Bronşektazi Nedir, Bronşektazi Ameliyatı Ve Tedavisi

Bronşektazi Nedir, Bronşektazi Ameliyatı ve Tedavisi

Bronşektazi bronşların iyileşemiyen, irreverzibl belirli genişlemesidir Akciğer hastalarının antibiotik ve diğer ilaçlarla tedavisiyle bronşektazi insidensi önemle azalmıştır Hastalık büyük çoğunlukla alt loblarda izlenir, yakla-şık %30 vakada bilateraldir

Patojenez

Özellikle erken çocukluk yaşlarında geçirilen kızamık, boğmaca, pnömoni ve diğer infeksiyonlann bronşektazi komplikasyonunda önemli bir yeri vardır İnfeksiyonlar bronş boşluklarını daraltmak veya tıkamakla arın-mayı güçleştirirler ve bronş duvarlarında harabiyete ve bronşektaziye sebep olurlar

Bronşektazi daha çok çocukluk yaşlarında başlar Bunun başlıca ne-denleri : (1) Çocuklarda bronşlar dardır, tıkanmaya elverişlidir ve bronş duvar-larının direnci azdır, kolaylıkla harap olur (2) Kollateral ventilasyon gelişme-miştir, akciğer kolaylıkla kollabe olur

Tedavi edilmemiş veya eksik tedavi edilmiş akciğer tüberkülozunda bronşektazi komplikasyonu oldukça sıktır Primer tüberkülozda hilus lenf bez-leri bronşlara baskı yapar, bronş düvarlarını harap ederek infeksiyonun bronş içine yayılmasına ve bronşlarda tıkanmaya ve bronşektaziye sebep olur Eriş-kin tüberkülozunda bronşektazi daha çok üst loblarda oluşur Üst lobların direnajı daha iyi olduğundan sekonder infeksiyon daha seyrektir Bu nedenle bu hastalarda bronşektazinin klinik belirtileri belirgin değildir

Astmada bronşektazi sık görülür Kronik üst solunum yolları infeksiyonlarında özellikle sinüzitlerde uyku süresince aspire edilen enfekte sekresyonlar bronşektaziye sebep olabilir Alkoliklerde gıda aspirasyonu, pnömoni ve abse bronşektazi ile komplike olabilir Üst solunum yolları cerra-hi girişimlerinde bronşektazi komplikasyonu oluşabilir

Yabancı cisim aspirasyonu, adenoma ve kanser bronşları tıkayarak in-feksiyon ve direnaj güçlüğü nedeniyle bronşektazi gelişebilir

Akciğer parenkimasının yaygın hastalıkları örneğin yaygın fıbrosis, granülomatosis, kollagen hastalıklar, ciddi toraks deformiteleri ve nöropati, myopatiler bronşektaziye sebep olabilirler Bu hastalıklarda bronşektaziyi oluşturan başlıca etken bronş duvarlarının infeksiyonla harap olmasıdır

Konjenital bir hastalık olan Kartagener sendromunda bronşektazi dekstrokardi ve sinüzitle birlikte hastalığın triadını oluşturur Dekstrokardi, pulmoner sekestrasyon, ünilateral amfızem (Swyer James-Macleod sendromu) de bronşektazi komplikasyonu izlenir

Patoloji

Bronş duvarlarında ülserasyon, abseler harabiyete sebep olur Harap olmuş elemanların yerini fıbröz doku alır Parabronşiyal lenf dokusu artar, sil-yaların harabiyeti bronşların arınma gücünü azaltır Bu değişiklikler bronşları tonusu azalmış gevşek bir boru yaparak irreverzibl dilatasyon "bronşektazi" gelişir Bronş arterlerinde tromboz, hipertrofi, ülserasyon hemoptiziye sebep olur Bronş ve pulmoner dolaşım arasındaki anastomozların (arter-ven şantı) artmasıyla hipoksemi oluşur Hasta bronşların çevresinde pnömoni, lokal amfızem, fıbrosis oldukça sıktır

Bronşektazi başlıca üç grupta incelenir:

1- Silendrik Bronşektazi Bronşlarda silendrik bir dilatasyon, ani ve daire şeklinde bir kesilme vardır Normalde olduğu gibi bronşlarda incelerek perifere gidiş yoktur

2- Variköz bronşektazi İntizamsız genişlemiş bronşlar variköz venle-re benzer, bombeli bir şekilde sonlanır, birdenbire kesilme yokturPerifer bronşlarda tıkanma silindirik bronşektaziden daha çoktur

