Mikro Dünyanın İçlerini Nötron Lambası Aydınlatacak

Bilim adamları yeni motor yağı, ileri teknoloji ve nano ilaçlar gibi geleceğin ürünlerini test etmek için onları nötronla ışınlıyor ve maddelerin içlerine bakıyorlar



Yeni bir araştırma reaktörü sayesinde maddelerin içleri, bugüne değin elde edilmemiş çözünürlükte görüntülenmekte

Münih’teki Garching Teknik Üniversitesi’nde 435 milyon Euro’ya malolan araştırma reaktörü nötron ışınları püskürmeye başladı Uranyum bloğundan yansıyan ışınlar hala gizler taşıyan maddeleri aydınlatacak: Otomobil motoru, kas hücreleri, bilgisayar için yeni manyetik bellekler gibi

Dev makine ilk bakışta düşük ışıma kuvvetine sahip Hatta gece evlerde açık bırakılan ampullerden bile düşük Ancak reaktörde elde edilen nötron ışınları, bu düşük ışıma kuvvetine rağmen, başka ışınlarda olmayan bir özelliğe sahip: maddelerin içlerini delip geçiyor ve içlerini yansıtıyorlar

Bilim artık nötronu hemen hemen her alanda kullanıyor Tümörlü dokular dahil, suyun, ahşap köşebentlere sızışından tutun hemen neredese herşey nötron ışınlarıyla gözlenir hale geldi

Bu bakımdan nötron ışınları bilimin yeni bebeği, veya son oyuncağı bile sayılabilir Sadece bilimin mi? Sanayi uzun süredir üretimlerini test etmek için böyle bir kaynak bekliyordu

Nötronun özellikleri

Nötron ışınları, elektrik yüklü olmadıkları için katı madde içinden tıpkı ışık parçacıklarının camdan geçişi kadar kolay geçebiliyor Kurşun bile onları engelleyemiyor Oysa bildiğiniz radyasyon kurşundan geçemez Kurşun gibi daha pek çok mtal nötronu tutamıyor

Nötron ışınları hidrojen atomlarını saptayabiliyor Işınlar, önemli yerlerinde hidrojen atomları bulunan biyolojik moleküllerin yapısını aydınlatıyor Mesela motor yağının içindeki hidrojeni bile izlemek mümkün Bilim adamları nötronların yönlendirilişine göre atomların çarpışma bölgesinde ne şekilde dizildiklerini, enerji kaybından ise maddenin niteliğini öğreniyorlar

Reaktörde yapılan çalışmalardan biri, çalışmakta olan dört silindirli motorun içini izlemek Nötron ışınlarıyla motor çalışırken içi filme alınacak

Ve benzinin nasıl yandığını anlaşılacak Yakıt, teoride olduğu gibi enjektörlerden eşit bir şekilde minik bulutlara dönüştürüldükten sonra mı ateşleniyor? Yoksa bu çevri içinde çok zor ateşlenen damlacıklar da oluşuyor mu? Bu sorular aynı zamanda yeni benzin arayışlarına da yanıt getirebilir

200 nötron kaynağı

Dünya genelinde 200 kadar nötron kaynağının bulunduğu belintiliyor Nötron ışını şöyle elde ediliyor: Uranyum çekirdekleri zincirleme reaksiyonla parçalanırken, durmadan nötron ışını üretiyor

Çekirdekten fırlatılan nötronlar kullanılılır bir duruma getirilmek için denetil alkına alınıyor, yavaşlatılıyor, demetleniyor Daha sonra ise folyolardan oluşan dar geçitlere sevkedilerek, ışını dalga boylarına göre ayıran kristal prizmalardan geçiriliyor Ve araştırmacıların kullanabileceği parçacıklar haline getiriliyor

Özellikle belli bir dalga uzunluğundaki nötronlar yedi delikten birden geçebiliyor Hangilerinin geçeceği ise isteğe göre ayarlanmakta Nötronun bu özelliğinden yararlanarak, örneğin bir bilim adamı volkanizmanın büyük sırrını çözmek istiyor

Koyu bir bulamaç olan lav, %1’den biraz fazla su içerdiği için bal kıvamına nasıl meydana geldiği bilinmemekte Tehlikeli püskürmeleri tahmin etmek isteyen, kızgın lavlardaki su parçacıklarının rolünün ortaya çıkartılması gerekiyor

İlaç sanayii de istiyor

Yine nötron ışınlarıyla, cilde sürülen ilaçların bedenin içine nasıl girdikleri araştırılacak İlaç endüstrisi, ilaçların etken maddelerinin hedefe uygun yerlere boşaltılması için yine nötron ışınlarından yararlanmak istiyor

Çok küçük nano parçacıklarının davranışları da, bu proje çerçevesinde araştırma konusu Mesela, aynı anda binlerce telefon konuşmasını ileten dokuma ipliği inceliğinde cam elyaftaki nanoların davranışı gibi

Nano teknoloji sanayisi, ilginç malzemeler arayışında Mesela köpüklü bir malzemeden üretilmesi düşünülen geleceğin otomobilleri suyun üzerinde yüzecek kadar hafif olmasına rağmen yine de çok sağlam olacaklar Ama bu nasıl yapılacak?

Kaynak:Enginbilim