Ağız İçi İltihapları Stomatitler Hakkında Bilgiler

ağız içi iltihapları stomatitler

ağız içinin tipik iltihapları ağızdaki nedenlerden kaynaklanıyorsa birincil, başka hastalıklardan kaynaklanıyorsa ikincil olarak nitelenir

ağız içi iltihapları stomatitler

stomatit ağız mukozasının akut ya da kronik şekilde iltihaplanmasıdır ağız mukozasında enfeksiyona yol açabilecek duruma gelmiş çeşitli mikropların varlığına bağlı olarak gelişir kanamalı stomatit basitçe kanayan dişeti mukozasının kızarması ve şişmesi ile kendini belli eder çoğu kez genel bir hastalığa, zehirlenmeye ya da vitamin yetmezliğine bağlıdıryunanca'da stoma "ağız", itis "ilti-hap" demektir stomatit geniş anlamıy-la ağız içerisindeki tüm iltihaplan içerir

dar anlamıyla ise gerçek ağız boşluğu mukozasıyla sınırlı olarak kullanılır il-tihap dildeyse glossit, dişeti mukozasındaysa jinjivit adını alır

ağız mukozası direkt doğruya ağızdaki nedenlerle basitçe hastalanır

bundan başka bazı genel hastalıkların da ilk belirtileri ağızda or-taya çıkar dolayısıyla ağız içi iltihapları birincil ve ikincil olarak ikiye ayrılır ilki başka hastalıklara bağlı olmadan gelişir ikincil olanlar başka organlann hastalanmasından sonra ortaya çıkar ağıziçi iltihabının başlıca çeşitleri arasında ağız nezlesi ile eksüdalı, ülser-li, kangrenli, kanamalı ve aftlı iltihaplar sayılabilir

ağız nezlesi

en sık görülen ve en az zararlı türdür ağızdaki yerleşik bakteri florasının, genel ve yerel çeşitli durum-lara bağlı olarak hastalık yapabilme ye-teneği kazanmasından kaynaklanır

her yaşta görülebilir

bilhassa iyi beslen-meyen çocuklarda, diş çıkaran bebek-lerde ve kızamık, kızıl, suçiçeği, kızamıkçık gibi döküntülü hastalıklar sıra-sında ortaya çıkar erişkinlerde başlıca nedenleri diş taşları ve ideal olmayan diş protezlerinin kullanılmasıdır sindi-rim bozuklukları, yüksek ateş, örseleyi-ci yiyecekler, çok sıcak içecekler ve si-gara da ağızda bu stil iltihap yapabilir ağız nezlesinin sık karşılaşılan bir başka sebebi vitamin eksikliğidir bundan böyle iskorbüt ve beriberi gibi ağır vitamin yet-mezliklerinden kaynaklanan hastalıklar dengeli beslenme bilinci ve olanakları-nın bulunduğu ülkelerin gündeminden çıkmıştır

ama yetersiz ve dengesiz beslenmeye ya da vücuttaki işlev bo-zukluklarına bağlı olarak gizli vitamin eksikliği hastalıkları görülmektedir

ağız nezlesi genellikle ağız boşlu-ğunda kırmızılıkla ortaya çıkar çoğu kez dil ve dudaklarda yaygın ve tekdüze kızarıklıklar görülür hasta ağzında kuru-ma ve yanma duyar yutma ve çiğneme hareketleri güçleşir bu stil ağıziçi ilti-hapları, mikrop öldürücü gargaralar kul-lanılarak tedavi edilebilir

bundan başka ağrı ve yanma duyumunu ortadan kaldıran hafif uyuşturucu ve mikrop öldürücü ilaçlar yararlı olabilir iltihap vitamin eksikliğine bağlıysa tedavi eksik olan vitaminle-rin karşılanmasına dayanır - eksüdahlı ağıziçi iltihabımukozada üstü beyaz renkli ağır bir iltihaplanma şeklinde ortaya çıkar genellikle ülserli stomatitin başlangıcıdır başlıca nedenleri ağız nezlesininkiyle aynıdır bazı meslek hastalıkları ve kimyasal maddelerin yol açtığı kronik zehirlenmeler de ağızda bu stil iltihaba sebep olur bunların başında gelen kurşun ve civa zehirlenmeleri bilhassa dişeti ve vakit zaman dil iltihabına yol açar

