Kan Verme Ve Önemi

**Prof. Dr. Sinsi** · 10-11-2012

Kimler kan verebilir?

Donör: Kan bağışı yapan kişi

Yaş: 18 - 65 yaşları arasında olan her sağlıklı kişi kan verebilir

Sıklık: Erkekler,en sık 2 ayda bir; kadınlar ise, en sık 3 ayda bir olmak üzere ve yılda toplam 4 üniteyi geçmemek koşuluyla kan verebilirler

Vücut Ağırlığı: 50 kg'ın üzerinde olan herkes kan bağışı yapabilir

Miktar: Bağışlanan kan standart olarak 450 mL'dir

İnsan vücudunda toplam 5000-6000 mL kan olduğu düşünülürse, bu miktar, toplam kan hacminin sadece % 7,5-9' u kadardır

Kan bağışını takiben, eksilen sıvı hacmi, damar dışındaki sıvının, damar içine geçmesiyle saatler içerisinde karşılanır

Hücrelerin yenilenmesi süreci ise, 2 ay kadardır

Düzenli aralıklarla yapılan kan bağışının sağlık açısından herhangi bir sakıncası olmadığı gibi, aksine bir çok yararı mevcuttur

Anemi: Kansızlık, elbetteki kan bağışı için engeldir

Günlük yaşamın olağan sayılabilecek ve çoğunlukla psikolojik kaynaklı olan halsizlik, bitkinlik gibi durumlar, anemi olarak algılanmamalıdır

Anemi tanısı, kan testleriyle yapılmaktadır

Kan bağışı için kriter hemoglobin değeridir

Saklama: Kanın saklanma süresi, torba içindeki antikoagülan solüsyonun niteliğine bağlıdır

Bugün kullanılmakta olan torbalarda bu süre 35-42 gündür

Bu süre, kanın tüketimi için fazlasıyla yeterli bir depolama süresidir

Sterilite: Kan torbaları, tek kullanımlık ve steril olarak imal edilmektedir

Bu sebeple, kan bağışı sırasında donöre herhangi bir hastalık bulaştırılması söz konusu değildir

Yan Etki: Kan bağışının, kilo aldırma, zayıflatma, halsiz bırakma, kaşıntı ve bağımlılık gibi yan etkileri yoktur

İlaç Kullanımı: Almış olduğunuz ilaçlar, kanınıza geçmektedir

Bu ilaçlardan bazıları kan bağışı yapmaya engel teşkil eder

Kan bağışından önce, eğer sağlığınız açısından mecbur değilseniz, ilaç almayınız

Almak durumundaysanız, kan verip veremeyeceğinizi kan merkezi doktorlarımıza danışabilirsiniz

1

Aspirin kullanımı: Kan bağışına engel değildir

Sadece, trombosit amaçlı kal alımında veya tromboferezde dikkat edilmelidir

2

Tegison (Sedef hastalığında kullanılan bir ilaç) kullananlar, ilacı kestikten 3 yıl sonra kan verebilir

3

Accutan veya benzeri retinoik asit türevi ilaçları kullananlar, ilacı bıraktıktan 4 hafta sonra gönüllü donör olabilir

4

Faktör konsantresi kullananlar, donör olamazlar

Tansiyon: Sistolik kan basıncı 180 mmHg'yı, diastolik kan basıncı ise, 100 mmHg'yı aşmamalıdır

Alıntı

**Prof. Dr. Sinsi** · 10-11-2012

Hastalıklar: Yine bazı hastalıklar da ilaçlar gibi kan bağışına sürekli veya belli bir dönem için engel oluşturmaktadır

Bu hastalıklara ilişkin bazı bilgiler aşağıda belirtilmiştir

( Aşağıda olmayan hastalıklar için, kan merkezlerinden bilgi alabilirsiniz

)

Kimler kan veremez?

