Kemiklerin Yapısı -Kemik Çeşitleri

Kemiklerin Yapısı Kemik Yapısı



Hemen hemen bütün kemiklerde özellikle de vücuttaki uzun kemiklerde iki farklı yapı bulunur Kemiğin gövdesi yoğun kemik dokusu içerirken, uçları ince bir kemik katmanından, gözenekli kemik yapısından oluşur Aslında bu düzenleme, kemiklerin işlevini yerine getirebilmesi açısından oldukça önemlidir Çünkü kemik ancak böyle bir dizayna sahip olduğu takdirde yoğun baskı altında kalmadan hareket edebilir ve kendisine yüklenen ağırlık ve gerginlik kemik gövdesinden eklemlere aktarılır Eğer her bölge aynı yapıda olsaydı; kemiklerde esneklik ve sağlamlık gibi özellikler olmazdı



Vücudumuzu ayakta tutan kemiklerin genel yapısı yanda görüldüğü gibidir Bu özel tasarım her insanda aynıdır Bu sayede her insanda kemikler aynı sağlamlığa ve esnekliğe sahiptir Kemikler Allah'ın kusursuz yaratmasının örneklerinden biridir

Kemik dokusu, kemik hücreleri ve bu hücrelerin salgıladığı etraflarındaki ara Maddeden oluşur Kemik dokusunda üç çeşit hücre bulunur Kemiklerin yapımında rol alan ve şekil almasını sağlayan, kemik içindeki boşlukları oluşturan ve bu boşlukları birbirlerine bağlayarak iletişimi kuran hep bu hücrelerdir

KEMİKLERE DAYANIKLILIK KAZANDIRAN YAPI
Kemiğin iç yapısı dayanıklılığı nedeniyle bir mikroskobik harikadır Vücutta oldukça büyük bir alan kaplayıp çok önemli işlevleri olan iskeletin bu kadar hafif, ancak bir o kadar da dayanıklı olmasındaki sır, kemiklerin yapısındadır Bilimadamlarının bir "mühendislik harikası" olarak adlandırdıkları kemiklerin içleri, hayranlık uyandıracak bir tasarıma sahiptir Hatta mühendisler yirminci yüzyılın ikinci yarısında yapımı oldukça zor, uzun ve masraflı olan gökdelen, köprü gibi büyük ve yüksek yapılar için kemiğin yapısına benzeyen bir teknik geliştirdiler

Kafes sistemi adı verilen bu yönteme göre yapının taşıyıcı elemanları tek parça değil, birbiri içine geçmiş kafes şeklinde çubuklardan oluşmaktaydı Ancak bilgisayarların yapabileceği karmaşık hesaplarla, kemiklerin tasarımındaki bu yöntem kullanılarak, büyük köprüler ve endüstriyel yapılar çok daha dayanıklı ve daha ucuza inşa edildi

Kemiklerdeki kafes yapının sağlamlığı mühendisler için de esin kaynağı olmuştur Kemiğin yapısına benzeyecek şekilde geliştirilen inşaat teknikleri sayesinde çok daha dayanıklı ve ucuz yapılar inşa edilmiştir

Ancak burada gözardı edilmemesi gereken çok önemli bir nokta vardır Kemiğin içindeki sistem bu binaların inşasında kullanılan teknikten çok daha komplekstir Kemikler birbirine zıt gibi görünen iki özelliğe aynı anda sahiptir Sağlamlık ve hafiflik Mühendislerin inşa ettikleri binalar ise kullanılan malzeme nedeniyle aynı anda bu iki özelliğe birden sahip değildir Kemiklerdeki gözenekli ve boşluklu yapı ise onun hafif olmasına neden olmaktadır Ancak bunun yanında kemikler çok sağlam ve dayanıklıdırlar

