Buhar Makinesi Hakkında Bilgi

Buhar Makinesi Hakkında Bilgi



XVI ve XVII yüzyıllar boyunca buharın gücünü günlük yararlı işlerde kullanma yolları aranılmıştır Gittikçe daha yaygınlaşan su buharı gücünü makinelerde kullanmada değişik ülkelerin bilimadamları ve mucitler büyük çaba gösteriyordu Bu yüzden başlan derde girenler de yok değildi Fransız mimarı Salomon de Caux, icatlarını pek saçma bulan Kardinal Richelieıtx tarafından tımarhaneye attırılmıştı; zavallı, otuz yıl orada kaldrve acılar içinde öldü Fransız bilimadamını tımarhanede ziyaret eden İngiliz Marquis de de Worcester de bazı icatlarından ötürü birkaç yıl cezaevine girip çıkmıştı Londra kalesinde yattığı yıllarda yazdığı ünlü “Yüzlerce İcat” adlı kitabında ileri sürdüğü yeni buluşlardan çoğu ölümünden sonra gerçekleştirilmiştir Otomatik tabanca, uçak, atsız araba, gemi vinci, stenografi, telgraf, hafi madenlerden top yapmak, megafon, yelkensizgemi ve daha niceleri, Leo-nardo da Vinci’nin taslaklarım anımsatmaktadır Bütün bunlardan yalnızca bir model olarak Marquİe’nin sağlığında gerçekleştirilmiştir: Maden ocaklarından suyu çekmek için buhar gücüyle işleyen makine… 1662′de Cromwell döneminin sona ermesi ve II Charles’in İktidara gelmesi onu zindandan kurlardı; parlamento da

bulduğu makinenin pateni’ini verdi Bunun bir modeli Londra’nın eğlence parkı VaiKhal’e konuldu Fakat büyük çapta hiçbir zaman uygulanmadı

Çoğu Ortaçağ boş inançlarının ve gerici güçlerin insanlar üzerinde etkisini yitirdiği XVII yüzyılda bile, teknik gelişmenin ağır gitmesi ve yaratıcı buluşlara pek ender rastlanması şaşırtıcı görülebilir Fakat insan çalışmasını kolaylaştırmak için doğa gücünden yararlanmak konusunda hâlâ bir kuşku vardı

Buhar gücünü kullanmak, günümüzde atom enerjisinden yararlanma alanında olduğu gibi korku veriyordu Gerçi eski Teuton’lar düşmanları korkutmak için bu güçten yararlanıyorlardı Tarirı Püsterisch’in madenden yapılmış bir heykelini Weser Nehri kıyısına yerleştirmişlerdi

Heykelin içi oyuk kafasına su doldurulmuştu Ağtza odunlar yerleştirilmişti ve alnında bir delik vardı Su ısıtılınca, buhar, odunları itip çevreyi sise buruyor ve bunu görenler korkuya kapılıyorlardı

XVII yüzyıl mucitlerinden İtalyan mimar Giovanni Branca da bu tanrı modelinden yararlanmak İstedi Çok büyük bir kafa biçiminde yaptırdığı bîr kazanın ağız kısmından çıkan buhar, tahtadan yapılmış bir palet tekerleğini İşletiyordu Hemen hemen yine o yıllarda İngiliz David Ramsey de (1630′da) buna benzer bir güç makinesinin patentini aldı, fakat uygulayamadı

İLK ÇABALAR, İLK UĞRAŞLAR

XVII yüzyılda buhar makinesini gerçekleştirmek için çaba gösterenler arasında Fransız Huguenol’larından Denli Pipin’ir de önemli bir yeri vardır Gençlisinde hekimlik ve fizik öğrenimi yapan Papin, pandüllii saati ve ışığın dalgalanma kuramını bulan Hollandalı Chrislian Huygeııs’le tanıştı ve birlikte Lahey’e gitti, Orada sekiz yıl çalıştılar Fransız bilimada-mı, Hollandalı uğraşdaşının önerisiyle Londra’ya geçti ve buharın basınç gücü üzerine çalışan ünlü fizikçi İngiliz Robert Bayie ile tanıştı

Papin, 1675′ten başlayarak Londra’da Boyle’ın evinde yaşadı Çok sonraları mutfaklarda kullanılan buharlı tencereyi de o günlerde buldu İyice kapatılmış bir kapta kaynatılan su, hiçbir yerden buhar kaçırmayacağı için fokur fokıu kaynıyor, böylece de yemekleri çabuk ve lezzetli pi-şiriyordu Papin bu buluşu üzerine yazdığı bir raporda şöyle diyordu:

