Afyon Karahisarın Başmakçı İlçesi Tanıtımı

Afyon Karahisarın Başmakçı İlçesi Tanıtımı

Başmakçı, Afyonkarahisar ilinin bir ilçesidir

Tarihi

Başmakçı'nın bilinen geçmişi MÖ 1750-1200 yıllarında hüküm süren Hititliler zamanına kadar gitmektedir Hititlilerden sonra Dinar'ı (Apemeia) belli bir süre başkent olarak kabul eden Frigyalıların elinde kalmıştır Frigyalılardan sonra Lidyalılar bu bölgeye sahip oldular MÖ 6 asırda Perslerin, MS 4 asırda Makedonya Krallığı'nın eline geçen bölge Selvkosların daha sonra da Bergama Krallığı'na onlardan sonra Roma İmparatorluğu'nun ikiye ayrılmasıyla birlikte Başmakçı Bizans toprağı olmuştur

1071 yılında Selçuklu Sultanı Alp Arslan'ın Malazgirt Savaşı'nda Bizanslıları yenmesiyle birlikte Anadolu’nun kapıları sonuna kadar Oğuz boylarına açılmıştır Bunun sonucu olarak Türk boyları Anadolu’nun çeşitli bölgelerine dağıldılar ve oraları yurt edindilerOsmanlı İmparatorluğu ilk yıllarında Başmakçı yı başkent olarak kabul etmiştirHatta Büyük Osmanlı İmparatorluğunun kurucusu Osman bey in de başmakcılı olduguna dair soylentiler vardır

İlk yıllarında nufusu mılyonlarla ifade edilen bu belde, amerikan ve japon katliamları sonrasında 75 bine kadar gerilemiştir hatta bi ara nufus 2 kişiye kadar(bi erkek bir kadın olmak üzere) kalmıştır

Sarıkeçili Aşiretine bağlı Başmakçı cemaatı Azarbeycan'ın güneyinden Anadolu’ya girdiler Göç yolu üzerinde ilk durakları Adana, Tarsus bölgesi olmuştur Bir kısmı Tarsus ilçesinde kaldılar, halen Başmakçı adı ile anılan bir köy kurdular Yola devam eden cemaat mensuplarının bir kısmı kuzeye, diğer bir kısmı da batı yönüne doğru yollarına devam ettiler Kuzeye gidenler Çorum civarına, Batı yönüne giden grup ise şu anda bulunduğumuz topraklara yerleştiler Bundan böyle bu yerleşim yerinin adı Başmakçı olarak anılmaya başlandı

Başmakçı ahalisinin bu bölgeye gelişleri (1100-1200) yıllarında olduğu anlaşılıyor Bu iddiaya destek olarak Başmakçı’nın Manevi koruyucusu Abdulkadir Geylani Hazretlerinin talebesi olan Abdurrahman Sultan’ın yaşadığı dönemin 1100-1200 yıllarında olduğudur

Anadolu Selçuklularının dağılmasından sonra Germiyan oğulları beyliği hakimiyetine geçmiştir 1276 yılında Germiyan oğulları Beyliğine bağlı bir köy (karye) olarak kayıtlarda yer almaktadır 1378 yılında Germiyan Beyi Şah Çelebi kızını Osmanlı Hükümdarı Yıldırım Beyazıt’a verince Başmakçı'nın da içinde bulunduğu bölge çeyiz olarak verilmiştir Artık Başmakçı Osmanlı toprağı olmuştur

Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Osmanlı Arşivindeki Kanuni Sultan Süleyman dönemine ait tapu tahrir defterinde 47 haneli bir köy (karye) olarak görünmektedir Yine 845 tarihli tamettuat (vergi) defterine göre Dazkırı kazasına bağlı büyük bir köy olarak kayıtlara geçmiştir

Başmakçı tarih içerisinde Hüdavendigar (Bursa) vilayeti Sahipkarahisar (Afyon) ve Kütahya sancaklarına bağlanmıştır

Başmakçı 24 Ağustos 1892 saat 1600 sıralarında meydana gelen büyük bir deprem ile sarsılmıştır Bu deprem sırasında 110 ev tamamen 191 ev ise oturulamaz durumda ağır hasar görmüştür Mevsimin yaz olması ve ahalinin tamamının harman yerinde olmasından dolayı ölüm olayı yaşanmamıştır Bu depremden sonra Başmakçı, padişahın emri üzerine yeniden imar edilmiştir

Başmakçı, düşman işgali görmemiştir Ancak Çanakkale ve Kurtuluş savaşında çok sayıda şehit ve gazi vermişir

1945 yılında tam teşekkül Bucak teşkilatı, 1952 yılında Belediye kurulmuş olup, 1959 yılında Dinar'a bağlı iken, bu tarihte ilçe olan Dazkırı'ya bağlanmıştır 19 Haziran 1987 tarihinde ise 3392 sayılı kanun ile ilçe haline dönüşmüştür Tek beldesi Yaka'dır Ancak Adresi Dayalı Nüfus Tespit Çalışmalarına göre nüfusu 2000'in altına düşen belde belediyelerinin kapatılacak olması sebebiyle Yaka Belde Belediyesinin (Nüfusu 912) kapatılması gündemdedir

Ekonomisi

İlçenin en önemli geçim kaynağı büyükbaş süt hayvancılığı ile yumurta tavukçuluğu ve gülyağı üreticiliğidir Türkiye yumurta piyasasının belirlendiği yer olarak her zaman adını duyurmuş ve duyurmaktadır 6000'in üzerinde kültür ırkı süt ineği ile önemli sayılabilecek miktarda süt üretilmektedir Ayrıca Gül çiçeğinden Gülyağı üretimi yapılmakta olup, yağın dış ülkelere ihracı ile ilçeye önemli derecede gelir sağlanmaktadır

Afyonkarahisarın ilçeleri arasında kooperatifler ilçesi olarak adlandırılır Üretici,girişimci yaptığı en küçük uğraşıyı kooperatif kurarak devam ettirmektedir

Nüfus

İlçenin nüfusu son olarak yapılan Adrese Dayalı Nüfus Tespit Çalışmalarına göre toplam 11329'dur Nüfusun 5899'u ilçe merkezinde geri kalanı ise kasaba ve köylerinde yaşamaktadır İlçe bağlısı olarak merkez hariç olmak üzere ilçe merkezine bağlı; 1 belde, 13 köy ve 8 mahalleden oluşmaktadır