3- Saküler (kistik) bronşektazi Perifere gittikçe bronş dilatasyonu artar Kist, balon veya kese şeklinde oluşan bronşektazi daha çok subplöral lokalizasyon gösterir

Klinik Belirtiler, Bronşektazinin Belirtileri

Kronik öksürük ve pürülan balgam bronşektazinin klasik belirtileridir Balgam kolaylıkla çıkar ve boldur, çok kez kötü kokuludur Balgamın miktarı hastalığın ciddiliğine, lezyonların yerine ve yapılan tedavinin etkisine göre de-ğişiklik gösterir Ciddi ve tedavi edilmemiş bir bronşektazi hastasında yıl bo-yunca günde 200-300 mi pürülan balgam çıkabilir Öksürük ve balgam sürekli niteliktedir, üst solunum yolları infeksiyonlarında artar Bu nedenle boğaz, burun, kulak, diş infeksiyonları, paranazal sinüsler incelenmelidir Bronşektazi vakalarının %50' sinde hemoptizi vardır Hemoptizi genellikle azdır Bazı va-kalarda ciddi olabilir Bazı bronşektazi vakalarında öksürük, balgam yoktur Çok kez hastalık bir hemoptizi komplikasyonu ile tanınır Bu bronşektazilere "kuru bronşektazi" adı verilir Bronşektazi hastalarında sık sık tekrar eden buronkopulmoner infeksiyonlar oluşur Bu infeksiyonlar çok kez üst solunum yolları infeksiyonlarını izlerler Bronşektazide kronik bronşit sık izlenen bir komplikasyondur

Hafif bronşektazi vakalarında genel durum iyidir Ciddi ve uzun süreli vakalarda genel durum giderek kötüleşir, akciğer absesi, beslenme bozukluk-ları örneğin iştahsızlık, anemi, halsizlik, zayıflama, syanoz ve solunum yeter-sizliği, kor pulmonale gelişir Hastaların yaklaşık 1/3'ünde el ve ayak parmak uçlarında tambur çomağı şeklinde deformite görülür Daha nadir olarak amiloidoz ve beyin absesi oluşur

Hastaların muayenesinde en önemli bulgu orta ve kaba krepitan veya ronflan railerin duyulmasıdır Sürekli öksürük ve balgam yakınması ve hemoptizi öz geçmişi olan bir hastada değişik sürede bu railerin aynı yerde duyul-ması bronşektazi tanısı için önemli bir bulgudur Muayenede kollaps, fıbrosis ve pnömoni belirtileri de izlenebilir Bazı vakalarda rai duyulmayabilir

Radyolojik Bulgular

Akciğerin bir segmentinde bronş genişlemiştir ve periferde bronş gölgeleri kaybolmuştur Bronş gölgeleri birbirine yaklaşmış, kalabalıklaşmış-tırBu değişiklik perifer bronşların sekresyonla tıkanıp akciğer birimlerinde atelektaziye, hacim azalmasına bağlıdır Variköz veya kistik bronşektazi vaka-larında hava-sıvı düzeyi görülebilir Çok ciddi vakalarda kaba bir "balpeteği" görünümü izlenir, fıbröz doku ile çevrili amfızem boşluklarından ileri gelmektedir Bilgisayar tomografinin bronşektazi tanısında önemli bir yeri vardır Teşhis güçlüğü ve özellikle cerrahi girişim düşünülen vakalarda bronkografi objektif bir yöntemdir Pnömoni hastalığında bronşlarda geçici nitelikde düatasyon oluşabilir Bronşektazi kuşkusu olan böyle vakalarda bronkografi pnömoniden 6 ay sonra yapılmalıdır

Bronşektazi büyük çoğunlukla alt loblarm bazal segmentlerinde lokali-zedir Üst lobların bronşektazisinde tüberküloz etyolojisinin önemli bir yeri vardır

Laboratuvar Bulguları

Balgamın sık sık bakteri antibiogramı yapılarak tedavi için uygun anti-biotik seçilir Tüberküloz kuşkusu varsa Koch basili kültürü ve ilaç duyarlığı incelenmelidir İnfeksiyon alevlenmelerinde lökositoz vardır, sedimantasyon hızı artar Kronik bronşit ile birlikte bulunan bronşektazi vakalarında solunum fonksiyon testleri obstrüktif anormallik gösterir