Hiç kaynatılmamış ve iyice kurumuş sığır kemiklerini ve butların en sertlerini içine su doldurduğum bir cam kapla o buharlı tencereye koydum Tencerenin güvenlik kapağında küçük bîr delik vardı ve bunu bir tıkaçla kapatmıştım Buharın basıncı olağan ölçüyü aşınca tıkaç havaya fırlıyor ve böylece bir miktar buhar boşalıyordu”

Papin’in buharlı tencere buluşu, “Royal Society’nin bir yemeğinde üyelere tanıtıldı Yemek gerçekten lezzetli pişmişti Ne var ki, Papin bunu buhar makinesini icat etmek yolunda bir adım saydı ve buharla İşleyecek güç makinesini günün birinde yapabileceğini umduğunu söylemekten kendini alamadı Ülkesinde patlak veren önemli bir olay, Fransa’ya dönüp çalışmalarını sürdürmesini engelledi XIV Louis, Fransız Protestanları Hu-guenotte’lara İnanç özgürlüğü tanıyan “Nanteskararnamesi”ni yürürlükten kaldırmıştı Papin’in yaşamında bir dönüm noktası olan bu durumda, protestan Alman prenslerinden I İn-sen eyaleti prensi ona Marburg Unlversitesi’nde bir profesörlük önerdi Papin, aydın fikirli bir Prensin koruyuculuğu altında çalışmalarını sürdürebileceği umuduyla bunu kabul etti En çok ilgilendiği konu, buhar makinesiydi Bu makineyle bir “gemiyi rüzgâra karşı” yürütebilmeyi düşünüyordu Marburg’da yaptığı küçük bir modelde silindir içinde kapalı tutulan buhar bir pistonu hareket ettiriyordu Bir tulumbanın ve pistonun kullanılması, buhar makinesinin geliştirilmesi yolunda çok önemliydi Papin, bu yeni buluşu anlatan bir yazıyı çoğaltarak 1690′da çevreye dağıttı, bütün dünyanın kendisini alkışlayacağını ummuştu, olmadı Hessen Prensi bile Papin’in bu buluşuyla pek ilgilenmedi; bu yeni buluşla tahıl değirmenlerinin işletilebileceğini düşünmüş, fakat gemilerin buhar gücüyle yürütülebileceği konusunu hiç önemseme-mişti, Papin İ ngiltere’ye dönmeye karar verdi Orada daha çok destek bulabileceğini sanıyordu

Bir kayık satın aldı ve paletli tekerleklerle donattı Bir buhar makinesiyle bunları işletmeyi düşünüyordu Önce Marburg’tan İngiltere’ye kadar bir duyuru yolculuğu yapmak

istedi Ama bu girişimi başlangıçta engelledi “M İn den denizciler birliği” geçiş izni vermedi Bîr çatışma ve çekişme oldu, kayık yakılıp yıkıldı

Papin büyük bir umutsuzlukla ve beş parasız Londra’ya gitti Bir tarihte yönetim kurulu başkanlığım yaptığı “Royal Socîety”den yardım bekliyordu, yine bîr sonuç alamadı Günlük geçimini sağlamak için sürekli çırpınıp durdu Onunla ilgili bir belgede (1712′de bir dostuna yazdığı mektupta) şunları yazıyordu:

“Çok kötü bir durumdayım Bütün çabalarıma rağmen hep düşmanlıklarla karşılaşıyorum Fakat hiçbir şeyden yılınıyorum ve yüce Tann’ya beslediğim inancı yitirmiyorum”

Demirci, tüccar ve “fahri vaiz” olan İngiliz Thomas Newcomen de hemen hemen o yıllarda ve epeyi uzun süren çalışmalardan sonra bîr buhar makinesi modelini tamamladı Böyle bir makineden beklenilen tek işlev, İngiliz maden ocaklarından su çekmeyi başararak pek çok İnsanı boğulmaktan kurtarmasıydı Nevvcomen, buharla işleyen tulumbaların patent’ini 1715′te almayı başardı

Newcomen’in bu bir çeşit “ateş makinesi” sayılan buluşu, günlük yaşamda kullanılan tek buhar gücü makinesiydi İngiliz mühendislerinden John Smeaton, Newcomen’in ölümünden sonra bu tulumbaları daha da geliştirdi

Buhar makinesi böylece ilk deneyim yıllarını yavaş yavaş arkada bırakıyordu James Watt adında genç bir İskoç, bu alanda yepyeni bir buluşla, buhar makinesini daha başarıyla kullanılır yaptı ve batı dünyasında önemli bir teknik devrim yarattı