Jeoloji/Jeofizik-Jeofiziğe Katkıda Bulunan Bilim Adamları

Sir Isaac NEWTON : (1643, Woolthorpe -1727, Londra)

Cambridge'te matematik profesörü; 1687'de "Philosophiae Naturalis Principia Mathematica" yı yazdı ve bu eserle modern fiziğin yasalarını ortaya koydu Bunu, Gravitasyon Yasası’nın keşfi ve gök cisimlerinin hareket yasaları izledi

Anders CELSIUS : (1701, Uppsala-1744, Uppsala)

Uppsala'da astronomi profesörü; Meridyen ölçümleri amacıyla Lappland araştırmasını yaptı Hjörter ile birlikte manyetik süreksizlikler ile polar ışıklarının ilişkisini keşfetti ve Seekälberstein'da deniz suyu seviyesinin düşüşünü kanıtladı O, jeofizikçi olmayanlara da kendini 100'lü termometreyi keşfederek tanıttı

William GILBERT : (1544, Colchester-1603, Londra)

Kraliçe I Elizabeth'in özel doktoru; 1600 yılında "De magnete, magnetisque corporibus, et de magno magnete tellure; Physiologia noua"yı yazdı ve yermanyetizmasının yerin içinden kaynaklandığını gösterdi

Alexander von HUMBOLT : (1769, Berlin-1859, Berlin)

Doğabilimcisi; 1799-1804 yılları arasında Güney ve Kuzey Amerika'ya yaptığı bilimsel araştırma gezileri ve sonuçları (1831-1843) ile tanındı Güney Amerika'da yaptığı mutlak yer manyetik alanı ölçümlerinden ekvatordan kutuplara doğru yer manyetik alanı şiddetinin arttığını ve bir inklinasyon iğnesinin salınım zamanının azaldığını çıkardı Humbolt, jeofizikten kaynaklanan fiziksel coğrafyanın nedenlerini ortaya koydu Çok sayıda oşinografik araştırmaya katıldı

Pierre Simon LAPLACE : (1749, Beaumonten-Auge-1827, Paris)

Fakir bir çiftçi çocuğu olarak dünyaya geldi D'Alembert tarafından korundu ve 1799'da Napolyon tarafından içişleri bakanlığına getirildi Fizik, matematik ve astronomi alanında çalışmalar yaptı 1799-1825'de 5 ciltlik "Traité de méchanique céleste" yi yazdı Bununla Newton yasasının temellerini oluşturdu ve birçok jeofizik problemle uğraştı Bunlardan biri gel-git olaylarıdır 1814'de "Essai philosophique sur les probabilités" i yazdı

Emil WIECHERT : (1861, Tilsit-1928, Göttingen)

1898'de dünyadaki ilk Jeofizik Profesörü oldu ve ilk Jeofizik Enstitüsünü kurdu Çalışma alanı sismoloji, Meteoroloji, Havaelektriği ve yermanyetizmasıydı 1903'te "Theorie der automatischen Seismographen" isimli kitabını yazdı ve "Deprem Dalgaları" isimli yayın sirkülerini başlattı 1910'da yeriçinde deprem dalgalarının hızlarını belirleyen Wiechert-Herglotz yöntemini buldu

Edmond HALLEY : (1656, Haggerston-1742, Greenwich)

Oxford'ta geometri profesörü; Astronomi, fizik ve jeofizik alanında çok sayıda çalışma yaptı Bunlara ek olarak deklinasyon ölçümleri için güney Atlantik'te 'Paramour' ile yaptığı araştırma gezisi sonucu dünyadaki ilk manyetik harita ortaya çıkmıştır

Pierre BOUGUER : (1698, Le Croisic Bretagne-1758, Paris)

İlgi alanı, jeodezi ve astronomiydi 1735-1742'de Peru'da derece ölçümlerine katıldı 1749' da "Théorie de la figure de la terre" yi yazdı Böylelikle ölçülen yerçekimi verilerinin düzeltme formüllerini hesapladı Ayrıca fotometrinin nedenlerini ve gökkuşağı teorisini ortaya koydu Bunların yanısıra meteoroloji enstrümanlarının iyileştirilmesi için çalışmalar yaptı

Alexis Claude CLAIRAUT : (1713, Paris-1765, Paris)

18 yaşında Fransız Akademisi üyesi olan harika çocuk olarak tarihe geçti Maupertuis' Lappland keşfine katıldı ve 1743'te "Figure de la terre" yi yazdı, denge koşullarını ortaya koydu 1752'de "Theorie de la lune" yı yazdı Bunların yanısıra matematik üzerine çalışmalar yaptı

