Kalbin Anatomisi-Genel Anatomi

Kalp, göğüs ön duvarı arkasında, orta kısımda iki akciğer arasında yer alır Kas dokusundan oluşmuştur Temel işi kanı pompalamak olan hayati bir organdır



Kalbin ön taraftan görünümü



Kalbin ön taraftan görünümü; sol ventrikül (karıncık), sağ ventrikül (sağ karıncık) ve sağ atriumun (sağ kulakçık) ön kısımları çıkarıldıktan sonra

Sağda ve solda birer kulakçık (atrium) ve karıncık (ventrikül) olmak üzere dört boşluktan oluşur Sağdaki kulakçık ve karıncığı triküspit kapak; soldaki kulakçık ve karıncığı ise mitral kapak ayırır Kalbin sol karıncığının bitimi ile kalpten çıkan ve insanın en büyük atardamarı olan aort damarının başlangıcı arasında aort kapağı vardır Benzer olarak pulmoner kapak sağ karıncık ile pulmoner damar arasındadır Kalbin sağ sistemine tüm vücuttan gelen kanı toplayan damarlar (vena cava inferior ve vena cava superior) açılır Bu kan akciğer atardamarı (Pulmoner arter) ile sağ sistemden ayrılır Akciğerlerden akciğer toplar damarları (pulmoner venler) ile dönen kan, sol kulakçık ve sol karıncığı dolaşarak aort damarları ile tüm vücuda pompalanır
Kalbin dış yüzünü perikard denilen çepeçevre bir zar kaplar Bu zar ile kalp arasında, kalbin çalışırken rahat hareket edebilmesi için çok az miktarda kayganlaştırıcı sıvı bulunur



Kalbin İletim Sistemi
Kalbin kasılarak kendisine gelen kanı pompa gibi davranarak fırlatması elektrik akımları sayesinde kasılması ile olur Bu akımlar milivoltlar düzeyindedir Bu akımlar ancak özel cihazlarda yükseltilerek (amplifiye edilerek) kayıt edilebilir hale getirilebilir (elektrokardiyogram veya EKG)



Bir kalp atımı, kalbin sağ kulakçığının üst taraflarında bulunan ve sinoatrial (veya sinüs) düğüm adı verilen özelleşmiş bir hücre demetinden oluşan bölgenin elektriksel bir uyarı çıkarması ile başlar Bu bölge kalbin doğal pili olarak bilinir (pacemaker)
Sinüs düğümünden çıkan bu uyarı kalbin her iki kulakçığı boyunca ve aşağıya doğru yayılır ve kulakçıklar kasılarak içlerindeki kanı karıncıklara gönderirler Daha sonra uyarı kulakçıklar ile karıncıklar arasında bulunan başka bir özel bölgeye; atrioventriküler (AV) düğüme gelir Elektrik iletisi karıncıklara ulaştırılmadan önce atrioventriküler düğümde kısa bir süre bekletilir Böylelikle kulakçıklarla karıncıklar aynı anda kasılmaz
Kulakçıkların kasılması bittikten sonra His-Purkinje sistemi adı verilen bir elektriksel ağ ile uyarı tüm karıncıklara yayılır ve kasılarak içlerindeki kanı akciğerlere ve aort yoluyla vücuda pompalarlar
Sinüs düğümü tekrar başka bir uyarı çıkararak yeni bir döngüyü başlatır Normalde sinüs düğümünden dakikada 60-100 cıvarında uyarı çıkar Bu da kalp hızını oluşturur

Kalbin Atardamarları

Kalp de tıpkı diğer organlarda olduğu gibi hücrelerden oluşur ve oksijenlenmesi / kanlanması gerekir Her ne kadar kalbin her dört odacığı kanla dolu olsa da kalp beslenmesini kendi içindeki kanla değil; aort damarından ayrılan sağ ve sol kalp atardamarlarından (koroner arterler) beslenir Başlangıçta 2 ana dal halindedir:
sağ koroner arter (right coronary artery veya kısaca RCA) ve sol ana koroner arter Sol ana koroner arter ise kısa bir segment sonrasında 2 ye ayrılır:

sol ön inen arter (left anterior descending veya kısaca LAD),

sirkumfleks arter (circumflex artery veya kısaca Cx)