1

Hepatit B (Hiçbir zaman kan veremezler)

2

Hepatit C (Hiçbir zaman kan veremezler)

3

AIDS (Hiçbir zaman kan veremezler)

4

Sıtma (Tedavinin sağlanmasından 3 yıl sonradan itibaren kan verebilirler)

5

Frengi geçiren hastalar, iyileşmeden 1 yıl sonra kan verebilirler

6

Creutzfeldt-Jacob hastalığı olanlar, hiçbir zaman kan veremez

7

Chagas Hastalığı ( Alınan kan sadece fraksinasyon amaçlı kullanılabilir)

8

Tüberküloz (Tedavinin sağlanmasından 5 yıl sonra kan verebilirler)

9

Diabet (İlaç kullanmayan veya ilaç kullandığı halde, kan şekeri regüle edilmiş olanlar kan verebilir)

10

Anemi (Anemi teşhisi konmuş kişiler kan bağışçısı olamazlar)

11

Gebeler kan veremez

Doğum veya gebeliğin sonlan(dırıl)masından 6 hafta sonra kan verebilirler

12

Koroner kalp hastalığı, angina pektoris, ciddi kardiyak aritmi, serebrovasküler hastalıklar, arteriyal tromboz veya rekküren venöz trombozu olan kişiler kan veremezler

13

Allerji ( Astım hastaları kan veremez

Polen allerjisi olanlar ise, sadece allerjileri oldukları dönemde kan veremezler

)

14

Otoimmün hastalığı olanlar kan veremezler

15

Kanama diatezi (Kanama eğilimi) olanlar ömür boyu kan veremezler

16

Bronşit (Kronik bronşit hastaları kan veremez)

17

Kronik nefrit ve pyelonefritli hastalar kan veremez

Akut glomerulonefrit geçirmiş olanlar ise, iyileşmeden 5 yıl sonra bağış yapabilir

18

Malign (Habis) hastalığı olanlar, gönüllü donör olarak kabul edilmezler

19

Brusella almış olanlar, tam iyileşmeyi takiben iki sene sonra kan bağışı gönüllüsü olabilirler

20

Epilepsi hastaları, kan veremezler

21

Osteomyelit geçirmiş hastalar, tam düzelmeden 5 yıl sonra kan verebilirler

22

Cerrahi: Büyük ameliyatlardan sonra 6 ay boyunca kan bağışı alınmaz

Mide rezeksiyonu geçirenler ise, hiçbir zaman donör olamazlar

23

Transfüzyon: Kan veya kan ürünü alan donörler, 1 yıl boyunca kan veremezler

24

Attenüe virus aşısı yapılmış olanlar 3 hafta kan veremez

( Su çiçeği, sarı humma, kızamık, kızamıkçık, oral polio, kabakulak)

25

Ölü bakteri aşısı olanlar, 5 gün donör olamazlar

( Kolera, tifo, antrax)

26

İnaktif virus aşısı ve toxoid alanlar ise 3 gün kan veremezler ( Polio-injeksiyon , influenza, rabies, difteri, tetanoz)

Alıntı

**Prof. Dr. Sinsi** · 10-11-2012

Kan Vermenin Faydaları

*Kemik iliğinin yağlanmasını önleyip, kan yapımı canlı tutulur

Verilen kanın yerine, anında vücuttan genç hücreler dolaşımına katıldığı için, bağışçı daha dinç ve canlı olur

Kandaki yüksek yağ oranı düşer

Kan bağışı kalp krizi ihtimalini %90 azaltır

Kan bağışlayan kişide baş ağrısı, stres, yüksek tansiyon, yorgunluk gibi rahatsızlıkların giderilmesinde çok büyük katkısı olur

*Kan bağışçısı her kan verdiğinde:

AIDS , Hepatit B , Hepatit C , Sifiliz

Kan grubu taramasından ücretsiz olarak yararlanmış olur

*Trafik kazasında yaralanan bir kimsenin, kan uyuşmazlığı olan bir bebeğin, kan bulunmazsa ölecek bir hastanın sizin verdiğiniz kanla kurtulmasının, size verdiği manevi duygu ölçüsüzdür

Bağışınız çok insancıl ve onurlu bir davranıştır

Alıntı

**Prof. Dr. Sinsi** · 10-11-2012

NEDEN KAN BAĞIŞI?

kan,kaynağı insan olan ve elde edilmesi için başka alternatifi olmayan bir tedavi aracıdır

NEDEN KAN BAĞIŞI?