Carl Friedrich GAUSS : (1777, Brauschweig-1855, Göttingen)

Matematik, jeodezi ve astronomi alanlarında çalıştı 1807 yılında yıldız gözlemevi direktörlüğü yapmaya başladı 1831'den sonra Wilhelm Weber ile mutlak yer manyetik alanı ölçümleri yaptı ve önceden belirlenen zamanlarda tüm dünyada manyetik ölçümler yapan Göttingen Manyetik Merkezini kurdu Bunlar Gauß'un yer manyetik alanına ilişkin iç ve dış kaynaklar olarak potansiyel teori ayrımını yapmasına neden oldu Bu çalışmalarda Gauß ve Weber elektrik telgrafını keşfettiler

Matthew Fontaine MAURY : (1806, Spotsylvania-1873, Lexington)

Washington Deniz Müzesi Yöneticiliği yaptı Gemilerdeki günlüklerden yola çıkarak optimal rotalar beliremeye yardımcı olabilecek rüzgar haritaları hazırladı Bunlar aynı zamanda gemilerin yollarının kısalmasına neden oldu 1855'te "The Physical Geography of the Sea" kitabını yazdı Kitap yaygın olarak kabul görüp kullanılmadı ancak birçok yayınevi tarafından basıldı O, denize ilişkin meteoroloji ve oşinografiyi bilimsel açıdan ele alınmasına neden olmuştur

Ernst von REBEUR-PASCHWITZ : (1861, Frankfurt-1895, Merseburg)

Özel öğretim görevlisi olarak çalıştı Yer gel-gitlerinin çizilebilmesi için Zölner yatay pendelinin iyileştirilmesi için çalıştı Bu esnada 17 Nisan 1889'da Potsdam'da Tokyo'da olan uzak bir depremi kaydetmesi mümkün oldu Hemen 1895'te "Uluslararası Deprem İstasyonlarının Oluşturulmasına İlişkin Öneriler" i yayınladı 1880'den sonra ağır bir akciğer veremi ile genç yaşta yaşamını kaybetti

William THOMSON (Lord KELVIN) : (1824, Belfast-1907, Netherhall)

Teorik fizik profesörü; 1879'da Peter Guthrie ile "Tretise on Natural Philosophy"i ve 1912'de "Principles of Mechanics and Dynamics"i yazdı Kelvin'in yazılarında birçok jeofizik çalışma yeralır ki, bunlardan en bilineni yerkürenin yaşı ile ilgili seküler soğuma ile ilgili olanıdır ve bu konuda 20 ila 400 milyon yıl gibi bir zaman dilimi öngörmüştür, ancak o dönemde radyoaktif kayaçların neden olduğu ısınma henüz bilinmiyordu

John MILNE : (1850, Liverpool-1913, Shide)

1875'te İmperial College'da jeoloji ve maden işletme profesörü oldu ve bir japon kadın ile evlendi Depremlerle ilgilenmeye başladı ve bir sismograf yaptı Japonya Sismoloji Kurumunu kurdu ve ilk varış zamanlarını okudu 1895'te eşi ile İngiltere'ye geri döndü ve "International Seismological Summary"nin öncüleri olan yayın sirkülerlerini başlattı

Osmond FISHER : (1817, Osmington-1914, Huntingdon)
Cambridge Harlton'da rektörlük ve Geological Society'da üyelik yaptı 1881'de birçok kere basılan "Physics of the Earth's Crust"ı yazdı Osmond, akıcı bir malzeme ile akan hücrelerin olması gerektiğine inanıyordu Bu olayı konveksiyon akımları ("convection currents") olarak isimlendirdi ve bu konudaki düşünce ve tasarımlar Levha Tektoniği kavramına uyuyordu

Kristian BIRKELAND: (1867, Oslo-1917, Tokyo)

Oslo Üniversitesi Fizik Profesörü olarak çalıştı "Norwegian Aurora polaris expedition'unu (1902-1903) yönetti ve sonuçlarını yayınladı Manyetize edilmiş bir terella ile yaptığı deneyler kutup ışıklarını ve Elektrojetlerin manyetik alanlarını hesapladı

Roland EÖTVÖS : (1848, Budapeşte-1919, Budapeşte)

Budapeşte'de fizik profesörü olarak çalıştı Macaristan Bilimler Akademisi Üyeliği ve 1894-1895 yılları arasında kültür bakanlığı yaptı Kütle ve ivme hesapları için yaptığı öncel çalışmaları çok hassas bir burulma terazisi yapmasına yolaçtı Daha sonraları bu terazi büyük bir başarıyla jeofizik prospeksiyon amaçlı kullanıldı

