Van Halk Oyunları İsimleri

**Prof. Dr. Sinsi** · 10-14-2012

Van halk oyunları isimleri

Van Halk Oyunları bakımından en zengin yörelerden biridir

Çeşitli kültürlerin etkisi ve çok yönlü insanları ile yöre konuları ile çok özellik teşkil etmektedir

Yörenin oyunları kuzey ve güneyde ayrı ayrı karekter gösterebilmektedir

Örneğin kuzey tarafı Erzurum ve Ağrı’dan esinlenmiş olacak ki burda bazen bar oyunlarına rastlanmaktadır

Güneyde ise daha çok Hakkâri, Siirt, Bitlis gibi illerle benzerlik gösterir

Ve bu yörelerde oyunlar HALAY- GÜVENK- GOVENT adlarını alırlar

Doğumdan ölüme kadar Halk Oyunları ile iç içe olan yöre insanı yaratıcılığınada buna katarak çok güzel ürünler elde etmişlerdir

Oyunlarda genellikle bir nedensellik ilkesi aranmış ve ortaya bu ilişki ile örnekler sunulmuştur

Bu bazen bir hayvan taklidi, bazen insan taklidi, bazen gök, bazen toprak, bazen tabiat vs

olmuştur

Tabi kaynağın asıl yeri insan aklı ve çabası olmuştur

Vandaki folklor zenginliği içindeki Halk Oyunları, geçmişteki çevre ülkeleri kültürü, çevre illerdeki kültür ve yöresel kültürle bütünleşmiş ortaya güzel ürünler vermiştir

Hele çok medeniyet geçirmiş olan bir il olan Van’ın Osmanlılardan-Araplara, Iran-Irak-Suriye den,Ermenilere kadar büyük bir topluluğa hizmet vermiş bir il oluşu tüm bunların kalışları, yerleşmeleri, geçişleri bu yöreye çeşitli kültürlerle birlikte geniş folklorik kaynaklarda bırakmışlardır

Van’da oynanan oyunlar Kızlı-Erkekli olduğu gibi yalnız erkek ve yalnız kız oyunlarıda vardır

Kızlı erkekli oyunlarda el ele tutulduğu zaman akrabalık ilişkileri aranır

Govent tutulacağı zaman ekip başında oynacak kişi ya çok tecrübeli, ya çok büyük yada çok iyi oyuncu olması gerekir

Çünkü ekip başında oynayacak insana meziyet lazımdır

Ekip başında oynayan kişiye GÜVENK BAŞI, veya GOVENT BAŞI denir

Ekip sonunda oynayacak kişide yine iyi oyuncu olmalıdır

Bunada POÇİK denir

Ekip başı ve sonunda oynayan Govent başı ve Poçik’in ellerinde mendil olur ve bu mendil sallandığı zaman göbek altına veya belin arkasına gitmemelidir

Buda bir saygınlık ifadesidir

Oyun esnasında oyunculara ŞABAŞ verilir ve bu parada davulcuya gider, davul-zurnacılar genellikle yörede MITRIP veya MUTRIP diye bilinen yerli kişilerdir

Eğlence ve düğünler Davul-Zurna yegane çalgıdır

Ancak zamanla bunlara ZİLLİ DEF, DABRUKA, MEY, KAVAL’da eklenmiştir

Günümüzde ise yöre oyuncularına diğer müzik aletleride katılmaya başlanmıştır

Van Halk Oyunlarına ait söylenecek çok şey vardır ancak kısaca söylenmesi gereken şeyler bunlardır

Yörede bilinen ve oynanan 105 oyunun mevcudiyetinden bahsedilir

Bunlardan halen günümüzde oynananlar ise şunlardır…

Altın yüzük hoş bilezik

Bizim eller

Bablekan

Baran

Dokuzlu

Devzer

Dello

Dingo

Edremit

Edle

Ezirgane(Bezirgan) Palanço(palango,palyoça)

Findo

Gazgaz

Ğırğır(halay,şirvan)

Güngülü

Gaşang

Sarhoş barı

Lorke Süleymane

Mirobori

Gülizar

Şer’ane

Mendo

Gule

Sore(Sübeyna)

Meyroke

Havasör

Serevan

Meymoke

Hımhımme

Temirağa

Nare

Teşruke

Toycular

Nure

Laçin Larılle Hocan

Koççeri

Tozeneke

Neri

Peyda

Kirsi

Kirsane

Üç ayak

Pappuri(Nagidi)

