Sinema Terimleri

16 mm

16 mm film kullanımı yaygın ve ekonomik olan bir film boyutudur 16 mm adı, filmin negatifinin genişliğinden gelmektedir 16 mm genellikle yarı-profesyonel amaçlı olarak kullanılır

35 mm

35 mm fotoğrafçılık ve sinemada yaygın olarak kullanılan temel film ölçüsüdür George Eastman tarafından tedarik edilen ham filmi kullanarak, William Dickson ve Thomas Edison'un 1892'de icat ettiği 35 mm film, o zamandan bu yana nerdeyse hiç değişmeden kalmıştır 35 mm, adını filmin 35 mm (yaklaşık 1 3/8 inç) genişliğindeki şeritler halinde kesilmesinden almıştır Her kademi 16 kare yapan standart negatif dirençin her iki kenar boyunca her karede dört deliği olur

Çoğunlukla tescilli ölçülerin çeşitli genişliği farklı sayıda kamera ve geç 19 yüzyıl ve erken 20 yüzyıl çevresinde icat edilmiş gösterim sistemleri tarafından 13mm den 75mm kadar değişerek kullanılmıştır Sonunda 35mm 1909'da uluslararası standart ölçü olarak kabul edilmiştir ve görüntü gösterimi ve yaratılışlarının her ikisi için hakim film ölçüsü olarak kalmıştır Geniş ve küçük ölçülerinin her ikisinin ve tuhaf biçimlerin tehditlerine rağmen ömürleri uzun oldu, çünkü bu ölçü yakalanmamış görüntülerin iyi özelliği (Good Quality) ve film stoklarının masrafı arasında oldukça iyi bir alışverişe izin verir Ayrıca ticari film tiyatrolarındaki 35mm film göstericilerinin her yerde mevcut olması; 35 mm'yi sadece hareketli görüntü biçimleri, film veya video ve dünyanın hemen hemen tüm sinemalarında oynatılabilir hale getirdi

Ölçü kullanımı olağan üstü bir biçimde çok yönlüdür Geçen yüz yıllar içinde, içerdiği sese göre değiştirilmiştir, bir güvenli film temeli yaratımı için tekrar tasarlanmıştır, yakalanan renkler için folmüle edilmiştir, geniş ekran biçimlerinin bir grubuna yer tedarik edilmiştir, ve karesiz bölgesinin yaşlaşık olarak tümünün içine ses verisi katılır 21 yüzyılın başından beri 35mm'in hareketli resim filmlerinin üretimi Eastman Kodak ve Fuji film ikilisinindir

George Eastman Rochester’da kuru fotoğrafik jelatin plakaların yapımına başladı Jelatin katmanla kaplanmış resim nakliyesinin kağıdının rulosu için tutacak keşfetti 1887'de ilk saydam Nitrocellulos film tabanının Hannibal Goodwin tarafından icadı ile; Emile Reynaud ilk esnek film stoklarını geliştirdi Eastman olan ilk büyük şirket, bu birleşenleri toplu üretimin içine eklemek için, 1889’da Eastman kuru jelatin bromür emülsiyonunun üstüne elenmiş kağıt ve bu temiz tabanı kaplamasını gerçekleştirdi