Alfred WEGENER : (1880, Berlin-1930, Grönland)

Aslında bir meteorologdu ve Lindenberg, Marburg, Hamburg ve Graz'da çalışmalar yaptı Doğabilimlerine olan ilgisi ve sporcu yanı onu Kutup araştırmalarına sürükledi Ancak onun en önemli buluşu "Kıta kayma teorisi" oldu Teorisini temellendirdiği ve esaslarını anlattığı kitabı "Kıtaların ve Okyanuslarun Oluşumu" 4 baskı yaptı

Ludger MINTROP : (1880, Essen-1956, Heidelberg)

1910'da Göttingen Üniversitesinde Emil Wiechert'in yanında doktora yaptı 4 tonluk bir küreyi sismik kaynak olarak ("Mintropkugel") kullandı Arazi sismografını geliştirdi Böylelikle 1 Dünya Savaşı esnasında mayın atıcıların yerlerini saptamayı başardı 1921'de "Seismos"u kurdu Bunu izleyen zamanlarda dünyanın çok değişik yerlerinde kırılma sismiği yöntemi ile petrol içeren yapıların aranması için çalışmalar yaptı

Beno GUTENBERG : (1889, Darmstadt-1960, Pasadena)

1911'de Emil Wiechert'in yanında doktora yaptı 1913'te 2900 kilometre derinlikte iç çekirdeğin varlığını keşfetti Strazburg'da bulunan Uluslararası Sismoloji Birliğinde bilimsel araştırmacı olarak çalışmaya başladı 1926'da Frankfurt'ta profesör oldu 1930'da Amerika Birleşik Devletlerine yerleşmek zorunda kaldı ve Californiya Institut of Technology'de Jeofizik Profesörü oldu 1947-1957 yılları arasında Sismoloji Laboratuvarı direktörlüğü yaptı Burada yermantosunun üst bölümünde bulunan düşük hızlı bir katman keşfetti ve astenosfer ismini verdi Jeofiziğin gelişimini sürekli dahiyane çalışmaları ve yayınlarıyla sürdürdü

Edward Victor APPLETON : (1892, Bradford-1965, Edinburg)

Londra, Cambridge ve Edinburg'da Deneysel Fizik Profesörü olarak çalıştı 1924'te İyonosferi deneysel olarak kanıtlamayı başardı Ana çalışma konuları, radyo fiziği, radyo-telgraf ve iyonosferdeki olaylardı Bugün tüm dünyada bilinen iyonosfer katmanları onun tarafından isimlendirilmiştir: D, E, F1, F2 katmanları 1947'de Nobel Fizik Ödülünü aldı

Sydney CHAPMAN : (1888, Lancashire-1970, Boulder)

1953-1959 yılları arasında Uluslararası Jeofizik Yılı Özel Komitesi Başkanlığını yaptı 1957-1958 yılları arasında dünyada sadece bilimciler tarafından değil aynı zamanda devlet ve halk tarafından en tanınan jeofizikçi oldu, çünkü o matematik, fizik, jeofizik, astronomi, kinetik gaz teorisi, ayın jeofizik etkileri ve yukarı atmosfer jeofiziği konusunda çok başarılı çalışmalar yaptı ve V C A Ferraro ile birlikte "Manyetik Fırtınaları" teorisini geliştirdi ki, bu olay daha sonraki yıllarda sadece roketler, uydular ve uzay sondaları aracılığıyla alınan ölçümler ile ortaya çıktı

Sir Harold JEFFREYS : (1891, Faitfield Durham-1989, Cambridge)

Astronomi profesörü olarak çalıştı Hayatının onlarca yılı yerin fiziksel olarak incelenmesi ile ilgili çalışmalarla geçti ve çalışmalarını 1924, 1929, 1952, 1962'de baskısı yapılan kitaplarında topladı Wegener teorisi ve modern levha tektoniği kuramının yolunu açtı

Charles Francis RICHTER : (1900, Ohio-1985, California)
ABD’li jeofizik ve sismoloji uzmanı Charles Richter, yer sarsıntılarının büyüklüğünü ölçmeye yarayan ve adıyla anılan bir ölçek geliştirmiştir

Inge LEHMANN : (1888, Kopenhag-1993, Kopenhag)

1928-1953 yılları arasında Danimarka Jeodetik Enstitüsü Sismoloji Bölümünün direktörlüğünü yaptı ve 1936 yılında 5000 km derinlikteki katı iç çekirdeği keşfetti

Conrad SCHLUMBERGER : (1878, Guebwiller-1936, Stockholm)

