Ordu Genel Bilgi

Ordu Genel Bilgi

Karadeniz Bölgesi’nde il olan Ordu, doğusunda Giresun, batısında Samsun, güneyinde Sivas ve Tokat, kuzeyinde de Karadeniz ile çevrilidir İlin Melet çayının batısındaki daha büyük kesimi Orta Karadeniz, doğusundaki kesimi ise Doğu Karadeniz Bölümü içerisinde yer almaktadır İl toprakları ovalardan oluşan dar bir kıyı şeridi ile hemen gerisinde yükselen Kuzey Anadolu Dağlarının kıyı sıralarını kapsar Akarsu vadileri ile derin biçimde parçalanan bu dağlık alanın yüksekliği kuzeyden güneye doğru gittikçe artar İlin doğu ve güneydoğu kesimini Giresun Dağlarının batı uzantıları, güney ve batı kesimini de Canik Dağları engebelendirir Güneydoğusundaki Karagöl Dağı’nın doruğu il sınırları dışında kalmaktadır Giresun Dağlarının batı uzantılarından olan Aşıt Tepesi (2569 m) ile Eriço Tepesi (2298 m) ilin belli başlı yükseltileridir

İl topraklarını Canik ve Karadeniz Dağlarından kaynaklanan akarsular sulamaktadır Turna Suyu, Melet Irmağı, Akçaova Deresi, Bolaman Irmağı, Ceviz Deresi ve Curi Deresi bu akarsuların başlıcalarıdır Bu akarsular il topraklarında derin vadiler oluşturarak Karadeniz’e dökülürler Karagöl Dağı’nın zirvesinde küçük buzul gölleri ile Fatsa ilçesindeki Gaga Gölü ve Ulubey’deki Ulugöl ilin başlıca gölleridir İlin yüzölçümü 5963 km2 olup, 2000 Yılı Genel Nüfus Sayımı sonuçlarına göre; toplam nüfusu 887765’tir

İlinin jeolojik yapısını, II Zamanda oluşan lavlarla, kuzey batı ve güney doğu yönlerinde uzanan volkanik kütleler meydana getirmiştir İl toprakları, II Ve III Zamanda oluşmuştur İl topraklarının jeolojik devirlerine ait izler, Aybastı ve Gölköy yöresindeki kömür yataklarında, ilin volkanik dağlarında, Gölköy`ün tektonik çöküntüsüyle sahilin IV Zamanında oluşan alüvyonlu birikintili düzlük ve ovalarında görülmektedir

Doğu-Batı yönünde düz bir şekilde uzanan kıyı şeridi, Yalıköy’den başlayarak kuzeye yönelir ve efsane kahramanı Yason’un adıyla anılan Yason burnundan itibaren doğuya yönelerek Çam burnuna ulaşır Buradan tekrar güneye yönelir ve bir yarımada oluşturur Bu yarım adanın doğu kısmında Karadeniz’in doğal limanlarından biri olan Perşembe (Vona) Limanı bulunur

Ordu’da Karadeniz iklimi hüküm sürmektedir Kışları ılık, yazları nemli, yaz ve kış arasındaki sıcaklık farkının oldukça az olduğu bu tipik Karadeniz iklimi sahilden başlayarak güneye doğru dağların doruklarına kadar devam eder Dağların Kelkit vadisine bakan güney yamaçlarında ise yağışların azaldığı karasal iklim özellikleri görülür

Doğal bitki örtüsü bakımından zengin olan Ordu’nun, kıyı şeridinde yayvan yapraklı etek ormanları ve fundalar görülür Bu şerit, Karadeniz kıyıları ile kenar dağlarının orta kısımlarıdır Orman etekleri ile yaylalar arasında kalan kesimde yayvan yapraklı, karışık ve iğne yapraklı bitki örtüsü görülür Bu alanlarda kızılçam, gürgen, çam, ladin, orman gülü türleri bitki örtüsünü oluşturur Yayla kesimlerinde ise 1500-1800 m yükseklikte çam, ladin, çalılar ve orman altı bitki türleri görülür

İlin ekonomisi tarım, hayvancılık, balıkçılık ve küçük sanayie dayalıdır Yetiştirilen tarımsal ürünlerin başında fındık, mısır, buğday, arpa, baklagiller, patates, lahana, elma ve armut gelmektedir Az miktarda da çeşitli sebze ve kiraz, ceviz, üzüm, incir, soya ve çay yetiştirilir Hayvancılıkta ise, çok sayıda sığır beslenmekte olup, koyun da yetiştirilir Yaylalarda yaygın biçimde arıcılık yapılmaktadır Bal üretiminde Muğla’dan sonra ikinci sırada yer almaktadır Balıkçılık kıyı halkı için önemli bir ekonomik gelirdir Avlanan balıklar çeşitli tesislerde işlenir, yurtdışına ihraç edilir