ağızdaki iltihaplanma tüm vücudu etkileyen hastalıkla birlikte tedavi edilir

ülserli ağıziçi iltihabıağız nezlesinden de, eksüdalı ağıziçi iltihabından da ağırdır genellikle salgın şeklinde ortaya çıkar ve ağız boşluğunun temizliğine itina gösterilmemesi halinde basitçe bulaşır iltihap dişçilerinde başlar daha sonra tüm ağza yayılır diş köklerine, hatta dudaklara da yayılan sarımsı bir eksüdaya ve ağrılı şişkinliğe sebep olur ülserli ağıziçi iltihabı fusobacterium ve spiroketlerin etken olduğu vincent anjini gibi yutak enfeksiyonlarına bağlı olarak ortaya çıkabilir ilk şişkinlik evresinin peşinden çok yavaş iyileşen ülser ve yaraların belirdiği bu stil ağıziçi iltihabında mikrop öldürücü gargaralar yeterli değildir bundan başka antibiyotik ve sülfamitlere dayanan genel bir tedavi uygulanır; bazı olgularda kortizon da gerekebilir - kangrenli ağıziçi iltihabıülserli tipin son evresidir

organizmanın aşın ölçüde güçten düştüğü durumlarda görülür ve doku ölümüne yol açar - kanamalı ağıziçi iltihabıkanamalarla ortaya çıkan ağız mukozası iltihabıdır

genellikle ağızdaki belirli bir nedenden kaynaklanmaz pıhtılaşma bozuklukları, karaciğer ve kalp-damar hastalıkları, zehirlenmeler ve vitamin yetmezlikleri (niyasin ve c vitamini eksikliği) gibi genel hastalıkların bir belirtisidir akut lösemi, b12 vitamini eksikliğine bağlı kansızlık, tifo, sıtma gibi hastalıklar sırasında da sık görülür tedavi genel hastalığa bağlı olarak yürütülür - aftlı ağıziçi iltihabıçoğu kez virüslerden kaynaklanır genellikle süt çocuklarında, hamile kadınlarda ve sindirim bozukluğu çekenlerde görülür

bazı insanlarda ceviz, badem, çilek gibi belirili besinlerin yenmesiyle aftlı oluşumların yinelendiği göz önüne alınırsa bu hastalığın alerjik bir boyutu da olduğu söylenebilir hastalık titreme ve ateş yükselmesiyle birden ortaya çıkar daha sonra ağız boşluğunda çok ağrılı ülserlere dönüşen sıvı dolu kabarcıklar görülür

hastalık hızlı gidişlidir ve 1-2 haftada iyileşir gargara şeklinde bölgesel tedavinin yanı sıra antibiyotikler ve kortizonla genel tedavi uygulanır - kronik bakteri ve mantar enfeksiyonlarına bağlı ağıziçi iltihabıacti-nomyces ağız boşluğunda iltihaba yol açan önemli bir bakteri grubudur bu bakteriler ağızdaki kemik ve kas dokusuna yerleşir oluşturdukları fistüllerden çıkan irin çok oranda tipik tanecikler içerir bu bakterilerin giriş yollan genellikle diş çürükleridir oldukça sık karşılaşılan pamukçuk ağızda mantarlara bağlı bir iltihaptır ağız boşluğu mukozasında candida albicans türü mikroskopik bir mantarın gelişmesiyle oluşur

dişetlerini, dili, yanak iç yüzeylerini ve bademcikleri kaplayabilen kesilmiş süte benzer ağızda birbirleriyle birleşmeye eğilimli beyaz alanlar ortaya çıkar basitçe kaldırılabilen bu oluşumların altında kırmızı bir yüzey görülür pamukçuk daha çok yenidoğanlarda görülür yerel olarak uygulanan mantar öldürücü ilaçlar ve metilen mavisiyle basitçe tedavi edilebilir ama bu hastalık zayıf düşmüş ve organizmanın savunma kabiliyetleri azalmış yaşlılarda da ortaya çıkabilir bu taktirde enfeksiyon derindeki dokulara, yani solunum ve sindirim mukozalarına yayılabilir

ikincil ağıziçi iltihaplarıgenel bir hastalığa bağlı olarak ortaya çıkar

kızıl, kızamık, kızamıkçık ve suçiçeği gibi döküntülü hastalıklar, iskorbüt ve hemofili gibi kanamalı hastalıklar, lösemi, agranülositoz ve b12 vitamini eksikliğine bağlı kansızlık gibi kan hastalıkları, civa, bizmut, kurşun, gümüş, bakır gibi kimyasal madde zehirlenmesine bağlı çeşitli meslek hastalıkları sırasında görülür

özgül mikropların sebep olduğu başlıca ağıziçi iltihaplan şunlardır:

frengide birinci evre lezyonu, ikinci evreye özgü kabartı ya da kızarıklıklar ve üçüncü evreye özgü göm (yumuşak şişkinlikler) ve ülserler şeklinde iltihaplar (frengi stomatiti);

veremde ülserler ve çatlaklarla birlikte görülen iltihaplar (verem stomatiti);

cüzamda zaman geçtikçe ülserleşen derin düğümcük oluşumlan (cüzam stomatiti);

belsoğukluğunda hastalık faktörü olan gonokoklara bağlı iltihaplar;

difteri, yılancık ve impetigo etkenlerine bağlı ağıziçi iltihapları