Kemiğin yapısındaki hafiflik ve sağlamlık kriterlerinin altını bir kez daha çizmekte fayda vardır Çünkü bu iki özelliğin birarada olması insana çok büyük kolaylıklar sağlarken, tam aksi insan için öldürücü olabilirdi Kemikler bu özelliklerden yalnızca birine sahip olsalardı, örneğin sağlam olup aynı zamanda ağır olsalardı, tüm iskelet insanın taşıyabileceği ağırlığın çok üzerinde olurdu Bu ağırlık nedeniyle insanın hareket imkanı azalır, günlük hayatı çok kısıtlanırdı Ayrıca bu sertlik ve gevrekliğin sonucu olarak en ufak bir darbede kemiklerde kırılma ve çatlama olabilirdi

Bunun tam aksi olsaydı yani kemikler yine hafif olup, sert olmasaydı bu durumda vücut şu an olduğu şekliyle olmaz pelte halinde bir deri kütlesine benzerdi Bu haldeyken beyin, kalp gibi hayati öneme sahip birçok organ her an tehlikeye maruz kalırdı

Üstelik insan vücudundaki kemikler bulundukları bölüme göre farklı özelliklere sahip olurlar Bütün kemikler esnektir ve dayanıklıdır, ancak bunların oranı birbirinden farklı olabilmektedir Örneğin göğüs kafesinde, kalp ve akciğer gibi hayati organları koruyacak kadar sağlam olan kemikler, aynı zamanda sürekli olarak akciğerlere havanın dolmasını ve boşalmasını sağlayacak şekilde genişleme ve büzülme özelliğine de sahiptirler

Eğer akciğeri koruyan göğüs kemikleri kafatası gibi sert kemiklerden oluşmuş olsaydı, nefes almak neredeyse imkansızlaşır, akciğer her nefes alışımızda bu sert kemikler arasında sıkışır kalırdı Buraya kadar sıralanmış özelliklerinde de görüldüğü gibi kemiklerdeki tek bir özelliğin dahi ayrıntılı olarak incelenmesi insanın önüne pek çok yaratılış mucizesini çıkarmaktadır Ancak kemiklerdeki özel yapılar sadece bunlarla sınırlı değildir

Kemiklerin Yapısı Nelerden Oluşur

Hemen hemen bütün kemiklerde özellikle de vücuttaki uzun kemiklerde iki farklı yapı bulunur Kemiğin gövdesi yoğun kemik dokusu içerirken uçları ince bir kemik katmanından gözenekli kemik yapısından oluşur Aslında bu düzenleme kemiklerin işlevini yerine getirebilmesi açısından oldukça önemlidir Çünkü kemik ancak böyle bir dizayna sahip olduğu takdirde yoğun baskı altında kalmadan hareket edebilir ve kendisine yüklenen ağırlık ve gerginlik kemik gövdesinden eklemlere aktarılır Eğer her bölge aynı yapıda olsaydı; kemiklerde esneklik ve sağlamlık gibi özellikler olmazdı

Vücudumuzu ayakta tutan kemiklerin genel yapısı yanda görüldüğü gibidir Bu özel tasarım her insanda aynıdır Bu sayede her insanda kemikler aynı sağlamlığa ve esnekliğe sahiptir Kemikler Allah'ın kusursuz yaratmasının örneklerinden biridir

Kemik dokusu kemik hücreleri ve bu hücrelerin salgıladığı etraflarındaki ara Maddeden oluşur Kemik dokusunda üç çeşit hücre bulunur Kemiklerin yapımında rol alan ve şekil almasını sağlayan kemik içindeki boşlukları oluşturan ve bu boşlukları birbirlerine bağlayarak iletişimi kuran hep bu hücrelerdir