Dolayısıyla, kalbi 2'si solda, biri sağda olmak üzere 3 atardamar besler
Sağ koroner arter kalbin arka yüzünü ve sağ ventrikülü kanlandırır Kendisinden; akut marjin, sol ventrikül, sinüs düğümü arteri gibi dallar çıkarlar Bazen posterior descending dalını da verir
Cx arter ise atrium (kulakçık) ve ventriküllerin (karıncık) arasından dolanıp kalbin arkasına yönlenerek kalbin yan ve arkasını kanlandırırlar Kendisinden çıkan yan dallara obtus adı verilir Bazen posterior descending dalını da verir
LAD ise kalbin ön yüzünde yukarıdan aşağıya doğru uzanır Kalbin ön yüzünü kanlandırır Kendisinden çıkan dallar diagonal ve septal dallar olarak adlandırılır Kalp kasının en büyük bölümünü sulayan damardır, dolayısıyla kalbin en önemli damarıdır Bu damara bağlı miyokart infarktüslerinde kalp kası hasarı daha büyük olur
Sağ koroner arter, sağ kulakçık ve karıncığı ve iki karıncık arası bölmenin arka kısmını besler
Sirkumfleks arter, sol kulakçığı, sol karıncığın yan ve arka kısımlarını kanlandırır
Sol-ön-inen arter ise sol karıncığın ön yüzünü ve iki karıncık arası bölmenin ön kısmını besler
Bu damarlar tıkandığı zaman (miyokart infarktüsü veya kalp krizi) kanlandırdıkları kalp bölgelerinde harabiyet ve buna bağlı kasılma bozuklukları oluşur
Kalbi besleyen bu damarların açık kalması son derece önemlidir Ateroskleroz (Koroner arter hastalığı) dediğimiz hastalıkta bu damarlarda plak dediğimiz yapılar oluşur ve bunlar zamanla ilerleyip darlık ve tıkanıklıklara yol açarak kalp kasının beslenmesinin bozulmasına ve dolayısıyla ciddi problemlere neden olabilirler

Kalp dört odacıktan oluşur: üst kısımda iki kulakçık (sağ ve sol atrium) ve kulakçıkların altında iki karıncık (sol ve sağ ventrikül) Kulakçıklar ile karıncıklar arasında ve karıncıklarla buradan çıkan damarlar arasında kapaklar bulunur Kapaklar, kanın tek yönlü akmasını, dolayısıyla kanın geri kaçışını engellemeye yarar Kapaklar, kanın karıncıklara tek yönlü girişini sağlarken tek yönlü de çıkışını sağlarlar Her kapak (2 yaprakçıktan oluşan mitral kapak hariç) 3 yaprakçıktan oluşur Bu dört kalp kapak şunlardır:





Triküspit kapak: sağ kulakçık ve sağ karıncık arasında bulunur
Pulmoner kapak: sağ karıncık ile pulmoner arter (akciğer arteri) arasında bulunur
Mitral kapak: sol karıncık ve sol kulakçık arasında bulunur
Aort kapağı: sol karıncık ile aort arasında bulunur

Kalp kapakları nasıl çalışır?
Kalp kası kasılıp gevşedikçe kapaklar açılır ve kapanır Bu şekilde kan karıncıklara ve kulakçıklara dönüşümlü olarak dolar Aşağıda kalbin sol tarafındaki kapakların nasıl çalıştığı anlatılmıştır:

Sol karıncık gevşedikten sonra aort kapağı kapanır ve sol kulakçıktan sol karıncığa kan akışını sağlamak için mitral kapak açılır

Sol kulakçık kasılır ve sol karıncığa daha fazla kan akışı olur

Daha sonra sol karıncık kasılır, mitral kapak kapanır ve böylece kanın tekrar sol kulakçığa kaçması önlenir Aynı zamanda aort kapağı açılır, böylece kan aortaya atılır Daha sonra sol karıncık gevşer aort kapağı kanın sol karıncığa geri kaçmasını engellemek için kapanır ve böylece döngü devam eder

Benzer olaylar sağ tarafta, triküspit kapak ile pulmoner kapak arasında olur

Kalp kapak hastalığı nedir?
Kalp kapaklarındaki hastalıklar büyük oranda romatizmal kalp hastalığı sonucu oluşur Bunun dışında, kapakların yapısal bozuklukları, kalp boşluklarının genişlemeleri, kalp damar hastalıkları, iltihabi hastalıklar da kapak hastalığına neden olabilir Kalp kapaklarında iki türlü bozukluk olabilir:

Kapak Yetmezliği: Kapakçıklar tam olarak kapanmaz; böyleceyalnızca ileriye doğru akması gereken kanın bir kısmı da geriye doğru kaçar Dolayısıyla kalbin yaptığı işin bir kısmı boşa gitmiş olur Böylece kalbin yükü artar Kapak yetmezliği fazla miktarda olursa kalp yetmezliğine neden olabilir

Kapak Darlığı: Kapaklar arasındaki açıklık daralır, böylece kalbin diğer boşluklara veya damarlara kan göndermesi zorlaşır Kalp bunu başarmak için daha fazla güç harcar Darlık oranı fazla olursa kalpten atılan kanın azlığına bağlı şikayetler ortaya çıkar ve yine kalp yetmezliği oluşabilir

Bazı durumlarda aynı kapakta hem darlık hem de yetmezlik olabilir