Çok Evliliğin Şartları Nelerdir?

Çok evliliğin şartları nelerdir?
Hakkında Çok evliliğin şartları nelerdir?




Allâh, Hazret-i Âdem'i yoktan var ettikten sonra kendisinden huzura kavuşacağı bir hanımı da yaratmıştır İnsanoğlunun çoğalmasını bunlar vasıtasıyla takdir eden Allah Teâlâ, erkeklerle kadınlar arasına bir takım hak ve vazifeler koyarak, iki tarafın da fıtratına uygun yaşamasını emretmiştir

Şüphesiz bu hak ve vazifelerin en önemlilerinden birisi de "nikah"tır Nikah birbirine tamamen yabancı iki farklı cinsten insanın arasında meydana gelmekte ve ikisini yine dünyanın birbirine en yakın iki insanı kılmaktadır İslâm, nikaha ulvî bir mânâ ve mes'ûliyet yüklemiştir Nikah sayesinde kadının yeme, içme, barınma ve benzeri her türlü ihtiyacı kocasının sorumluluğuna bırakılmıştır Âileyi inşâ mes'uliyeti ise kadına tahsis edilmiştir

İslâm'da evlilik, geçici bir menfaat veya zevk üzerine kurulmamıştır İki tarafın anlayış ve olgunlukla meydana getirdiği ve sevgi-saygı temelleri üzerine kurulan yuva, toplumun en güzîde varlığı olan "insanı" ortaya çıkaracak, ihtiyaçlarını temin ederek, onu cemiyetteki mukaddes vazifelerine hazırlayacaktır Böylece aile, toplumun en küçük, fakat en vazgeçilmez yapı taşını oluşturacaktır Onun sarsılmasına yol açacak (zina, iftira vb) her türlü tesir, İslam tarafından yasaklanmış ve bu hususta çok sıkı tedbirler alınmıştır

Kısaca anlattığımız şekliyle bu kadar değerli olan "nikâh" ve "âile" müessesesi için, bazıları câhilâne, bazıları da maksatlı olarak ileri geri konuşmaktadır

"İslâm'ın niye çok evliliğe izin verdiği" ve "Hazret-i Muhammed -sallallâhu aleyhi ve sellem-'in pek çok kadınla niçin evlendiği", "yoksa İslâm'ın, kadını hiçe mi saydığı" tarzında birtakım suâller, hep bu bilgisizlik ve art niyetten kaynaklanmaktadır Burada önce kısaca İslâm'ın niye birden fazla kadınla evlenmeye izin (teşvik değil zarûreten müsaade) verdiği üzerinde duracağız:

İslâm'da Birden Çok Evliliğe İzin Verilmesinin Sebepleri

*Evvelâ şunu ifâde etmek gerekir: çok evliliği, İslâm başlatmamıştır, sınırsız sayıda kadınla evliliği benimsemiş bir düzeni belli sınırlamalara tâbî tutmuştur

Bilindiği gibi Arabistan'da veya dünyanın diğer ülkelerinde Peygamber Efendimiz'den önce (câhiliye devrinde) sayısız kadınla birlikte olma imkânı vardı Bunlar bazen herkesin bilgisi dahilindeki onlarca kadınla evlilik, bazen satın alınan câriye yoluyla veya gayr-i meşru sayısız ilişki (zinâ) yolları ile yapılmaktaydı Bu durumdan fıtraten bozulmamış insanlar rahatsız olmakla birlikte, umûmî gidişe karşı durulamıyordu (İslâm'ın bu vasfını diline dolamış batılıların yaşadığı hayat ve âilevî durumları hâlâ çok farklı değildir)

*Dört kadınla evlenebilmek bütün mü'minler için bir "emir" değil, bazı durumlarda tanınmış bir hak ve "izin"dir (Ruhsat)

İnsanlar bin bir türlü hal ile karşılaşabilmektedir Bazen erkeğin şartları, bir evlilikle yetinemeyecek şekilde olabileceği gibi, bazen de kadının çeşitli sebeplerle (felç, bir kaza neticesi sakatlık, devamlı hastalık, güçsüzlük, vb) âile hayatını devam ettirebilmesi birtakım sıkıntılara sebep olabilir Bu durumdaki bir âileyi yıkıp, belki birbirini seven eşleri yalnızlığa itmek veya mevcut çocukları sahipsiz bırakmak; insânî bir yol değildir Yine iki kişi arasındaki mahrem bazı sırların -boşanma vb sebeplerle- aleniyete dökülmesi, bir çok insana anlatılmak mecburiyetinde kalınması da işin bir başka tarafıdır