Esnek filmin gelişiyle, Thomas Alva Edison hızlıca icadını kurdu, Kinescope, Brooklyn sanat ve bilim enstütüsünde şovunu 9 mayıs 1893'de yaptı Kinescope bir kişinin seyretmesi için icat edilmiş film döngü sistemidir Edison'un silindir fotoğrafı Kinetoscope’un icadı olan Kinetophone’u uzun zaman Edison’un yanında asistanlık yapmış olan W K L Dickson geliştirdi 1892 martı başında, Estman ve sonra, Nisan 1893-1896 içinde, New York's Blair Camera Şirketi 1 Edison'a 9/16-inchlik delinecek ve kesilecek olan filmstock'unu Edison'un laboratuarında 35mm film şeridi ölçüsü yaratımı için temin etti (1894 veya 1895'de bazı zamanlarda, Blair Edison'a tanımlama için kesilmiş depoları göndermeye başladı) Edison'un bölmeyi (diaphragma) yalnız filmin bir karesini 4 delikli yüksekliği tanımlar Edison özel bariz (patent) yasalarını 35mm hareketli resim filminin tasarımı(Design) için her karede dört zincir dişli delik ile büyük film yapımcılarını zorlayarak, American Mutoscope ve Biograph Şirketi, izole beslenme kullanan bir 68mm film kullanmak için,zincir dişli delikleri olmayan, filmi camera'ya sürdüler Bir mahkeme yargısı mart 1902'de Edison'un isteğini iptal etti İzin verilen her üretici veya dağıtıcı Edsison'un 35mm film tasarımını(Design) lisansız kullandı Film yapımcıları zaten Edison'un patent dosyanın başarız olduğu İngilterede ve Avrupada böyle yaptı Bir değişim Lumiére Brothers üstünde karelerin her tarafı yatay eksenin ortasına doğru bir yalnız dairesel delikler kullandı Bu Edison'un biçimi oldu, ancak, oluşan de facto standard'ın ve sonra, 1909 da, resmi standard Hareketli Resim Patentleri Şirketinin yeni biçim verilmişinin resmi standardı, edison tarafından doğrulandı Scholar Paul C Spehr bu gelişmlerin önemini tarif etti

35mm erken kabulu bir standard olarak kameranın gelişimi ve yayılımı üstünde önemli bir etkiye sahipti Standard ölçüsü dünyanın her yerinde gösterilen filmler için olanaklı yapıldı Bu, güvenilir tahmin edilebilir biçimler için üretim, dağıtım ve filmlerin sergisi, hızlı yayılımı ve filmlerin kabulünü, dünya çapında aletlere göre eğlence ve iletişim için kolaylaştırarak bir uniforma sağladı

Film biçimi durgun fotoğraf için 1913den erken tanıtıldı(turist çok yönlü) ama ilk defa Oskar Barnack tarafından 1913de yapılan Leica'nın kamerasıyla popüler oldu

TEKNİK ŞARTNAMESİ

35mm film'in SMPTE tarafından standatlandırırmış teknik şartnamesi

* Her kadem 16 kare (0748" (19 mm) her kare (uzun aşama))
* Her saniye (fps) 24 kare; (90 kadem her dakika)
* Dikey çekiş
* Her kare 4 delik (beklenen eğer 3-perf yaradılış için)

1000 kadem ortalama 11 dakika 24 fpsde

35 mm küresel

* kamera negatifte 137:1 bakış açısı oranı;bunun üstüne matlatmış 185:1 ve 166:1 sert veya narin
* kamera diyafram: 0866 dan 0630 (22 den 16 mm)de
* projektör diyafram (tam 137:1): 0825 den 0602 (21 den 13 mm)de
* projektör diyafram (tam 137:1): 0825 den 0602 (21 den 11 mm)de
* TV istasyon diyafram: 0792 den 0612 (21 den 16 mm)de
* TV iletim:: 0792 den 0594 (20 by 15 mm)de
* TV güvenli eylem: 0713 den 0535 (18 by 14 mm)de; köşe radiuses: 0143 (36 mm)
* TV güvenli başlık: 0630 dan 0475 (16 dan 12 mm)de ; köşe radiuses: 0125 (32 mm)de

Süper 35 mm film

* kamera negatifte 133:1 bakış açısı oranı
* kamera diyafram: 0980" dan 0735
* resim kullanmış (35 mm anamorfoz): 0945" (2400 mm) den 0394" (1000 mm)
* resim kullanmış (70 mm büyütülmüş resim): 0945" (2400 mm) den 0430" (1092 mm)
* resim kullanmış (35 mm flat 185): 0945" (2400 mm) den 0511" (1297 mm)

35 mm anamorfoz

* 239:1 bakış açısı oranı, dan a 119:1 kare ile a 2x yatay squeeze
* camera aperture: 0866" (2200 mm) by 0732" (1859 mm)
* projector aperture: 0825" (2096 mm) by 0690" (1753mm)

