Arap Baba Mescidi Ve Türbesi ( Elazığ )

Arap Baba Mescidi ve Türbesi ( Elazığ )

--------------------------------------------------------------------------------

Elazığ, Harput’taki Arap Baba Mescidi’nin kitabesinden öğrenildiğine göre Anadolu Selçuklularından IVKılıçarslan’ın (1261-1266) oğlu IIIGıyaseddin Keyhüsrev (1266-1281) zamanında, 1279 yılında yaptırılmıştır Bununla beraber kitabesinde banisinin Yusuf İbn-i Arapşah olduğu belirtilmiştir

Mescit 650x650 m ölçüsünde kare planlıdır Üzeri kubbeli olup, Selçuklu döneminde çok sık kullanılan üçgenlerle kubbeye geçilmiştir Mescidin en önemli yeri 250 m genişliğinde ve 150 m yüksekliğindeki tamamen çini kaplı mihrabıdır Bu çinilerde lacivert ve firuze renkler hakim olup, geometrik bezeme ön plandadır Bunun yanı sıra palmetler, lotuslar ve arabesk motifleri de dikkati çekmektedir Mescit içerisinde mihrap dışında başka çini izlerine rastlanmamaktadır Ancak, yörede yaşayanlar kubbeye geçişi sağlayan üçgenlerin de tamamen çini ile kaplı olduğunu belirtmişlerdir

Mescidin kapısı yanında, duvara bitişik olan minaresi uzun süre toprak altında kalmıştır Minarenin toprak altında kalan bölümleri 1964 yılında yapılan kazılarda bütünüyle ortaya çıkarılmıştır Oldukça kalın gövdeli olan minarenin bir bölümü de kısmen yıkılmıştır Alttan beş sırası taş ve alçı sıvalı olan minare üzerinde çinili bir de yazı frizi bulunmaktadır Ancak bu friz harap olduğundan okunamamıştır

Mescidin yan tarafta kapısı bulunan zemininde Arap baba’nın mezarı bulunmaktadır Üzeri tonozla örtülü olan bu mezarda ahşap bir sanduka vardır Mescidin kitabesinde de ismi geçen Yusuf İbn-i Arapşah burada gömülüdür Halk arasında Arap Baba ismi ile tanınan bu kişinin yörede yaygın bir de efsanesi bulunmaktadır

Bu efsaneye göre; Harput’un en görkemli zamanında, yaz aylarında şiddetli ve dayanılmaz bir sıcaklık başlamıştır Bu sıcaklık öylesine artmış ki topraklar, tepeler çatlamış ve kuraklık bütün Harput’a yayılmıştır O günlerde bir kadının rüyasında; Arap baba’nın başını sandukasından çıkarıp dereye atacak olursa yeniden yağmurun yağacağı ve kuraklığın önleneceği söylenmiştir Bu kadın aynı rüyayı devamlı olarak her gece görmeye başlamış ve aynı sözler kendisine tekrar edilmiştir Öte yanda Harput’taki sıcaklık da her geçen gün biraz daha artmıştır Sürekli olarak aynı rüyayı gören kadın bir gece Arap Baba’nın başını sandukasından almış ve dereye atmıştır Bunun üzerine şiddetli yağmurlar başlamış ve şehri seller götürmüştür Bu kez kadının rüyasına Arap baba’nın kendisi girmiş ve ona; “Sandukamdan alıp dereye attığın başımı bana geri ver Eğer geri vermeyecek olursan yağmurlar durmayacak ve felaketler bu kentte birbirini izleyecektir” Demiştir Bundan korkan kadın dereye koşmuş, Arap baba’nın başını bularak sandukasına koymuş Bunun üzerine yağmur bir anda kesilmiş ve Harput’ta yaşam normale dönmüştür

Günümüzde Arap Baba’nın sandukasında Arap Baba’nın başı gövdeden ayrı yan tarafta bulunmaktadır