*Birden fazla (dörde kadar) evlenen erkeklere de eşleri arasında "adâleti temin etme" vazifesi yüklenmiştir Aksi halde Allah'ın azabıyla ikaz edilmiştir

Âyet-i kerîmede: "Yetim kızlar hakkında adâleti sağlamaktan korkarsanız uygun gördüğünüz diğer kadınlardan iki, üç ve dörder olmak üzere nikah ediniz Bunlar arasında adaleti sağlayamayacak olursanız o zaman bir kadın veyahut sahip olduğunuz bir cariye ile iktifa ediniz Bu şekilde adaletten sapmamağa daha yakın olursunuz" (Nisa, 3) buyurulmuştur

Diğer bir âyet-i kerimede de: "Ne kadar gayret ederseniz edin kadınlar arasında adalete güç yetiremezsiniz Binaenaleyh, birine büsbütün meyledip diğerini askıya alınmış gibi bırakmayınız Eğer nefsinizi ıslah eder, Allah'tan korkup haksızlıktan sakınırsanız; hiç şüphesiz ki, Allah çok bağışlayıcı ve esirgeyicidir" (Nisa, 129) buyurulmuştur

Peygamber Efendimiz de:

"Bir erkeğin nikahında iki kadın bulunur da, aralarında adalet gözetmezse, kıyâmet gününde bir tarafı felçli olarak diriltilir" (İbn-i Mâce, Nikah, 47) buyurmuşlardır

*Savaş ve benzeri, erkeklerin toplu bir şekilde yok edildiği hallerde, bakıma muhtaç ve ortada kalmış kadınların şahısları ve toplum adına ne gibi zorluklar ve zararlarla karşılaşabileceği ortadadır Geçimini bir şekilde temin etmesi gereken kadın hangi kapıya, ne yüzle müracaat edecek ve nelerle karşılaşabilecektir?! Bunun tarihteki en güzel misali, İkinci Dünya savaşından sonra Almanya'da yaşanmıştır

*İslâm kesinlikle zinaya müsaade etmemiştir Evli iken yapılan zinaya ise çok şiddetli cezalar verilmiştir Zina bütün ilâhî dinlerde yasaklanmışken, Avrupa ve Amerika'da zina yaşının 12-13'lere inmiş olması ve âile yuvasının bu vesileyle sık sık yıkıldığı veya yıkılmaya yüz tuttuğu günümüz gerçekleri arasındadır İslam dünyası ve müslüman aileler ise dinlerini yaşadıkları nisbette bu ahlâkî erozyonun dışında kalmaktadırlar Bu hakikatte şüphesiz İslâm'ın zinaya bakış tarzı ve tarihimizden gelen örf ve âdetlerimizin kuvvetli oluşunun payı büyüktür

*Erkeğin birden fazla evlenme hakkını kullanması, kadının nikâh esnasında ileri süreceği şartla kısıtlanabilir İslâm'da nikah akdinin tesisi için iki tarafın rızası şart kabul edilmiştir Bu nikâh akdi esnasında, kadın "eşinin sadece kendisiyle evli kalması"nı şart olarak ileri sürülebilir Erkek bu şarta riayet etmeyip başka kadınlarla nikah yaparsa, kadın hakime müracaat ederek "boşanma" isteyebilir

Bütün bu şartlar göz önünde bulundurulduğunda, İslâm'ın hayatın her safhasını ve her türlü durumu düşünerek böyle bir şeye izin vermesi anlaşılabilir O sadece sağlıklı olanların değil, yaşlı ve güçsüzlerin de dinidir O sadece rahatlık anlarının değil, zor zamanların da dinidir O sadece erkeğin değil, gözetilmesi gereken bütün haklarını koruduğu kadının da dinidir Âilenin sebepsiz yere yıkılmasına, çoluk çocuğun sefâlet ve felâkete düşmesine göz yumamayacak kadar ferdi ve toplumu düşünen, insanlığın iffetini ve haysiyetini koruyan yegâne dindir

Bu duruma göre çok evliliğin mübah oluşu zaruret, ihtiyaç, özür veya geçerli bir maslahattır

Halime Demireşik