1907-1923'de Paris'te École des Mines'ta Fizik Profesörü olarak çalıştı Kendisini arama jeofiziği konusunda çalışmalara vermek amacıyla buradan ayrıldı Hemen 1914' te Sırbistan'da bir pirit yatağı üzerinde doğal gerilim ölçümleri yaptı ve çok başarılı sonuçlar elde etti 5 Eylül 1927'de ilk elektrik kuyu logu ölçüsü almayı başardı Pechelbronn petrol şirketi direktörlüğü yaptı ve ölçüm cihazlarının iyileştirilmesi için çalışmalarda bulundu Bunların yanısıra kuyu logları ve sondajları üzerine çalışmalar yaptı

Sir Edward Crisp BULLARD : (1907, Norwich-1980, Kaliforniya)

John William Strutt Lord RAYLEIGH : (1842, Essex-1919, Essex)

John Tuzo WILSON : (1908, Ottawa-1993, Toronto)
3 gönderi - 2 yazar - Son gönderi: 18 Ağu 2008
Kanadalı olan John Tuzo Wilson 1960′lı yılların ilk yarısında o zamana kadar gerek Kanada kalkanı üzerinde ve gerekse Kanada'daki buzullaşma üzerine ;levha tektoniği kuramında çalıştı

Adrija MOHOROVICIC : (1857, Volosko-1936, Zagreb)

Metoroloji ile ilgilendikten sonra sismolojik çalışmalara yönelen Mohorovicic, Pkuplje (Kupa Valley) depremini inceleyerek yer kabuğunun altındaki mantodan farklı bir hıza yapısına sahip olduğunu ve arada bir sınırın bulunduğunu açıklamıştı Bilim adamları yaptıkları çalışmalarla böyle bir sınırı olduğunu destekleyen sonuçlar buldular ve bu sınıra Mohorovicic Süreksizliği (kısaca Moho'da denir) adı verildi

Harry Oscar WOOD : (1879, Maine-1958, Pasadena)

1906 San Fransisco Depremi üzerine önemli çalışmalar yaptı Pasadena'daki Carnegie Ens, Sismoloji Lab açılmasında öncülük etti (1927; Laboratuvar 1936 Californiya Tek Ens taşındı) J Anderson ile günümüzde sismolojik çalışmalarda bir standart kabul edilen Wood-Andersoon sismometresini yaptılar

John August ANDERSON : (1876, Minnesota-1959, California)

Özellikle alet yapımı üzerine çalışmalar yaptı H Wood ile günümüzde sismolojik çalışmalarda bir standart kabul edilen Wood-Anderson sismometresini yaptılar Ayrıca 1916 da Palomar Gözlemevi'nde ki 200 inç'lik teloskobun mekanik ve optik sorunlarını çözdü

Harry Hammond HESS : (1906, New York-1969, Massachusetts)

2 Dünya Savaşı sırasında, gemilerdeki echo-sounding (derinlik belirlemede kullanılan radar) ölçümlerinden okyanus ortalarındaki büyük dağ sıralarını keşfetti Yaptığı çalışmalarla okyanusların orta kısımlarından her iki yana açıldığını (bu teori daha sonra Deniz Tabanının Yayılması olarak adlandırıldı) ortaya koydu Çalışmaları ölümünden sonra (1962) History of Ocean Basins" adlı kitapta toplandı

James Alfred VAN ALLEN : (1914, Iowa-2006, Iowa)

Manyetosfer üzerine çalışmalar yaptı Uluslararası Jeofizik Yılı (Int Geophysical Year, 1957-1958) ile ilişkili olarak uzaya gönderilen bilimsel uydulardan önemli bilgiler topladı 1958'de elde edilen verilerle, dünyayı çevreleyen ve bizi uzaydan gelen radyasyona karşı koruyan kuşaklar olduğunu (Van Allen Işınım Kuşakları) keşfetti Bu kuşakların kutuplarda bulunmaması nedeniyle, dünyaya gelen radyasyon ışınları kutuplara yönelir Radyasyonun atmosfere girmesiyle Aurora adı verilen gökyüzü aydınlanması oluşur

*

Her zaman karşımıza çıkanlar ise:

Ludwig Boltzmann

Charles-A de Coulomb

Christian Doppler

Michael Faraday

Galileo Galilei

Heinrich Hertz

Simeon D Poisson

James Clerk Maxwell

James Watt

Gustav R Kirchhoff

J-B Joseph Fourier

Albert Einstein

Kaynak : Kertz, W, 1995 Fünfundzwanzig bedeutende Geophysiker zwishen 1600 und 1958, Jahrestagung der Deutschen Geophysikalischen Gesellschaft, Hamburg, Deutschland

geopituedutr