Türkiyede İklim - Türkiye İklim Tiplerinin Yayılış Alanları

türkiyede iklim - türkiye iklim tiplerinin yayılış alanları

Ülkemiz iklim özellikleri ile diğer bir değişle klimatik şartlar bakımından ele alındığında, yer kürede orta iklim kuşağı içinde geçit alanı üzerinde bulunur ve genel olarak Akdeniz Makroklimasının esTi alanı içerisindedir Ancak denizlere olan mesafe, yükselti, reliyef özellikleri ve bakı gibi coğrafi faktörler yanında hava kütleleri diğer bir değişle plenetar amillerin etkisi nedeniyle coğrafi bölgelerimizde farklı iklim tipleri ile karşılaşılır Buna bağlı olarak sıcaklık değerleri ile yağış miktarları da farklı bölgelerde değişik değerlerde karşımıza çıkar Türkiye'de yüksek sıcaklık değerlerine Akdeniz Bölgesinde Güneydoğu Anadolu Bölgemizde rastlanırken düşük değerler ise İç ve Doğu Anadolu bölgemizdedir Diyarbakır, Antalya, Siirt ve Çukurova'da Temmuz ayında en yüksek (38°C-40°C) değerlere ulaşılır Ocak, Şubat ayları ise ülkemizde en soğuk aylardır Doğu Anadolu Bölgemizde Erzurum, Kars, Karaköse çevrelerinde en düşük değerlere (39°C40°C) rastlanır Yağış bakımından Türkiye kenar bölgeleri ile iç bölgeler arasında farklılıklar gösteren bir ülkedir Bunda başlıca neden karasallık durumu ile yükselti faktörüdür Buna göre ülkemizde yıllık olarak 250 mm altında yağış alan yerlere karşılık 2000 mm üzerinde yağış alan alanlarda vardır İç Anadolu'da Tuz Gölü çevresi 250 mm altında yağış alırken Doğu Karadeniz Bölümünde Rize çevresinde 2500-3000 mm yıllık yağış görülür



İklim
Diğer taraftan ülkemiz bölgelerindeki klimatik şartların oluşmasında coğrafi faktörler kadar etkili olan hava kütlelerine de değinmemiz yerinde olur Konuya bu açıdan baktığımızda ise ülkemizin soğuk ve sıcak karakterli hava kütlelerin hareket alanı içinde olduğunu görürüz Buna göre ülkemizi etkileyen hava kütleleri Kontinantal Polar, Maritim Polar, Maritim Tropikal, Kontinantal Tropikal olmak üzere dört tanedir Bunlardan ilk üç tanesi (Kontinantal Polar, Maritim Polar, Maritim Tropikal) genelde kışın etkili olurken diğeri ise (Kontinantal Tropikal) yaz döneminde ülkemizde etkili olur Merkezi kuzeyde Sibirya üzerinde olan Kontinantal Polar hava kütlesi kışın güneye doğru hareket ettiğinde ülkemizi etkisi altına alır ve beraberinde kuru soğukları getirir Isı değerleri -20°C, -30°C düşer Maritim Polar hava kütlesi ise kış mevsiminde ülkemizin kuzey, kuzeybatı bölümlerini etkisi altına alır Merkez olarak Atlas Okyanusu Kuzeyi, Kuzeydenizi, İskandinav yarımadası, Baltık denizi çevresinde yer alan bu hava kütlesi soğuk fakat nemlidir Bu nedenle ülkemize zaman zaman kar şeklinde fakat çoğu kere yağmur halinde yağış getirir

Diğer taraftan doğuş yeri Atlas Okyanusunun doğu kesimi, Azor adaları çevresi olan Maritim Tropikal hava kütlesi de yaz ve kış olmak üzere genelde her iki dönemde de ülkemizin batı ve kuzeybatı kesimlerinde etkili olur Bu hava kütleside beraberinde yağış ve serinlik getirir Yaz döneminde görülen ve etkili olan Kontinantal Tropikal hava kütlesinin doğuş yeri Büyük sahra, Arap platosudur Sıcak, kuru olan bu hava kütlesi etkili olduğu dönemlerde beraberinde ülkemizin güneydoğu kesimlerine sıcak ve kuru havayı getirir

Özet

Ülkemiz iklim bakımından orta kuşakta ılıman özellikler gösteren klimatik bir yapıya sahiptir Genelde Akdeniz makro klimasının etki alanı içinde olan ülkemiz kış ve yaz aylarında farklı hava kütlelerinin etkisinde kalır Coğrafi faktörler yanında planater etkenlere (hava kütleleri ve basınç sistemleri) bağlı olarak ülkemiz coğrafi bölgelerinde farklı iklim tipleri ile karşılaşılır Bu bakımdan ülkemizdeki başlıca iklim tipleri Karadeniz iklim tipi, Akdeniz iklim tipi, Karasal iklim tipi, Step iklim tipi olmak üzere dört tanedir Ancak bu dört tip denizlere olan uzaklık, yükselti ve bakıya bağlı olarak farklı bölgelerde değişiklikler gösterecek şekil yanında geçiş tipleri şeklinde de karşımıza çıkabilir Türkiye genelinde Doğu Karadeniz bölümü hariç yarı kurak özellikler gösteren bir iklim ile karşılaşılır En fazla yağışa Karadeniz Bölgesinin doğu bölümünde (3000 mm üzerinde) en az yağışa ise İç Anadolu Bölgemizde (250 mm) rastlanır Türkiye'de sıcaklık değerleri kıyılardan iç kesimlere, batıdan doğuya doğru bir azalma gösterir Yıllık ortalama sıcaklıklar ise 20°C, -4°C arasında değişir Bu bakımdan en yüksek sıcaklıklara Güneydoğu Anadolu (45°C) Urfa ve Akdeniz Bölgesinde Antalya'da (44°C) rastlanır En düşük sıcaklıklar ise -45°C Horosan, -40°C Erzurum'da görülür