Genetik Mühendisliğinin Olumlu Ve Olumsuz Yönleri Nedir

Genetik mühendisliğinin olumlu ve olumsuz yönleri nedir?

Genetik mühendisliğinin olumlu ve olumsuz yönleri, Genetik mühendisliğinin yararları, Genetik mühendisliğinin zararları

Tıptaki Yararları

• Hayvanların İnsanlar İçin Organ Verici Olması: Hayvandan insana organ transplantasyonuna “xerotransplantasyon” denir Genetik mühendisliği domuzların organlarının insan için daha uygun olması açısından bunlar üzerinde çalışmalar yapıyorlar Reddetme reaksiyonları başarılı bir şekilde kontrol altına alındığı zaman bu domuzlar ekonomik organ vericileri olacaklar

• Beyin Tümörüne Karşı Gen Terapisi:Gen terapisinde amaç “suicide gene” olarak adlandırılan genleri kullanarak tümör hücrelerini öldürmektir Bu tür genleri taşıyan tümör hücreleri şeklini bir hücre zehiri ilacına dönüştürerek bu tümörleri öldürür

• Hepatit B: Hepatit B virüsü kan yoluyla bulaşır Örneğin küçük yaralardan veya koruma olmaksızın cinsel temas ile İlk Hepatit B aşısı 1982’de kronik hastaların kanından çok kompleks processler yapılarak elde edilmişti 1986’dan beri bu aşı, kolay bir processle GM maya hücreleri kullanılarak üretilmektedir

• Bubble Boy: Bubble Boy,gen mutasyonu sonucu ADA-adenosin de-----z-eksikliği ile oluşan bir hastalıktır ve immün sistemi hücrelerinin yok olmasına neden olur Hastalığın tedavisi hastalara ADA ve kemik iliği transplantasyonu ile yapılmaktaydı Ancak 1990’da kopyalanmış ADA enzimleri inaktive edilmiş virüse verildi Virüs, hastanın T-hücrelerine yerleşip, çoğaldı Bu tedavide başarı sağlandı

• Çeşitli Davalarda Genetik Mühendisliği: Cinayet olaylarında, forensic (yasalarda geçen ve suçluların takibinde kullanılan teknik) ekipleri, suç mahalindeki saç, semen, kan, tırnak örneklerini inceleyip RFLP’leri(Restriction Fragment Length Polymorphisms) karşılaştırırlar ve farklı olanları tespit ederler Aynı zamanda RFLP analizi babalık tayininde de kullanılmaktadır

Beslenmedeki Yararları

• Yiyecekler: GM yiyecekler üretildi Kabak, maya, patates ,soya fasulyesi, domates , mısır Örneğin soğuğa çok hassas olan domates ve çilek gibi bitkilere dil balığından izole edilen “anti-freeze”geni aktarıldı Ayrıca bakterilerde bulunan ve böcekleri öldüren toksin geni mısır ve pamuğa verildi Gerçekte,genetik mühendisliği teknikleri işlenmiş yiyeceklerin % 60’ında kullanılmaktadır

• Çürümeye Son-Anti Squash Domates Bu durum bu tür basınca hassas ürünlerin nakliyatını kolaylaştırmaktadır Satılmadan önce bu domatesler suni olarak etilen hormonuyla olgunlaştırılmaktadır Doğada bu madde olgun domateslerin hücre duvarının çürümesine, bozulmasına neden olmaktadır Anti squash domateslerde bu hormonu yapan genler inaktif hale getirilmiştir Buna ilaveten anti squash domatesler başka türlerin genlerini içermezler

• Körlüğe Karşı Pirinç: Gelişmekte olan ülkelerdeki milyonlarca insan tek yönlü beslenme nedeniyle vitamin yetersizliği çekmektedir Taze meyveler yerine pirinç başlıca besindir Pirinç ise vitamin A içermez Bu vitaminin eksikliği ise çocuklarda en yaygın hastalıklardan biri olan körlüğe yol açar Genetik mühendisliği kullanılarak bu pirincin besin değerini arttırmak için kalıtımsal materyali değiştirilmektedir Bu sayede pirinçte daha çok vitamin A öncüsü bulunur