70 mm

70 mm (ya da 65 mm) geniş, yüksek çözünürlüklü ve standart 35 mm filme göre daha üstün kalitede bir film formatıdır Film kamerada kullanılırken 65 mm genişliğindeyken, perdeye yansıtıldığında üç boyutlu ses manyetik şeritlerinin ilavesi için, ham film üzerindeki deliklerin (perfore) her iki yanına da 25 cm eklenmesiyle 70 mm genişliğe ulaşır Bununla birlikte, günümüzde üretilen 70 mm filmler artık dijital ses kaydına sahiptir; ancak 70 mm film baskılarının büyük çoğunluğunun bu teknolojiden yoksun olduğu da gözardı edilmemelidir 70 mm filmin çerçeve oranı 220:1'dir

8 mm

8 mm, film şeridinin sekiz milimetre genişliğinde olduğu bir film formatıdır İki temel biçimi vardır:

* Normal/Standart 8 mm
* Süper 8 mm

Standart 8 mm

Standard 8 mm film formatı, Büyük Bunalım sırasında 16 mm'den daha ucuz bir amatör film formatı yaratmak amacıyla Eastman Kodak şirketi tarafından geliştirilmiş ve 1932 yılında piyasaya sürülmüştür 8 mm film makaraları aslında 16 mm'lik film içerir, ancak bu filmin her iki kenarında 16 mm'de bulunanın iki katı daha fazla delik (perfore) vardır ve bir defada 16 mm'lik filmin 8 mm'lik tek bir yarısına çekim yapılır Filmin ilk yarısı tamamen kullanıldığında, kamera açılıp film ters çevrilir (film deliklerinin tasarımı bunun doğru yapılmasını garantilemektedir) ve aynı filmin henüz üzerine çekim yapılmamış olan diğer yarısı kullanılır Film yıkanacağı zaman, tek bir kenarında delikler olan iki adet 8 mm'lik film elde edilecek şekilde film ortadan ikiye ayrılır; böylece 8 mm'ye, 16 mm'ye sığdırılanın dört katı daha fazla film karesi sığdırılmaktadır Bir yüze kayıt yapıldıktan sonra, diğer yüze kayıt yapılması için film makarası ters çevrildiğinden, bazen bu film formatına Çifte 8 mm de denmektedir Standart 8 mm'nin boyutu 48mm x 35mm'dir ve 1m film 264 resim içerir Tahmin edilebileceği üzere, çifte 8 mm ile saniyede 16 kare hızında çekim yapılır

Olağan uzunluktaki film makaraları saniyede 12,15,16 ve 18 kare hızlarında 3-45 dakika kadar çekim yapılmasına izin vermektedir

Kodak 1990'ların başlarında standart 8 mm film satışını durdurmuş, fakat bağımsız film dükkanları aracılığıyla satılan bu film formatını üretmeye devam etmiştir Siyah-beyaz 8 mm film Çek Cumhuriyeti'nde halen üretilmektedir ve birçok şirket önemli miktarda 16 mm film alıp bunları yeniden deliklendirerek ve daha sonra bu filmleri 76 cm uzunluğunda kesip özel 8 mm film makaralarında toplayarak bu 16 mm filmlerden standart 8 mm elde etmektedir Yeniden deliklendirme işlemi özel ekipmanlar gerektirmektedir Bazı uzmanlar var olan 16 mm filmden ve hatta 35 mm filmden süper 8 mm film üretebilmektedir

Süper 8 mm Film

1965 yılında, Süper 8 mm film piyasaya sürülmüş ve amatör film yapımcıları tarafından çok hızlı bir biçimde benimsenmiştir Görüntü kalitesi 8 mm'den daha iyidir, kartuşlu sisteminden dolayı (filmin ters çevrilip yeniden kameraya yerleştirilmesine gerek bırakmaz) kullanımı daha kolaydır

Aktris

Aktris (edebi anlam) Oyunlardaki kahramanları sahnede canlandıran kadın oyuncu

Aktrist olarak Türkçe'de hatalı şeklinde kullanılan Aktris kelimesi Türkçe'ye Fransızca'dan geçmiştir Aktrist, Aktris ve Artist kelimelerinin karıştırılması sonucu ortaya çıkan bir yanlış kullanımdır

Aktör

Aktör, dramatik bir yapımda rol alan erkek oyuncudur Bu terim genelikle sinemada, televizyonda veya tiyatroda mesleğini yapan erkek oyuncu için kullanılır Aktör zaman zaman kadın oyuncu için de kullanılmaktadır