Nanayı

Kaş

Kelekvan

Şevko

Lizan

10-14-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Van Halk Oyunları İsimleri Van halk oyunları isimleri Van Halk Oyunları bakımından en zengin yörelerden biridir Çeşitli kültürlerin etkisi ve çok yönlü insanları ile yöre konuları ile çok özellik teşkil etmektedir Yörenin oyunları kuzey ve güneyde ayrı ayrı karekter gösterebilmektedir Örneğin kuzey tarafı Erzurum ve Ağrı’dan esinlenmiş olacak ki burda bazen bar oyunlarına rastlanmaktadır Güneyde ise daha çok Hakkâri, Siirt, Bitlis gibi illerle benzerlik gösterir Ve bu yörelerde oyunlar HALAY- GÜVENK- GOVENT adlarını alırlar Doğumdan ölüme kadar Halk Oyunları ile iç içe olan yöre insanı yaratıcılığınada buna katarak çok güzel ürünler elde etmişlerdir Oyunlarda genellikle bir nedensellik ilkesi aranmış ve ortaya bu ilişki ile örnekler sunulmuştur Bu bazen bir hayvan taklidi, bazen insan taklidi, bazen gök, bazen toprak, bazen tabiat vs olmuştur Tabi kaynağın asıl yeri insan aklı ve çabası olmuştur Vandaki folklor zenginliği içindeki Halk Oyunları, geçmişteki çevre ülkeleri kültürü, çevre illerdeki kültür ve yöresel kültürle bütünleşmiş ortaya güzel ürünler vermiştir Hele çok medeniyet geçirmiş olan bir il olan Van’ın Osmanlılardan-Araplara, Iran-Irak-Suriye den,Ermenilere kadar büyük bir topluluğa hizmet vermiş bir il oluşu tüm bunların kalışları, yerleşmeleri, geçişleri bu yöreye çeşitli kültürlerle birlikte geniş folklorik kaynaklarda bırakmışlardır Van’da oynanan oyunlar Kızlı-Erkekli olduğu gibi yalnız erkek ve yalnız kız oyunlarıda vardır Kızlı erkekli oyunlarda el ele tutulduğu zaman akrabalık ilişkileri aranır Govent tutulacağı zaman ekip başında oynacak kişi ya çok tecrübeli, ya çok büyük yada çok iyi oyuncu olması gerekir Çünkü ekip başında oynayacak insana meziyet lazımdır Ekip başında oynayan kişiye GÜVENK BAŞI, veya GOVENT BAŞI denir Ekip sonunda oynayacak kişide yine iyi oyuncu olmalıdır Bunada POÇİK denir Ekip başı ve sonunda oynayan Govent başı ve Poçik’in ellerinde mendil olur ve bu mendil sallandığı zaman göbek altına veya belin arkasına gitmemelidir Buda bir saygınlık ifadesidir Oyun esnasında oyunculara ŞABAŞ verilir ve bu parada davulcuya gider, davul-zurnacılar genellikle yörede MITRIP veya MUTRIP diye bilinen yerli kişilerdir Eğlence ve düğünler Davul-Zurna yegane çalgıdırAncak zamanla bunlara ZİLLİ DEF, DABRUKA, MEY, KAVAL’da eklenmiştirGünümüzde ise yöre oyuncularına diğer müzik aletleride katılmaya başlanmıştır Van Halk Oyunlarına ait söylenecek çok şey vardır ancak kısaca söylenmesi gereken şeyler bunlardır Yörede bilinen ve oynanan 105 oyunun mevcudiyetinden bahsedilir Bunlardan halen günümüzde oynananlar ise şunlardır… Altın yüzük hoş bilezik Bizim eller Bablekan Baran Dokuzlu Devzer Dello Dingo Edremit Edle Ezirgane(Bezirgan) Palanço(palango,palyoça) Findo Gazgaz Ğırğır(halay,şirvan) Güngülü Gaşang Sarhoş barı Lorke Süleymane Mirobori Gülizar Şer’ane Mendo Gule Sore(Sübeyna) Meyroke Havasör Serevan Meymoke Hımhımme Temirağa Nare Teşruke Toycular Nure Laçin Larılle Hocan Koççeri Tozeneke Neri Peyda Kirsi Kirsane Üç ayak Pappuri(Nagidi) Nanayı Kaş Kelekvan Şevko Lizan