İslâmda Namazın Meşrûluğu Kitap, Sünnet Ve İcmâ'ya Dayanır

İslâmda namazın meşrûluğu Kitap, Sünnet ve İcmâ'ya dayanır
Hakkında İslâmda namazın meşrûluğu Kitap, Sünnet ve İcmâ'ya dayanır




İslâmda namazın meşrûluğu Kitap, Sünnet ve İcmâ'ya dayanır

Kur'an-ı Kerim'in birçok yerinde; namazı kılınız ve zekâtı veriniz" buyurulur "Bütün namazları ve orta namazı muhafaza edin" (el-Bakara, 2/238) "Şüphesiz namaz, müminlere, vakitle belirlenmiş olarak farz kılınmıştır" (en-Nisa, 4/103)

"Oysa onlar, tevhid inancına yönelerek, dini yalnız Allah'a tahsis ederek O'na kulluk etmek, namazı kılmak ve zekatı vermekle emr olunmuşlardır Işte doğru din budur" (el-Beyyine, 98/5) "Namazı kılın, zekâtı verin ve Allah'a samimiyetle bağlanın O, sizin mevlânızdır O, ne güzel mevlâ ve ne güzel yardımcıdır" (el-Hacc, 22/78)

Sünnetten delil: Bu konuda rivâyet edilmiş çok sayıda hadis vardır Bu Hadislerden bazıları şunlardır: "Ibn Ömer (ra)'den rivayet edildiğine göre, Hz Peygamber (sas) şöyle buyurmuştur: "Islâm beş temel üzerine kurulmuştur: Allah'tan başka bir ilâh bulunmadığına, Hz Muhammed'in Allah'ın elçisi olduğuna şehadet etmek, namaz kılmak, zekât vermek, haccetmek ve Ramazan orucunu tutmaktır" (Buhârî, Iman,1, 2; Müslim, Imân, 19-22)

Hz Peygamber (sas), Muaz b Cebel (ra)'i Yemen'e gönderirken ona şöyle buyurmuştur: "Sen ehli kitap olan bir topluma gidiyorsun Onları ilk önce Allah'a kulluk etmeğe çağır Allah'ı tanırlarsa, Allah'ın onlara gecede ve gündüzde beş vakit namazı farz kıldığını söyle Namazı kılarlarsa; Allahın onlara, zenginlerinden alınıp yoksullara verilmek üzere zekâtı farz kıldığını söyle İtaat ederlerse, bunu onlardan al, insanların mallarının en iyisini alma, mazlumun bedduasından sakın Çünkü onun duasıyla Allah arasında perde yoktur" (Buhârî, Zekât, 41, 63, Meğâzî, 60, Tevhîd, 1; Nesâî, Zekât, 1; Dârimî, Zekât, I )

Diğer yandan İslâm ümmeti, bir gün ve gecede beş vakit namazın farz olduğu konusunda görüş birliği içindedir

Namaz ergenlik çağına gelmiş, akıllı her müslümanın üzerine farzdır Fakat yedi yaşına gelmiş olan çocuklar da namaz kılmakla emredilir On yaşına geldikleri halde namaz kılmazlarsa el ile hafifçe dövülebilirler Hz Peygamber şöyle buyurmuştur: "Çocuklarınıza yedi yaşında namaz kılmalarını emredin, on yaşına girince bundan dolayı dövün ve o yaşda yataklarını ayırın" (Ebû Dâvûd Salât, 26; Ahmed b Hanbel, II, 180, 187)

Bir günle gece içinde farz olan namazların sayısı beştir Yalnızca, vitir veya bayram namazları vacib hükmündedir Bir bedevi ile ilgili olarak rivayet edilen şu hadis beş vakit farz namaza delildir: "Bir gün bir gecede farz olan namazlar beştir " Bedevî; "Benim üzerimde bundan başka bir borç var mıdır?" diye sorunca, Allah'ın Resulu şöyle cevap vermiştir:

"Hayır kendiliğinden nafile olarak kılarsan bu müstesnadır" Bunun üzerine bedevî: "Seni hak olarak gönderen Allah'a yemin olsun ki, bundan ne fazla ne de eksik yaparım" dedi Bunun üzerine Hz Peygamber (sas) şöyle buyurdu: "Eğer doğru söylüyorsa bu adam kurtulmuştur" (Buhârî, Imân, 34, Şehâdât, 26; Müslim, Imân, 8,10,15,17,18; Ebû Dâvûd, Salât, 1)

NAMAZ ÇEŞİTLERİ: NAMAZ DÖRT KISMA AYRILIR

1 Farz-ı ayn olan namazlar Beş vakit namaz ve cuma namazı gibi Bunların her yükümlü için bizzat yerine getirilmesi gerekir

2 Farz-ı kifâye olan namaz Cenâze namazı gibi Bu, topluluk tarafından yapılması istenilen bir emirdir Topluluktan bir kısmı bunu yerine getirince, diğerlerinden sorumluluk kalkar Eğer bunu hiç kimse yerine getirmezse hepsi günahkâr olur Allah yolunda cihad, iyıliği emir kötülüğü yasak etme, müslümanlar arasında bir halife seçme de bu çeşit farzlardandır (Şâfiî, er-Risâle, Kahire 1960, s 54, 55, 363, 364; Ebû Zehra, Usûlül-Fıkh, Terc AbdulKadir Şener, Ankara 1986, s 37-39)

3 Vacib olan namazlar Vitir namazı, bayram namazları gibi Sübut yönünden kesin, fakat delâlet bakımından zannî olan delile dayalı emirler vâcib hükmündedir Bu, Hanefilerin benimsediği bir prensiptir Diğer mezheplerde farz ile vacib aynı anlamda kullanılır Onlara göre bir şey farz değilse sünnettir Vacibin işlenmesine sevap, terkine azap vardır Ancak vacibi inkâr eden dinden çıkmaz

4 Nâfile namazlar Farz ve vacipten fazla olarak kılınan namazlara nâfile denir Cenâb-ı Hakk'ın rızasını kazanmak, amacıyla kendiliğinden kılındığı için bunlara "tatavvu"da denir Sünnetler de nâfile içine girer Her sünnet nâfiledir, fakat her nafile sünnet değildir Peygamberimizin kıldığı nâfile namazlar sünnettir

Namazların Rekâtları:

Namazların rekatlarını şu şekilde sıralayabiliriz: Sabah namazının iki rek'at sünneti, iki rek'at da farzı vardır Öğle namazının dört rek'at ilk sünneti, dört rek'at farzı, iki rek'at da son sünneti vardır Ikindi namazının dört rek'at sünneti, dört rek'at da farz vardır Akşam namazının üç rek'at farzı, iki rek'at da sünneti vardır

Yatsı namazının dört rekat ilk sünneti, dört rekat farzı, iki rekat da vaktin sünneti adıyla başka bir sünnet vardır

Vitir namazı üç rekattır Bayram namazları ise ikişer rekattan ibarettir Teravih namazı yirmi rekattır Diğer nafile namazlar da en az ikişer rekat olur

Namazın şartları:

Namazın geçerli olması için bazı şartların ve rükünlerin bulunması gereklidır Şart, sözlükte alâmet demektir Bir terim olarak şart; varlığı kendisinin varlığına bağlı bulunan, fakat onun gerçek varlığından ve mâhiyetinden ayrı olan şeydir Rükün ise, sözlükte; en kuvvetli taraf demektir Bir terim olarak rükün; bir şeyin varlığı kendisine bağlı bulunan ve o şeyin esas unsur ve parçalarını teşkil eden esaslardır Şer'i hüküm olarak şart ve rükne farz vasfı verilir Bunların her ikisi de farzdır Bu yüzden bazı fakihler bu konuya "namazın farzları" başlığını koymuşlardır Bir de namazın farz olmasının şartları vardır Bunlar müslüman olmak, büluğ çağına ulaşmak ve akıllı olmak üzere üç tanedir (Şürünbülâlî, Merakul-Felah, s 28; eş-Şirazî, el-Muhezzeb, 1, 53; Ibn Kudâme, el-Muğni, I, 396-401; ez-Zühâylî, el-Fıkhuul-Islâmî ve Edilletüh, Dimaşk 1405/1985, I, 563 vd)