acil durumlar

TRAFİK KAZALARINDA 5-10 ÜNİTE

KALÇA AMELİYATLARINDA 4-6 ÜNİTE

OMURGA AMELİYATLARINDA 6-10 ÜNİTE

YENİDOĞAN KAN UYUŞMAZLIĞINDA 1-2 ÜNİTE

BÖBREK NAKLİNDE 5-10 ÜNİTE

BY-PASS AMELİYATLARINDA 4-8 ÜNİTE

MİDE KANAMALARINDA 3-20 ÜNİTE

KARACİĞER NAKLİNDE 20-100 ÜNİTE

BAZI HASTALIKLARDA İSE 200-250 ÜNİTE KAN BAĞIŞINA GEREKSİNİM VARDIR

NEDEN KAN BAĞIŞI?

düzenli kana ihtiyacı olanlar

Kan hastalığı (talasemi, lösemi vb

) her ay 1-5 ünite

Diyaliz hastalarında her ay 1-2 ünite

Kanser hastalarında her ay 1-3 ünite kana gereksinim olduğu için

NEDEN KAN BAĞIŞI?

Ülkemizin deprem kuşağında yer alması, terör olayları gibi olağanüstü durumlar nedeni ile ihtiyaç haricinde depolarımızda herhangi bir felakette kullanılmak üzere belirli sayıda kan ve kan ürününü bulundurmalıyız

NEDEN KAN BAĞIŞI?

Bir ülkenin Kan gereksinimi

NÜFUS X 5/100 = KAN VE KAN ÜRÜNÜ’

Örneğin; İstanbul’da bu sayı yıllık 500

000 ünitedir

KAN VE KANIN GÖREVLERİ

KAN:

HAYAT KURTARICIDIR

TEDAVİ EDİCİ BİYOLOJİK BİR MADDEDİR

TIBBIN TÜM ALANLARINDA KULLANILIR

KAN KEMİK İLİĞİNDE ÜRETİLİR

Kemik iliği gerektiğinde kan hücrelerini üretme kapasitesini artırabilir

Kırmızı kan hücrelerinin yaşam süresi ortalama 120 gündür

KAN VE KANIN GÖREVLERİ

OKSİJEN ALIŞVERİŞİ

BESİNLERİN TAŞINMASI

HORMONLARIN TAŞINMASI

ATIK VE TOKSİK MADDELERİN TAŞINMASI

MİKROPLARLA SAVAŞ

PIHTILAŞMA

KAN BAĞIŞINDAN SONRA NELERE DİKKAT ETMELİ?
1) Sigara kullanıyorsanız kan bağışından sonra en az 30 dk geçmeden sigara içmeyiniz

Böyle bir durumda sigara kullanımı baş dönmesi, bulantı gibi şikayetlere yol açabilir

2) İlk birkaç saat kan verdiğiniz kolunuzla ağır şeyler taşımayınız

Bu kanamaya neden olabilir
3) İlk 4 saat boyunca her zaman olduğundan daha çok sıvı şeyler (su, kola, meyve suyu vb) almaya çalışınız
4) Bir sonraki öğünden önce alkollü içecekler almayınız

Alkol vücuttan sıvı kaybını arttıracağı için şikayetlere yol açabilir
5) Sporla uğraşıyorsanız kan bağışladığınız gün ağır spor faaliyetleri yapmayınız

6) Kan bağışladıktan sonraki ilk 4 saat aşırı sıcak ortamlarda (hamam,sauna gibi) bulunmayınız
7) Pilot, ticari araç şoförleri, tehlikeli makine operatörleri, yüksek yerlerde bedeni faaliyet gösteren meslek grupları vb

nin kan bağışladıktan sonra 24 saat işlerine ara vermeleri önerilir

8) Eğer baygınlık hissi, baş dönmesi olursa bir yere uzanın veya başınızı iki dizinizin arasına alacak şekilde oturun

KAN BAĞIŞLAMAK VE BAZI TABULAR!

Kan verirsem kanım biter

Kan verirsem kilo alırım

Kan verirsem zayıflarım

Kan bağışlarken AIDS bulaşır

Çok kan alıyorlar !