Çok fazla gelişmemiş olan sanayisi genellikle tarıma dayalıdır Başlıca sanayii kuruluşları fındık kırma, fındıklı ürünler, deniz ürünleri, orman ürünleri, soya yağı, çimento, tuğla ve kiremit, tel ve çivi fabrikalarıdır

Yer altı kaynakları bakımından oldukça zengin olan Ordu’nun Fatsa ilçesinde bentonit, Gölköy’de kurşun, çinko, bakır ve demir, Mesudiye’de traverten, Perşembe yöresinde demir, Ulubey’de manganez ve kaolin, Ünye’de demir yatakları vardır Ayrıca Ordu’ya bağlı Fatsa ilçesinin Sarmaşık Köyü’ndeki Sarmaşık Kaplıcası olup, 48 derece sıcaktaki suyun bileşiminde çelik ve kükürt bulunmaktadır Bu suyun kadın hastalıkları , romatizma, böbrek taşı rahatsızlığı ile fizik tedavi konusunda yararlı olduğu bilinmektedir Ordu ilindeki en önemli içime de Fatsa’nın Sazcılar Köyü’nde Sazcılar Kaynak Suyu’dur

Ordu’nun tarih öncesi çağları Prehistorik Dönemde başlamıştır 1963-1964 yıllarında Dil Tarih ve Coğrafya Fakültesi Prehistorya Tarihi Kürsüsü’nden ProfDr Kılıç Kökten’in Ordunun Ünye civarında yaptığı arkeolojik kazı ve araştırmalar, ilk yerleşimin MÖ15000’de başladığını ortaya koymuştur Ayrıca Mesudiye ilçesinde Eski Tunç Çağı’na ait buluntular da ele geçmiştir

MÖ:XVIIyüzyılda burası Kaşkaların yurdu olarak tanınmıştır Kaşkalar yörede MÖVIIIyüzyıla kadar egemenliklerini sürdürmüş, Hititlerin başkenti Hattuşa (Boğazköy)’ya ve Asur sınırlarına kadar akınlar düzenlemişlerdir Tarihi belgelere göre MÖVIIyüzyılda Miletli kolonistler burada ticaret kolonileri kurmuşlardır Böylece bütün Karadeniz kıyılarında ticaret ve deniz ulaşımına hakim olmuşlardır Miletli kolonistlerin Kotyora (Cotyora) ismi ile yörede kurdukları ilk şehrin yeri bugün bilinmemektedir MÖ 400 yıllarında Ksenefon’un “Onbinlerin Dönüşü” isimli eserinde, kolonistlerin buraya gelişleri ve yaşantıları dile getirilmiştir

Yöredeki kısa süreli Hitit egemenliğinden sonra Frigler, Medler ve Persler buraya hakim olmuşlardır Büyük İskender’in Persleri yenmesinden sonra Helenistik kültür yörede egemen olmuş, MÖIVyüzyıl sonlarında da Pontus Krallığı’nın sınırları içerisinde kalmıştır MÖIyüzyılda Romalılar Pontus Krallığı’nı ele geçirmiş, ardından yöreye Bizanslılar egemen olmuş ve Armeniakon Theması sınırları içerisine almıştır

Malazgirt Savaşı’ndan (1071) sonra ilk Türkmen boylarından olan Danişmendliler, Sivas, Tokat, Amasya, Çorum, Yozgat, Kayseri, Malatya, Gümüşhane ile birlikte Ordu’yu da hakimiyetleri altına almışlardır Bu arada yöre, Danişmendliler, Anadolu Selçukluları ve Bizanslılar arasında zaman zaman el değiştirmiştir İstanbul’un Latin istilasından ötürü Trabzon’da kurulan Rum-Pontus İmparatorluğu burayı da egemenliği altına almıştır

Hacıemiroğulları Beyliği 1344-1461 yılları arasında Ordu yöresinde egemen olmuştur Bu beylik, Ordu İlinin Mesudiye İlçesi topraklarında yerleşmiş bulunan Çepni Türkleri’ne mensup Bayram Bey Oğlu Hacı Emir Bey tarafından kurulmuştur Emir Süleyman Bey, 1381 yılında 12000 kişilik bir kuvvetle Mesudiye Bölgesinden Ordu kıyılarına inmiş, buradan Giresun’a geçerek yöreye hakim olmuştur Çelebi Mehmet Devrinde 1413’de Ordu yöresi Osmanlı hakimiyetine girmiş, Hacı Emiroğulları Beyliği bu bölgedeki gücünü yitirmiştir Ankara Savaşı’nda Timur tarafını tutan Hacıemiroğulları, savaşı Timur’un kazanmasından sonra yöreyi yeniden ele geçirmişlerdir Fatih Sultan Mehmet 1461’de Ordu ve yöresini kesin olarak Osmanlı topraklarına katmış ve buradaki Çepni Boylarının gücünü kırmıştır Yavuz Sultan Selim devrinde (1512-1520) yapılan bir idari değişikle Trabzon, Samsun ve Ordu’nun bağlı olduğu Şebinkarahisar Livası birleştirilip Erzincan Vilayetine bağlanmıştır

