Hayatin Anlami Ve Ölüm

Hayatin Anlami ve Ölüm
Eger tüm yapitlarimiz bir gün yok olup gidecekse yasamin ne gibi kalici bir anlami olabilir ? Bu soru bireyin huzurunu kaçirabilir ve yasamin anlamsiz, amaçsiz olduguna dair düsünceler gelisebilir Insanlar yasamlarinda anlam arayan yaratiklardir Biyolojik olarak sinir sistemi, beynin kendisine gelen uyarilari otomatik olarak, belli bir sistem içinde gruplandirmasi esasina göre düzenlenmistir Anlam ayni zamanda bir egemenlik duygusu da saglar Belli bir örüntüden yoksun, gelisigüzel olaylarin karsisinda kendimizi çaresiz ve saskin hissettigimiz için, onlari düzene koymaya ve bunu yaparken de onlarin üzerinde bir denetim duygusu kazanmaya çalisiriz Daha da önemlisi anlam, degerlerin ve dolayisiyla davranis kurallarinin kaynagini olusturur Bu durumda niçin sorularinin ( niçin yasiyorum ? ) yaniti, nasil sorularina ( nasil yasiyorum ? ) bir yanit getirir
Anlam arayisi, haz arayisina benzer ve ayni sekilde dolayli olarak yönlendirilmelidir (I Yalom ) Anlam, anlamli etkinlikler sonucunda olusur Her insan kendi yas----- kendi etkinlikleriyle anlam katmak zorundadir Freud yasamin anlaminin “ Üretmek ve sevmek” oldugunu söylemistir
Bir çocuk büyütmek, ask, aile kurmak, çalismak, para kazanmak, kitap yazmak, yardim kurumlarinda çalismak, bilgiyi paylasmak, gelecek kusaklara paylasilabilecek birseyler birakmak Bunlardan biri veya birkaçi, bireyin hayatini anlamlandirabilecegi ögelerden biri olabilir
Yasamimizi çift ya da gruplar içinde geçirmek için pek çok çaba sarfederiz Ama nasil yalniz dogmussak, yalniz ölmek zorunda oldugumuz da bir gerçek olarak bilincimizdedir
IYalom10 yili askin bir süre ölüme yaklasan kanser hastalariyla yaptigi çalismalarda, ölmenin en korkunç yaninin, onu yalniz yapmak zorunda olduklarini ögrenmistir Bununla birlikte ölüm aninda bile, bir baskasinin tüm varligiyla yanimizda olmasini istemek ölümün yalnizligini hafifletebildigini ögrenmistir
“ Teknende yalniz da olsan, yakinlarda inip çikan diger teknelerin isiklarini görmek her zaman avutucudur “
Yalom’un ölümü bekleyen kanser hastalariyla yaptigi çalismalarin sonuçlarini söyle özetleyebiliriz :
· Bu hastalarda terkedilme korkusu ve yakinlarina yük olacaklari kaygilari
· Ölüm ve ölümün bilinmezliginin yarattigi korku duygusu
· Nefes alamayacaklari, siddetli aci duygusu yasayabilecekleri, fiziksel görüntülerinin bozulabilecegi, idrar ve diskinin kontrol edilemeyecegi, hastanin bilincini yitirebilecegi endiseleri
· Dini inaçlara bagli olarak hastaligi isledikleri günahlar için bir ceza olarak kabul ederek suçluluk duygulari
· “ Bu neden benim basima geldi ? “ sorusuna karsi “ ÖFKE “nin, kizginligin ve agresyonun olusmasi

Yalom ölüme karsi ruhsal tepkinin 4 basamaktan geçtigini söylemistir

1 INKAR
Ölümle sonuçlanacak bir hastaligi oldugunu ögrenen kisi de ilk olusacak tepki “INKAR“ olabilir Hasta “ Hayir, bu dogru degil, yanlislik oldu, ben hasta degilim” seklinde inkar savunmasi ile kaygi ve depresyonla mücadele edebilir
2 ÖFKE
Hasta “ Neden ben ?” sorusuna yanit arar ve yasamini sorgular Yakinlarina ve doktorlarina ÖFKE duymaya baslar Bu öfkesinden ürken aile bireyleri hastadan uzaklasabilir veya ayirdiklari zamani azaltirlarsa, hasta çaresizlik duygularini daha yogun hisseder
3 DEPRESYON
Hastada kendini suçlama, ümitsizlik ve çaresizlik duygularina bagli olarak depresyon gelisir
4 KABULLENME
Hasta artik durumunu kabullenmis ve bir yerde sansizligina ya da kaderine boyun egmistir Hastalara kabullenme sürecinde, ABD ve Avrupa’da psikoterapi yardim ve destek gruplari yardim verir Bu gruplarda hastalarin kendilerini ifade etmeleri saglanir ve iyilesme ümidinin ölümü, huzurla kabul etme ümidine dönmesi için desteklenirler
Ülkemizde henüz ölümü bekleyen hastalar için psikoterapi gruplari olusmamistir Ama kültürümüzde hasta ve yasli insanlara verilen önem, aile baglari, hasta kisileri hastanelerde ziyaret etme, yalniz birakmama gibi insani ögeler, kismen de olsa bu insanlarin acilarini gögüslemede onlara yardimci olmaktadir

Dr Tulay ARSU