Bu iş bağımlılık yapar bir daha hep kan vermek zorunda kalırım

İğneler çok kalın ve çok can yakıyor

Benim kan grubum çok sık rastlanan bir grup, kanıma ihtiyaç yoktur

Alıntı

10-11-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Kan Verme Ve Önemi Kimler kan verebilir? Donör: Kan bağışı yapan kişi Yaş: 18 - 65 yaşları arasında olan her sağlıklı kişi kan verebilir Sıklık: Erkekler,en sık 2 ayda bir; kadınlar ise, en sık 3 ayda bir olmak üzere ve yılda toplam 4 üniteyi geçmemek koşuluyla kan verebilirler Vücut Ağırlığı: 50 kg'ın üzerinde olan herkes kan bağışı yapabilir Miktar: Bağışlanan kan standart olarak 450 mL'dir İnsan vücudunda toplam 5000-6000 mL kan olduğu düşünülürse, bu miktar, toplam kan hacminin sadece % 7,5-9' u kadardırKan bağışını takiben, eksilen sıvı hacmi, damar dışındaki sıvının, damar içine geçmesiyle saatler içerisinde karşılanır Hücrelerin yenilenmesi süreci ise, 2 ay kadardır Düzenli aralıklarla yapılan kan bağışının sağlık açısından herhangi bir sakıncası olmadığı gibi, aksine bir çok yararı mevcuttur Anemi: Kansızlık, elbetteki kan bağışı için engeldir Günlük yaşamın olağan sayılabilecek ve çoğunlukla psikolojik kaynaklı olan halsizlik, bitkinlik gibi durumlar, anemi olarak algılanmamalıdır Anemi tanısı, kan testleriyle yapılmaktadır Kan bağışı için kriter hemoglobin değeridir Saklama: Kanın saklanma süresi, torba içindeki antikoagülan solüsyonun niteliğine bağlıdır Bugün kullanılmakta olan torbalarda bu süre 35-42 gündürBu süre, kanın tüketimi için fazlasıyla yeterli bir depolama süresidir Sterilite: Kan torbaları, tek kullanımlık ve steril olarak imal edilmektedir Bu sebeple, kan bağışı sırasında donöre herhangi bir hastalık bulaştırılması söz konusu değildir Yan Etki: Kan bağışının, kilo aldırma, zayıflatma, halsiz bırakma, kaşıntı ve bağımlılık gibi yan etkileri yoktur İlaç Kullanımı: Almış olduğunuz ilaçlar, kanınıza geçmektedir Bu ilaçlardan bazıları kan bağışı yapmaya engel teşkil ederKan bağışından önce, eğer sağlığınız açısından mecbur değilseniz, ilaç almayınız Almak durumundaysanız, kan verip veremeyeceğinizi kan merkezi doktorlarımıza danışabilirsiniz 1 Aspirin kullanımı: Kan bağışına engel değildir Sadece, trombosit amaçlı kal alımında veya tromboferezde dikkat edilmelidir 2 Tegison (Sedef hastalığında kullanılan bir ilaç) kullananlar, ilacı kestikten 3 yıl sonra kan verebilir 3 Accutan veya benzeri retinoik asit türevi ilaçları kullananlar, ilacı bıraktıktan 4 hafta sonra gönüllü donör olabilir 4 Faktör konsantresi kullananlar, donör olamazlar Tansiyon: Sistolik kan basıncı 180 mmHg'yı, diastolik kan basıncı ise, 100 mmHg'yı aşmamalıdır Alıntı