XVIyüzyılın sonları ile XVIIyüzyılın başlarında başlayan Celali isyanları bütün Anadolu’yu olduğu gibi Ordu yöresini de kasıp kavurmuştur Osmanlı Devletini oldukça uğraştıran Sivas ve Ordu civarındaki bu isyanları Sivas Beylerbeyi İlyas Paşa bastırmıştır

1613 tarihli Tahrir Defterine göre, Ordu 20 nahiyeden oluşan ve adı “Kaza-i Bayramlu” olan bir kaza merkeziydi Bundan sonra, günümüze kadar değişik idari bölünmelere uğrayan bölgenin, Bulancak ve Bulancağ’ın doğu kısımları Giresun’a, Reşadiye İlçesi Tokat’a bağlanmıştır Onun dışında kalan bölgeler, Ordu’nun sınırları içerisinde kalmıştır 1805 yılında Şebinkarahisar Sancağı Erzurum’dan alınmış; Ordu, Gölköy ve Bucak kasabaları ile birlikte Trabzon’a bağlanmıştır 1831’de ise Fatsa sınırlarından itibaren Ordu, Ulubey, Gölköy yöreleri tamamen Mesudiye ve Aybastı ilçeleri Erzurum eyaletine bağlı Şarkikarahisar livasına, Fatsa’nın iç ve batı kısımlarıyla Ünye, Canik (Samsun) livasına bağlanmıştır 1871’de yapılan bir idari değişiklikle, Ordu Kasabası merkez olmak üzere Vona (Perşembe) Bolaman, Aybastı, Gölköy,Ulubey nahiyeleriyle birlikte bir kaza oluşturulmuştur

Kurtuluş Savaşı sırasında yöre, Pontus çetelerinin baskınlarına uğramış ve zor günler geçirmiştir Cumhuriyetin ilanından sonra 1920 yılına kadar Trabzon Vilayetine bağlı bir kaza merkezi olan Ordu, 1923 yılında vilayet konumuna getirilmiştir

Ordu’da günümüze gelebilen tarihi eserler arasında; Fatsa’daki Bolaman Kalesi, Cıngırt Kalesi, Ünye’de Ünye Kalesi, Mesudiye’de Miletios Kalesi, Kaleköy Kalesi, Kayaköy Kalesi ve Kaya Mezarları, Gürpınar Köyünde Kaya Mezarları, Konacık Kaya Mezarları, Rum Kiliseleri, Akkuş’da Kevgür Kalesi, Gölköy Kalesi, Taşbaşı Kilisesi, Düz Mahalle Kilisesi, Yason Kilisesi, Kemer Köprü, İbrahim Paşa Camisi (1800), Hamidiye Camisi (Hükümet Camisi) (1891), Yalı Camisi (Aziziye Camisi), Orta Cami, Kirazlimanı Çeşmesi, Osmanbey Çeşmesi, Selimiye Camisi (1926), Konstantin Çeşmesi, Mustafa Bey Çeşmesi, Yusuf Ağa Çeşmesi (1832), Soğuksu Çeşmesi (1842), Çürüksulu Ali Paşa Çeşmesi (1911), Ünye Şeyh Yunus Türbesi, Yalı Hamamı, Saray Hamamı, ayrıca Paşaoğlu, Haznedaroğlu ve Bolaman konakları başta olmak üzere Türk sivil mimari örneklerinden evler bulunmaktadır

Ordu Gezgin Gözüyle

Ordu ilinin kuruluş yeri olan Kotyora (Bozukkale), kentin ikinci kuruluş yeri olan Bayramlı (bugün Eskipazar olarak biliniyor), Eski Cezaevi (Kilise), Bayadı Köyü sınırları içerisindeki Kurul Kayası Yerleşmesi, Etnografya Müzesi (Paşaoğlu Konağı), Büben Kaya Mezarları, Hatipli Mezarlığı il merkezindeki önemli tarihi değerlerdir

İlçelerdeki tarihi yerlerden; Fatsa ilçesindeki Bolaman Kalesi Cıngırt Kayası; Ünye ilçesindeki Ünye Kalesi, Gürpınar Köyünde Kaya Mezarları, Şeyh Yunus

Türbesi; Perşembe ilçesindeki Yason Kilisesi; Mesudiye ilçesindeki Meletios Kalesi, Kale köyü Kalesi, Kaya Mezarları; İkizce ilçesindeki Ağcakale Köyünde birinci derece arkeolojik sit alanı ilan edilen Gençağa Kalesi görülmeye değer tarihi yerlerdir