Kemik Yapısı ve Kemik Çeşitleri

Kemik, organik (%35) ve inorganik (%65) maddelerden oluşur Organik kısımda Tip I kollagen (%90-95), inorganik kısımda başlıca kalsiyum hidroksiapatit [Ca10(PO4)6(OH)2] bulunur Vücuttaki kalsiyumun hemen tümü; fosfor, sodyum ve magnezyumun da büyük kısmı buradadır Kemikleşme, temel olarak, kalsiyum hidroksiapatitin kemik matriksi üzerine çökmesidir Kemiklerin mineralizasyonunda D vitamininin önemli rolü vardır Organik kısım, hücrelerden ve proteinlerden oluşur Başlıca hücreler osteoblastlar, osteositler, osteoklastlar ve osteoprogenitör hücrelerdir Organik bölümdeki proteinlerin büyük çoğunluğunu oluşturan Tip I kollagen, osteoidin de ana maddesidir Kemikte; osteokalsin, osteopontin ve osteonektin gibi maddeler de bulunur Osteokalsinin serum düzeyi, osteoblastik-osteoklastik aktivitenin derecesini yansıtır Tip I kollagenin parçalanma ürünleri olan piridinolin ve deoksipiridinolinin idrardaki düzeyleri de kemik rezorpsiyonunun değerlendirilmesinde yardımcıdır
Kemiklerin genetik olarak kodlanmış olan biçimlerini alma sürecine modelizasyon, erişkinlik boyunca görülen ve birbirini izleyen yapım/yıkım sürecine de remodelizasyonTemel çok hücreli birim tarafından yönlendirilen bu süreç; sistemik hormonal etkilerin yanısıra, yerel olarak üretilen (parakrin) maddelerin kontrolündedir Osteoblastik aktivite rezorpsiyonu (yıkımı); rezorpsiyon, osteoblastik aktiviteyi (yapımı) uyarır Bu ilişki coupling olarak adlandırılır Yapım-yıkım süreci normal kortikal kemikte ortalama 100 gün, trabeküler kemikte 200 gün sürer Bu sürece trabeküler kemiğin katılımı çok daha yüksek düzeydedir

Uzun kemikler endokondral kemikleşme ile (kıkırdak taslağın kalsifiye olmasıyla); yassı kemikler ise membranöz kemikleşme ile (kıkırdak aşaması olmadan, doğrudan osteoide kalsiyum çökmesi ile) büyürler Uzun kemiklerde büyüme, puberteye kadar büyüme plakları çevresinde daha çok olmak üzere devam eder (Embriyo döneminde, tüm uzun kemiklerin önce kıkırdak taslakları oluşur daha sonra kemikleşecek olan bu taslaklar "primer kemikleşme merkezleri" olarak adlandırılırlar)



Yapı bakımından üç çeşit kemik bulunur

1 Uzun kemikler 2 Yassı kemikler 3 Kısa kemikler



1 Uzun Kemikler

- Boyu eninden uzun olan kemiklerdir- Vücudun hareketini sağlayan kemiklerdir

- Kol ve bacaklarda bulunur- Sarı ilik ve kemik kanalı vardır



2 Yassı Kemikler

- Yassı görünümlü kemiklerdir - Sarı ilik ve kemik kanalı voktur - Göğüs, kafatası ve kaburga kemikleri yassı kemiklerdir

3 Kısa Kemikler

- Boyu, eni ve genişlikleri hemen hemen aynı olan kemiklerdir

- Sarı ilik ve kemik kanalı yoktur

- Omurga, el ve ayak bilek kemikleri kısa kemiklerdir

Kemiğin İç Yapısı

Kemiklerin iç yapısı, insanların binalarda ve köprülerde kullandığı kafes yapı sistemine benzer Kemiklerin içindeki sistem, insanların geliştirdiğinden çok daha üstün ve karmaşıktır Bu yapı kemiklerin, hem son derece sağlam, hem de çok hafif olmasını sağlar

İnsanoğlunun kullandığı en sağlam ve kullanışlı malzemelerden biri çeliktir Çünkü çelik hem sağlam, hem de esnek bir maddedir Ancak kemikler katı çelikten daha sağlamdır Üstelik, bir parça kemik, çelikten 10 kat daha esnektir Kemikler hafiflik bakımından da çelikten daha üstündür Çelik insan iskeletine kıyasla 3 kat daha ağırdır

