10-14-2012
|
#1
|
Prof. Dr. Sinsi
|
Ay Hakkında Bilgiler
Ay Hakkında Bilgiler, ay hakkında, ay ile ilgili bilgiler, ay hakkında bilgi, ay ne demektir, ay anlamı, ay özellikleri, ay nedir, ay hakkında kısa bilgi, ayın özellikleri, ay özellikleri
Yarıçapı 1738 km olan ayın kütlesi 7 35e22 kg dır Dünyanın tek uydusu olan ay dünya çevresindeki yörüngesini sabit bir yıldıza göre ortalama 27 32166 günde tamamlar Buna sideral periyot adı verilir Dünyadaki her hangi bir noktaya göre ayın güneşle aynı hizaya iki kez gelişi arasında 2953059 gün vardır buna ise sinodal periyot denir Ay takvimi sinodal periyoda göre düzenlenmiştir Ayın safhaları yaklaşık 19 yılda bir aynı güne denk gelir
Ayın oluşumu henüz tam bir cevap bulamamıştır Güneş sistemi ve dünyanın oluşumu hakkında birçok teori öne sürülmüş olmasına rağmen ayın oluşumu ile ilgili gerçekçi bir teori yoktur İleri sürülen üç değişik teori bulunmaktadır Bunlardan ilki George H Darwin’e aittir
Bu teoriye göre Ay dünya üzerinde oluşan merkez kaç kuvvetleri ve güneşin oluşturduğu çekim kuvvetin den kaynaklanan rezonans sonucu dünyadan kopmuştur Bu teoriye parçalanma teorisi denir Fakat Roche Limiti gereğince dünyadan kopan bir parçanın ayın bulunduğu noktaya gelmeden parçalanması gerekmektedir Bu nedenle parçalanma teorisi geçerliliğini yitirmiştir Diğer bir teoriye göre ise dünyayı oluşturan gaz bulutundan ayrılan bir halka daha sonra da ayı oluşturmuştur Bu teori ise Roche’ye aittir ve kardeş hipotezi olarak adlandırılmaktadır Bu teorilere göre daha mantıklı temellere dayanan ve T J J See tarafından 1909′da ileri sürülen diğer bir teoriye göre ise ay daha önce başka bir gezegenin uydusuyken yörüngesinden sapmış ve dünya yakınlarından geçerken dünyanın çekin alanına kapılmıştır Bu teorinin doğruluğunun kanıtlanması için dünya ve Ay’ın kimyasal özelliklerinin farklı olması gerekmektedir Fakat 1969 yılında aydan alınan ilk örneklerin incelenmesi ile yakalanma teorisi zayıflamıştır Ay’ın oluşumu ile ilgili günümüzde de geçerliliğini koruyan bir hipotez yoktur
Ay’a ilk kez inen uzay aracı 1959′da Luna2 Sovyet uzay aracı olmuştur Halen insanların ziyaret edebildiği tek uzay cismidir Ay’a ilk insanlı iniş 20 temmuz 1969′da ve sonuncusu da 1972 aralığında gerçekleşmiştir Ay yüzeyinden örnekler toplanarak dünyaya getirilen tek cisim olma özelliğini de halen korumaktadır
1994 yazında Clementine ve 1999′da da Lunar Prospector uzay araçları aracılığı ile Ay’ın son derece detaylı haritaları elde edilmiştir
Ay’dan Apollo ve Luna uzay programlarıyla dünyaya 382 kg kaya örneği getirilmiştir 20 sene sonra hala incelenmekte olan bu örneklerden ayın yapısı ve geçmişi hakkındaki bilgilerimizin büyük bir bölümü elde edilmiştir Örneklerin büyük çoğunluğunun 4 6 ila 3 milyar yaşında olduğu anlaşılmıştır Oysa dünyada 3 milyardan daha yaşlı örnekler bulmak hayli zordur Bu örnekler güneş sisteminin dünyanın ve ayın oluşumu hakkında önemli ipuçları içermektedir
|
|
|