Kurul Kayası: Kurul Kayası Eski Yerleşim Alanı, merkez ilçe Bayadı Köyü Kurul Kayası üzerinde yer almaktadır Bu alanda ana kayanın oyulması ile yapılmış bir sarnıç ve su yolu olduğu tahmin edilen basamaklarla aşağıya inen bir dehliz bulunmaktadır Bunların yanı sıra bina kalıntıları ve değişik dönemlere ait seramik parçaları yüzeyde görülmektedir

Yason Burnu: Yason Burnu Doğal ve Arkeolojik Sit Alanı, Perşembe ilçesi Çaytepe Köyü sınırları içinde yer alan bu sit alanı, denize uzanan küçük bir yarımada şeklindedir İkinci derece doğal ve arkeolojik sit alanı olarak korumaya alınmıştır Bu alan üzerinde bir kilise, bahçe duvarı kalıntısı ile birlikte halen ayaktadır Bunun yanı sıra deniz kıyısı boyunca uzanan duvar kalıntılarından bazı kısımlar, antik liman ve balık üretme havuzları günümüze kadar gelmiştir

Boztepe:Ordu şehrinin yamaçlarında kurulduğu Boztepe, 560 m yüksekliktedir Ordu şehrinin bütün güzellikleri, Boztepe’den görülür Bilhassa güneş batarken ve geceleri çok güzel bir manzarası vardır Şehre 6 km’lik asfalt bir yolla bağlı olup, burada gazino, motel ve çam ormanlığı vardır Boztepe bugünkü konumuyla bir piknik yeri durumundadır

KÜLTÜREL, TARİHİ ARKEOLOJİK DEĞERLER:Ordu İl Merkezinde Paşaoğlu Konağı ve Etnografya Müzesi, Ordu il merkezine 3 km mesafede ESKİPAZAR yerleşmesi, 3 km mesafede Ordu-Samsun Karayolu üzerinde BOZUKKALE, 10 km mesafede DELİKKAYA KAYA MEZARLARI, 13 km mesafede KURUL KAYASI YERLEŞMESİ, Merkez Büben sınırları içerisinde BÜBEN KAYA MEZARLARI, İl merkez Taşbaşı Mahallesinde ESKİ CEZAEVİ (kilise) binası, Merkez Hatipli Köyü sınırları içerisinde 15 YÜZYIL HATİPLİ MEZARLIĞI, Akkuş ilçe merkezinin 30 km kadar güneybatısında Gökçebayır Çay’ının bir devamı olan Tifi Çayı yakınlarında tabandan yaklaşık olarak 300 m yükseklikte KEVGÜR KALESİ, Fatsa ilçe merkezine 3 km mesafede Bolaman Beldesinde BOLAMAN KALESİ, İlçenin batısında 5 km uzağında Görevi deresindeki tepenin üzerinde CİNGİRT KAYASI, Gölköy ilçesi Aybastı yolu üzerinde GÖLKÖY KALESİ,

Mesudiye ilçesi Yeşilçit köyünde MELETİOS KALESİ, Topçam Yaylasında ŞARAPHANE, MEVLANA ve MUZADERE Kiliseleri, Mesudiye KALEKÖY KALESİ, İki MEZAR TAŞI ile Delikli taş mevkiinde antik KAYA MEZARLARI, Yeşilçe Köyü yolu üzerinde Konacık Köyünde KONACIK KAYA MEZARLARI, Masudiye ilçe merkezinin 19 km doğusunda ARIKMUSA YERLEŞMESİ, Karacaören Köyü Hasan Argası mevkiinde SULU MAĞARA, Perşembe ilçe merkezinin 22 km kuzeyinde YASON BURNU, İlçenin 20 km kuzeybatısında HOYNAT KALESİ, Ünye ilçesinin 5 km batısında ÜNYE KALESİ, Gürpınar Köyü Tozkoparan mevkiinde KAYA MEZARLARI, Ünye ilçe merkezinde 3 adet eski HAMAM, Fatsa-Ünye sınırında Devlet Karayoluna 600-800 m uzaklıkta İNÖNÜ MAĞARALARI, Ünye ilçesine hakim bir tepe üzerinde ŞEYH YUNUS TÜRBESİ

DOĞAL PLAJLAR VE DENİZ SUYU SICAKLIĞI: Ordu ili sahili doğuda Piraziz’den, batısında Akçay’a kadar 107 km’lik mesafe doğal kumsal ve birbirinden güzel kıyılarla doludur

Güzelyalı Plajı: Şehir merkezine 2 km mesafede plaj ve motel tesisleriyle ünlü olan bu yer halk arasında büyük rağbet görmektedir Motelleri turizm sezonu boyunca 20’şer günlük devreler halinde kiralanmaktadır Tesisler Özel İdare Müdürlüğü tarafından işletilmektedir Ordu ilinin doğusundaki Melet ırmağı ile Turnasuyu arasında kalan uzun kumsallar ile batısındaki Kumbaşı mevkiinde halkın büyük rağbet ettiği uzun kumsallar mevcuttur