• Az Yağlı Patates Cipsleri: Cips ve patatesler bünyelerinde çok fazla yağ barındırırlar Dolayısıyla oldukça kolarili yiyeceklerdir Bu durum artık değişmiştir Bilim adamları patatese nişasta üretimini arttıran geni başarılı bir şekilde aktarmışlardır Bu şekilde bir değişim patatesleri kızartıldıkları zaman daha çok nişastalı yapmakta ve daha az yağ alınmaktadır

Tarıma ve Çevreye Yararları

• İlk Bitki: Genetik mühendisliği uygulanan ilk bitki,hastalıklara karşı savaşan petunya üretimi idi

• Geleneksel Çaprazlaşmayı Geliştirme: Çaprazlaşmayla tür bariyeri aşılarak genler aktarıla-maz Genetik mühendisliği asla çaprazlaşma yapmayacak türler arasında gen transferi gerçekleştirir Aynı zamanda çaprazlaşma; doğada ebeveynlerin yavru DNA’larını oluşturmak üzere DNA’larını birleştirme aktivitesini başarmasına olanak sağlar Genetik mühendisliği yeni genleri herhangi bir temel referans olmaksızın konakçı hücrelere kolaylıkla aktarır

• Ağaç Kurtlarına Karşı Geliştirilen Stratejiler: Ağaç kurtları mısır bitkisini içerden kemirerek ekinlerin %7’sini yokeder Genetik mühendisliği yardımıyla mısır bitkisi hücrelerine böcek zehiri üreten gen nakledilir Dolayısıyla ağaç kurtları zehirlenerek, ortadan kalkar

• Blue Jean Ve Genetik Mühendisliği:Eskiden tekstil sanayiinde, jeanleri boyamadan önce kullanılan beyazlatıcıların yıkanması için çok fazla suya ve enerjiye gereksinim duyuluyordu Bugün GM bakterilerin kullanılarak bu beyazlatıcılar nötralize edilir Böylece su,enerji ve zamandan %10 tasarruf sağlandığı gibi çevre de korunmuş olur

Hayvanlardaki Yararları

• Anti-Freeze Geni: Bilimadamları, Kanada dil balığında bulunan “anti-freeze” genini somon balığına transplante ettiler Bu sayede soğukta kültürasyonu yapılabildi

• Genler,sığır etindeki yağ oranının azaltılmasında kullanıldı Ayrıca,hastalıklara karşı koru-yucu olan bir gen sığırlara aktarılarak antikor kullanmadan sağlıklı kalabilmeleri sağlandı

• Genetik mühendisliği kullanılarak, insandan alınan genler koyuna aktarıldı ve koyun sütünde akciğer kanseri tedavisinde kullanılan alpha-1 antitripsinin üretilmesi sağlandı

• Dört bacaklı ve kanatları olmayan tavuklar üretildi

• Örümcek genleri aktarılarak keçi sütünde ipek üretildi

TEHLİKELERİ NELERDİR?

Sağlık Tehlikeleri

• Uzun-Süreli Güvenli Testler Yok: Genetik mühendisliği; organizmaların asla insan yiyecek kaynağı olmayan materyallerini kullanarak yediğimiz doğal temel besinleri değiştirir Uzun-süreli testler olmaksızın kimse bu yiyeceklerin güvenli olup olmadığını bilemez

• Toksinler: Genetik mühendisliği organizmalarda beklenmedik mutasyonlara neden olur ki bu mutasyonlar, yiyeceklerde yeni ve yüksek seviyelerde toksinler geliştirebilirler

• Alerjik Reaksiyonlar: Genetik mühendisliği yiyeceklerde daha önce görülmemiş ve bilinmeyen alerjenleri oluşturabilirler

• Besin Değerinin Azalması: Transgenik yiyecekler sahte tazelikle tüketicileri yanlış yöne yöneltebilirler Lezzetli görünüşlü, parlak kırmızı renkli genetik olarak modifiye edilmiş bir domates birkaç haftalık ve besin değeri az olabilir