Kemiklerin içi, dışı gibi sert ve tamamen dolu olsaydı, kemikler taşıyabileceğimizden ağır olurdu Tek bir adım atmak çok büyük bir kuvvet ve enerji harcamak zorunda kalırdık Üstelik içi dolu olan kemikler daha sert ve kırılgan hale gelirdi Atılan ilk adımda ya da sıçrama da hemen çatlar veya kırılırlardı

Kemiğin İç Yapısı Hakkında Bilgi

Kemiklerimiz canlı ve cansız bölümlerden oluşur Kemiğin canlı bölümleri, kıkırdak hücreleri, kemik hücreleri, fîbröz bağ dokusu, kan damarları ve sinirlerdir Kıkırdak ve kemik hücreleri mineral kalıntıları ile çevrelenmiştir Bu mineraller jelatin içerisinde çökelir Genellikle kalsiyum karbonat ve kalsiyum fosfat yapısındadırlar Yetişkin bir kişide, canlı, öğeler toplam kemik yapısının üçte birini, cansız öğeler ise üçte ikisini oluşturur Küçük bir bebekte kemiklerin büyük çoğunluğu kıkırdak halindedir Çocuklarda iskelet sisteminin daha esnek ve dış etkilere karşı daha dirençli olmasını sağlayan bir yapı özelliğidir bu Büyüklerde kemikler kuru bir ağaç dalının kırılması gibi kopma biçiminde ikiye ayrılır Oysa küçük çocuklarda; kemikler, yaş ağaç dalı gibi bir tarafta bütünlüğünü sürdürecek biçimde kırılır Buna, yaş ağaç karığı denir

Kıkırdağın, minerallerin çökelmesiyle sertleşmesine kemikleşme denir Kemikleşme ilerledikçe kemikler, daha sert ve daha büyük ağırlıklara dirençli hale gelir Fakat kırılma olayı daha kolaylaşır Yaşlılarda kemiklerin canlı bölümü çok azalmıştır Onlarda en ufak bir düşme sonucu önemli tanklar meydana gelmesinin nedeni budur

İnsan Kemik yapısındaki kıkırdak, geçici kıkırdak ve kalıcı kıkırdak olmak üzere iki şekilde bulunur Geçici kıkırdak kemiğin oluşumunda öncülük yapar Kalıcı kıkırdak ise hayat boyu özenliğini korur Dış kulak kıkırdağı, burun kıkırdağı, soluk borusu kıkırdakları kalıcı kıkırdağa örnek verilebilir Omurları birleştiren omurga diskleri de kıkırdak yapılardır Kalıcı kıkırdaktan yapılmış bu gibi yapılar, iskelet sistemine direnç ve sanki bir amortisör gibi esneklik verirler Burnumuzdaki kıkırdak yapı olmasaydı, en ufak bir darbede burun kırılabilirdi

Bir kemik uzunluğuna kesilecek olursa, en dışta periost denilen ve kemiğin ana gövdesini saran bir zar yapı görülür Kemiğin kan damarlarından en zengin bölümü burasıdır Bu damarlar, periostu delerek kemiğin iç bölümlerine de ilerler Periost, kemiğin beslenmesini ve kendisini yenilemesini sağlar Kemiğin sertleşmesine, hücrelerin üremesine kırılan kemiğin onarılmasına katkıda bulunur

Kemiklerin iki ucunda eklem kıkırdağı denilen kaygan bir yapı bulunur Hareket sırasında kemiklerin uç uca değerek aşınmasını engeller Bunun altında kemiğin uçtaki bölümünde sünger kemik yapısı vardır Sünger gibi gözenekli olduğu için bu isim verilmiştir Bunların içerisinde kan yapımında görev alan kırmızı kemik iliği vardır Kemiğin ortasındaki boşlukta ise büyük oranda yağ dokusundan ibaret sarı kemik iliği vardır Kemik iliğinin bu tipinde de zengin kan damarları bulunur ve bir kısım akyuvarların yapımında görev alır

Kemik gövdesinin ana yapısını periostun yaptığı sert kemik dokusu oluşturur Çok sayıca havers kanalındaki kan damarlan kemiğin beslenmesini sağlar