Çambaşı Yaylası: Karadeniz bölgesinin en önemli yaylalarından biri Çambaşı Yaylasıdır Deniz seviyesinden 1850 m yüksekliktedir 500 evlik güzel bir mesire yerdir Çambaşı Yaylasına Ordu-Kabadüz- Çambaşı güzergahını oluşturan il yolu ile sağlanmaktadır Çarşısı, pazarı, piknik yerleri, lokantaları olan, sütü, yoğurdu, peyniri, yağı yanında doğal güzellikleriyle yaz dinlenmesi için ideal bir yerdir Sahil kesimindeki nüfusun büyük bir bölümü yaz mevsiminde bu yaylaya çıkmaktadır

Küçük ve büyükbaş hayvanların otlak yeri olması yanında son derece temiz havası ve soğuk sularıyla bölgenin cazibeli yerlerindendir Şehrin 61 km güneyinde olan bu yaylada Kalipler’e ait olduğu tahmin edilen metruk demir madenleri bulunmaktadır Ordu ile yayla arasında düzenli olarak minibüs seferleri yapılmaktadır Yaylada elektrik ve telefon mevcut olup, çekirdek merkezin parke döşemesi, kanalizasyon ve kadastro gibi alt yapı çalışmalarına ağırlık vermiştir Yaylada bakkal, kasap, fırın, et lokantaları, pansiyon, Jandarma Karakolu ve sağlık ocağı hizmet vermektedir Çambaşı Yaylasında birbirinden güzel manzaralara sahip çok sayıda oba mevcuttur Ayrıca Çambaşı’nda alabalık tesisleri kurulmuştur Turizm yatırımlarının sağlıklı bir biçimde gelişmesinin sağlanması amacıyla, 2643 sayılı Turizm Teşvik Kanunu Yasası uyarınca Bakanlar Kurul Kararı ile Çambaşı, Duduyalak, Güzlek, Aratep, Alçakbel, Taşbaşı, Turnalık yaylasını kapsayan alan 20 Mayıs 1991 gün ve 20876 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanarak, Turizm Merkezi olarak ilan edilmiştir

PERŞEMBE YAYLASI:Aybastı ilçesinin ve ilin en önemli yaylasıdır 1350 m yüksekliğindeki bu yayla, önemli bir panayır yeridir İnsan sağlığı için suyu ve havası ile son derece cazip olan yaylaya civar ilçelerden çok sayıda gidenler olmaktadır Yayladaki Karga Tepesi önemli noktalardan biridir Tepenin eteği, akarsuların oluşturduğu, menderesler, Karadeniz Bölgesinde az görülen örneklerdendir Perşembe Yaylası, Bakanlar Kurulu’nun 2091991 gün ve 20997 sayılı Kararı ile Turizm Merkezi; Başbakanlık Özel Çevre Koruma Kurumu alanı olarak ilan edilmiştir Perşembe Yaylası Ordu’ya 124 km mesafededir Ordu Fatsa arası 56 km, Fatsa-Aybastı arası 50 km, Aybastı-Perşembe Yaylası arası ise 18 km’dir Ulaşım asfalt yolla sağlanmaktadır İlçeler arasında düzenli minibüs seferleri mevcut olup, Tokat ili Reşadiye ilçesinden de minibüslerle yaylaya ulaşılmaktadır Yaylada bakkal, kasap, fırın, kır kahvesi, et lokantası mevcuttur

KEYFALAN YAYLASI:Ordu’nun güneyindeki Mesudiye ilçesinin güneydoğusunda bulunan Keyfalan, Ordu’ya 130 km, Mesudiye ilçesine 20 km uzaklıkta bulunmaktadır Mesudiye Sivas karayolunun 9 km’sinden itibaren 11 km’lik toprak yolla yaylaya ulaşılmaktadır Deniz seviyesinden 1200m yükseklikte Mesudiye-Iğdır orman serisi içerisinde bulunmaktadır

2180 m yükseklikteki Kara Tepe’nin eteklerinde, çam ormanlarının içerisindeki çimlerle kaplı açık alanlarda kurulu bulunan yaylanın üç önemli obası mevcuttur Ordu ilindeki yaylalar içerisinde geleneksel yayla evleri mimarisine oba yerleşim desenine örnek oluşturacak nitelikteki yaylalar, temiz havası, sağlıklı suları, doğal hayvansal ürünlerin kolayca bulunabilmesi gibi özellikleriyle insan sağlığı açısından son derece elverişli ortamlar sunmaktadır Elektriği mevcut olan yaylada Orman İşletme Müdürlüğünün 20 yataklı tesisi mevcuttur Yayla çevresindeki ormanların büyük bölümü Orman Bakanlığı’nca av koruma ve üretme sahası olarak koruma altına alınmıştır