B filmi

B filmi terimi, başlangıçta Hollywood’un Altın Dönemi sırasında yaygın bir uygulama olan çift gösterimde asıl filmden önce gösterilmek üzere çok fazla reklamı yapılmaksızın dağıtımı yapılan düşük ya da mütevazı bütçeli filmleri ifade etmekteydi Bu tür alt-filmler yapma geleneğinin 1950’lerin sonlarına doğru terk edilmiş olmasına karşın, B filmi terimi; ne sanat filmi ne de porno film olarak adlandırılabilecek herhangi bir düşük bütçeli ticari sinema filmini ifade edecek şekilde, daha geniş bir anlamda kullanılmaya devam etmiştir Terimin Hollywood’un Altın Dönemi sonrası kullanımında, türün sanat filmine mi; yoksa porno filme mi daha yakın olduğu konusunda bir anlam belirsizliği söz konusudur Bir yandan birçok B filmi yüksek derecede ustalık ve estetik yaratıcılık sergilerken; diğer yandan birçok ucuz sömürü filminin başlıca konusu şehvettir Bazı filmler için her iki durum da geçerlidir

Terimin her iki kullanımı için de geçerli olan bir durum, çoğu B filminin belirli bir film türünü yansıtmasıdır Holywood’un Altın Dönemi’nde B filmleri için tercih edilen başlıca film türü Western iken, 1950’li yılllarda düşük bütçeli bilim kurgu ve korku filmleri daha popüler hale gelmiştir İlk B filmleri sıklıkla yıldız oyuncunun sürekli olarak aynı karakteri canlandırdığı bir film serisinin bölümlerini oluştururdu B filmleri, neredeyse her zaman için birlikte gösterildikleri asıl filmden daha kısaydı, birçoğu 70 dakika ya da daha az sürerdi B filmi adlandırması, bu tür filmlerin yüksek bütçeli filmlere göre ikinci derece olduğu konusundaki genel algılamayı ifade etmekteydi; bağımsız B filmleri sıklıkla eleştirmenler tarafından gözardı edilirdi Yakın zamanlı B filmlerinin de bazen devam filmleri çekilebilmektedir, fakat eskiye oranla film serileri pek yaygın değildir A sınıfı filmlerin ortalama gösterim süresi uzadıkça, B filmlerinin gösterim süreleri de uzamıştır Günümüzdeki kullanımında, B filmi teriminin bir şekilde birbiriyle çelişen başlıca iki anlamı vardır: Belirli bir film bu şekilde adlandırılıyorsa, söz konusu filmin; (a) minimal sanatsal kaygılarla yapılmış bir tür filmi ya da (b) daha pahalı filmler için dayatılan kısıtlamalara ve "ciddi" kabul edilen bağımsız filmlerin yapılış geleneklerine bağımlı olmaksızın serbestçe yapılan canlı, dinamik bir film olduğu ifade edilmektedir

Başlangıcından günümüze B filmleri, mesleğe yeni başlayanlar ve kariyerleri sönmekte olanlar için birtakım olanaklar sağlamıştır Anthony Mann ve Jonathan Demme gibi ünlü film yapımcıları, B filmleri çekerek ustalık kazanmışlardır John Wayne ve Jack Nicholson gibi aktörler B filmleri aracılığıyla kendilerini tanıtma olanağı bulmuştur; ayrıca B filmleri Vincent Price ve Karen Black gibi eski A sınıfı film oyuncuları için de çalışma olanağı sağlamıştır Béla Lugosi ve Pam Grier gibi bazı aktörler, kariyerlerinin büyük bölümünde B filmlerinde çalışmışlardır

Büyülü fener

Çin bilimi alanında uzman olan İngiliz biyokimyacı Joseph Needham'ın aktardığına göre II yy'da Çin'de keşfedilmiştir Batılı devletlere 1671 yılında Cizvit Athanasius Kircher tarafından "Ars magna lucis et umbrae" (ışık ve gölge büyütme sanatı) isimli eserde tanıtılmıştır Kircher'in yeni bir buluşu tanıtmaktan ziyade zaten var olan bir aygıtı tasvir ettiği kabul görülür Henry R Heyl tarafından 1870 yılında patent altına alınmıştır

