Evrenin Rengi.

UK Schmidt teleskobunun 64 derecelik açıyla kare bir gökyüzü parçasını kaydedebilen tek bir 356 ya 356 cmlik filmi, yüzlerce megabayt degerinde veri içeriyordur

Daguerrenin 150 yıl önce çektiği ilk ay fotoğrafıyla baslayan astronomide fotoğraf kullanımı, araştırmalar için önemini hala koruyorSon on yıl içerisinde çoğu gözlemcinin , yük koşulu aygıtlar (charged-coupled-devices/CCD) ve fotoğraftan çok daha iyi ışık toplayan elektronik dedektörler kullanmaya başlamasıyla astronomide fotoğraf kullanımı azalmaya başlamıştı Yinede, CCD'ler fotoğrafın birçok niteliğini özellikle de geniş alanların ince ayrıntılı ve dogru renklerini kağıda resmetme üstünlüğünü aşamıyorlar Kısa bir süre önce,Anglo-Australian Gözlemevinde çektiğimiz renkli resimler bunu bir kez daha belgeledi Kullandığımız teknik, iskoçyalı fizikçi James Clerk Maxwelin (1831-1879) yaklaşık 100 yıl önce geliştirdiği tekniğin geliştirilmiş bir biçimi

Elektronik görüntü ile karşılaştırıldıgında fotoğrafın en önemli üstünlüklerinden biride ,örnegin Avustralyadaki UK Schmidt teleskobun geniş görüş alanı gibi neredeyse sınırsız bir alanda, fotoğraf camlarının yüksek rezolusyonlu, ince görüntüler yakalayabilmesi Oysa en büyük CCD ler ancak birkac santimetrekarelik bir alanda ölçüm yapabiliyorlar
Fotoğraf çekimi bu yüzden yakın gökada ve nebulalar gibi yaygın astronomik nesnelerin görüntülerini kayıt etmek için daha üstün bir yöntem olmayı sürdürüyor
Üstelik fotograf kağıdı , çok sayıda görsel bilgiyi birarada barındıracak bütünlügü olan bir ortam UK Schmidt teleskobunun 64 derecelik açıyla kare bir gökyüzü parçasını kaydedebilen tek bir 356 ya 356 cmlik filmi, yüzlerce megabayt degerinde veri içeriyor

Renkli goruntuler, astronomik bir fotografta saklanan bilgiyi , sezgimize açık ve çekici bir biçimde sunuyorGercekten de bulutsu, gökada ve yıldızların renklerini ölçmenin, bunların yapı ve fiziksel durumlarını anlamamızda önemli bir yeri var Yinede aslına bakılırsa arastırmacılar astronomik nesnelerin çoğunda gizlenen renkleri açıga çıkarmanın değerini kavramakta gecikmişler Astronomların çoğu rengi hala ölçülmesi kolay fakat film üzerine aktarımı pek olanaklı olmayan soyut bir kavram olarak görüyor

Geleneksel renkli filmlerin kısıtlılıgı astronomların renkli fotografla ilgilenmelerini sürekli engellemişmodern filmlerde mavi yeşil ve kırmızıya gümüş tuzu tabakasından oluşan üç fotoğraf tabakası bulunuyor Bu tabakalar film banyo edildiğinde mavi,sarı ve magenta renkler yaratıyorlar Böyle filmler başka nesneler için kullanışlı olsada, uzak gök nesnelerini gerçek renkleriyle görüntülemekte başarılı değiller

Renkli filmler, gündüz boyunca güneş ışığının ayrıştırdığı elektron ve iyonların yeniden birleşmesinin atmosferin üst katlarında yarattığı zayıf fakat her yana yayılan ışıltısından, gece gögünün hava pırıltısından (night sky air glow) olumsuz sekilde etkilenir Hava parıltısı fotoğraf filmlerini yavaş yavaş sislendirerek duyarlılıklarını azaltır Üstelik, kimi bulutsular, ışığı renkli filmlerin iyi kayıt edemediği, kesintili belli renk ve dalga uzunluklarında yayarlar Ve nihayet renkli filmler, fotoğraf ortamının duyarlılığını arttırmak için astronomların genellikle kullandıkları karmaşık aşırı duyarlılaştırma işlemlerini de gerektiği gibi karşılayamaz