• Antibiyotik Rezistan Bakteriler: Genetik mühendisliği antibiyotik rezistan genleri GM hücreleri işaretlemede kullanır Bu da GM tohumların antibiyotiklere karşı dirençli genler taşıdığını gösterir Bu genler ise bizi enfekte eden bir bakterinden alınmış olabilir

• İzi Takip Edilemeyen Problemler: Etiketleme olmaksızın toplum sağlık örgütleri her tür problemin kökeni araştırıp bulmakta güçsüz kalıyorlar

• Yan Etkiler Öldürücü Olabilir: 37 kişi öldü, 1500 kişi kısmi felce uğradı ve GM bakterilerin yaptığı triptofan bağlantılı sendrom yüzünden 5000’den fazla kişi geçici olarak sakatlandı

Çevresel Tehlikeler

• Herbisitlerin Kullanımının Artması: Bilimadamları genetik mühendisliğince yapılmış herbisit –rezistan bitkilerin varlığının herbisit kullanım miktarını artıracağını saptamışlardır Çiftçiler tohumlarının herbisitleri tolere edebileceğini bildiklerinden, bunları cömertçe kullanmaktadırlar

• Daha Çok Pestisit: GM tohumlar çoğu kez kendi pestisitlerini yaparlar ve EPA (Environment Protection Authority) tarafından pestisit olarak sınıflandırılabilirler Bu strateji yiyecek ve tarlalarımıza her zamankinden daha çok pestisit koyacaktır

• Ekoloji Zarar Görebilir:Besin zincirinde yer alan GM organizmaların etkisi lokal ekolojiye zarar verebilirYeni organizmalar doğal floradaki akrabalarıyla başarılı bir şekilde yarış yapabilir ve çevrede daha önce hiç görülmemiş değişikliklere neden olabilir

• Gen Populasyonu Ortadan Kalkabilir: Bir kere bu GM organizmalar yani virüsler ve bakteriler çevreye serbest bırakıldı mı bunları tekrar bir araya getirmek mümkün değildir Kimyasal ya da nükleer kont-----syondan farklı olarak negatif etkiler geri dönüşümsüzdür

Tarımsal Tehlikeler

• Yaygın Tohum Kıtlığı: Genetik mühendisleri GM tohumları patentleyerek kar sağlamak niyetindeler Buna göre ne zaman bir çiftçi GM tohum ekse bütün tohumları aynı genetik yapıya sahip olacaktır Sonuçta bu özel tohumlara hücum edecek bir fungus, virus ya da zararlı böcek gelişirse yaygın tohum kıtlığı olacaktır

• Tüm Yiyecek Stoklarımızı Tehdit Eder: Böcekler, kuşlar ve rüzgar genetik mühendisliğince değiştirilmiş tohumları komşu tarlalara ya da daha uzaklara taşıyabilir Transgenik bitkilerin polenleri doğal tohumlarla ve vahşi akrabalarıyla polen çaprazlaşması yapabilir

Bunların yanında bu teknolojinin kökünde bazı şüpheler vardır:

• Bir DNA fragmentini sokmak için kullanılan teknik hassas,güvenilmez ve belirsizdir

• Sokma işleminin konakçı hücrenin biyoteknolojisi üzerindeki etkisi bilinemez

• GM organizmanın çevre üzerindeki etkisi bilinemez

• GM yiyeceklerin yenmesiyle oluşacak etki bilinemez

• Risklerin ne olabileceği konusunda tam bir fikir yok

• Felaket olduğu taktirde telafisi yok

• Bu negatif sonuçlar için kimin-eğer biri varsa- yasal olarak sorumlu tutulacağı bile kesin değil

Bütün bunlardan sonra “Genetik mühendisliği güvenli midir?” diye bir soru aklınıza gelebilir:

Güvenlik, tecrübe birikiminden gelirGenetik mühendisliği olayında ise, güvenlik iddiasını haklı çıkaracak yeterli tecrübe birikimi için gerekli zaman ve toplum tartışması yoktur

Genetik mühendisliği, Genetik mühendisliğinin olumlu yönleri, Genetik mühendisliğinin olumsuz yönleri,