Özel bir doğa ortama sahip rekreasyon alanlarının yoğun kullanımdan kaynaklanan çevre kirliliğinin ve doğal dokuyu bozucu yapılaşmanın önlenerek, rekreatif amaçlı turizm kullanımlarının geliştirilmesi amacıyla, 1/2500 ölçekli "Mesudiye Ev Tipi" projesi Turizm Bakanlığı’nca hazırlanarak Valiliğimizce de tasdik edilmiştir Keyfalan Yaylası ve obalarındaki göletler bu yaylamıza ayrı bir güzellik daha katmaktadır 17 2 1995 tarih ve 22205 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 94/6345 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile Turizm Merkezi ilan edilmiştir

ARGIN YAYLASI: Akkuş-Niksar karayolu üzerinde ilçe merkezine 3 km mesafede ve 1597 m yüksekliktedir Etrafı tamamen gürgen ormanlarıyla kaplıdır Argın yaylası 3091991 gün ve 20977 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Bakanlar Kurulu Kararıyla turizm merkezi ilan edilmiştir

PAŞAOĞLU KONAĞI VE ETNOGRAFYA MÜZESi:Odu Müzesi, il merkezinde Selimiye Mahallesi, Taşocak Caddesi üzerinde bulunmaktadır İlimizdeki tescilli eserler arasında son derece zengin bir taş işçiliğine sahip olan konak 1896 yılında Paşaoğlu Hüseyin Efendi tarafından yaptırılmıştır1982 yılında Kültür Bakanlığı’nca kamulaştırılıp, 1983 yılından itibaren Anıtlar ve Müzeler Genel Müdürlüğü’nce restore edilen bina,18 Kasım 1987 yılında "Paşaoğlu Konağı ve Etnografya Müzesi " olarak hizmete açılmıştır Konak,taşları Ünye’den, ahşap kısımları Romanya’dan getirilerek İstanbullu ustalar tarafından yapılmıştır Üç katlı olan konağın, zemin katı idare, birinci katı etnografik eserler seksiyonu olarak düzenlenmiştir Bu bölümde yöresel kadın ve erkek giysileri, silahlar ,takılar , el yazması Kuran’ı Kerim’ler, eski yazı takımları vb gibi eşyalar sergilenmek tedir İkinci kat ise sofa, paşanine odası, yüklük gibi düzenlemeler içinde 19yy konağının özelliklerini aksettirmektedir Müzemiz, Türkiye’nin sayılı Konak Müzeleri arasında yer almaktadır Müzemizde halen (1995 sonucu itibariyle) 1999 eser bulunmaktadır Bunlardan 36’sı arkeolojik,1110’u etnografik, 766’sı sikke ,9’u el yazması kitap ve 5’i ise diğer eserlerden oluşmaktadır

AZİZİYE CAMİİ(Yalı):İlimiz Merkez Aziziye Mahallesi,Hükümet Caddesinde yer almaktadır Caminin esas adı Aziziye’dir Bu Cami, şehrin ilk kuruluş yıllarında bugünkü yerinde ahşap olarak inşa edilmiştir Kim tarafından yapıldığı bilinmemektedir Şehrin ileri gelenlerinden Kadızade Hacı Hasan Efendi,eski ahşap camii yıktırarak,kendi parasıyla 1894-1895 yıllarında şimdiki binayı inşa ettirdi

Dört taraftan caddelerle çevrilmiş ve bahçe duvarı içine alınmış,zemin kat ile iki kattır Üst katın iki kapısı,zemin katın da bir kapısı vardır Dikdörtgen planlı olan camiyi üstü yuvarlak kemerli 18 pencere aydınlatır Batı cephesindeki kapının yanında kare kaide üstünde armudi bir geçişle yuvarlak gövdeli minare vardır1976-1977 yıllarında Vakıflar Genel Müdürlüğü’nce restorasyonu yapılmıştır Tavan düz ve ahşaptır Çatı bakır kaplama ile yapılmıştır Camiinin avlusunda sonradan inşa edilmiş üstü beton,sekizgen kubbeli bir şadırvan yer almaktadır Cephe giriş kapısındaki yağmurluğun üzerinde mermer bir tablo içinde üç satır altı mısralı bir kitabe vardır

HAMİDİYE CAMİİ:İlimiz,merkez,Saray Mahallesi,Kışla Caddesinde yeralmaktadır19yy yapılarından,kare planlı kagir bir yapıdır Hükümet Camii diye de adlandırılan bu camii,Mir Mehmet Ali Bey tarafından h1307 tarihinde atılan temel üzerinde sonradan inşa edilmiştir Giriş kapısı üzerine bugün okunması güçleşen üç satır kitabe bulunmaktadır kare planlı düz ahşap tavanlıdır Ahşap minberi vardır Çift kanatlı bir kapıyla girilmektedir