İşte bu sorunlardan kaçınmak için,Maxwell'in renkli görüntü yaratmadaki saygın tekniğine başvurdukMaxwell, görmenin doğasını araştırırken, kırmızı,yeşil ve mavi ışıkla resmi çekilen bir nesnenin rengini, olduğu gibi elde edebileceğini kanıtlamıştır Ortaya çıkan negatiflerden, daha sonra kırmızı, yeşil ve mavi filtrelerden beyaz perdeye yansıttığı, siyah beyaz üç saydam (diapozitif) elde etti Maxwell perde üzerine yansıtılan görüntüleri üstüste koyark, 1861 de Londra Kraliyet Ennstitüsünde şaşkınlıktan dona kalmış bir seyirci topluluğuna dünyanın ilk renkli fotoğrafını gösterdi

Biz maxwell yönteminin yenileştirlmiş bir türü ile üç ayrı siyah beyaz filmle, renkli fotoğraf çekiyoruz Görüntüyü bu yolla elde etmek, renkli filmlerin bir çok kısıtlamalarına son verdiği gibi, teleskobun siyah beyaz negatiflerini pozitif filmlere dönüştürme aşamasında, bir çok karanlık oda teknikleri kullanmayada uygun

Bu tekniklerin en değerlisi, kimi astronomik negatiflerin geniş kontrast dizisini yitirmeksizin ince ayrıntıları yumuşatmak için, bulanık pozitif fotoğraf kullanan keskin olmayan maskedir (unsharp masking) Fotoğraf güçlendirme (photographic amplification) olarak bilinen başka bir yöntemde, görüntünün silik bölümlerini içermeye eğilimli fotoğraf emülsiyonunun üst tabakalarını seçerek aydınlatır Aynı gökyüzü parçasının farklı pozları arasındaki ince ayrımlarını açığa çıkartmak için, bir çok negatifi üst üste getirerek birleştirir yada aynı nesnenin negatifini pozitifiyle aydınlatarak görüntüleri birbirinden çıkarırız

Fotoğrafın pozitiflerinin kalitesi hoşumuza gittiği zaman, bunları bir agrandizöre yerleştirir ve uygun kırmızı,yeşil yada mavi filtrelerden yansıtırız Maxwell in aksine, görüntüleri, daha sonraki bütün renkli resimlerin yapılacağı ana negatif olacak geniş bir geleneksel renkli negatif film üzerine yansıtırız

Bu katma-ekleme yöntemi bize renk dengesini öyle denetlettirirki, astronomik nesneler, düşük ışık düzeylerinde tam renk hassasiyetini yitirmemiş insan gözüne nasıl gözükecekse, öyle gözükür Fotografını çektiğimiz nesnelerin çoğu daha önce renkli olarak görülmemiştir Bu yüzden, ilk görülüşleri çoğu kez, kişiye görkemli bir sürpriz gibi geliyor Bu sayfalardaki resimler yaklaşımımızın hem bilimsel gücünü, hemde estetik değerini gösteriyor

DAVID F MALIN

EVRENİN RENKLİ FOTOĞRAFI

David Malin renkli yıldız fotoğrafçılıgının önde gelen uzmanlarından biridirFotoğrafçılık ve astronomi üzerine bir çok eseri vardır yepyeni fotoğraf teknikleri kullanarak son derece sönük gökada ve bulutsular keşfetmiştir Malin kimyager olarak eğitim gördükten sonra uzun yıllar İngiltere’de kalmis mikroskop ve x-ışınları yoluyla kimyasal problemler çözmüştür 1975de yeni güney gallerdeki Eppingde Anglo-Australian Gözlemevinde calışmaya baslamıştırBurada ilgisini biraz daha büyük cisimlere yönelten Malin bu gözlemevinin fotograf uzmanı olmuştur Malinin çalışmaları kendisine arasında Sydney Üniversitesinin onursal doktorası da olmak üzere pekcok ödül kazandırmıstır

Kaynak:Bilim org(Scientific American)