Bir gaz lambası ve mercek vasıtasıyla, cam üzerine boyanmış resimler perdeye veya duvara yansıtılıyordu

Teknik 19 yy'da önce İngiltere'ye oradan Avrupa'ya yayıldı Zamanla geliştirilen alete birbiri üzerinde kayan resimler yerleştirilerek basit hareketli görüntüler elde edilmeye başlandı Bunlardan en meşhuru, çocukların çok sevdiği "ağzına fare kaçan uyuyan adam" gösterisiydi Napolyon Savaşları esnasında İngiltere'de çok meşhur olan bir gösteride İngiliz donanması tarafından alevler içerisinde batırılan bir Fransız gemisi resmediliyordu Bu gösteri izleyenleri çoşturuyordu

Fotoğraf makinasının keşfi ile birlikte büyülü fenerin önünde yeni bir çağ açılmış oldu Artık meşhur insanların fotoğrafları ya da manzara fotoğrafları kullanılarak kısa filmler oluşturulabiliyordu Yapılan slaytların kopyaları kolayca çıkarılabiliyordu Film makinasının keşfedilmesi ile büyülü fener yavaş yavaş tarih sahnesinden süzülerek koleksiyoncuların raflarındaki yerini aldı

Cinerama

Cinerama üç adet senkronize 35 mm projektör kullanılarak görüntülerin eş zamanlı olarak içbükey, dev bir perdeye yansıtılması şeklinde çalışan bir geniş ekran işleminin ticari adıdır Cinerama 1950'ler sırasında, televizyonun sinema endüstrisiyle olan rekabetine bir tepki olarak gelişen geniş ekran işlemlerinin ilkini oluşturmaktadır ve film endüstrisi üzerinde önemli etkileri olmuştur

Cinerama projeksiyonunun yaklaşık üçte birini oluşturan merkez kısmı tek bir yüzeyden oluşurken, en sağ ve en solda yer alan diğer üçte birlik kısımları içbükey perdenin bir ucundan yayılan ışığın diğer uca vurmasını engellemek amacıyla her biri seyirciye dönük olan, bitişik dikey şeritlerden oluşur Bu göz alıcı gösterime yüksek kalitede, altı kanallı (daha sonra yedi kanallı) stereofonik ses sistemi eşlik eder

Orijinal sistem tek bir shutter kullanan senkronize üç kamerayla çekim yapılmasına dayanmaktaydı Bu sistem, 1962'den sonra tek bir kamera ile çekim ve sıkıştırma işlemine dayanan 65 mm sistemi lehine terkedilmiştir

Cinerama 1952 yılında Fred Waller tarafından icat edilmiş ve Waller ve Merian C Cooper tarafından ticari olarak geliştirilmiştir Waller daha önceden 1939 New York Dünya Fuarı'nda sergilediği, Vitarama adını verdiği on bir projektörlü bir sistem geliştirmişti İkinci Dünya Savaşı sırasında Waller Gunnery Trainer adlı beş kameralı bir versiyonu kullanılmıştı

"Cinerama" sinema ile panorama sözcüklerinin birleştirilmesinden oluşmaktadır Ayrıca "American" (Amerikalı) sözcüğünün de bir anagramıdır

İlk Cinerama filmi, 30 Eylül 1952 tarihinde New York'taki Broadway Tiyatrosu'nda galası yapılan This is Cinerama'dır

Geleneksel anlamda bir olay örgüsüne sahip olup Cinerama ile çekilen yalnızca iki film mevcuttur: The Wonderful World of the Brothers Grimm ve How the West Was Won Bu filmlerin daha sonraki standart piyasa sürümleri için tekli film sistemleriyle uyumlu hale getirebilmeleri için, çekimler geleneksel Cinerama'nın saniyede 26 kare hızı ile değil, saniyede 24 kare hızı ile çekilmiştir

Dublör

Film çekilirken özellikle tehlikeli sahnelerde bir oyuncunun yerine oynayabilecek başka oyunculara dublör denir İngilizcesi "stuntman"dir Stuntman tabiri, yaygın olmasa da Türkçe'de de kullanılmaktadır