İlerlemiş vakalarda anemi oluşur İdrar incelenmesinde albümin görü-lürse amiloidoz kuşkulanmalıdır Kesin amiloidoz tanısı için rektum veya böb-rek biopsisi yapılır

İlerlemiş vakalarda akciğer fonksiyon testleri, arter kan gazlan sık sık ölçülür EKG ve diğer yöntemlerle kalp hipertrofisi, kor pulmonale ve kalp ye-tersizliği belirtileri araştırılır

Tanı ve Ayırıcı Tanı

Klinik ve radyolojik belirtilerle bronşektazi teşhis edilir veya kuşku-lanılır Kesin tanı bronkografıyle sağlanır Ayırıcı tanıda tüberküloz, abse, bronş kanseri, adenoma, akciğer kistleri ve yabancı cisim aspirasyonu göz önünde bulundurulur Bazan bu hastalıklar bronşektazi ile birlikte bulunur

Komplikasyonlar

Bronşektazinin başlıca komplikasyonları pnömoni, plörezi, amfızem, akciğer absesi, pnömotoraks ve sinüzittir İlerlemiş vakalarda kor pulmonale, kalp yetersizliği izlenebilir Nadir olarak amiloidoz, beyin absesi komplikasyonu gelişir Bronşektaziye sebep olan infeksiyonların ve bronşektazinin anti-biyotiklerle ve diğer yöntemlerle etkili tedavisi bronşektazi komplikasyon-larını önemle azaltmıştır

Sigara içilmemesi, bronşektazinin önemli komplikasyonlarını örneğin kronik obstrüktif akciğer hastalığını ve infeksiyonu önleyici niteliktedir

Prevansiyon

Kızamık, boğmaca, inflüenza ve diğer infeksiyonları önleyici aşı yapıl-malı Bakteri bronkopnömoni infeksiyonları antibiotiklerle tedavi edilmeli ve yabancı cisimler, tıkayıcı nitelikde lezyonlar çıkarılmalıdır

Tedavisi

Tıbbi tedavi hastalık belirtilerini ortadan kaldırır veya hafifletir Cer-rahi tedavi ise hastalığı ortadan kaldırır Ancak çok kez tıbbi tedavi tercih edi-lir Tıbbi tedavi, özellikle ilaç tedavisi ve postüral direnajdır Sık sık bakteri-olojik inceleme ile (antibiogram) uygun antibiotik tedavisi sağlanır Bazı vaka-larda sürekli veya intermitan antiyotik tedavisi örneğin ayda 7-10 gün antibi-otik verilir Postüral direnajın dayandığı ilke yer çekiminden yararlanarak bronşlarda biriken balgamın büyük bronşlara, hilusa doğru hareketini sağla-maktır Bir karyolanın ayak uçları yerden 35-40 sm kaldırarak (tahta bloklar veya tuğlalar konarak) gereken eğilim sağlanır Hasta, başı karyolanın yere ya-kın kısmında olarak üçer dakika sırta, yüzükoyun, sağa ve sola yatar Toplam 12 dakikalık postüral direnaj yatışı genellikle günde iki kez, sabah aç karnına ve gece uyumadan önce uygulanır Postüral direnajı hastaların büyük bir kısmı benimsemezler; bu nedenle önemi iyice anlatılmalıdır Bundan başka sigaranın bırakılması ve çalışma yerinin akciğere zararsız olması tedavi başarısında önemli etkenlerdir

Cerrahi Tedavi

Bir lob veya segmentte lokalize bronşektazide uygun tedavi hasta akci-ğerin rezeksiyonudur Ancak bronşektazi bazı hastalarda bilateraldir, yaygındır veya akciğerlerde cerrahi girişime engel başka bir hastalık veya ciddi solunum fonksiyon anormallikleri vardır Bu hastalarda cerrahi girişim endikasyonu yoktur

Tekrarlayıcı, tedaviye inatçı hemoptizi, pnömoni veya plörezi gibi komplikasyonlarda ve bronş adenoması, bronş kanseri hastalarında kontren-dikasyon yoksa cerrahi tedavi daha sıklıkla uygulanır

Yabancı Cisim Çıkarılması

Çocuklarda, alkoliklerde ve bazı nörolojik hastalarda yabancı cisim aspirasyonu bronşektazinin önemli bir nedenidir Yabancı cisimler bronkosko-pi veya bronkotomi ile çıkarılır, bazı vakalarda ise rezeksiyon gerekir