SELİMİYE CAMİİ: İlimiz Merkez Selimiye Mahallesinde yer almaktadır Taştan yapılmış Cumhuriyet dönemi yapısıdır1956 yılında hizmete açılan bu caminin temellerinin atılmasına Cumhuriyetin ilanından sonra başlanmıştır Bina olarak bir özelliği olmayan caminin mihrabı Ordu’nun en eski sanat eserlerinden biridir Orta caminin 18yy’ın sonlarından kalan eski mihrabı bu camiye yerleştirilmiştir Mihrabın çevresi kabartmalarla süslü olup iki çerçeve içersinde sarkıtlar bulunmaktadır Mihrabın üst kısmında ayrıca üç kalem kabartma vardır1995 yılında Vakıflar teşkilatınca camide tadilat yapılmıştır

ORTA CAMİİ: Çarşının orta kısmında kurulduğu için halen Orta Camii olarak adlandırılan bu caminin asıl adı Atik İbrahim Paşa Camii’dir Rivayete göre,OrduEskipazar çevresinde asayişin bozuk olduğu tarihlerde Bucak Mahallesi semtinde konaklayan bir askeri birliğin kumandanlarından İbrahim Paşa adlı birinin öncülüğünde ahşap olarak yapılmıştır Bir müddet sonra yıkılarak,taştan 1800 yılında yeniden inşa edilmiştir Caminin ikinci yapılışında birçok şahsın emekleri geçmesine rağmen halk bu ibadethaneyi yine Atik İbrahim Paşa Camii olarak devam etmektedir Caminin doğu kapısında Tayyar Mahmut Paşa’nın yardımcısı olduğundan ayrıca Canik Muhassil vekili Ali Ağa’nın buna öncülük yaptığı,Salih Ağa’nın hayırlı çalışmalarda bulunduğu bahsedilmektedir

HÖYÜK VE TABİAT VARLIKLARIMIZ: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Eskiçağ Tarihi Anabilim Dalı Başkanı Prof DrMehmet ÖZSAİT başkanlığında yapılan yüzey araştırmalarında çoğu Mesudiye ilçesi ve çevresinde olmak üzere 48 adet höyük ve 4 adet tümülüs tesbit edilmiştir COTYORA:İl merkezi,Bozukkale mevkiinde antik bir yerleşim yeridir 2derecede arkeolojik sit alanı olarak tescillidir

KURUL KAYASI ESKİ YERLEŞİM ALANI:Merkez ilçe, Bayadı köyü Kurul Kayası üzerinde yer almaktadır Bu alanda (5*6 metrekare) ebadında 8 metre derinlikte ana kayanın oyulması ile yapılmış bir sarnıç ve su yolu olduğu tahmin edilen basamaklarla aşağıya inen bir dehliz bulunmaktadır Bunların yanı sıra bina kalıntıları ve değişik dönemlere ait seramik parçaları yüzeyde görülmektedir 1991 yılında Ordu Müze Müdürlüğü’nce çevre temizliği ve tanzimi çalışması yapılmış alan temizletilerek tel örgü içine alınmıştır Valilikçe buranın turizme açılması için çalışmalar yapılmaktadır

KİLİSELER

TAŞBAŞI KİLİSESİ: İlimiz merkezinde,Taşbaşı Mahallesi,kentsel sit alanı içerisindedir Kilise doğu-batı istikametinde uzanmakta olup,plan olarak dikdörtgen bir tarzdadır Doğuda büyük bir apsis ve yanlarda iki küçük apsis bulunmaktadır Kilisenin ana mekanı iki sıralı üç sütunla üç nefe ayrılmış olup,nef diğer neflere nazaran daha geniş tutulmuştur Kilisenin semardam çatısı,sütunlarla desteklenen kemerlerle taşınmaktadır Batıdaki nefteks kuzey ve güneye açıktır

Bugünkü kalıntılardan kilisenin kuzeyinde ikametgah binaları,okul vb gibi sosyal mekanların yer aldığı anlaşılmaktadır Kilise,tümü düzgün kesme taştan 19yy ortalarında tapılmıştır Bir ara cezaevi olarak kullanılmıştır Kültür Bakanlığı’nca restore edilmekte olup,çevre düzenlemesi halen devam etmektedir

DÜZ MAHALLE KİLİSESİ: İlimiz merkez Düz Mahalle Sinema Sokak’ta yer almaktadır Dikdörtgen planlı,yuvarlak tonoz örtülü olan kilise,kesme taştan inşa edilmiştir Bazı duvarları sonradan briketle onarılmıştır Ayrıca orijinal sütunlara yanlardan betonarme destek sütunlar eklenmiştir Uzun bir süre Ordu Belediyesi’nce itfaiye hizmet binası olarak kullanılan kilise,çevresindeki arsa ile birlikte tiyatro binası olarak kullanılmak üzere inşaata başlanılmıştır