10-11-2012	#2
Prof. Dr. Sinsi	Kan Verme Ve Önemi Hastalıklar: Yine bazı hastalıklar da ilaçlar gibi kan bağışına sürekli veya belli bir dönem için engel oluşturmaktadır Bu hastalıklara ilişkin bazı bilgiler aşağıda belirtilmiştir( Aşağıda olmayan hastalıklar için, kan merkezlerinden bilgi alabilirsiniz) Kimler kan veremez? 1 Hepatit B (Hiçbir zaman kan veremezler) 2 Hepatit C (Hiçbir zaman kan veremezler) 3 AIDS (Hiçbir zaman kan veremezler) 4 Sıtma (Tedavinin sağlanmasından 3 yıl sonradan itibaren kan verebilirler) 5 Frengi geçiren hastalar, iyileşmeden 1 yıl sonra kan verebilirler 6 Creutzfeldt-Jacob hastalığı olanlar, hiçbir zaman kan veremez 7 Chagas Hastalığı ( Alınan kan sadece fraksinasyon amaçlı kullanılabilir) 8 Tüberküloz (Tedavinin sağlanmasından 5 yıl sonra kan verebilirler) 9 Diabet (İlaç kullanmayan veya ilaç kullandığı halde, kan şekeri regüle edilmiş olanlar kan verebilir) 10 Anemi (Anemi teşhisi konmuş kişiler kan bağışçısı olamazlar) 11 Gebeler kan veremez Doğum veya gebeliğin sonlan(dırıl)masından 6 hafta sonra kan verebilirler 12 Koroner kalp hastalığı, angina pektoris, ciddi kardiyak aritmi, serebrovasküler hastalıklar, arteriyal tromboz veya rekküren venöz trombozu olan kişiler kan veremezler 13 Allerji ( Astım hastaları kan veremez Polen allerjisi olanlar ise, sadece allerjileri oldukları dönemde kan veremezler) 14 Otoimmün hastalığı olanlar kan veremezler 15 Kanama diatezi (Kanama eğilimi) olanlar ömür boyu kan veremezler 16 Bronşit (Kronik bronşit hastaları kan veremez) 17 Kronik nefrit ve pyelonefritli hastalar kan veremez Akut glomerulonefrit geçirmiş olanlar ise, iyileşmeden 5 yıl sonra bağış yapabilir 18 Malign (Habis) hastalığı olanlar, gönüllü donör olarak kabul edilmezler 19 Brusella almış olanlar, tam iyileşmeyi takiben iki sene sonra kan bağışı gönüllüsü olabilirler 20 Epilepsi hastaları, kan veremezler 21 Osteomyelit geçirmiş hastalar, tam düzelmeden 5 yıl sonra kan verebilirler 22 Cerrahi: Büyük ameliyatlardan sonra 6 ay boyunca kan bağışı alınmazMide rezeksiyonu geçirenler ise, hiçbir zaman donör olamazlar 23 Transfüzyon: Kan veya kan ürünü alan donörler, 1 yıl boyunca kan veremezler 24 Attenüe virus aşısı yapılmış olanlar 3 hafta kan veremez( Su çiçeği, sarı humma, kızamık, kızamıkçık, oral polio, kabakulak) 25 Ölü bakteri aşısı olanlar, 5 gün donör olamazlar( Kolera, tifo, antrax) 26 İnaktif virus aşısı ve toxoid alanlar ise 3 gün kan veremezler ( Polio-injeksiyon , influenza, rabies, difteri, tetanoz) Alıntı

10-11-2012	#3
Prof. Dr. Sinsi	Kan Verme Ve Önemi Kan Vermenin Faydaları Kemik iliğinin yağlanmasını önleyip, kan yapımı canlı tutulur Verilen kanın yerine, anında vücuttan genç hücreler dolaşımına katıldığı için, bağışçı daha dinç ve canlı olurKandaki yüksek yağ oranı düşer Kan bağışı kalp krizi ihtimalini %90 azaltır Kan bağışlayan kişide baş ağrısı, stres, yüksek tansiyon, yorgunluk gibi rahatsızlıkların giderilmesinde çok büyük katkısı olur Kan bağışçısı her kan verdiğinde: AIDS , Hepatit B , Hepatit C , Sifiliz Kan grubu taramasından ücretsiz olarak yararlanmış olur *Trafik kazasında yaralanan bir kimsenin, kan uyuşmazlığı olan bir bebeğin, kan bulunmazsa ölecek bir hastanın sizin verdiğiniz kanla kurtulmasının, size verdiği manevi duygu ölçüsüzdür Bağışınız çok insancıl ve onurlu bir davranıştır Alıntı

