Malign Melanoma Nedir?

Melanoma ciltte başlayan bir kanser tipidirEğer erken tespit edilirse tamamen iyileşebilirYayılmışsa ve ilerlemişse öldürücü olabilir ve tehlikelidirKanser deriye renk veren melanosit hücrelerinin sınırsız ve dağınık bir şekilde büyümesiyle ortaya çıkan bir durumdur Normal dokuların yerini alarak ve fonksiyonunu bozarak oluşur Tıpkı bir bahçedeki sebzelerin arasında biten zararlı otlar gibi
Melanoma derinin pigment üreten hücreleri olan melanositlerin kanseridirNormal melanositlerderinin üst katmanına yerleşmiş derinin rengini veren hücrelerdir Tabiatları değişen melanositler hızla diğer dokulara da yayılabilirler

NEDENİ NEDİR?

Melanoma vakalarında her zaman kesin neden belli değildir Fazla miktarda güneş ışığına maruz kalmak özellikle çocukluk döneminden kalma güneş yanıkları melanoma gelişmesini hızlandırmaktadırYapay ultraviyole ışınları (Solarium) kullanılan bronzlaştırıcı kozmetik ürünler de melanomaya neden olmaktadırGenetik faktörlerin de rolü olduğu düşünülmektedir

KİMLER MELANOMA OLUR?

Herkes melanoma olabilir fakat açık tenli güneşe duyarlı olan insanlar daha büyük risk altındadırGüneşten gelen ultraviyole ışıması en büyük etkendir ve bronzlaşamayan yada az bronzlaşan ve kolay yanan insanlarda risk büyüktürHayat boyu çok fazla güneş ışığı öenmli bir risktirKeza çocuklarda ve gençlerdeki güneş yanıkları bu riski daha da arttırır
Hayatın erken evrelerinde güneş yanıkları melanoma gelişimi açısından büyük risk taşımaktadır Yaklaşık herkesin ortalama 30 civarında beni bulunur50 benden daha fazla olan insanlarda risk artmaktadır Ben sayısı dışında görüntüsü açısından da değerlendirilmelidir Atipik (displastik) beni olan insanlar melanoma gelişimi açısından artmış risk grubundadırlarMelanoma aileseldir Birinci derecedeki yakınlarda örneğin anne-baba teyze yada amcada melanoma varsa kan baği olan diğerlerinde risk melanoma açısından artmıştır

Açık renk güneşe duyarlılık güneş yanığı öyküsünün olması çok sayıda ben atipik benler birinci derecede akrabalarda melanoma olması melanoma riskini göstermektedirBu risk faktörlerini taşımayan birindede melanoma gelişebilmektedirFakat bir yada fazla risk faktörünü taşıyanlarda melanoma gelişme şansı daha yüksektirEğer bu risk faktörlerinden bir yada bir kaçını taşıyorsanız dermatoloğunuza düzenli olarak cilt muayenenizi yaptırmalısınız



NASIL GÖRÜNÜR?

Melanoma cildin yüzeyinde başlarBüyümesi için zaman gerekir ve cildin derinliklerine doğru büyür Kan ve lenf damarlarına ulaşır ve vücuda yayılarak hayatı tehdit eden hastalık haline gelir Hala cilt yüzeyinde isemelanoma kolay teşhis edilirMelanoma güneş görmeyen bölgeler de dahil olmak üzere cildin herhangi bir yerinde olabilmektedirBununla birlikte erkeklerde sırtta kadınlarda ise bacaklarda yaygın olarak yerleşmektedirMelanoma genel olarak kahverengi ve siyah olur Bazen kırmızı cilt renginde yada beyazda olabilirDaha önceden var olan benden de gelişebilir yada normal görünümlü ciltdende gelişebilirMelanoma çok yavaş genişler Büyümesi değişmesi ve düzensiz lezyonlar yapması şüphe uyandırmalıdırCiltte bir leke görüldüğünde şüpheli olup olmadığına uzman hekim karar vermelidir



NASIL TEDAVİ ALINIR?

En iyi tedavi erken tanıdır Eğitimli bir dermatolog gözü lezyonun şüphelimi yoksa değilmi olduğunu bir bakışta anlar ikinci adım biopsidirBu örnek dermatoloğ muayenehanesinde yapılabilen bir işlemdirMelanoma tanısı konulursa melanomanın ne kadar derine yerleştiği saptanarak tedavi verilir
Melanomanın tedavisi melanomanın çevresindeki normal dokuyla birlikte cerrahi olarak çıkarılmasıyla başlar Normal doku geriye melanomalı doku kalmaması için çıkarılır Hastanın durumu melanomanın derinliği ile ilgilidirErken ve sınırlı melanomaderinin üst yüzeyi olan epidermise yerleşiktir ve melanoma in sitü adını alırBasit bir cerrahi işlenle %100 tedavi olurFakat tedavi edilmemiş doku kalırsa cildin derinliklerine doğru büyürNe kadar derine inerse kan ve lenf damarlarına ulaşması o kadar mümkün olurEğer damarlara girerse vücudun diğer bölümlerine yayılabilir Biopsi tanının konulması hastalığın setri ve tedavi seçenekleri konusunda yönlendirici olduğundan çok önemlidir Halk arasında benlere bıçak değdirilmemesi konusundaki önyargılı inanç yanlıştırDoku tanısı olmaksızın tanı seyir ve tedavi belirlenemez

Derin melanomalar yayılmaya adaydır Yayıldığında ilk olarak lenf nodlarına gider Yayılan melanoma lenf düğümlerinden vücudun diğer bölümlerine giderLenf nodu biopsisi yapılabilirBöylelikle ne kadar yayıldığı anlaşılabilir

NASIL KORUNULUR?

Fazla miktarda ultraviyole melanomanın nedenlerinden biri olarak bilinmektedirSaat 10-16 arası güneş ışığından sakınılmalıdırGeniş spektrumlu güneş koruyucuları kullanılmalıdır Hem ultraviyole A hemde B ye karşı koruma sağlamaktadırlar Beyaz pamuklu tişörtler güneş ışığını %50 engellemektedirlerSolaryum cihazından sakınılmalıdır Erken teşhis en iyi tedavidirA B C D kurallarına uyarak şüpheli lezyonlar değerlendirilmelidir Dermatoloğa başvurulmalıdır