Dublörlüğe ilk kez 1903 yılında ilgi ve istek duyuldu Bunun nedeni, sessiz filmlerde de zaman zaman tehlikeli sahnelerin bulunması ve heyecanlı anların artmaya başlamasıydı (Dublör aynı zamanda olağanüstü sahneleri yaratan demektir) Ancak bu isteğin gerçekleşmesi 1908 yılında "The Count of Monte Christo" filminde gerçekleşti ve bu filmde ilk kez bir dublör görev aldı Bu filmde ve geçmişte yapılan ilk tehlikeli hareket, yüksek bir kayalıktan şelalenin içine atlamak oldu Bu hareketi gerçekleştiren kişi bir akrobat ve sirk artistiydi; bu atlayış için de tam 5 $ ücret aldı Aslında aldı demek yanlış olur, çünkü söz konusu paranın çok düşük olması bir yana, yaptığı tehlikeli atlayış onun ilk ve son işi oldu Böylece yapılan ilk dublörlük ile birlikte bu mesleğin ne kadar tehlikeli olduğu ortaya çıktı

Bu filmlerden önce piyasada genellikle drama filmleri ile drama aktörleri vardı çünkü seyirci ve yönetmen başka filmlerin gerçekleşmesinde henüz tecrübeli değildi Bu filmden sonra maceralı sahnelere merak doğdu ve böylece ilk aksiyon filmleri çekildi Aksiyon filmeri alanındaki ilk dublörlük deneyimleri, ilk aksiyon filmi yıldızı Broncho Bill Anderson'ın tehlikeli sahnelerde oynayamaması nedeniyle oldu Sanatçı tehlikeli sahneleri kendisi gerçekleştiremediği için, dublörlüğü icat etti Böylelikle "aksiyon filmi aktörleri" doğmuş oldu 1912 yılında ilk kez kadınların başrol alıp, dublörlük yaptığı "What Happended to Mary" dizisi piyasaya sürüldü Burada rol alan en ünlü kadın dublörler (aynı zamanda öncüler ve dizi yıldızları) Pearl White, Helen Holmes ve Helen Gibson'dur 1924 yılında Harry Arias Froboss dublörlüğün çeşitlerini icad etti ve Yakima Canutt bu çeşitleri gerçekleştirerek, bütün dublörlük çeşitlerinin öncüsü oldu Film sektöründe oldukça ünlendi ve Jon Wayne gibi aktörleri kovboy olarak yetiştirdi En ünlü dublör hareketlerini "Ben Hur" filminde yaratıp, bu sanata önemli bir adım atmış oldu Onun yolunu izleyen dublörlerden bazıları da aksiyon filmi aktörlüğünden, drama ve aksiyon yıldızı olmayı basardılar, örneğin Terence Hill

Geniş ekran

Geniş ekran, görüntü Akademik orandan daha geniş çerçeve oranına sahip film, bilgisayar ya da televizyon görüntüsüdür

Sessiz dönemde filmler 4:3 oranında (4 birim en, 3 birim boy olarak) perdeye yansıtılmaktaydı Filmlere ses eklenmesinin ardından çerçeve oranları, 1932'de getirilen Akademik oranla (137:1 oranı) standart hale getirildi Geniş ekran oranı, ilk kez 1920'lerde bazı kısa film ve haber filmlerinde kullanıldı Geniş ekranda gösterilen ilk uzun metrajlı filmler müzikal türündeki Happy Days (1929) ve The Big Trail (1930) filmleriydi[1] Her iki film de o zamanlar "görkemli film" olarak bilinen 70 mm filmle çekilmişti 1932 yılına gelindiğinde, Amerika'da yaşanan Büyük Bunalım film stüdyolarını en küçük masrafları dahi kısmaya zorladı; bu nedenle 1950'lere kadar geniş ekran oranları rafa kaldırıldı 1950'lerde Cinerama'nın beklenmedik başarısı, televizyonun yaygınlaşmasıyla sinemadan ayağını kesen izleyicileri tekrar sinema salonlarına çekmek isteyen stüdyoların yeniden geniş ekran oranını benimsemelerine yol açtı