10-11-2012	#4
Prof. Dr. Sinsi	Kan Verme Ve Önemi NEDEN KAN BAĞIŞI? kan,kaynağı insan olan ve elde edilmesi için başka alternatifi olmayan bir tedavi aracıdır NEDEN KAN BAĞIŞI? acil durumlar TRAFİK KAZALARINDA 5-10 ÜNİTE KALÇA AMELİYATLARINDA 4-6 ÜNİTE OMURGA AMELİYATLARINDA 6-10 ÜNİTE YENİDOĞAN KAN UYUŞMAZLIĞINDA 1-2 ÜNİTE BÖBREK NAKLİNDE 5-10 ÜNİTE BY-PASS AMELİYATLARINDA 4-8 ÜNİTE MİDE KANAMALARINDA 3-20 ÜNİTE KARACİĞER NAKLİNDE 20-100 ÜNİTE BAZI HASTALIKLARDA İSE 200-250 ÜNİTE KAN BAĞIŞINA GEREKSİNİM VARDIR NEDEN KAN BAĞIŞI? düzenli kana ihtiyacı olanlar Kan hastalığı (talasemi, lösemi vb) her ay 1-5 ünite Diyaliz hastalarında her ay 1-2 ünite Kanser hastalarında her ay 1-3 ünite kana gereksinim olduğu için NEDEN KAN BAĞIŞI? Ülkemizin deprem kuşağında yer alması, terör olayları gibi olağanüstü durumlar nedeni ile ihtiyaç haricinde depolarımızda herhangi bir felakette kullanılmak üzere belirli sayıda kan ve kan ürününü bulundurmalıyız NEDEN KAN BAĞIŞI? Bir ülkenin Kan gereksinimi NÜFUS X 5/100 = KAN VE KAN ÜRÜNÜ’ Örneğin; İstanbul’da bu sayı yıllık 500000 ünitedir KAN VE KANIN GÖREVLERİ KAN: HAYAT KURTARICIDIR TEDAVİ EDİCİ BİYOLOJİK BİR MADDEDİR TIBBIN TÜM ALANLARINDA KULLANILIR KAN KEMİK İLİĞİNDE ÜRETİLİR Kemik iliği gerektiğinde kan hücrelerini üretme kapasitesini artırabilir Kırmızı kan hücrelerinin yaşam süresi ortalama 120 gündür KAN VE KANIN GÖREVLERİ OKSİJEN ALIŞVERİŞİ BESİNLERİN TAŞINMASI HORMONLARIN TAŞINMASI ATIK VE TOKSİK MADDELERİN TAŞINMASI MİKROPLARLA SAVAŞ PIHTILAŞMA KAN BAĞIŞINDAN SONRA NELERE DİKKAT ETMELİ? 1) Sigara kullanıyorsanız kan bağışından sonra en az 30 dk geçmeden sigara içmeyiniz Böyle bir durumda sigara kullanımı baş dönmesi, bulantı gibi şikayetlere yol açabilir 2) İlk birkaç saat kan verdiğiniz kolunuzla ağır şeyler taşımayınız Bu kanamaya neden olabilir 3) İlk 4 saat boyunca her zaman olduğundan daha çok sıvı şeyler (su, kola, meyve suyu vb) almaya çalışınız 4) Bir sonraki öğünden önce alkollü içecekler almayınız Alkol vücuttan sıvı kaybını arttıracağı için şikayetlere yol açabilir 5) Sporla uğraşıyorsanız kan bağışladığınız gün ağır spor faaliyetleri yapmayınız 6) Kan bağışladıktan sonraki ilk 4 saat aşırı sıcak ortamlarda (hamam,sauna gibi) bulunmayınız 7) Pilot, ticari araç şoförleri, tehlikeli makine operatörleri, yüksek yerlerde bedeni faaliyet gösteren meslek grupları vbnin kan bağışladıktan sonra 24 saat işlerine ara vermeleri önerilir 8) Eğer baygınlık hissi, baş dönmesi olursa bir yere uzanın veya başınızı iki dizinizin arasına alacak şekilde oturun KAN BAĞIŞLAMAK VE BAZI TABULAR! Kan verirsem kanım biter Kan verirsem kilo alırımKan verirsem zayıflarım Kan bağışlarken AIDS bulaşır Çok kan alıyorlar ! Bu iş bağımlılık yapar bir daha hep kan vermek zorunda kalırım İğneler çok kalın ve çok can yakıyor Benim kan grubum çok sık rastlanan bir grup, kanıma ihtiyaç yoktur Alıntı