirlenmesini sağlar Böylece; hava ve deniz ulaşımında yön ve yer tespitinin yapılmasına, arama ve kurtarma çalışmalarında yerin tam tespit edilmesine katkı sağlar

Gayzerler neden fışkırır?
Gayzerler, aktif yanardağların bulunduğu bölgelerde oluşur Derinlerde ki magmaya veya yakınına kadar ulaşan yeraltı suları ısınarak kaynamaya başlar Oluşan buhar ve gaz basıncı derinlerdeki suyu büyük bir kuvvetle dışarı fışkırtır Yeraltındaki kaynamış su belirli aralıklarla fışkırır Kuzey Amerika’nın batısı, Yeni Zelanda ve İzlanda’da gayzer kaynakları yaygındır Örneğin İzlanda’da 2000 gayzer vardır

Gece Neden Karanlıktır?
Bir cismin aydınlanabilmesi için güneşten ışık alması gerekir Güneş battıktan sonra güneş ışınları dünyanın güneşe dönük olmayan tarafına erişemez Bu nedenle de; gece karanlık görünür

Gelgit olayı neden olur?
Uzayda ki tüm gök cisimlerinin çekim kuvvetleri vardır Cisimlerin çekim kuvvetleri k ütlelerinin büyüklüğü ve yakınlıklarıyla orantılıdır Gök cisimleri içinde dünyaya en yakın olanı Ay’dır Bu nedenle Ay özellikle açık deniz ve okyanusların üzerine gelince suları kendine doğru çeker, böylece okyanus suları yükselir Buna “gel” denir Dünya ekseni etrafında döndüğü için etki alanı içindeki deniz bir süre sonra yer değiştirmiş olur Bu nedenle çekim etkisinden kurtulan okyanus suyu alçalır Buna da “git” denir Ay ve Güneş aynı hizaya geldiklerinde çekim etkisi arttığından gelgit genliği artar

Gezegenler neden düşmez?
Uzaydaki cisimler belli bir kütleye sahip olduklarından birbirlerini çekmeleri, dolayısıyla düşmeleri gerekirdi Ancak uzaydaki cisimler döndüklerinden ortaya çıkan merkezkaç kuvvet diğer cisimlerin çekim kuvvetini dengeler Dünyada yerçekimi vardır ve cisimleri kendine çeker Güneş de dünyayı kendine çeker, oysa dünyanın kendi ekseni etrafında dönmesinden oluşan merkezkaç kuvvet dünyayı güneşten uzaklaştırmaya çalışır Böylece dünya biri dünyayı güneşten uzaklaştırmaya çalışan diğeri güneşe çeken iki güç arasında düşmeden dengede durur

Gök Gürültüsü Nasıl Oluşur?
Şimşek çaktığı zaman,çevredeki hava bir anda 30000°C’ye kadar ısınır Çok hızlı ısınan bu hava,aniden genleşir ve normal basıncın 100 misli bir hızla yayılır Bu hızlı ısınma ve yayılma büyük bir gürültü yaratır İşte bu genleşme ve patlamaya gök gürültüsü denir

Gökkuşağı Neden Oluşur?
Güneş ışığı renksizmiş gibi görünmesine karşın, altı farklı renkten oluşur Yağıştan sonra güneş açtığında, güneşi arkamıza alıp; atmosfere baktığımızda, gökkuşağı çoğu kez görülür Bunun nedeni; güneşten gelen ışınların havada asılı duran su damlacıklarından geçerken kırılarak renklere ayrılmasıdır Böylece gökkuşağı oluşur

Göktaşları Neden Parçalanarak Yeryüzüne Ulaşır?
Yeryüzüne yönelen göktaşları ( meteorlar ) dünya atmosferine girdikleri anda; sürtünme ve aşırı ısınmanın etkisiyle, tutuşup parçalanırlar Halk arasında bu olay, yıldız kayması ( akanyıldız ) olarak ta bilinir

Gökyüzü Neden Mavi Renkte Görünür?
Gökyüzünün mavi görünme nedeni yerküreyi çepeçevre saran hava tabakası, yani atmosferdir Atmosferin bileşimindeki gazlar güneş ışığındaki mavi rengi diğer renklerden daha çok yansıttığı için gökyüzü mavi görünür

Gündoğumu ve günbatımı anlarında Güneş neden kırmızı görünür?
Dünya atmosferi toz parçacıklarıyla dolu bir hava tabakasıdır Bu toz ve parçacıklar güneş ışığını dağıtır Gündoğumu ve günbatımında güneş ışınları eğik açı ile geldiklerinden atmosferde kat ettikleri yol daha uzundur ve daha fazla dağılırlar Güneş ışınlarının kırmızı ve turuncu kısımlarının dağılması daha zordur ve bu ışınların çoğu dünya ya ulaştığından gökyüzü kırmızı renkte görünür

Güneş bütün ülkelerden görünür mü?
Güneş bütün ülkelerden görünür, ancak farklı zamanlarda Çünkü dünya kendi ekseni etrafında döner Dolayısıyla dünya döndükçe güneşin karşısına gelen ülke aydınlanmış olur Güneşin karsından geçip giden kısımdaki ülkelerde ise hava kararır ve gece yaşanır Ancak mevsimler nedeniyle kutup daireleri ile kutup noktaları arasında kalan bölgelerde bu durum her gün yaşanmaz, yani güneş her gün görülmez

Güneş ışınlarının en büyük açıyla geldiği 21 Haziran neden Kuzey Yarımkürenin en sıcak günü değildir?
Güneş ışınlarının düşme açısı bir yerin ısınmasında etkili tek faktör değildir Aslında bir yere güneş ışınları ne kadar büyük açıyla düşerse, oraya ulaşan enerji miktarı da o oranda artar Ancak unutulmamalıdır ki bir yerin ısınmasında; denize uzaklık, yükselti, nem miktarı, okyanus akıntıları ve de ısınma süresi ile ısı birikimi de büyük öneme sahiptir Bu nedenle Kuzey Yarımküre’nin en sıcak günü, güneş ışınlarının en büyük açıyla ulaştığı 21 Haziran olmayıp genelde ısı birikiminin en üst düzeye ulaştığı temmuz ayıdır

Güneşli havalarda niçin renkli cama sahip gözlük kullanılır?
Çok yoğun ışık demeti ile ültraviyole ışınlar gözlerin retina tabakası üzerinde olumsuz biyolojik etkiler yaratabilir İşte bu zararlı ışınlara karşı renkli gözlükler koruyucu bir perde işlevi görür Renkli camlar sayesinde zararlı ışınların bir kısmı tutularak, gözlerin zarar görmesi engellenir Bu nedenle güneşli havalarda renkli cama sahip gözlük yani “güneş gözlüğü” kullanılması yararlıdır

Günün En Sıcak Saati Neden 12:00 Değil de 13:00 veya 14:00’tür?
Yeryüzünün ısınmasında, güneş ışınlarının düşme açısı ile birlikte ısı birikimi de önemli bir etmendir Saat 12:00’de güneş ışınları daha büyük açıyla gelir, ancak ısı birikimi daha azdır Oysa saat 13:00 veya 14:00’de güneş ışınlarının geliş açısı fazla değişmediği halde ısı birikimi saat 12:00’ye oranla daha fazladır Bu nedenle günün en sıcak saati 12:00 olmayıp 13:00 veya 14:00’tür