KAYA MEZARLARI: İlimiz Merkez ilçede; Delikkaya Köyünde 4,Zafer Köyünde3,Bakacak Köyünde 1 olmak üzere 8 adet kaya mezarı tespit edilmiştir Kaya mezarları yüksek ana kayalar üzerine oyularak, ön kısımları tapınakları andırır bir şekilde yapılmıştır Yörede sütunsuz,sade yapıda olanları da vardır Genelde mezar odasında kılineler yer almaktadır

KALEKÖY KALESİ KAYA MEZARI: İlçe merkezinin 7 km kuzey doğusunda,Kale Köyü sınırları içerisinde bulunan kalenin güney doğusunda ve etek kısmındaki kaya oyularak yapılmıştır Giriş kısmı Antik Grek tapınaklarında görülen alınlık formunda düzenlenmiş olup,yanları iç bükey kavislidir İç kısımlarında Freskoların olduğu bilinir Freskolar dış kısmında da yer alıp bunlar da zamanla yok olmuş az bir kısım kalmıştır

ÇEŞMELER

OLUKSUYU ÇEŞMESİ: Ordu ili,merkez Kirazlimanı Mahallesi,Oluksuyu Sokak’ta yer almaktadır Soğuksu çeşmesi olarak bilinmektedirH1258(M1842)yılında yaptırılmıştır Düzgün kesme taştan yapılmış olan çeşmenin ön cephesi taş kemerli olup,kemerin içinde üstte kitabe,altta ise musluk bulunmaktadır Ön cephesi işlenmiş kesme taşlarla yapılmış,kaş kemeri içinde dikdörtgen kabartma içerisine alınmış olan dört sıra Arapça yazıt bulunmaktadır

KİRAZLİMANI ÇEŞMESİ:Ordu ili,merkez Kirazlimanı Mahallesinde yer almaktadır Kesme taştan kübik görünümlü dar saçaklı bir çeşmedir Çeşmenin cephesi dikdörtgen bir çerçeveye alınmıştır Çerçeve içi bantla ikiye bölünmüş,bandın üst kısmında 3 satırlık Arapça yazıt,alt kısmında ise suyu aktarmakta olan bir musluk yer almaktadır Kitabesine göre 1327(M1911)yılında yapılmıştır Çürüksulu Ali Paşa ve Keçiköy çeşmesi olarak tanınır

OSMAN BEY ÇEŞMESİ: Ordu ili,merkez Saray Mahallesi,Ulugazi Sokakta yer almaktadır Düz damlı,kübik kesme taştan yapılmıştır Tümüyle kesme taştan yapılmış olan çeşmenin iki cephesinde bugün akar durumda olan iki musluğu vardır Her iki cephede de yekpare taştan iki yalak bulunmaktadır Köşelerin yarım birer sütunca vardır Ulugazi sokağa bakan cephede üstte çerçeveye alınmış tuğra ile beş satırdan oluşan Osmanlıca kitabe yer almaktadır

İL MERKEZ VE İLÇELERİNDEKİ HAMAMLAR

YALI HAMAMI:İlimiz Merkez Düz Mahalle,Süleyman Felek Caddesindedir Dikdörtgen planlı,köşeleri düzgün kesme taştan,diğer kısımları moloz taşla yapılmıştır Yapının ortasında büyük, yanlarda küçük tonozlu örtü yer alır Öndeki kısma bitişik ikinci bir kısım vardır Burası iki katlıdır Üst kat ahşaptandır Yan cephesinde bir baca bulunmaktadır,girişi yan cephedendir

SARAY HAMAMI:İlimiz,merkez Selimiye Mahallesinde Hükümet Caddesi ile Taşocak Caddesinin kesiştiği köşede yer almaktadır Ortada büyük kubbe çevresinde 3 küçük kubbesi bulunan taş bir yapıdır Ana mekan kare plânlı olup büyük bir kubbesi vardır3 tane halvet hücresi ve üzerinde üç küçük kubbe bulunmaktadır Kubbelerde aydınlatma pencereleri vardır

TÜRBELER

TUZAK KÖYÜ TÜRBESİ: İlimiz Akkuş İlçesi,Tuzak Köyü tüzel kişiliğine ait mezarlık içerisinde yer almaktadır Mezarlık içerisinde bulunan türbe 7,5 * 5 metre ebadında dikdörtgen planlıdır Türbe ahşaptandır Tek girişi olan türbenin birinci ve ikinci kısmında birer mezar yer almaktadır

ŞAKİR BABA TÜRBESİ (Buharalı Şeyh Efendi Türbesi): Türbe ilimiz merkezinde ,Selimiye mahallesinde yer almaktadır Türbe alanı Ordu Belediyesi tüzel kişiliğine aittir Şu anda Türbe içerisinde 7 adet kabir